Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

64
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập" nhằm tìm biện pháp nhằm phát triển năng lực tự chủ trong học tập cho học sinh; Giúp học sinh chủ động, tự tin, mạnh dạn phát huy năng lực tự chủ trong học tập của mình; Giúp học sinh chia sẻ mạnh dạn và giúp đỡ bạn cùng tự chủ trong học tập.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN VIỆT YÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC HOÀNG NINH SÁNG KIẾN MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 4 PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ CHỦ TRONG HỌC TẬP Họ và tên: Nguyễn Thị Huyền Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường TH Hoàng Ninh Lĩnh vực nghiên cứu: Giáo dục Việt Yên, tháng 5 năm 2022 1
Phần I: MỞ ĐẦU I. LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN Đất nước Việt Nam ta từ xưa tới nay đã có rất nhiều những danh nhân đã thành nhân tài của đất nước như: Vào thế kỉ XIII, Nguyễn Hiền chỉ mới 13 tuổi đã đỗ Trạng nguyên – đó là trạng nguyên trẻ tuổi nhất nước Nam ta. Thế kỉ XIV, Mạc Đĩnh Chi đỗ trạng nguyên. Còn Lương Thế Vinh đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ nhất danh (trạng nguyên) khoa Quý Mùi niên hiệu Quang Thuận thứ 4, đời Lê Thánh Tông vào thế kỉ XV. Thế kỉ XIX, đất nước ta xuất hiện vị lãnh tụ vĩ đại-Bác Hồ. Bác là Người khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Bác ra đi tìm đường cứu nước từ hai bàn tay trắng. Bác nói được 29 ngôn ngữ. Bác học bằng cách nào? Bác viết lên tay, học dưới ánh trăng... Để có được những thành quả như vậy, chính là nhờ vào sự kiên trì trong quá trình tự chủ trong học tập của những danh nhân. Đó cũng là những tấm gương mà chúng ta cần noi theo. Lê-nin từng nói: "Học, học nữa, học mãi". Câu nói đó luôn có giá trị ở mọi thời đại, đặc biệt là khi xã hội ngày nay đang hướng tới nền kinh tế tri thức, đòi hỏi mọi người phải vận động để theo kịp sự phát triển của xã hội. Chính vì vậy mà tinh thần tự chủ trong học tập có vai trò vô cùng quan trọng. Tự chủ là làm chủ chính bản thân mình, được hiểu một cách cụ thể thì “tự” nghĩa là tự bản thân mình làm việc gì đó, tự mình điều khiển hành vi, suy nghĩa của mình, đồng thời cũng chính mình sẽ tự đưa ra quan điểm trong mọi vấn đề gặp phải, nói cách khác đây chính là yếu tố tự tác động đến mọi vấn đề, còn “chủ” ở đây có thể hiểu nghĩa chính là chủ quyền, là sự dân chủ. Hiểu một cách đơn giản nhất thì tự chủ chính là khả năng tự bản thân mình sẽ đưa ra các quyết định sáng suốt, xuất phát từ chính bản thân mình mà không chịu sự tác động, ép buộc bởi bất cứ ai. Tự chủ được biểu thị qua hành động, qua lời nói, suy nghĩ, tâm tư hay tình cảm của chính bản thân mình trong mọi hoàn cảnh. Việc tự chủ sẽ giúp con người hiểu vấn đề một cách sâu sắc, giải quyết vấn đề nhanh chóng chính xác. Việc tự chủ trong học tập có thể được coi là chiếc chìa khóa đưa ta đến kho tàng tri thức, là điều kiện giúp ta thành công trong học tập. Nếu biết tự chủ trong học tập thì chúng ta chắc chắn sẽ thành công và nâng cao được tri thức của chính mình. Những người có tinh thần tự chủ trong học tập sẽ chủ động suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, nghiên cứu và nắm được bản chất vấn đề. Tinh thần tự chủ trong học tập có thể giúp con người tiếp thu được kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau như sách, báo, từ truyền hình ti vi, từ bạn bè hoặc từ những người xung quanh, những kinh nghiệm sống... Tự chủ còn giúp cho mỗi cá nhân có nhiều cơ hội hơn, dám ước mơ, dám thực hiện khả 1
năng của bản thân mình trong mọi lĩnh vực, tâm lý sẽ không chịu sự tác động của những yếu tố không tốt từ môi trường bên ngoài, đồng nghĩa với việc bản thân có lợi thế trong việc phát triển cuộc sống sau này, học tập phát triển đi lên không ngừng. Chính vì vậy, bản thân tôi đã chọn sáng kiến: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập”nhằm phát huy năng lực tự học, tự chủ nâng cao tính sáng tạo, chủ động, tự tin cho học sinh, góp phần đẩy mạnh chất lượng dạy và học trong nhà trường Tiểu học. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Tìm biện pháp nhằm phát triển năng lực tự chủ trong học tập cho học sinh. - Giúp học sinh chủ động, tự tin, mạnh dạn phát huy năng lực tự chủ trong học tập của mình. - Giúp học sinh chia sẻ mạnh dạn và giúp đỡ bạn cùng tự chủ trong học tập. III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VỊ NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng - Biện pháp phát triển năng lực tự chủ trong học tập cho học sinh lớp 4. 2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Lớp 4B, Trường Tiểu học Hoàng Ninh - Thời gian: Từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 5 năm 2022 IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - Khái niệm về tự chủ. - Mối quan giữa cha mẹ học sinh và học sinh - Nắm được thực trạng việc tự chủ trong học tập của học sinh. - Nắm được vai trò của giáo viên trong quá trình hình thành năng lực tự chủ cho học sinh. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp thực hành. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp phỏng vấn. - Phương pháp kiểm tra, đánh giá. VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN Việc bồi dưỡng và phát huy khả năng tự chủ trong học tập cho học sinh (HS) là rất cần thiết trong quá trình dạy học vì theo thông tư 27/2020/TT- 2
BGDĐT ngày 04/09/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục thì chúng ta đang dần áp dụng kết hợp với thông tư 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22/09/2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục để đánh giá HS tiểu học. Trong đó, giáo viên (GV) có vai trò quan trọng. Giáo viên không chỉ trực tiếp bồi dưỡng mà còn là người phát huy khả tự chủ trong học tập của học sinh thông qua các bài giảng của mình. Với những kinh nghiệm phát huy năng lực tự chủ trong học tập cho học sinh, tôi đã chia sẻ với các đồng nghiệp trong tổ, khối trong nhà trường. Phần II: NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC TỰ CHỦ TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH 1. Cơ sở lí luận Tự chủ trong học tập cũng chính là một trong các năng lực chung trong Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT khi đánh giá sự hình thành và phát triển năng lực của học sinh. Tự chủ là làm chủ chính bản thân mình, được hiểu một cách cụ thể thì “tự” nghĩa là tự bản thân mình làm việc gì đó, tự mình điều khiển hành vi, suy nghĩa của mình, đồng thời cũng chính mình sẽ tự đưa ra quan điểm trong mọi vấn đề gặp phải, nói cách khác đây chính là yếu tố tự tác động đến mọi vấn đề, còn “chủ” ở đây có thể hiểu nghĩa chính là chủ quyền, là sự dân chủ. Hiểu một cách đơn giản nhất thì tự chủ chính là khả năng tự bản thân mình sẽ đưa ra các quyết định sáng suốt, xuất phát từ chính bản thân mình mà không chịu sự tác động, ép buộc bởi bất cứ ai. Tự chủ được biểu thị qua hành động, qua lời nói, suy nghĩ, tâm tư hay tình cảm của chính bản thân mình trong mọi hoàn cảnh. Đức tính tốt đẹp này luôn được đề cao trong mọi giai đoạn hình thành, phát triển của xã hôi, các giá trị tốt đẹp này đã không ngừng phát triển và được phát huy ở nhiều khía cạnh khác nhau. 2. Cơ sở thực tiễn Tự chủ trong học tập là một xu thế tất yếu giúp nâng cao kết quả học tập của học sinh và chất lượng giáo dục của nhà trường, là biểu hiện cụ thể của việc đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông. Nhưng nhiều HS cảm thấy thời gian học tập sao quá nhàn hạ để có thể cho phép mình được vui chơi thoải mái. HS chưa thấy được kiến thức sách vở là bắt nguồn từ cuộc sống và mục đích cuối cùng của chúng là sẽ trở lại phục vụ cuộc sống. HS cũng chưa thấy được mối quan hệ giữa các các kiến thức mình đang học có liên quan gì với kiến thức trước và sau nó. Do vậy, HS cũng chưa biết vận dụng cái đã biết để giải quyết những vần đề chưa biết và cần biết. 3
II. THỰC TRẠNG VỀ VIỆC TỰ CHỦ TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH 1. Thực trạng Năm học 2021-2022 tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp 4B, tổng số 33 học sinh trong đó có 19 học sinh nam và 14 học sinh nữ. Vào đầu năm học bản thân tôi thấy một số em có tinh thần chủ trong học tập cao như em: Dũng, Huyền, Nhật Hoàng, Huy Hoàng,... Song còn một số các em có biểu hiện: thường xuyên chỉ biết thu nhận kiến thức sẵn có từ giáo viên và sách giáo khoa, chỉ biết hoàn thành công việc mà thầy cô giao cho. Ví dụ, đối với bài toán các em chỉ cần tìm ra đáp số là đủ mà quên mất phải tìm ra cách hay nhất. Đặc biệt khi gặp bài toán khó các em không chịu suy nghĩ mà chờ giải đáp của giáo viên. Mọi suy nghĩ của các em đều rất thụ động, chậm chạp. Học sinh đã quá phụ thuộc vào các bài giảng của thầy cô trên lớp. Thầy cô dạy như thế nào thì hiểu và học như thế ấy dẫn đến quá trình thụ động, thiếu suy nghĩ và sáng tạo trong lúc học để đào sâu kho tàng kiến thức còn ẩn sâu trong các bài giảng của thầy cô, chưa có thói quen đọc sách, báo. Các em tự chủ ở mức chưa đạt trong học tập là các em: Phong, Long, Hưng, Đức Anh.. 2. Nguyên nhân Các em chưa yêu thích môn học, chưa có phương pháp học tập tốt, rất nhiều học sinh học tủ, học vẹt một cách ép buộc để đối phó với kiểm tra thi cử. Các em không hiểu hết bản chất của vấn đề dẫn đến việc mau chóng lãng quên mà lại còn lãng phí thời gian và công sức. Các học thuộc bài nhưng không hiểu bài dẫn đến tình trạng thuộc lí thuyết nhưng không biết làm thực hành. Việc học của học sinh chưa đem lại hiệu quả cao vì các em thụ động khi tiếp thu kiến thức mà thầy cô truyền lại. Bên cạnh đó tình trạng học “đối phó” diễn ra phổ biến trong lớp. Hầu hết HS chưa chủ động được thời gian, chưa biết sắp xếp hợp lí thời gian cho toàn bộ chương trình cũng như kế hoạch học tập hàng tháng, hàng tuần, hàng ngày của mình. Đa số HS chưa biết và cũng chưa có ý thức chủ động tìm kiếm kiến thức mới. Giáo viên (GV) dạy tới đâu, HS học đến đó, GV dặn điều gì thì HS học và làm điều ấy. Bố mẹ thì không coi trọng tới việc tự chủ, tự học trong học tập của con em mình. Rất ít phụ huynh dành thời gian hướng dẫn hoặc cùng học với con. 3. Qua khảo sát đầu năm học, tôi thống kê được cụ thể về năng lực tự chủ trong học tập như sau: Mức độ Số học sinh Tỉ lệ (%) HS tự chủ trong học tập cao 7 21,2 4
HS tự chủ trong học tập chưa cao 15 45,5 HS chưa tự chủ trong học tập 11 33,3 Kết quả trên cho thấy số học sinh chưa có năng lực tự chủ trong học tập chiếm tỉ lệ là 33,3%. Chính vì vậy, bản thân tôi đã chọn một số biện pháp: “Giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập” nhằm phát huy năng lực tự học, tự chủ nâng cao tính sáng tạo, chủ động, tự tin cho học sinh, góp phần đẩy mạnh chất lượng dạy và học trong nhà trường Tiểu học. III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1. Tạo cho học sinh niềm say mê môn học Muốn học sinh có ý thức tự chủ trong học tập thì trước hết học sinh phải yêu thích môn học đó. Vì vậy tôi tạo cho HS niềm say mê môn học. Tôi có thể dùng tiết dạy để giới thiệu về môn học, về những giá trị của môn học trong thực tiễn bằng những ví dụ minh họa cụ thể nhằm kích thích động cơ học tập ở các em. Ví dụ ở môn Khoa học, tôi làm thông qua cách đặt vấn đề bằng những câu chuyện hay đơn giản chỉ là những câu hỏi thú vị như: “Tại sao lại có mưa?”. Câu hỏi vừa đặt ra tưởng chừng rất đơn giản nhưng để trả lời được câu hỏi này đòi hỏi HS cần phải kiến thức về sự bay hơi, ngưng tụ của nước. Hay môn kĩ thuật ở chương 2: Kĩ thuật trồng rau, hoa thì HS học lí thuyết gắn liền với thực tế chăm sóc vườn trường tạo ra sản phẩm thực. HS chăm sóc, thu hoạch rau. 2. Hướng dẫn cho HS cách ghi chép và nghe giảng Cách ghi chép và nghe giảng là những kỹ năng học tập vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của HS. HS thường mang lối học thụ động, quen tách việc nghe và ghi chép ra khỏi nhau, thậm chí nhiều HS chỉ chờ GV đọc mới có thể ghi chép được nội dung bài học, nếu ngược lại thì bỏ trống vở. Điều này khiến HS có tâm lí ức chế, ảnh hưởng đến quá trình tiếp nhận kiến thức. Để khắc phục vấn đề này này, tôi đã phải rèn luyện cho HS cách ghi chép nhanh bằng các hình thức gạch chân, tóm lược ý chính bằng sơ đồ hình vẽ (sơ đồ tư duy). Đối với các vấn đề quan trọng, tôi thường nhấn mạnh, lặp lại nhiều lần để HS tiếp thu dễ dàng hơn. 5
HS tóm tắt Sơ đồ vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên 3. Giao nhiệm vụ cụ thể cho HS ở tiết học tiếp theo đồng thời cho HS sắp xếp thời gian học tập và vui chơi hợp lí - Để phát huy tối đa năng lực tự chủ và thúc đẩy HS tận dụng hết thời gian tự học, tôi thường giao nhiệm vụ cụ thể cho HS. Có như thế, các em mới định hướng được cụ thể các nhiệm vụ mình cần làm tiếp theo. Sau khi đã tiếp nhận được kiến thức cũ, các em có thể tìm hiểu kiến thức mới. Khi có sự chuẩn bị trước ở nhà, việc học trên lớp sẽ trở nên có hiệu quả hơn rất nhiều. Ví dụ: Học xong bài Âm thanh, để chuẩn bị tốt cho bài sau: Sự lan truyền âm thanh. Tôi dặn HS chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho tiết học theo nhóm: ống bơ, giấy vụn, đồng hồ, 2 miếng ni lông,.. Hay bài: Bóng tối (Khoa học 4 – bài 46) HS chuẩn bị trước đồ dùng: Đèn pin, quyển sách hoặc bảng 6
HS chuẩn bị đầy đủ đồ dùng để học. Hoặc bài: Phép cộng phân số (toán 4) Thì HS chuẩn bị một băng giấy để chia các phần bằng nhau và tô màu hai lần các phần chia, rồi tự tìm tổng số phần đã tô màu. - HS suy nghĩ: “A! Cô giáo mình dặn chuẩn bị đồ dung làm gì nhỉ?” Từ đó kích thích khả năng tìm tòi kiến thức mới, Khi được tìm hiểu các em sẽ tự chủ hơn trong học tập. không còn học tủ, học vẹt nữa. Đồng thời, bản thân tôi còn cho HS tự lập thời gian biểu theo tuần để có cách học và nghỉ ngơi hợp lí. Thời gian biểu em Minh tự làm. 7
4. Hình thành thói quen đọc sách, báo cho học sinh Tự chủ trong học tập là giúp HS tự lĩnh hội kiến thức và đọc sách là hình thức tự học. Nhờ đọc sách mà ta có kiến thức sâu rộng, “học một, biết mười", tầm mắt được mở mang. Đọc các truyện lịch sử, ta biết được những trang sử vàng của dân tộc. Đọc các câu chuyện về kĩ năng sống, ta cảm thấy tự tin, biết ứng xử khi gặp các tình huống trong cuộc sống hằng ngày,… Như chúng ta đã biết: “sách là kho tàng kiến thức vô tận” nên tôi đã hướng dẫn HS các bước để hình thành thói quen đọc sách. Thực tế cho thấy, để nuôi dưỡng văn hóa đọc, giúp học sinh tự chủ trong học tập cần rèn luyện thói quen này từ nhỏ và bằng nhiều hình thức. Đọc sách mọi nơi: Đọc sách là việc cần làm nhưng tìm ra thời gian để đọc lại là một câu chuyện khác. Bạn cần phải tìm ra một cách thật hay để có thể đọc sách hàng ngày và gây chú ý với trẻ, giúp hình thành thói quen cho chúng. Ví dụ, giờ ra chơi, tôi thường nói với các em: Sau giờ học hôm nay, cô muốn nghe các bạn kể về một câu chuyện các bạn thích nhất. Và tôi sẵn sàng nghe các em kể lại câu chuyện mà mình khám phá theo cách của riêng mình. Giờ giải lao khi học online, HS chia sẻ những cuốn sách hay mà mình đã đọc. Lên khung giờ đọc sách: Thư viện trường Tiểu học Hoàng Ninh tổ chức cho HS các khối lớp đọc sách theo lịch. Đây là hoạt động bổ ích được cô và trò rất hưởng ứng. Có những em ham đọc, chưa tới giờ đọc nhưng những chiếc ghế đỏ đã được xếp quanh gốc cây và các em đã say mê đọc những cuốn sách, cuốn truyện mà mình mang theo. Các cô giáo cũng dành thời gian ngồi đọc với các em, vừa là để tự học, đồng thời là tấm gương để các em học tập theo. Lớp tôi 8
cũng là một trong những lớp hưởng ứng tốt nhất phong trào mua, đọc và làm theo báo Đội mà Liên đội phát động. Giờ ra chơi của các bạn học sinh trường Tiểu học Hoàng Ninh. Đọc mọi thứ: Tôi vẫn dặn học sinh: Các con hãy quan sát thật kĩ các chữ trên đường các con đi. Đọc bất kì chữ nào con nhìn thấy. Từ ngữ có ở khắp mọi nơi. Nơi nào có từ ngữ, nơi đó các con có thể đọc được. Học sinh của tôi có thể kể tên tất cả các cửa hàng từ nhà đến trường, có thể nhớ các biểu bảng ở trường bằng tiếng anh, tiếng việt. Thật là cách học tuyệt vời. Khi đọc sách cần phải tập trung chú ý, tích cực suy nghĩ và ghi chép lại những gì mà mình học tập được. Đây là phương pháp tự chủ về học tập rất hữu ích, đọc sách sẽ giúp các bạn học sinh biết thêm nhiều kiến thức mới ngoài những kiến thức được thầy cô cung cấp trên trường, lớp. Sau khi đọc xong một cuốn sách, đôi khi tôi yêu cầu học sinh nêu nội dung chính của câu chuyện, hay nêu cảm nghĩ của mình về câu chuyện đó hoặc thể hiện cuốn sách bằng tranh vẽ. 5. Vận dụng các phương pháp dạy và khuyến khích HS tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa. Dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào, mỗi giáo viên cần đảm bảo nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”. Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển năng lực tự chủ (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin,...), trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy. Bản thân tôi chú trọng rèn luyện cho HS những phương pháp để các em biết cách đọc sách giáo khoa và các tài liệu học tập, biết cách tự tìm lại những kiến thức đã có, biết cách suy luận để tìm tòi và phát hiện kiến thức mới. Cần rèn luyện cho HS các thao tác tư duy như phân tích, tổng hợp, đặc biệt hoá, khái quát hoá, tương tự, quy lạ về quen... để dần hình thành và phát triển tiềm năng sáng tạo của học sinh. Để bồi dưỡng và phát huy tốt năng lực tự chủ trong học tập của học sinh, giải pháp cần làm đối với một giáo viên, đó là: 9
Một là: Xác định rõ mục tiêu bài học. Hai là: Xác định rõ kiến thức cơ bản, trọng tâm. Từ đó tổ chức, dẫn dắt học sinh lĩnh hội kiến thức đó. Đồng thời lường trước khó khăn học sinh sẽ mắc phải. Ba là: Không áp đặt cho học sinh kiến thức sẵn có mà phải hình dung được yêu cầu mức độ khác nhau của từng nhóm học sinh. Để đảm bảo tính vừa sức sao cho học sinh được làm việc nỗ lực nhất. Muốn vậy phải chuẩn bị tốt đồ dung dạy học: bảng phụ, phiếu học tập. Luôn tạo ra “tình huống có vấn đề” cho học sinh có hứng thú học tập. Bốn là: Khi giải các bài tập khó phải tổ chức các hoạt động học tập từ dễ đến khó, giản đơn đến phức tạp. Yêu cầu học sinh giải quyết bằng nhiều phương án và lựa chọn phương án tốt nhất. Năm là: Phải tổng hợp, hệ thống hóa và xác định mối liên hệ giữa các kiến thức, giúp học sinh phân biệt và định hướng kiến thức đã học. Đặc biệt khuyến khích HS tham gia các hoạt động ngoại khóa để các em vận dụng kiến thức trong sách vào thực tế, từ đó HS tự chủ hơn trong học tập. HS tham gia Ngày hội Gia đình đọc sách và bày mâm ngũ quả nhân ngày Tết Trung thu. 6. Kết hợp với gia đình học Ở gia đình, mỗi HS cần có “góc học tập”cần thoáng, mát, đầy đủ ánh sáng để tạo cảm giác thoải mái trong khi học bài. Cha mẹ quan tâm, hướng dẫn con em mình tự lập thời gian biểu ở nhà và thực hiện theo. 10
Góc học tập thoáng mát của em Vinh và Ánh. Tôi và phụ huynh thường xuyên chia sẻ tình hình học tập của HS qua nhóm zalo chung hoặc riêng, gọi điện hoặc gặp trực tiếp hướng dẫn phụ huynh giúp HS tự chủ trong học tập. Cha mẹ cần thường xuyên khuyến khích, động viên, chia sẻ, tôn trọng ý kiến của con, không áp đặt con. IV. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN - Sáng kiến này đã được tôi áp dụng trong quá trình giảng dạy lớp 4B – Trường Tiểu học Hoàng Ninh. - Có thể áp dụng cho tất cả các khối, lớp trong trường. Và nhân rộng ra các trường khác trên địa bàn trong huyện. V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN Sau khi áp dụng các biện pháp trên, tôi nhận thấy học sinh của mình ngày càng tiến bộ hơn. Các học sinh đã tự chủ trong học tập. Các em có tư duy phân tích, tổng hợp và lập sơ đồ tư duy rất tốt để tổng kết bài học. Trong các tiết học, HS đã tự mình đưa ra ý kiến rất sôi nổi. HS tự tìm tòi, khám phá kiến thức mới và thường xuyên đưa ra những câu hỏi để thảo luận với cô giáo và các bạn trong giờ học. 11
Hình ảnh các em có tiến bộ trong học tập, tôi đã thưởng cho các em vào giờ sinh hoạt lớp. Trên môi các em là những nụ cười tỏa sáng ví dụ em: Quang, em Hoàng, Lan,.. Không khí học tập của lớp rất sôi nổi, không bị gò bó, các em hăng hái phát biểu ý kiến cá nhân của mình. Điều đặc biệt là các em rất thích đọc sách. Kết quả cuối năm, tôi thống kê được cụ thể về năng lực tự chủ trong học tập lớp 4B, trường Tiểu học Hoàng Ninh, năm học 2021-2022 như sau: Mức độ Số học sinh Tỉ lệ (%) HS tự chủ trong học tập cao 23 69,7 HS tự chủ trong học tập chưa cao 10 30,3 HS chưa tự chủ trong học tập 0 0 12
Lớp tôi được nhà trường đánh giá là lớp có nền nếp, có kỉ luật, tích cực tham gia vào các hoạt động chung và có tinh thần sáng tạo khi tham gia hoạt động tập thể. Chi đội 4B cũng là một trong những chi đội có nhiều bạn tham gia mua, đọc và làm theo báo Đội, hưởng ứng tốt các phong trào của Đội. Phần III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. KẾT LUẬN Việc bồi dưỡng và phát huy năng lực tự chủ cho học sinh lớp 4 là việc làm thiết thực và cần phải được chú trọng. Thông qua việc tự học, các em phát triển óc tư duy, sáng tạo, hình thành phẩm chất người lao động trong thời đại mới: năng động, sáng tạo, tự chủ. II. KIẾN NGHỊ Hình thành thói quen tự học, tự chủ trong học tập có kế hoạch, có kết quả cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên. Nó đòi hỏi mỗi giáo viên cần thường xuyên trau dồi kiến thức, thay đổi phương pháp phù hợp với đối tượng học sinh, kiên trì, tỉ mỉ, dành nhiều thời gian quan tâm học sinh, phối kết hợp giữa gia đình với các đoàn thể của trường tạo cho HS phát huy hết năng lực của mình. Trên đây là sang kiến “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 phát triển năng lực tự chủ trong học tập”. Tôi đã áp dụng biện pháp với học sinh lớp tôi chủ nhiệm đạt hiệu quả rõ rệt. Tôi mong muốn chia sẻ sáng kiến này tới các bạn đồng nghiệp ngoài trường cùng áp dụng để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp. Tuy nhiên, khi trình bày, sáng kiến không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý bổ sung của Ban giám hiệu nhà trường, các cấp quản lý giáo dục để bản sáng kiến phát huy hiệu quả hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn! “Đây là sáng kiến của bản thân tôi viết, không sao chép nội dung hoặc vi phạm bản quyền của người khác.” Nếnh, ngày 10 tháng 05 năm 2022 TÁC GIẢ (ký, ghi rõ họ và tên) Nguyễn Thị Huyền 13
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT ngày 04/09/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục thì chúng ta đang dần áp dụng kết hợp với thông tư 22/2016/TT- BGDĐT ngày 22/09/2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục để đánh giá HS tiểu học. 2. Khái nện tự chủ trên Internet 3. Hình ảnh về một số hoạt động của HS, tin nhắn trao đổi với phụ huynh học sinh. MỤC LỤC 14
Đề mục Trang Phần I: MỞ ĐẦU 1 I. LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN 1 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 2 III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng 2 2. Phạm vi IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 2 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN 2 Phần II: NỘI DUNG 4 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC TỰ CHỦ TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH 4 1. Cơ sở lý luận 2. Cơ sở thực tiễn 4 II. THỰC TRẠNG VỀ VIỆC TỰ CHỦ TRONG HỌC TẬP 4 CỦA HỌC SINH III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 6 IV. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN 14 V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN 15 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 17 15
16