Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng thực tế của một số chất hóa học trong sách giáo khoa môn Hóa học ở trường phổ thông

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI<br /> Đơn vị TRƢỜNG THPT TRỊ AN<br /> ------    -----Mã số………………<br /> <br /> Chuyên đề<br /> <br /> ỨNG DỤNG THỰC TẾ CỦA MỘT SỐ CHẤT<br /> HÓA HỌC TRONG SÁCH GIÁO KHOA MÔN<br /> HÓA HỌC<br /> Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG<br /> <br /> Ngƣời thực hiện: NGÔ MINH ĐỨC<br /> Lĩnh vực nghiên cứu:<br /> -Quản lý giáo dục:…………………………....<br /> -Phương pháp dạy học bộ môn: Hóa Học<br /> <br /> -Lĩnh vực khác: ……………………………...<br /> Có đính kèm:<br />  Mô hình  Phần mềm<br /> <br />  Phim ảnh  Hiện vật khác<br /> <br /> Năm học : 2011- 2012<br /> <br /> SƠ LƢỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC<br /> I/ THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN.<br /> Họ và tên: NGÔ MINH ĐỨC<br /> Ngày tháng năm sinh: 30/11/1981<br /> Giới tính: Nam<br /> Địa chỉ: 3E/D KP4 Tân Hiệp-Biên Hòa-Đồng Nai.<br /> Điện thoại: 0983334134.<br /> Đơn vị công tác: Trường THPT Trị An.<br /> II/ TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO.<br /> Trình độ chuyên môn: Cử Nhân Đại Học Sư Phạm.<br /> Năm nhận bằng: 2005.<br /> Chuyên ngành đào tạo: Hóa Học.<br /> III/ KINH NGHIỆM KHOA HỌC.<br /> Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Hóa Học<br /> Số năm kinh nghiệm: 6 năm.<br /> <br /> LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI<br /> A- Giới Thiệu Đề Tài.<br /> Trong quá trình giảng dạy trên lớp, tôi nhận thấy trong Sách Giáo Khoa môn Hóa Học<br /> của chương trình hóa học ở cấp Trung Học Phổ Thông có đề cập đến những ứng dụng của các<br /> chất hóa học có trong bài học, nhưng chỉ dừng ở mức độ thông báo cho học sinh biết nên Học<br /> sinh nhiều lúc không thể hiểu được những ứng dụng hết sức quan trọng của các chất hóa học<br /> đó. Mặt khác có những ứng dụng thực tế khác mà Sách giáo khoa chưa cập nhật, đồng thời có<br /> những ứng dụng của các chất mà người giáo viên chưa chắc đã nắm rõ được nên phải tìm hiểu<br /> thêm qua các kênh khác nhau: báo chí, tạp chí khoa học, mạng internet…. Vì vậy tôi chọn đề<br /> tài này để giúp học sinh hiểu rõ thêm về ứng dụng của các chất đã được học từ đó nâng cao<br /> hứng thú học tập bộ môn hóa học, đồng thời giúp bản thân và đồng nghiệp nâng cao kiến thức<br /> về phần ứng dụng của các chất hóa học.<br /> B- Nội Dung Đề Tài<br /> Đề tài này đề cập đến và làm rõ một phần ứng dụng của một số chất hóa học có trong<br /> sách giáo khoa chương trình hóa học phổ thông, đồng thời bổ sung một số ứng dụng<br /> mới. Những ứng dụng này được trình bày thứ tự theo từng bài tương ứng trong sách<br /> giáo khoa 10 ; 11; 12.<br /> PHẦN 1: HÓA HỌC 10<br /> * BÀI : OXI<br /> * BÀI : HALOGEN<br /> PHẦN 2 : HÓA HỌC 11<br /> * BÀI: NITƠ<br /> * BÀI : PHOTPHO<br /> * BÀI: CACBON & HỢP CHẤT CỦA CACBON<br /> * BÀI : ANKEN<br /> * BÀI : BENZEN<br /> * BÀI : ANDEHIT- XETON<br /> * BÀI : ANCOL<br /> PHẦN 3: HÓA HỌC 12<br /> * BÀI : CAO SU<br /> <br /> PHẦN 1: HÓA HỌC 10<br /> BÀI : OXI<br /> 1/ Khử trùng bằng khí Ozone<br /> Nước dùng cho ăn uống và sinh hoạt, chế biến thực phẩm cần đảm bảo về mặt tiêu chuẩn hóa<br /> lý lẫn vi sinh.Tuy nhiên do các điều kiện khác nhau, nguồn nước của chúng ta sử dụng cho các<br /> mục đích trên luôn chưa đạt tiêu chuẩn.Hiện nay chúng ta thường dùng hóa chất như Chlorine,<br /> KMnO4, đèn cực tím... để tiệt trùng. Tuy nhiên do ngày càng có nhiều loại vi khuẩn mới phát<br /> triển, các vật liệu khử trùng trên bị hạn chế tác dụng nhiều, mặt khác việc định lượng cũng rất<br /> khó khăn. Hiện nay trên thị trường đã có công nghệ Ozone trong khử trùng nước tỏ ra có hiệu<br /> quả cao. Ozone là một loại khí được tạo ra từ khí Oxy tự nhiên (O 3). Đặc điểm hóa học của nó<br /> là có tính oxi hóa mạnh và tác dụng nhanh, cho nên Ozone là loại khí có khả năng tiêu diệt<br /> triệt để vi khuẩn và vi rút. Mặt khác nó còn phân hủy được những hợp chất độc hại trong<br /> nguồn nước, thực phẩm như hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu, tiêu diệt nhanh vi khuẩn lên<br /> men giúp cho thời gian bảo quản thực phẩm tươi sống kéo dài gấp nhiều lần so với các cách<br /> bảo quản thông thường.<br /> VD : Xử lý nước ngầm nhiễm lưu huỳnh bằng ozone : Vì lưu huỳnh trong nước ngầm tồn tại<br /> dưới dạng H2S, một loại khí độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Do đó, phải cho nước<br /> ngầm tiếp xúc ozon trong một thời gian nhất định để ôxy hóa lưu huỳnh thành khí SO 2<br /> (sulfure). Ngoài lưu huỳnh, sắt và các kim loại nặng khác cũng bị ôxy hóa triệt để tạo thành<br /> ôxit kim loại lắng ở đáy bình. Nước được qua lọc trước khi đưa vào sử dụng.<br /> Nhưng điều quan trọng hơn cả là sau khi phản ứng (thanh trùng, khử mùi, tẩy màu...), lượng<br /> ozon dư sẽ dễ dàng chuyển sang ôxy. Cơ chế đó hoàn toàn không gây ô nhiễm môi sinh như<br /> khi sử dụng các hoạt chất hóa học khác.<br /> Trên thế giới, các bác sĩ đã sử dụng Ozone trong việc chữa trị các ổ nhiễm trùng, đặc biệt là<br /> tại răng miệng. Việt Nam đã thành công trong việc khử trùng nước uống đóng chai, bảo quản<br /> trái cây lâu ngày, rửa rau quả, diệt vi sinh ký sinh và tách hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu<br /> trong rau quả… Ngoài ra Ozone còn được áp dụng trong khử trùng không khí trong phòng<br /> như các phòng tại bệnh viện, khu chế biến thủy sản, thực phẩm…<br /> 2/ Tác hại của khí ozone<br /> Nồng độ khi ozone quá cao sẽ rất có hại cho sức khỏe con người: làm tổn thương thần kinh<br /> trung ương, phá hoại chức năng miễn dịch, làm giảm sút trí nhớ, gây ung thư.Khí ozone được<br /> sinh ra khi máy photocopy hoạt động, do đó cần chú ý sự thông thoáng khi sử dụng máy.<br /> <br /> BÀI : HALOGEN- HỢP CHẤT CỦA HALOGEN<br /> 1) Vì sao trong kem đánh răng lại trộn thêm hợp chất có chứa Flo?<br /> Có cân bằng sau xảy ra trong miệng :<br /> <br /> <br /> 5Ca2+ + OH- + 3PO43-  Ca5(PO4)3(OH) K1 (1) (Đây là công thức của răng)<br /> <br /> Khi cho F- vào trong miệng sẽ có cân bằng (2) sau:<br /> <br /> <br /> 5Ca2+ + F- + 3PO43-  Ca5(PO4)3F<br /> K2 (2)<br /> <br /> Do K2>K1 nên cân bằng 2 sẽ chiếm ưu thế hơn cân bằng 1,do đó hợp chất sau phản ứng ở (2)<br /> bền hơn (1) nên hợp chất Ca(PO4)3(F) bền hơn,bảo vệ răng tốt hơn.<br /> 2) Làm thế nào để biết các loại rau nào chứa Vitamin C?<br /> Muốn biết trong loại rau nào có vitamin C ta có thể kiểm tra nhanh bằng cách sau đây:<br /> -Cho vào bình thuỷ tinh một ít tinh bột, rồi một ít nước, khuấy trộn bằng que nhỏ đều, thì<br /> được hỗn hợp nước - tinh bột màu trắng sữa ,nhỏ 2 - 3 giọt Iốt vào thì hỗn hợp đó đổi thành<br /> màu tím xanh.<br /> -Lấy 2 - 3 tàu rau xanh, tước lá rau chỉ để lại cuống lá, rồi đem ép lấy dịch từ cuống lá, sau đó<br /> từ từ nhỏ dịch này vào hỗn hợp tinh bột - iốt màu tím xanh, vừa nhỏ vào, vừa lắc. Khi đó, bạn<br /> sẽ phát hiện: Dung dịch màu xanh tím lại biến màu, trở thành màu trắng sữa.<br /> Do tinh bột gặp Iốt thì biến thành màu tím xanh - đó là đặc tính của tinh bột. Nhưng, vitamin<br /> C làm cho iốt bột biến thành dung dịch không màu.<br /> Khi nhỏ dịch rau vào hỗn hợp tinh bột có chứa Iốt thì do có tác dụng của vitamin C trong dịch<br /> rau mà Iốt biến thành chất lỏng không màu. Cho nên hỗn hợp vốn có màu xanh biến thành hỗn<br /> hợp tinh bột màu trắng sữa.<br /> 3/ Khí Clo làm sạch cho hồ bơi như thế nào?<br /> Khi đến các hồ bơi, ta thường nghe mùi hắc rất đặc trưng của khí clo. Như vậy dung dịch clo<br /> hòa trong các bể bơi có tác dụng ra sao?<br /> Khí clo lần đầu tiên được phát hiện bởi nhà hóa học Thụy Điển Carl Wilhelm Scheele vào<br /> năm 1774. Ngày nay, clo là một trong những hóa chất sản xuất nhiều nhất trên thế giới với sự<br /> ứng dụng vào vô số các sản phẩm. Clo liên quan chặt chẽ đến nhiều ngành công nghiệp ứng<br /> dụng trong cuộc sống hàng ngày của con người.<br /> Người ta thường sản xuất ra clo bằng cách điện phân nước muối natri clorua (NaCl). Khí clo<br /> thu được sẽ được sử dụng để tạo ra các hợp chất clo khác được sử dụng để khử trùng, tẩy<br /> trắng, sản xuất chất dẻo và các sản phẩm liên quan.<br /> Trong các hồ bơi, clo dùng để khử nước hồ khỏi các vi khuẩn có thể nguy hại cho con người.<br /> Clo diệt vi khuẩn qua một phản ứng hóa học khá đơn giản:<br /> Cl2 (k) + H2O (l) ↔ HCl (dd) + HClO (dd)<br /> Axit hipoclorơ (HClO) và ion hipoclorit (ClO -) có khả năng giết chết các vi sinh vật và vi<br /> khuẩn bằng cách tấn công vào lớp lipid của thành tế bào rồi phá hủy các enzym và các cấu<br /> trúc bên trong tế bào khiến chúng bị ôxi hóa, trở nên vô hại.<br /> <br />