SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÚP HỌC SINH VIẾT ĐÚNG
CHÍNH TẢ Ở LỚP 5
SƠ YẾU LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN:
1. Họ và tên: TRẦN NGỌC TUYẾT
2. Ngày tháng năm sinh: 16 - 03 - 1969
3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: Ap 1 – An Phước – Long Thành – Đồng Nai
5. Điện thoại: 01688170584
6. Chức vụ:
7. Đơn vị công tác: Trường Tiểu học An Lợi – Long Thành – Đồng Nai
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO:
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Cao đẳng sư phạm
- Năm nhận bằng: 1989
- Chuyên ngành đào tạo:
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC:
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giáo viên tiểu học.
- Số năm có kinh nghiệm: 22 năm
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
I) Lý do chọn đề tài:
Phân môn chính tả là một phân môn có tầm quan trọng trong việc dạy học
tiếng Việt cho học sinh Tiểu học. Phân môn chính tả còn là phân môn có tính chất
công cụ, nó có vị trí quan trọng trong giai đoạn học tập đầu tiên của trẻ. Nó cũng
có ý nghĩa quan trọng đối với việc học môn Tiếng Việt và các môn học khác.
Chính tả là hệ thống chữ viêt được xem là chuẩn mực của một ngôn ngữ. Vì vậy,
muốn viết đúng chính tả, ta phải tuân theo những quy định, quy tắc đã được xác
lập. Trong thực tế, học sinh mắc lỗi chính tả rất nhiều. Khi chấm bài Tập làm văn,
tôi không thể hiểu các em muốn diễn đạt điều gì vì bài viết mắc quá nhiều lỗi
chính tả. Điều này ảnh hưởng tới kết quả học tập của các em ở môn Tiếng Việt
cũng như các môn học khác, hạn chế khả năng giao tiếp, làm các em mất tự tin,
trở nên rụt rè, nhút nhát. Chính vì lẽ đó, tôi đã cố gắng thống kê, phân loại lỗi, tìm
hiểu nguyên nhân và đưa ra một số biện pháp “ để giúp học sinh viết đúng chính
tả”, giúp các em mạnh dạn, tự tin hơn khi giao tiếp, nhằm mục tiêu đào tạo những
chủ nhân tương lai năng động, sáng tạo phù hợp với xu thế phát triển hiện nay.
II) Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp của đề tài:
1./ Thuận lợi:
- Hằng ngày, giáo viên được gần gũi và tiếp xúc trực tiếp với học sinh nên
tìm hiểu và nắm bắt được những khó khăn và sai sót của các em khi viết chính tả
rất thuận lợi.
- Việc tham dự các buổi hội thảo chuyên đề, hội giảng của trường, của
Phòng giáo dục đã góp phần cho giáo viên được học hỏi, phấn đấu tìm tòi nâng
cao kiến thức, kĩ năng thực hành sư phạm. Từ đó vận dụng sáng tạo và linh hoạt
trong phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng học tập của HS.
2./ Khó khăn:
- Tiếng Việt là môn học khó, nhất là phân môn chính tả, đòi hỏi người giáo
viên phải có kiến thức sâu rộng, phong phú.
- Đa số học sinh nói và phát âm chưa chính xác một số âm, vần, dấu thanh
do ở nhiều vùng miền khác nhau nên đã ảnh hưởng nhiều khi viết chính tả.
- Một số học sinh đọc không trôi chảy nên thường viết sai chính tả nhiều.
- Do không nắm vững quy tắc viết chính tả nên học sinh còn bối rối, phân
vân khi viết và viết chậm.
- Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, các em nhanh nhớ nhưng cũng mau
quên, mức độ tập trung thực hiên các yêu cầu bài học chưa cao.
3./ Số liệu thống kê:
Vào năm học, lớp tôi có khoảng:
- Khoảng 10% học sinh viết tương đối đúng chính tả, viết nhanh và sạch sẽ.
- Khoảng 40% học sinh đạt điểm khá, viết tương đối chậm.
- Khoảng 50% học sinh đạt điểm trung bình, yếu, viết rất chậm, sai quá
nhiều lỗi chính tả, thậm chí đó là những chữ thông thường, đơn giản. Vì thế, khi
chấm bài của học sinh, giáo viên không hiểu các em viết chữ gì.
III) Nội dung đề tài:
1./ Cơ sở lý luận:
Chính tả là phân môn nhằm rèn cho học sinh kĩ năng viết, nghe, đọc và làm
các bài tập chính tả, rèn luyện các kĩ năng sử dụng ngôn ngữ. Kĩ năng chính tả
thực sự cần thiết không chỉ đối với học sinh tiểu học mà còn với tất cả mọi người.
Khi đọc một văn bản viết đúng chính tả, người đọc có cơ sở để hiểu đúng nội
dung văn bản đó. Trái lại, một văn bản mắc nhiều sai sót về chính tả, người đọc
khó nắm bắt nội dung và có thể hiểu sai hoặc không hiểu đầy đủ văn bản. Viết
chính tả đúng còn giúp học sinh học tốt các phân môn khác, là cơ sở cho việc học
bộ môn Tiếng Việt ở tiểu học. Chính tả còn bồi dưỡng cho học sinh một số đức
tính và thái độ cần thiết trong công việc như: cẩn thận, chính xác, óc thẩm mĩ,
lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm.
2./ Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài:
a. Thống kê lỗi:
Qua kết quả thồng kê các loại lỗi, tôi thấy học sinh thường mắc phải các
loại lỗi như:
* Về dấu thanh điệu:
Tiếng việt có 6 thanh ( ngang, huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng) thì nhiều học sinh
không phân biệt được 2 thanh hỏi, ngã. Tuy chỉ có 2 thanh nhưng số lượng tiếng
mang 2 thanh này không ít và rất phổ biến.
Ví dụ: sữa xe đạp, hướng dẩn, dổ dành, lẩn lộn, ...
* Về âm đầu:
Học sinh viết lẫn lộn một số chữ cái ghi âm dầu như: l/n (đi nàm, no
nắng...), g/gh (gê sợ, gi nhớ...), c/k (céo co...), ch/tr (cây che, chiến chanh...),
ng/ngh (ngỉ ngơi, nge nhạc...), s/x (xa mạc, sung phong...)
Trong các lỗi này, lỗi về s/x, ch/tr đối với lớp tôi là phổ biến hơn cả.
* Về âm cuối:
Học sinh thường viết lẫn lộn chữ ghi âm cuối trong các vần như: an/ang (
cây bàn, bàng bạc...), ât/âc (chấc phát, nổi bậc...), ên/ênh (nhẹ tên, bên vực...),
at/ac (mặn chác, khát nước...), ăt/ăc (khuôn mặt, giặc quần áo...),...
* Về viết hoa danh từ riêng:
Học sinh thường hay mắc lỗi này khi viết tên riêng chỉ tên người, tên địa lý,
tên riêng nước ngoài, nhất là học sinh yếu, nếu không được giáo viên nhắc nhở
khi đang viết chính tả thì khó có thể viết đúng được.
b. Nguyên nhân mắc lỗi:
Đa số là do học sinh đọc và phát âm chưa chính xác vì do phương ngữ phát
âm của mỗi vùng miền khác nhau, do học sinh chưa hiểu được nghĩa của từ và
chưa nắm được những quy tắc viết chính tả.
c. Một số biện pháp khắc phục lỗi:
Biện pháp 1: Luyện phát âm:
- Muốn học sinh viết đúng chính tả, giáo viên phải chú ý luyện phát âm cho
đúng, rõ để học sinh dễ phân biệt các thanh, các âm đầu, âm chính, âm cuối vì chữ
quốc ngữ là chữ ghi âm, âm thế nào, chữ ghi thế ấy.
- Việc rèn phát âm không chỉ được thực hiện trong tiết Tập đọc mà được
thực hiện thường xuyên, liên tục, lâu dài trong các tiết học khác.
- Với những học sinh đọc yếu thì thường viết chính tả sai nhiều. Trong giờ
Tập đọc, tôi rèn cho các em luyện phát âm hoặc cho đánh vần những từ, tiếng các
em đọc sai. Sau đó, giáo viên giao việc ở nhà cho học sinh là tập đọc một đoạn
nào đó và viết đoạn đó vào vở. Hôm sau, học sinh đem lên lớp cho giáo viên hoặc
tổ trưởng kiểm tra vào 10 phút truy bài đầu giờ.
- Với những HS có vấn đề về phát âm như nói ngọng, nói lắp..., giáo viên
lưu ý học sinh chú ý nghe cô phát âm để viết cho đúng. Vì vậy, giáo viên phải cố
gắng phát âm rõ ràng, tốc độ vừa phải mới có thể giúp học sinh yếu viết đúng
chính tả.
Biện pháp 2: Phân tích, so sánh:
- Song song với việc phát âm, giáo viên cần áp dụng biện pháp phân tích
cấu tạo của tiếng, so sánh với những tiếng dễ lẫn lộn, nhấn mạnh những điểm
khác nhau để học sinh lưu ý và ghi nhớ khi thực hiện viết chính tả.
Ví dụ: Khi viết tiếng “khát” học sinh dễ lẫn lộn với tiếng “khác”, giáo viên
yêu cầu học sinh phân tích cấu tạo hai tiếng này:
- Khát: Kh + at + thanh sắc
- Khác: Kh + ac + thanh sắc
So sánh để thấy sự khác nhau: Tiếng “khát” có vần “at”, tiếng “khác” có
vần “ac”. Học sinh ghi nhớ điều này, khi viết, các em sẽ không viết sai.
Biện pháp 3: Giải nghĩa từ:
- Biện pháp thứ ba để khắc phục lỗi chính tả cho học sinh là giải nghĩa từ.
Muốn viết đúng chính tả thì học sinh phải hiểu nghĩa của từ chính xác.Việc giải
nghĩa từ thường được thực hiện trong tiết Luyện từ và câu, Tập đọc, ... nhưng nó
cũng là việc làm rất cần thiết trong tiết chính tả, khi mà học sinh không thể phân
biệt từ khó dựa vào phát âm hay phân tích cấu tạo tiếng.
- Có nhiều cách để giải nghĩa từ cho học sinh. Giáo viên có thể cho học sinh
đặt câu vì nếu học sinh đặt câu đúng tức là học sinh đã hiểu nghĩa từ.
Ví dụ: Phân biệt chiêng và chiên
* Giáo viên có thể cho học sinh quan sát tranh ảnh cái chiêng hoặc miêu tả
đặc điểm: chiêng là nhạc cụ bằng đồng, hình tròn, đánh bằng dùi, âm thanh vang
dội. * Giáo viên có thể cho học sinh đặt câu với từ chiên (VD: Mẹ đang chiên
cá), hoặc giải thích bằng định nghĩa: chiên là làm chín thức ăn bằng cách cho thức
ăn vào dầu, mỡ sôi.
- Đặc biệt, với những từ nhiều tiếng, từ nhiều nghĩa, giáo viên phải đặt từ đó
trong văn cảnh cụ thể để gợi lại nghĩa của từ hoặc giúp học sinh giải nghĩa từ.
Biện pháp 4: Ghi nhớ mẹo luật chính tả:
Mẹo luật chính tả là các hiện tượng chính tả mang tính quy luật chi phối
nhiều từ, giúp giáo viên khắc phục lỗi chính tả cho học sinh một cách hữu hiệu. Có
rất nhiều mẹo luật chính tả, nhưng đối với học sinh lớp 5, giáo viên cần giúp học
sinh ghi nhớ một số mẹo luật chính tả đơn giản như:
-Viết âm đầu gh khi sau nó là i, ia, iê, ê, e (Ví dụ: ghi, ghế,...), viết g trong
các trường hợp còn lại (Ví dụ: gà, gọn,...).
- Viết âm đầu ngh khi sau nó là i, ia, iê, ê, e (Ví dụ: nghĩ, nghề,...), viết ng
trong các trường hợp còn lại (Ví dụ: người, ngành, ngắm,...).
- Viết âm đầu k khi sau nó là i, ia, iê, ê, e (Ví dụ: kiến kẻ,...). Viết q khi sau
nó là âm đệm u (Ví dụ: quả, quyết, quẻ, quê,...), viết c trong những trường hợp còn
lại (Ví dụ: cá, con, câm, cười,...).
- Viết i đối với các âm bắt đầu bằng h, k, l, m, t (Ví dụ: kĩ luật, hi sinh, tỉ
mỉ,...).
- Luật hài thanh: ngang/sắc/hỏi - huyền/ngã/nặng:
