Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh trường THPT Diễn Châu 3

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là xác định sự cần thiết tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ trong các nhà trường trung học phổ thông. Đề xuất các giải pháp tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh trung học phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh trường THPT Diễn Châu 3

Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. Lý do chọn đề tài Luật Giáo dục năm 2005 đã chỉ rõ: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Nghị quyết số 29NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế nêu rõ mục tiêu tổng quát của giáo dục và đào tạo là giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Chương trình GDPT mới 2018 với mục tiêu giáo dục là giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông; biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào đời sống và tự học suốt đời; có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp; biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội; có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú; nhờ đó, có cuộc sống ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại. Trong đó mục tiêu Chương trình giáo dục THPT là giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia cuộc sống lao động. Chương trình GDPT giúp học sinh phát triển 5 phẩm chất chủ yếu và 10 năng lực chung, đặc thù. Theo đó, 5 phẩm chất chủ yếu gồm: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. 10 năng lực chung, đặt thù gồm: Tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề và sáng tạo; ngôn ngữ; tính toán; khoa học; công nghệ; tin học; thẩm mỹ; thể chất. Nhằm đáp ứng yêu cầu của việc thực hiện Chương trình GDPT 2018, thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh, nhà trường cần phải tăng cường giáo dục các em ngoài giờ lên lớp. Trong khi đó, do khuôn khổ giờ học trên lớp, các em không bộc lộ, phát triển được hết năng khiếu của mình. Chính vì vậy, việc tổ chức các câu lạc bộ trong nhà trường nhằm tạo sân chơi cho các em, đạt mục tiêu giáo dục các em phát triển toàn diện. Thông qua cuộc sống và sự trải nghiệm của chính bản thân, câu lạc bộ sẽ cung cấp cho các em một môi trường rộng lớn để rèn luyện bản thân, bồi dưỡng năng lực tổng hợp, năng lực thực tiễn, khả năng sáng tạo và phẩm chất cá tính, thể hiện mình và phục vụ cho xã hội. Tổ chức và phát triển câu lạc bộ trong trường học chính là việc rèn luyện 1
và phát triển phẩm chất năng lực cũng như các kĩ năng sống, tạo điều kiện để học sinh tận dụng và phát huy những khả năng của mình. Đồng thời giúp học sinh vận dụng những điều đã học, ngày càng tự hoàn thiện mình hơn trong cuộc sống cũng như phát triển tối đa khả năng còn tiềm ẩn trong mỗi cá nhân trên cơ sở năng khiếu, đam mê và sở thích. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “TỔ CHỨC VÀ PHÁT TRIỂN CÁC LOẠI HÌNH CÂU LẠC BỘ NHẰM GIÁO DỤC TOÀN DIỆN CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 3” với mong muốn đưa ra một số giải pháp hữu hiệu để góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện theo Nghị quyết 29NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) cũng như định hướng Chương trình giáo dục phổ thông 2018. 1.2. Mục tiêu, ý nghĩa, tính mới của đề tài 1.2.1. Mục tiêu của đề tài Xác định sự cần thiết tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ trong các nhà trường trung học phổ thông. Đề xuất các giải pháp tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh trung học phổ thông. 1.2.2. Ý nghĩa của đề tài Hệ thống lại các lí luận dạy học về giáo dục toàn diện cho HS THPT góp phần thực hiện đổi mới đồng bộ mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá; góp phần phát triển năng lực tư duy tổng hợp cho học sinh đáp ứng yêu cầu Chương trình GDPT 2018. Khảo sát, phân tích, đánh giá khái quát thực trạng nhận thức của GV và HS về giáo dục toàn diện; về thực trạng tổ chức các loại hình câu lạc bộ trong trường phổ thông. Hệ thống lại các hình thức tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ trong nhà trường phổ thông. Đề xuất một số giải pháp trong công tác quản lí về tổ chức các câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh THPT trong thời gian tới. 1.2.3. Tính mới của đề tài Đề xuất được các một số giải pháp chỉ đạo, tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh THPT. Đề xuất quy trình thiết kế và tổ chức các câu lạc bộ nhằm giáo dục toàn diện cho HS THPT. 1.3. Phạm vi nghiên cứu 2
Đề tài tập trung nghiên cứu về công tác quản lí, việc thiết kế, đề xuất quy trình tổ chức và tổ chức một số câu lạc bộ học tập nhằm phát triển toàn diện cho HS THPT. Tổ chức một số câu lạc bộ cho học sinh của trường THPT Diễn Châu 3 Phần II. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn 2.1.1. Cơ sở lý luận 2.1.1.1. Quan điểm giáo dục toàn diện Giáo dục toàn diện một thuật ngữ được sử dụng nhiều ở giai đoạn gần đây, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục. Giáo dục toàn diện là một hoạt động giáo dục tổng thể của trường phổ thông được tổ chức có kế hoạch, có mục đích nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người. Vấn đề giáo dục toàn diện được thể hiện rõ trong các chính sách của Đảng và Nhà nước, theo đó: Luật Giáo dục Việt Nam Điều 27 đã nêu: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học đi lên hoặc đi vào cuộc sống tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Theo Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8 (Khóa XI) thì giáo dục toàn diện là “giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân, yêu gia đình, yêu tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm việc có hiệu quả”. Từ đó chúng ta thấy rằng, giáo dục toàn diện là chú trọng đến những mục tiêu phát triển con người toàn diện về đức trí thể mĩ. Giáo dục toàn diện phải song song cả hai mặt vừa rèn đức vừa luyện tài. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến sự nghiệp trồng người, đến việc giáo dục thế hệ thanh niên, Người từng nói: “Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó. Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Như vậy trong nhà trường việc giáo dục toàn diện là vô cùng quan trọng và được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như giáo dục qua các môn học, qua các hoạt động xã hội, hoạt động đoàn thể, hoạt động truyền thống, hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Từ những chủ trương trên đây của Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục cho thấy tầm quan trọng của phát triển giáo dục toàn diện, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi chúng ta đang bắt đầu thực hiện chương trình GDPT 2018 thì 3
việc đa dạng hóa các hình thức giáo dục trong đó có hình thức câu lạc bộ để đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục toàn diện là điều hết sức cần thiết. 2.1.1.2. Khái niệm về câu lạc bộ Trong lịch sử giáo dục thế giới, câu lạc bộ sở thích của học sinh trong các trường học đã được hình thành và phát triển từ hàng trăm năm nay. Các trường đều có tổ chức các câu lạc bộ để học sinh có thể tham gia và phát huy năng khiếu và đam mê của mình. Ở Việt Nam, các nhà trường cũng đã quan tâm tổ chức câu lạc bộ các môn học, câu lạc bộ thể dục thể thao... để tạo sân chơi cho học sinh. Khái niệm về Câu lạc bộ: Câu lạc bộ trong nhà trường là nơi tập hợp các học sinh có cùng sở thích, năng khiếu ở một lĩnh vực nào đó tự nguyện tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi giải trí phù hợp với bản thân. Hoạt động Câu lạc bộ: là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu,… dưới sự định hướng của những nhà giáo dục nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy, cô giáo, với những người lớn khác. Hoạt động của Câu lạc bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề,… Câu lạc bộ là nơi để học sinh được thực hành các quyền trẻ em của mình như quyền được học tập, quyền được vui chơi giải trí và tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; quyền được tự do biểu đạt; tìm kiếm, tiếp nhận và phổ biến thông tin… Thông qua hoạt động của các Câu lạc bộ, nhà giáo dục hiểu và quan tâm hơn đến nhu cầu, nguyện vọng, mục đích chính đáng của các em. Câu lạc bộ hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, thống nhất, có lịch sinh hoạt định kì và có thể được tổ chức với nhiều lĩnh vực khác nhau. 2.1.1.3. Mục đích, ý nghĩa của câu lạc bộ Mục đích : Câu lạc bộ tạo điều kiện để học sinh tiếp cận với các hoạt động vui học, rèn luyện thêm một số kĩ năng trong giao tiếp, ứng xử, thực hành. Thông qua các câu lạc bộ nhằm tạo cho các em học sinh một sân chơi giải trí lành mạnh, thấy được “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Giúp các em bắt đầu định hướng nghề nghiệp, phát hiện và bồi dưỡng những cá nhân có năng khiếu giúp các em tự nhận ra giá trị của bản thân, tự trau dồi để phát triển một cách toàn diện. Học sinh nhận ra giá trị đoàn kết thông qua việc sinh hoạt tập thể, sinh hoạt nhóm, qua đó học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong quá trình làm việc và học tập. 4
Học sinh tham gia các hoạt động sẽ được rèn luyện và phát huy tính sáng tạo, biết cách quản lý, tổ chức một hoạt động, đồng thời có kỹ năng, bản lĩnh trong cuộc sống. Thực tế, đôi khi không chỉ có ý tưởng tốt mà các em còn phải biết cách bảo vệ thành công ý tưởng trước nhiều ý kiến trái chiều của các bạn trong câu lạc bộ. Trong đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, phương pháp dạy học hiện nay chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Việc tổ chức câu lạc bộ cũng là một trong những hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, giúp phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Lợi ích của các câu lạc bộ thì rất nhiều, vừa cho học sinh có thể vui vẻ học tập, vui chơi trong môi trường mà các em yêu thích, vừa giúp học sinh tự tin vào bản thân, hòa đồng với bạn bè. Không chỉ thế, những hoạt động ngoại khóa này giúp cho phụ huynh có thể yên tâm khi con em mình tham gia các Câu lạc bộ của trường học bởi ở đó chúng được an toàn và vui chơi lành mạnh. Ý nghĩa giáo dục: Câu lạc bộ là một trong những phương thức hoạt động sinh động, là công cụ để giáo dục tư tưởng, văn hoá, giáo dục truyền thống và giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Đồng thời là môi trường tiên tiến để mỗi thành viên tự điều chỉnh nhận thức, hành vi, rèn luyện, phấn đấu trưởng thành. Ý nghĩa về tổ chức, giao tiếp, ứng xử: Qua các loại hình sinh hoạt khác nhau của Câu lạc bộ, học sinh có dịp giúp nhau học tập, trao đổi kinh nghiệm trong cuộc sống, phát huy mặt tích cực, cải thiện uốn nắn các biểu hiện tiêu cực, lạc hậu, kích thích tính chủ động, sáng tạo, tính tích cực xã hội, xây dựng nếp sống văn minh, môi trường học đường lành mạnh. 2.1.1.4. Chức năng của câu lạc bộ Chức năng của câu lạc bộ là giúp học sinh nâng cao nhận thức và rèn luyện kỹ năng. Trên cơ sở nhu cầu, nguyện vọng, sở thích của từng đối tượng học sinh với những điều kiện, hoàn cảnh khác nhau, câu lạc bộ có trách nhiệm từng bước thoả mãn, đáp ứng nhằm nâng cao nhận thức về mọi mặt trong học tập, lao động và vui chơi cho học sinh. Đồng thời giúp các em rèn luyện những kỹ năng cơ bản trong học tập và trong quan hệ xã hội Hoạt động của câu lạc bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kỹ năng cho học sinh như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề… 5
Câu lạc bộ cũng là nơi để học sinh được thực hành quyền được học tập, quyền được tự do kết giao và hiệp hội; quyền được vui chơi giải trí và tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; quyền được tự do biểu đạt; tìm kiếm, tiếp nhận và phổ biến thông tin,… Thông qua hoạt động của các câu lạc bộ nhà giáo dục hiểu và quan tâm hơn đến nhu cầu nguyện vọng và mục đích chính đáng của các em. 2.1.1.5. Một số loại hình câu lạc bộ trong trường THPT Để góp phần hình thành năng lực và phẩm chất của người học, căn cứ vào điều kiện thực tiễn, các trường học có thể thành lập các câu lạc bộ theo sở thích của học sinh như: Câu lạc bộ học tập: Toán học, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học, Tiếng Anh, Lịch sử, Địa lí, nghiên cứu khoa học... Câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật: âm nhạc, diễn kịch, thơ, phóng viên, mỹ thuật, khiêu vũ, dân vũ, múa khèn, dẫn chương trình... Câu lạc bộ thể dục thể thao: bóng đá, bóng rổ, thể dục nhịp điệu, điền kinh, bơi lội, cầu lông, võ thuật (Teakwondo, Karatedo, Pencak silat, đấu vật) Câu lạc bộ hoạt động thực tế: nấu ăn, thêu thùa, may vá, tỉa hoa, nghệ thuật cắm hoa... Câu lạc bộ trò chơi dân gian: Cờ người, đánh đu, kéo co, đá cầu... 2.1.2. Cơ sở thực tiễn 2.1.2.1. Thực trạng công tác giáo dục toàn diện ở trường THPT Diễn Châu 3 trong thời gian qua Phát triển con người toàn diện chính là đòi hỏi phát triển năng lực người học ở mọi mặt chứ không nghiêng về một yếu tố nào. Mặc dù chủ trương giáo dục học sinh toàn diện gồm “đức, trí, thể, mỹ và nghề nghiệp” đã được đề cập từ lâu, nhưng trên thực tế giáo dục các nhà trường chưa chú trọng nhiều đến việc phát hiện và phát triển khả năng, sở thích, năng khiếu của học sinh, trường THPT Diễn Châu 3 cũng không phải là ngoại lệ. Trong những năm qua nhà trường có nhiều cố gắng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, nhiều năm liền trường luôn được xếp trong tốp đầu của tỉnh về kết quả thi học sinh giỏi cũng như thi THPT Quốc gia, là địa chỉ uy tín về giáo dục của tỉnh. Tuy nhiên, vì áp lực với thành tích thi cử nên việc đa dạng hóa các hình thức dạy học để đảm bảo mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh chưa được đầu tư một cách thích đáng, các hoạt động giáo dục khác ngoài dạy văn hóa chưa được tổ chức thường xuyên. Ngoài ra, với tính chất của một ngôi trường ở vùng nông thôn, đa số học sinh là con nhà thuần nông nên việc đầu tư cho học tập còn hạn 6
chế chưa nói đến các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp như hình thức câu lạc bộ. 2.1.2.2. Thực trạng tổ chức câu lạc bộ trong nhà trường Thời gian từ năm học 2018 – 2019 trở về trước: nhà trường có 03 câu lạc bộ được hình thành và hoạt động gồm có câu lạc bộ Tiếng Anh, câu lạc bộ sáo trúc, câu lạc bộ võ thuật. Các câu lạc bộ được thành lập tự phát do nhóm học sinh có yêu thích về các lĩnh vực trên tập hợp. Các em đã tự đề ra nội dung sinh hoạt trên cơ sở tham khảo ý kiến của một số giáo viên liên quan. Chính vì vậy hoạt động của các câu lạc bộ diễn ra chưa thường xuyên, không có kế hoạch cụ thể, nội dung sinh hoạt còn hạn chế. Mặt khác số lượng tham gia các câu lạc bộ rất ít, thậm chí nhiều học sinh trong trường chưa biết đến câu lạc bộ đó. Cụ thể: TT Tên câu lạc Số lượng thành Số buổi sinh bộ viên hoạt 1 Tiếng Anh 30 3 2 Sáo trúc 12 5 3 Võ thuật 8 5 Qua phân tích, tìm hiểu tình hình chúng tôi rút ra nguyên nhân của việc có ít câu lạc bộ, số lượng tham gia ít và các hạn chế khác như sau: + Đối với học sinh Thời gian có ít để dành cho việc sinh hoạt câu lạc bộ; Các em còn rụt rè, chưa tự tin khi tham gia câu lạc bộ; Các em chưa xác định được năng khiếu sở thích của mình cho việc chọn tham gia câu lạc bộ cho phù hợp với khả năng của mình. Học sinh không có nhu cầu tham gia CLB hoặc không rõ tác dụng của việc tham gia CLB + Đối với nhà trường Cơ sở vật chất nhà trường chưa đảm bảo cho một số Câu lạc bộ hoạt động; Kinh phí hỗ trợ cho hoạt động Câu lạc bộ còn hạn chế; Một số giáo viên chưa tự tin để hướng dẫn sinh hoạt Câu lạc bộ; Một số giáo viên xem nhẹ việc tổ chức Câu lạc bộ, cho rằng học sinh chỉ cần học văn hóa ở trên lớp. 7
Chưa có kế hoạch cụ thể cho từng giai đoạn, từng năm học cho các hoạt động của CLB + Đối với gia đình Nhiều phụ huynh cho rằng con trẻ đi học việc thì học trên lớp là quan trọng nhất, tham gia những hoạt động ngoại khóa chỉ là những trò chơi, ảnh hưởng học tập, ảnh hưởng tương lai. Một số phụ huynh cần học sinh về nhà giúp việc gia đình chứ không muốn tham gia Câu lạc bộ ngoài giờ lên lớp. Trước yêu cầu đổi mới giáo dục, để phù hợp với xu thế của thời đại và kéo gần khoảng cách giữa vùng nông thôn và thành thị trong việc rèn luyện kỹ năng mềm cho học sinh. Chúng tôi đã tiến hành khảo sát hơn 1/3 học sinh của nhà trường để tìm hiểu nhu cầu và sở thích của các em Kết quả khảo sát học sinh về nhu cầu học tập, vui chơi, tham gia các câu lạc bộ theo sở thích, năng khiếu cá nhân như sau: Số Rất Không Thích Không lượng Lĩnh vực thích thích tham tham gia quan tâm khảo sát tham gia gia 500 Toán học 78 215 177 30 500 Tiếng Anh 67 240 168 25 500 Ngữ Văn 25 196 210 69 500 Xã hội 55 183 182 80 500 Tự nhiên 78 204 155 63 500 Tin học 6 157 202 135 500 Võ thuật 8 123 87 282 500 Hội họa 12 85 238 165 Đàn guitar, 500 20 95 175 210 sáo trúc 500 Diễn xuất 3 16 317 164 500 Bóng đá 60 275 133 32 Qua khảo sát học sinh cho thấy trên 80% học sinh thích, rất thích tham gia câu lạc bộ. Theo mô hình câu lạc bộ học tập (Toán học, Ngữ văn, Tiếng Anh, Xã hội, Tự nhiên) chiếm trên 60%, theo mô hình câu lạc bộ nghệ thuật, thể thao (Hội họa, diễn xuất, guitar – sáo trúc,...) chiếm trên 50% 8
+ Thuận lợi, khó khăn khi tổ chức câu lạc bộ Thuận lợi: Được sự quan tâm của Ban lãnh đạo nhà trường, Ban đại diện Hội CMHS, các tổ chức đoàn thể. Một số giáo viên và học sinh nhiệt tình, tâm huyết với việc tổ chức và phát triển các câu lạc bộ. Khó khăn: Lựa chọn nội dung và hình thức sinh hoạt sinh hoạt câu lạc bộ Nguồn kinh phí để tổ chức, hoạt động câu lạc bộ Sự phối hợp giữa gia đình, các đoàn thể trong và ngoài nhà trường trong việc tổ chức câu lạc bộ. Quỹ thời gian của nhà trường không đủ nhiều để các hoạt động diễn ra trên nhiều hình thức. Cùng với sự đầu tư và niềm say mê chưa nhiều của HS cũng một phần nào đó tạo nên khó khăn nhất định khi tổ chức thực hiện. 2.2. Các giải pháp tổ chức hoạt động và phát triển các loại hình câu lạc bộ 2.2.1. Đổi mới hoạt động tuyên truyền về mô hình các câu lạc bộ Cung cấp tài liệu liên quan đến mô hình hoạt động, nội dung và hình thức sinh hoạt của các câu lạc bộ thông qua việc gửi mail, giới thiệu tài liệu tham khảo, tìm nguồn tư liệu trên mạng. Từ nguồn tài liệu này CB, GV, HS có thể tự nghiên cứu, tìm tòi cách thức áp dụng trong quá trình tổ chức và duy trì hoạt động các câu lạc bộ một cách hiệu quả. Nhà trường tổ chức tuyên truyền, động viên để mọi người hưởng ứng, cổ vũ, động viên các thành viên của các câu lạc bộ có những đổi mới trong các nội dung, hình thức sinh hoạt nhằm thu hút thêm các đối tượng tham gia Tổ chức trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về các vấn đề trong quá trình sinh hoạt các câu lạc bộ kết hợp trong cuộc họp cơ quan hàng tháng, trong các cuộc sinh hoạt tổ chuyên môn nếu còn thời gian, hoạt động NGLL. Nhà trường đã lập nhóm trên zalo để cán bộ, giáo viên chia sẻ, trao đổi ý kiến về công tác giáo dục, quản lý học sinh; kỹ năng xử lý các tình huống để mọi người học hỏi, rút kinh nghiệm. Tổ chức vận động, tuyên truyền, giáo dục học sinh toàn trường bằng nhiều hình thức như: Ra mắt các câu lạc bộ trong buổi hoạt động tập thể có tập trung toàn trường, thông báo đến từng học sinh chi tiết các câu lạc bộ, đăng trên fanpage công khai của nhà trường hoạt động của các câu lạc bộ. Thực hiện việc trao đổi các thông tin cần thiết đến học sinh thông qua trang facebook của Đoàn trường. Trên diễn đàn này, học sinh được biết các văn bản liên quan đến công tác giáo dục, lịch dạy và học, các hoạt động giáo dục 9
khác của nhà trường một cách nhanh nhất. Cũng tại đây, học sinh có thể góp ý, trao đổi với các thầy cô, với Đoàn trường về việc tổ chức các hoạt động giáo dục. Thông qua đó, nhà trường xem xét, điều chỉnh một cách hợp lý, đảm bảo để việc tổ chức các hoạt động phù hợp lứa tuổi của các em, phù hợp với xu thế nhưng vẫn có hiệu quả cao trong công tác giáo dục. Đây cũng là yếu tố làm tăng hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 2.2.2. Quy trình tổ chức và phát triển các loại hình câu lạc bộ Quy trình tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ được thực hiện thông qua các bước như sau: Bước 1: Khảo sát nhu cầu, nguyện vọng của HS Khảo sát nhu cầu, nguyện vọng của HS là công việc hết sức cần thiết cho việc thành lập câu lạc bộ. Kết quả khảo sát là căn cứ để thành lập và duy trì hoạt động của câu lạc bộ có tính khả thi. Xây dựng mẫu phiếu khảo sát dựa trên mục đích và dự kiến các nội dung, hình thức hoạt động của câu lạc bộ và đặc thù của nhà trường cho phù hợp. Phiếu dưới hình thức trắc nghiệm, thông tin ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu. Phát phiếu khảo sát, thu phiếu và tổng hợp số liệu. Để học sinh hiểu rõ mục đích, yêu cầu, nắm bắt được các nội dung trên phiếu và điền thông tin chính xác theo nhu cầu, sở thích cá nhân, nhà trường cần thông qua đội ngũ g iáo viên chủ nhiệm gợi ý để giúp các em lựa chọn. Chẳng hạn: có năng khiếu Toán em nên tham gia Câu lạc bộ Toán, có năng khiếu môn Văn em nên tham gia Câu lạc bộ Văn học, yêu thích thể dục, thể thao em nên tham gia Câu lạc bộ Thể dục Thể thao; học giỏi tiếng Anh nên tham gia vào Câu lạc bộ Tiếng Anh ... Bước 2: Xây dựng các văn bản cần thiết cho tổ chức và hoạt động của câu lạc bộ. Câu lạc bộ trong các trường học hoạt động phục vụ mục tiêu phát triển của nhà trường, dưới sự bảo trợ của nhà trường. Thẩm quyền thành lập và giải tán do Hiệu trưởng phê duyệt hoặc ủy quyền cho Phó Hiệu trưởng phê duyệt. Một câu lạc bộ được thành lập cần có những văn bản sau: Quyết định thành lập câu lạc bộ Quy chế hoạt động của câu lạc bộ Kế hoạch hoạt động của câu lạc bộ Trên cơ sở Đề án thành lập câu lạc bộ, nhà trường sẽ ra quyết định thành lập câu lạc bộ và công nhận Ban chủ nhiệm của câu lạc bộ đó. Ban chủ nhiệm câu lạc bộ có trách nhiệm xây dựng dự thảo quy chế hoạt động, lên kế hoạch ngắn hạn và dài hạn cho chương trình hoạt động của câu lạc bộ. Sau khi có các dự thảo văn bản, Ban chủ nhiệm xin ý kiến đội ngũ cố vấn, trao đổi thảo luận với các thành viên câu lạc bộ để đi đến thống nhất quy 10
chế hoạt động, kế hoạch hoạt động đảm bảo cho việc triển khai sau này được thuận lợi, có hiệu quả cao. Để các văn bản này có sự thống nhất giữa các câu lạc bộ, nhà trường lập mẫu biểu chung. Các câu lạc bộ tùy vào tính chất, đặc thù riêng để điều chỉnh cho phù hợp đảm bảo tính chính xác, khoa học, đầy đủ các thông tin cần thiết. Bước 3: Xây dựng nội dung, hình thức hoạt động Xác định nội dung: Là xác định chủ đề cho buổi sinh hoạt. Đây là khâu quan trọng nhất. Khi xác định được chủ đề thì mới xác định được toàn bộ công việc chuẩn bị kèm theo. Một buổi sinh hoạt chỉ nên lựa chọn một chủ đề, hoặc một chủ đề có thể sinh hoạt nhiều buổi. Từ chủ đề đã được xác định, Ban Chủ nhiệm huy động tất cả các hình thức sinh hoạt trong Câu lạc bộ để buổi sinh hoạt thêm phong phú, hấp dẫn. Xác định chủ đề sinh hoạt phải căn cứ vào tình hình thực tiễn trước mắt và nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của hội viên. Xác định hình thức thể hiện: Sau khi đã xác định nội dung cho buổi sinh hoạt, Ban Chủ nhiệm thống nhất hình thức thể hiện, có rất nhiều hình thức sinh hoạt Câu lạc bộ. Có thể sử dụng một số hình thức chính sau đây: Diễn giảng: Gồm các chủ đề thời sự, khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao kiến thức, trình độ thẩm mỹ, giáo dục nếp sống mới. Đây là dạng nói chuyện chuyên đề. Hội thảo, tọa đàm là hình thức các thành viên Câu lạc bộ cùng tham gia thảo luận để làm sáng tỏ một quan điểm, một nhận định. Sinh hoạt văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật. Sinh hoạt ngoài Câu lạc bộ kết hợp với những hoạt động thể dục thể thao, tham quan du lịch. Tổ chức các hoạt động trải ngiệm Bước 4: Công tác kiểm tra, giám sát; đánh giá và rút kinh nghiệm Ban chủ nhiệm câu lạc bộ phải thường xuyên đốn đốc, kiểm tra, giám sát hoạt động của câu lạc bộ. Ngoài ra, Ban chủ nhiệm cần lắng nghe ý kiến của thành viên câu lạc bộ, của phụ huynh về chất lượng và hình thức hoạt động của câu lạc bộ. Định kỳ tổ chức giao ban để sơ kết hoạt động và điều chỉnh kế hoạch, nội dung hoạt động nếu cần thiết. Việc đánh giá là cơ sở để thực hiện bước kế tiếp là rút kinh nghiệm. Nếu việc đánh giá đạt yêu cầu sẽ giúp điều chỉnh, định hướng đúng đắn trong những hoạt động kế tiếp câu lạc bộ. Về nội dung đánh giá và rút kinh nghiệm: Nêu được ưu điểm và hạn chế trong tổ chức hoạt động, nội dung và hình thức sinh hoạt; phân tích rõ nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân khách quan để từ đó có hướng điều chỉnh phù hợp. 2.2.3. Đổi mới công tác chỉ đạo, quản lý đối với hoạt động câu lạc bộ 11
2.2.3.1. Bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ chủ nhiệm câu lạc bộ Ban Chủ nhiệm câu lạc bộ phải là những học sinh có năng lực quản lý, tổ chức điều hành, có niềm đam mê, nhiệt huyết. Chính vì vậy cần chú trọng công tác xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chủ nhiệm các câu lạc bộ, nhân tố quan trọng trong việc tổ chức và triển khai hoạt động của các câu lạc bộ. Trước hết cần tuyển chọn được những nhân tố điển hình để lập Ban chủ nhiệm câu lạc bộ phù hợp với loại hình câu lạc bộ đó. Chúng tôi đã tiến hành các bước cụ thể như sau: * Lập quy hoạch, tuyển chọn, bổ sung nhân sự đội ngũ chủ nhiệm câu lạc bộ. Rà soát tình hình nhân sự. Phân loại số lượng, chất lượng đội ngũ phù hợp với mô hình các câu lạc bộ. Lập kế hoạch nhân sự trên cơ sở yêu cầu của năm học mới. Tuyển chọn, bổ sung nhân sự nhằm đảm bảo đủ số lượng, đáp ứng yêu cầu của từng câu lạc bộ. Khi phê duyệt đội ngũ ban chủ nhiệm các câu lạc bộ, ngoài việc căn cứ vào khả năng học tập, năng lực cá nhân của học sinh, cần đưa ra những tiêu chí để lựa chọn về phẩm chất, tinh thần trách nhiệm, ý thức kỷ luật, năng khiếu về lĩnh vực liên quan… * Tổ chức bồi dưỡng năng lực toàn diện cho đội ngũ chủ nhiệm. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức và tư tưởng chính trị. + Nâng cao nhận thức chính trị của đội ngũ ban chủ nhiệm là một công việc hết sức cần thiết. Bởi có hiểu và nhận thức đầy đủ về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhận thức đúng vai trò, vị trí, trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn hiện nay, mỗi một học sinh làm chủ nhiệm câu lạc bộ mới hoàn thành được vai trò thủ lĩnh, dẫn dắt các thành viên, cũng như tổ chức hoạt động của câu lạc bộ đúng hướng. + Trong quá trình bồi dưỡng, phẩm chất đạo đức của học sinh làm chủ nhiệm câu lạc bộ cần luôn được coi trọng. Phải xây dựng thói quen làm việc có kỷ cương, nề nếp, lương tâm, trách nhiệm, phải là người mẫu mực về đạo đức, tác phong, có vậy thì trong lời nói, cử chỉ, hành động của mình mới có tính thuyết phục cao. Bồi dưỡng các kỹ năng tổ chức hoạt động câu lạc bộ. + Đây là yêu cầu cơ bản, quan trọng trong việc duy trì, nâng cao hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ. Các kỹ năng cần được bồi dưỡng là: kỹ năng lập 12
kế hoạch, kỹ năng tổ chức quản lý giáo dục học sinh, kỹ năng giao tiếp với học sinh, đồng nghiệp và cộng đồng, ... + Các biện pháp bồi dưỡng: Tổ chức học tập chuyên đề sinh hoạt câu lạc bộ nhằm cung cấp cho học sinh kinh nghiệm trong tổ chức, xây dựng nội dung và hình thức sinh hoạt Gửi các tài liệu, clip sinh hoạt của câu lạc bộ liên quan theo mô hình nhà trường đề ra để học sinh tham khảo. Trao đổi, chia sẻ, rút kinh nghiệm trong tổ chức, quản lý và điều hành hoạt động của các câu lạc bộ. Thường xuyên tham dự sinh hoạt của các câu lạc bộ. Lựa chọn, tổ chức sinh hoạt chuyên đề mẫu của một câu lạc bộ để các câu lạc bộ khác tham khảo. 2.2.3.2. Phát huy vai trò cố vấn của giáo viên trong các hoạt động * Xác định vai trò, vị trí, nhiệm vụ của đội ngũ cố vấn. Với phương châm “giáo viên cố vấn, học sinh làm chủ”, mỗi câu lạc bộ nên có từ 35 cố vấn chuyên môn là các giáo viên do nhà trường phân công phụ trách, đảm bảo giúp câu lạc bộ xác định mục đích, phương hướng, tổ chức hoạt động hiệu quả. Giáo viên làm cố vấn có vai trò rất quan trọng trong việc hoạt động của các câu lạc bộ. Đó là bộ phận lên kế hoạch, chịu trách nhiệm tư vấn, xây dựng nội dung và hình thức sinh hoạt, là người tư vấn và hỗ trợ học sinh phát huy tối đa khả năng học tập, lựa chọn nội dung phù hợp để đáp ứng mục tiêu giáo dục; theo dõi thành tích học tập của thành viên câu lạc bộ nhằm giúp học sinh điều chỉnh kịp thời hoặc đưa ra một lựa chọn đúng trong quá trình học tập. Cố vấn là người hỗ trợ, hướng dẫn cách thức đăng ký tham gia, tư vấn cho học sinh nên chọn câu lạc bộ nào phù hợp với năng khiếu, sở trường của bản thân. Bởi, giai đoạn đầu học sinh rất bỡ ngỡ với hình thức sinh hoạt câu lạc bộ, với bạn mới, phần lớn các học sinh còn rụt rè, thụ động và chưa xác định rõ ràng mục tiêu tham gia. Ban cố vấn nên tạo một địa chỉ điện tử riêng cho câu lạc bộ để làm forum chia sẻ thông tin, tâm tư, nguyện vọng và phần nào giúp ban chủ nhiệm, đội ngũ cố vấn gần gũi với các thành viên hơn cũng như thể kịp thời trao đổi thông tin và giúp đỡ, hướng dẫn học sinh giải quyết các vướng mắc trong học tập và cuộc sống. Bên cạnh đó, đội ngũ cố vấn cũng trao đổi tình hình học tập của các thành viên với các thầy cô giáo bộ môn, để có hướng điều chỉnh nội dung, hình thức, thời gian hợp lý đảm bảo việc sinh hoạt câu lạc bộ thúc đẩy quá trình học tập văn hóa của các thành viên đạt kết quả tốt hơn. 13
Ban chủ nhiệm, đội ngũ cố vấn có nhiệm vụ tổ chức câu lạc bộ thành một lực lượng tự quản, đoàn kết, phát huy kỹ năng sinh hoạt, học tập theo nhóm. Đội ngũ cố vấn hướng cho các em nên tham gia hoạt động theo nhóm. Vì hoạt động nhóm là phương pháp rất hữu hiệu để tạo dựng mối quan hệ tốt, giúp các em dễ hòa đồng, tự tin hơn. Tổ chức hoạt động nhóm để các bạn cùng nhau giúp đỡ, tạo sự nhiệt tình, đoàn kết, hợp tác trong học tập cũng như trong các hoạt động tập thể. Từ đó tạo nên sự phấn chấn tinh thần của cả cá nhân và tập thể thành viên câu lạc bộ. Hơn nữa, hoạt động nhóm là kỹ năng vô cùng quan trọng vì nó sẽ phát huy tính tư duy cao. Việc thảo luận nhóm với những người khác về một chủ đề sẽ giúp các em có một cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề đó. Mọi người trong nhóm đều có thể học hỏi lẫn nhau rất nhiều từ việc chia sẻ các ý kiến. * Các biện pháp để đội ngũ cố vấn làm tốt vai trò, chức trách và nhiệm vụ Tổ chức sinh hoạt chuyên đề phục vụ cho việc xây dựng nội dung và hình thức tổ chức của các câu lạc bộ thông qua việc họp tổ, nhóm chuyên môn. Lập mail, hộp thư để trao đổi, chia sẻ thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung, hình thức sinh hoạt câu lạc bộ trong đội ngũ cán bộ, giáo viên. Tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm sau khi câu lạc bộ thực hiện buổi sinh hoạt Đưa vào đánh giá thi đua – khen thưởng cá nhân giáo viên làm cố vấn để gắn trách nhiệm của giáo viên với việc duy trì, phát triển câu lạc bộ. 2.2.3.3. Công tác thi đua khen thưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Thi đua là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm và đoàn kết chặt chẽ để thi đua mãi”. Thi đua, khen thưởng là biện pháp tổ chức thực tiễn, một phương pháp tuyên truyền, giáo dục tích cự để động viên ý chí sáng tạo, quyết tâm, năng lực thực tiễn của các cá nhân, của tập thể nhằm đạt được thắng lợi nhiệm vụ đề ra. Để công tác thi đua khen thưởng thực sự là “đòn bẩy”, kích thích các cá nhân, tập thể hăng say hoạt động, phát huy hết tài năng của mình trong việc tổ chức hoạt động, duy trì và phát triển câu lạc bộ chúng tôi đã thực hiện các nội dung sau: Phát động phong trào thi đua trong từng hoạt động của câu lạc bộ, thi đua giữa các câu lạc bộ. Phát hiện, bồi dưỡng nhân tố điển hình. Phát hiện nhân tổ điển hình là một việc làm công phu, đòi hỏi phải đi sâu, đi sát với từng hoạt động, tìm hiểu kỹ thành tích của từng cá nhân, tập thể. Khi phát hiện nhân tố điển hình phải nhanh 14
chóng bồi dưỡng trên toàn diện các mặt, chú trọng phẩm chất, năng lực, ý thức trách nhiệm, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Xây dựng hình thức khen thưởng đối với các cá nhân, tập thể đạt kết quả tốt trong việc tổ chức các hoạt động của câu lạc bộ. Các hình thức khen thưởng đề ra: Khen thưởng theo công trạng và thành tích đạt được: sử dụng trong các buổi sinh hoạt câu lạc bộ (Dùng cho từng câu lạc bộ) Khen thưởng quá trình cống hiến: khen thưởng cho các thành viên trong đội ngũ cố vấn, ban chủ nhiệm câu lạc bộ đã có nhiều đóng góp cho sự hình thành, duy trì và phát triển câu lạc bộ (Dùng cho từng câu lạc bộ). Khen thưởng theo đợt: sau khi kết thúc đợt thi đua (từng giai đoạn, từng học kỳ hoặc năm học) Kết thúc mỗi năm học, nhà trường đánh giá xếp loại và cấp giấy chứng nhận cho học sinh tham gia CLB. Tổ chức tốt việc tuyên dương, khen thưởng đối với các cá nhân, tập thể tham gia tích cực, hiệu quả, các CLB hoạt động tốt. 2.2.4. Phối hợp và phát huy các nguồn lực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ 2.2.4.1. Phát huy nguồn lực của các tổ chức đoàn thể Việc phối hợp tốt giữa nhà trường với các tổ chức. đoàn thể đem lại hiệu quả cao trong các hoạt động giáo dục. Nhà trường tạo điều kiện để cho các tổ chức, đoàn thể hoạt động và ngược lại các tổ chức, đoàn thể hoạt động tích cực, có hiệu quả sẽ góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của các câu lạc bộ. Về phía nhà trường Nhà trường cần tạo điều kiện cho các em học sinh của mình lựa chọn các câu lạc bộ phù hợp với khả năng của mình thông qua việc khảo sát. Giáo viên đóng vai trò cố vấn đôi khi chỉ cần là chỗ dựa về mặt pháp lý cho các em, ngay cả khi sinh hoạt câu lạc bộ. Bên cạnh đó, trường cũng như giáo viên hướng dẫn hãy là đại diện pháp lý cho các em khi các em bước ra ngoài thế giới và tham gia các cuộc tranh tài. Đó là những điều mà nhà trường và giáo viên nên làm để chắp cánh cho thế hệ tương lai. Để tạo không khí thi đua và các em đạt thành tích cao, nhà trường cũng nên tổ chức các cuộc thi, giao lưu trong trường cũng như cho các em tham gia các cuộc thi, giao lưu với các trường bạn. 15
Ví dụ: Nếu là câu lạc bộ tiếng Anh thì nên cho các thành viên tham gia những cuộc thi như vấn đáp tiếng Anh hoặc ca hát tiếng Anh; nếu là câu lạc bộ bóng đá thì nên tổ chức thi đấu cùng các trường khác hoặc đấu giải… Ngoài ra nhà trường cần liên hệ, trao đổi với phụ huynh về lợi ích của câu lạc bộ, từ đó khuyến khích các em tham gia. Về phía Ban đại diện Hội cha mẹ học sinh Phụ huynh nhiều người cho rằng con trẻ đi học việc học trên lớp là quan trọng nhất, tham gia những hoạt động ngoại khóa chỉ là những trò hỡi ơi, ảnh hưởng học tập, ảnh hưởng tương lai. Đó là quan niệm cực kỳ sai lầm! Nếu phụ huynh cứ giữ con em mình trong lớp học và về nhà lại đóng cửa đọc sách, nó sẽ trở thành một con mọt sách chính hiệu và sẽ chẳng làm được gì trong tương lai. Những đứa trẻ cần được vui chơi, được giao lưu và sống theo cách mình muốn, vậy nên chúng cần câu lạc bộ. Tham gia câu lạc bộ sẽ mài giũa cho con em những kỹ năng xã hội, kỹ năng cộng đồng rất thiết thực. Chúng sẽ có những mối quan hệ, những trải nghiệm mới mẻ tuyệt vời và ít bỡ ngỡ hơn nếu sau này bước ra cuộc sống. Vậy nên, là người làm cha làm mẹ, các bạn đừng ngăn cản con em mình tham gia hoạt động câu lạc bộ. Bạn chỉ nên lặng lẽ theo dõi chúng và hướng chúng đi đúng con đường tốt đẹp và phù hợp nhất. Câu lạc bộ trong trường học là hình thức hoạt động ngoại khóa luôn song hành với tiến trình giáo dục. Nếu biết tổ chức hoạt động cũng như nhận được sự ủng hộ từ phía gia đình và nhà trường, chúng ta sẽ nhận được kết quả ngoài sức tưởng tượng. Về phía tổ chức Đoàn thanh niên Phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên của nhà trường trong việc tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức hoạt động các câu lạc bộ; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về ý nghĩa của việc tham gia câu lạc bộ. Tổ chức Đoàn phải làm cho đoàn viên hiểu được tham gia câu lạc bộ sinh viên là cơ sở để đoàn viên hòa nhập với cuộc sống, đồng thời là tiền đề để mỗi đoàn viên trau dồi các kĩ năng, năng lực của bản thân, trang bị hành trang đáp ứng yêu cầu công tác sau khi tốt nghiệp. Hình thức sinh hoạt câu lạc bộ lồng ghép với tổ chức sinh hoạt đoàn thanh niên trong nhà trường vì đều đi đến mục tiêu tạo sân chơi cho học sinh phát triển toàn diện, vì thế cần phải nâng cao trách nhiệm của tổ chức Đoàn trong chỉ đạo, hướng dẫn, giáo dục và định hướng cho hoạt động của các câu lạc bộ. 2.2.4.2. Huy động, xây dựng nguồn kinh phí Kinh phí là yếu tố không thể thiếu để các tổ chức tồn tại và hoạt động. Do đó các câu lạc bộ cần có phương án huy động và xây dựng kinh phí đảm bảo 16
nguồn kinh phí chi cho các hoạt động phù hợp và hiệu quả. Muốn vậy ban chủ nhiệm câu lạc bộ, đội ngũ cố vấn cần họp để tính toán dự trù kinh phí cho các hoạt động một cách chi tiết. Kinh phí dự trù bao gồm: + Mua sắm cơ sở vật chất ( nguyên liệu, trang phục, giấy bút, tài liệu, sơn màu,...). + Kinh phí cho các buổi ra mắt, tổng kết, học tập kinh nghiệm,.. + Kinh phí tổ chức các cuộc thi, các hoạt động luyện tập, hoạt động trải nghiệm. + Kinh phí khen thưởng. Các nguồn kinh phí có thể huy động + Sự hỗ trợ từ nhà trường, nguồn kinh phí này trên thực tế rất hạn chế vì nhà trường hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động của câu lạc bộ giống như là một hoạt động ngoại khóa, do đó mỗi câu lạc bộ thông thường được hỗ trợ từ 1,000,000 – 2,000,000 đồng. + Sự hỗ trợ từ phụ huynh (thông qua nghị quyết của Ban đại diện cha mẹ học sinh), nguồn kinh phí này cũng chỉ đáp ứng một phần rất nhỏ nhu cầu hoạt động của các câu lạc bộ, tùy đặc thù của mỗi loại hình câu lạc bộ mà số kinh phí được hỗ trợ dao động trong khoảng từ 500,000 – 1,000,000 đồng + Nguồn tài trợ từ bên ngoài (của các tổ chức, các mạnh thường quân trên địa bàn trường tuyển sinh): Đây có thể coi là nguồn thu chủ yếu của câu lạc bộ. Để tìm được nguồn tài trợ từ bên ngoài, nhà trường trên cơ sở dự trù kinh phí tổ chức hoạt động, phê duyệt đề án để câu lạc bộ cử thành viên đến gặp gỡ trực tiếp, trình bày nguyện vọng và xin kinh phí hoạt động với các nhà tài trợ. Bằng cách này các câu lạc bộ đã được ủng hộ một số tiền không nhỏ đủ để chi cho các hoạt độn 17
Doanh nghiệp tài trợ áo cho câu lạc bộ Để đảm bảo tính minh bạch của các nguồn thu và chi, Ban chủ nhiệm câu lạc bộ đã lập danh sách các cá nhân ủng hộ và các khoản thu chi công khai cho các thành viên trong câu lạc bộ biết rõ. 2.2.5. Đa dạng hóa các mô hình hoạt động các câu lạc bộ Với tiêu chí xây dựng trường học hạnh phúc đảm bảo chất lượng giáo dục toàn diện, trường THPT Diễn Châu 3 đã không ngừng xây dựng những mô hình giáo dục phù hợp, bắt kịp xu thế phát triển của thời đại. Trong đó, việc đa dạng hóa các loại hình câu lạc bộ tại trường là một trong những biện pháp góp phần đẩy mạnh hiệu quả dạy và học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Sở dĩ cần đa dạng hóa các loại hình câu lạc bộ bởi mỗi hình thức câu lạc bộ lại mang một ý nghĩa tích cực khác nhau, góp phần bổ trợ kiến thức cho học sinh trong học tập và cuộc sống. Với mỗi môn học, mỗi một câu lạc bộ đều có những mục tiêu cụ thể, rõ ràng để học sinh tự biết mình nên tham gia vào câu lạc bộ nào để có thể phát huy được năng lực bản thân, tạo hứng thú trong việc học tập. 2.2.5.1. Câu lạc bộ học tập * Mục tiêu: Cung cấp kiến thức nâng cao về văn hóa, bổ sung được các kiến thức của nhiều môn học khác nhau cho học sinh, các em được định hướng, trải nghiệm các nội dung học tập nâng cao theo chuyên đề chuyên sâu để phát huy năng khiếu của bản thân. Tổ chức các câu lạc bộ học tập không chỉ tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho học sinh mà còn là tiền đề cho những đổi mới trong dạy và học theo hướng “học đi đôi với hành” các nội dung kiến thức được gắn với đời sống, xã hội, học sinh khám phá vận dụng kiến thức vào giải quyết các 18
vấn đề trong thực tế cuộc sống. Tham gia câu lạc bộ các thành viên có cơ hội thảo luận, trao đổi về các chủ đề học tập và những vấn đề xung quanh các kiến thức được học trên lớp cũng như các kiến thức đọc được từ sách, báo và mạng Internet, tăng thêm hứng thú cho học sinh trong học tập. Từ đó, giúp các em tự tin, năng động, giao tiếp tốt hơn, đồng thời giúp nhà trường phát hiện, bồi dưỡng những em có năng khiếu để tham gia các kỳ thi. Câu lạc bộ học tập chính là nơi nuôi dưỡng tài năng học đường * Các loại hình câu lạc bộ học tập ở trường THPT Diễn Châu 3 Câu lạc bộ Văn học: Là sân chơi lành mạnh cho các em học sinh trong nhà trường có lòng yêu mến Văn học, phát huy khả năng sáng tạo, khả năng viết văn của học sinh thông qua các đợt phát động sáng tác thơ văn; Tạo môi trường học hỏi, hợp tác, giao tiếp. Hình thành phương pháp tự học, định hướng việc “học tập suốt đời” và xây dựng xã hội học tập; Khơi gợi niềm yêu thích và thói quen đọc sách; mở rộng kiến thức sách giáo khoa và trang bị kiến thức chuyên sâu về văn học; đưa văn học gần gũi với thực tế đời sống. Từ đó giáo dục các em giá trị sống: yêu thương, trách nhiệm, nỗ lực, đoàn kết…; Thúc đẩy sự đổi mới phương pháp giảng dạy của GV và sự đổi mới cách học của học sinh. Hoạt động của câu lạc bộ Văn học cũng là cơ hội tỏa sáng các tài năng nghệ thuật của học sinh nhà trường trong các hoạt động dưới hình thức sân khấu hóa các trích đoạn kịch, điệu múa, bài hát… được chuyển thể từ các tác phẩm văn học. Đồng thời đây cũng là dịp để các em lĩnh hội, cảm thụ sâu sắc hơn các tác phẩm văn chương, từ đó khơi gợi niềm yêu thích và say mê sáng tác văn chương của học sinh. Một buổi sinh hoạt chuyên đề của CLB Văn học 19
Câu lạc bộ Khoa học tự nhiên: Quy tụ các thành viên là học sinh có nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu và trao đổi về kiến thức, kĩ năng các môn học hoặc có niềm yêu thích, say mê với các sản phẩm nghiên cứu khoa học kĩ thuật. Mục tiêu của câu lạc bộ là đưa ra và giải quyết các vấn đề của cuộc sống thực tế, giúp giải tỏa căng thẳng, tạo môi trường học tập năng động, lí thú… giúp học sinh nâng cao khả năng tự học, tự đọc, tìm hiểu và phân tích thông tin, chủ động và sáng tạo trong vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn. Tinh thần chủ động này sẽ giúp các em phát triển tư duy cá nhân, hoàn thiện bản thân để trở thành những công dân năng động, hiện đại phù hợp với xu hướng phát triển của xã hội. Ngoài ra, đây cũng là sân chơi để học sinh bước đầu làm quen với phương pháp nghiên cứu khoa học và thực hành thí nghiệm thực tế, thực hiện nghiên cứu khoa học kỹ thuật, là nơi thực hiện hoàn chỉnh các dự án khoa học kỹ thuật để tham gia các cuộc thi dành cho học sinh, tiếp cận và vận dụng kiểm chứng các kiến thức đã học, vận dụng các nghiên cứu khoa học, sản phẩm khoa học vào thực tiễn. Lễ ra mắt của câu lạc bộ Khoa học tự nhiên 20