SKKN: Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong dạy học phân môn Hóa học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> PHẦN NỘI DUNG TRANG<br /> I. Đặt vấn đề 3<br /> Phần thứ  II. Mục đích nghiên cứu 3<br /> 1. Mục đích 4<br /> nhất:<br /> 2. Nhiệm vụ 4<br /> MỞ ĐẦU 3. Đối tượng nghiên cứu 4<br /> 4. Giới hạn nghiên cứu 4<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu 4<br /> I. Cơ sở lí luận 5<br /> Phần thứ 2: II. Thực trạng vấn đề  9<br /> 1. Thuận lợi 9<br /> GIẢI QUYẾT <br /> 2. Khó khăn 10<br /> VẤN ĐỀ III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn  11<br /> đề<br /> 1. Mục tiêu của giải pháp 11<br /> 2. Nội dung và cách thực hiện giải pháp 11<br /> IV. Tính mới của giải pháp 22<br /> V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 23<br /> Phần thứ 3: 1. Kết luận 25<br /> KẾT LUẬN,  2. Kiến nghị 26<br /> KIẾN NGHỊ 3. Tài liệu tham khảo 28<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   1 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT<br /> <br /> Chữ viết tắt Nội dung đầy đủ<br /> SHD Sách hướng dẫn<br /> GV Giáo viên<br /> HS Học sinh<br /> THCS Trung học cơ sở<br /> PPDH Phương pháp dạy học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   2 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU<br /> I. Đặt vấn đề<br /> Theo báo cáo chính trị  Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ  XI :“Đổi mới  <br /> chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra  <br /> theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo  <br /> dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử  cách mạng, đạo đức, lối sống,  <br /> năng lực sáng tạo, kỹ  năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách  <br /> nhiệm xã hội”. Văn Kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII tiêp t ́ ục khẳng <br /> định “giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục và đào tạo nhằm <br /> nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tai. Chuy<br /> ̀ ển mạnh quá trinh ̀  <br /> giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và <br /> phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn. Phát <br /> triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế ­ xã hội”. <br /> Một trong những sự đổi mới giáo dục là đổi mới về phương pháp dạy  <br /> học theo hướng hoạt động hóa người học, trong quá trình tổ chức hoạt động  <br /> lĩnh hội tri thức thì lấy học sinh làm trung tâm. Theo hướng này giáo viên  <br /> đóng vai trò tổ chức và điều khiển  học sinh chiếm lĩnh tri thức, tự  lực hoạt  <br /> động tìm tòi để dành kiến thức mới. Trong sự đổi mới này không phải chúng <br /> ta loại bỏ  phương pháp truyền thống mà cần tìm ra những yếu tố  tích cực,  <br /> sáng tạo trong từng phương pháp. Để  thừa kế  và phát huy phương pháp đó  <br /> cần sử  dụng một  cách  linh hoạt các  phương pháp dạy học phù  hợp như <br /> thuyết trình, đàm thoại, hoạt động nhóm, nêu vấn đề, nghiên cứu kết hợp tiến <br /> hành thí nghiệm… <br /> Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy hiện nay một số <br /> giáo viên bộ môn còn chậm đổi mới phương pháp dạy học, dạy theo lối mòn <br /> cũ, chưa vận dụng sáng tạo, linh hoạt các phương pháp dạy học, đổi mới <br /> kiểm tra đánh giá học sinh nên không tạo được sự hứng thú, đam mê cho học <br /> sinh trong học tập nói chung và môn học Hóa học nói riêng. Trong khi đó, bộ <br /> môn Hóa học với một số bài học khá nặng nề lý thuyết khô khan, trừu tượng <br /> khiến cho học sinh cảm thấy chán, khó tiếp thu. Do vậy, đứng trước thực tế <br /> yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi học sinh phải chủ động trong tiếp thu <br /> kiến thức mới, nắm và hiểu được kiến thức đã học, nâng cao nhận thức vai  <br /> trò tự học của bản thân đối với tất cả các môn học chứ  không riêng bộ  môn  <br /> Hóa học. Nhằm khắc phục tình trạng trên, tôi đã đúc rút thêm một số  kinh <br /> nghiệm về  vận dụng một số  phương pháp dạy học tích cực, giúp học sinh <br /> phát huy vai trò tự học, thích thú học tập bộ môn Hóa học. Đây cũng chính là <br /> lý do chọn đề  tài sáng kiến kinh nghiệm của năm học 2018 ­ 2019 được tôi <br /> tiếp tục bổ  sung, trao đổi, chia sẻ  cùng đồng nghiệp nhằm hoàn chỉnh hơn  <br /> kinh nghiệm dạy học nâng cao chất lượng bộ môn Hóa học.<br /> <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   3 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu<br /> 1.  Mục tiêu<br /> ­ Đưa ra một số phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt động <br /> hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào <br /> phát huy tính tích cực của người học. Tăng cường ứng dụng phương pháp dạy <br /> học tích cực trong giảng dạy môn hóa THCS.<br /> ­ Chia sẻ  cùng các thầy cô giáo một số  kinh nghiệm nhằm phát huy tính <br /> tích cực, chủ  động của học sinh thông qua việc vận dụng phương pháp dạy <br /> học tích cực trong giảng dạy phân môn Hóa học thuôc môn KHTN 8 c<br /> ̣ ấp  <br /> THCS, góp phần nâng cao chất lượng bộ môn, tạo niềm say mê, hứng thú cho <br /> các em trong học tập.<br /> 2. Nhiệm vụ<br /> ­ Nghiên cứu thực trạng về dạy học phân môn Hóa học thuộc bộ  môn <br /> KHTN 8 tại trường THCS Lương Thế Vinh.<br /> ­ Trình bày một số  giải pháp hiệu quả và cụ thể trong giảng dạy phân <br /> môn Hóa học bộ môn KHTN 8<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> ­ Các phương pháp dạy học tích cực.<br /> ­ Các bài dạy phân môn Hóa học thuộc bộ môn KHTN 8 THCS.<br /> ­ Học sinh lớp 8A3, 8A5 trường THCS Lương Thế Vinh<br /> 4. Giới hạn của đề tài<br /> ­ Đề  tài này được thực hiện với học sinh lớp 8A3, 8A5 (Trường học  <br /> mới) trường THCS Lương Thế Vinh ­ H.Krông Ana – T. Đăk Lăk.<br /> ­ Nghiên cứu về  một số  phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy <br /> phân môn Hóa học thuộc bộ môn KHTN 8 THCS.<br /> Những vấn đề  này đã được nhiều tác giả  nghiên cứu trước đây, nhưng <br /> qua quá trình giảng dạy tôi đã đúc rút ra những kinh nghiệm của riêng mình. <br /> Có những nội dung cũ, có nội dung mới, nhưng tôi muốn chia sẻ những kinh  <br /> nghiệm bản thân trong quá trình giảng dạy đã đạt được kết quả khả quan.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu<br /> Nghiên cứu các văn bản chỉ đạo, thông tin về các phương pháp dạy học  <br /> tích cực.<br /> ­ Phương pháp điều tra<br /> Thông qua các phiếu thăm dò ý kiến học sinh.<br /> ­ Phương pháp phỏng vấn<br /> Phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với tổ  trưởng, tổ  chuyên môn, và tham <br /> khảo ý kiến các giáo viên dạy giỏi về các vấn đề có liên quan đến đề tài.<br /> ­ Phương pháp thống kê toán học<br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   4 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Sau khi thu thập các phiếu thăm dò ý kiến, dựa vào kết quả điều tra, tôi <br /> cho HS kiểm tra các kiến thức đã học so sánh đối chiếu với từng năm, từ đó  <br /> rút ra tỉ lệ phần trăm, nhằm đánh giá thực trạng và định hướng nâng cao hiệu <br /> quả của việc dạy học hoá học ở trường THCS.<br /> ­  Phương pháp trải nghiệm thực tế<br /> Học sinh trực tiếp trải nghiệm thực tế, thực hành thí nghiệm trong và <br /> ngoài giờ học<br /> ­ Phương pháp quan sát<br /> Quan sát quá trình giảng dạy của giáo viên và quá trình lĩnh hội của học  <br /> sinh.<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:<br /> + Tham khảo những kinh nghiệm của đồng nghiệp đi trước.<br /> + Tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn.<br /> + Tổng kết kinh nghiệm của bản thân.<br /> ­ Phương pháp thực nghiệm:  Áp dụng các giải pháp vào quá trình <br /> dạy Hóa học của bản thân ở khối lớp 8 trường THCS Lương Thế Vinh.<br /> <br /> Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề <br /> a. Cơ sở chính trị và pháp lý<br /> Theo nghị  quyết Hội nghị  Trung  ương 8 khóa XI về  đổi mới căn bản, <br /> toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ  phương <br /> pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng  <br /> tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ <br /> áp  đặt  một  chiều, ghi  nhớ  máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, <br /> khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức,  <br /> kỹ  năng, phát triển năng lực. Chuyển từ  học chủ  yếu trên lớp sang tổ  chức <br /> hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên  <br /> cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong  <br /> dạy  và   học”.   Để   thực  hiện   tốt   mục  tiêu   về   đổi   mới   căn  bản,   toàn  diện  <br /> GD&ĐT theo Nghị quyết số 29­NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản chất  <br /> của đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người <br /> học và một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng này.  Đổi  <br /> mới hình thức và phương pháp dạy học nhằm phát huy tính chủ động, tích cực,  <br /> sáng tạo và rèn luyện phương pháp tự học; tăng cường kỹ năng thực hành, vận  <br /> dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.<br /> ­ Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI:“Đổi mới chương  <br /> trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo  <br /> hướng hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý  <br /> tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực  <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   5 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> sáng tạo, kỹ  năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã  <br /> hội”.<br /> ­ Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo  <br /> Quyết định 711/QĐ­TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ: "Tiếp tục  <br /> đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả  học tập, rèn luyện theo  <br /> hướng phát huy tính tích cực, tự  giác, chủ  động, sáng tạo và năng lực tự  học  <br /> của người học"; <br /> ­ Nghị quyết Hội nghị Trung  ương 8 khóa XI về  đổi mới căn bản, toàn <br /> diện giáo dục và đào tạo xác định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các  <br /> yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất,  <br /> năng lực của người học”; “Tập trung phát triển trí tuệ, thể  chất, hình thành  <br /> phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu,  định  <br /> hướng nghề  nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,  <br /> chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin  <br /> học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát  <br /> triển khả  năng sáng tạo, tự  học, khuyến khích học tập suốt đời”.  Theo tinh <br /> thần đó, các yếu tố của quá trình giáo dục trong nhà trường trung học cần được <br /> tiếp cận theo hướng đổi mới.<br /> ­ Nghị quyết số 44/NQ­CP, ngày 09/6/2014 Ban hành Chương trình hành <br /> động của Chính phủ  thực hiện Nghị  quyết số  29­NQ/TW ngày 04 tháng 11  <br /> năm 2013 Hội nghị  lần thứ tám Ban Chấp hành Trung  ương khóa XI về  đổi <br /> mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp  ứng yêu cầu công nghiệp  <br /> hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế  thị  trường định hướng xã hội chủ <br /> nghĩa và hội nhập quốc tế: “Đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và  <br /> đánh giá kết quả giáo dục theo hướng đánh giá năng lực của người học; kết  <br /> hợp đánh giá cả  quá trình với đánh giá cuối kỳ  học, cuối năm học theo mô  <br /> hình của các nước có nền giáo dục phát triển”...<br /> b. Khái niệm về phương pháp dạy học tích cực<br /> Phương pháp dạy học (PPDH): Khái niệm PPDH ở đây được hiểu theo <br /> nghĩa hẹp, đó là các PPDH, các mô hình hành động cụ  thể. PPDH cụ  thể  là  <br /> những cách thức hành động của giáo viên và học sinh nhằm thực hiện những <br /> mục tiêu dạy học xác định, phù hợp với những nội dung và điều kiện dạy học  <br /> cụ  thể. PPDH cụ  thể bao gồm những phương pháp chung cho nhiều môn và  <br /> các phương pháp đặc thù bộ  môn. Bên cạnh các phương pháp truyền thống <br /> quen thuộc như thuyết trình, đàm thoại, trực quan, làm mẫu, có thể kể một số <br /> phương pháp khác như: phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp học <br /> tập theo tra cứu, phương pháp dạy học dự  án…Nói đến phương pháp dạy <br /> học tích cực chính là nói đến cách dạy học mà ở đó, giáo viên là người đưa ra  <br /> những gợi mở  cho một vấn đề  và cùng học sinh bàn luận, tìm ra mấu chốt <br /> vấn đề cũng như những vấn đề liên quan. Phương pháp này lấy sự chủ động <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   6 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> tìm tòi, sáng tạo, tư  duy của học sinh làm nền tảng, giáo viên, gia sư  chỉ  là  <br /> người dẫn dắt và gợi mở vấn đề.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mô hình phương pháp dạy học tích cực<br /> Hay nói cách khác, phương pháp dạy và học tích cực không cho phép <br /> giảng viên truyền đạt hết kiến thức mình có đến với học sinh mà thông qua  <br /> những dẫn dắt sơ  khai sẽ  kích thích học sinh tiếp tục tìm tòi và khám phá <br /> kiến   thức   đó.   Cách   dạy   này   đòi   hỏi   những   giảng   viên   phải   có   bản   lĩnh, <br /> chuyên môn tốt và cả sự nhiệt thành, hoạt động hết công suất trong quá trình  <br /> giảng dạy.<br /> c. Cách tiến hành phương pháp dạy học tích cực<br /> Những nguyên tắc, hay còn được gọi là đặc trưng cơ  bản của phương pháp  <br /> học tích cực chính là:<br /> ­ Dạy học thông qua hoạt động của học sinh là chủ yếu<br /> Tức là trong tiết học, học sinh chính là đối tượng chính để khai phá kiến thức.  <br /> Chính vì thế, giáo viên phải làm sao đó, với những cách thức gợi mở vấn đề ở <br /> một mức độ  nhất định sẽ  tác động đến tư  duy của học sinh, khuyến khích  <br /> học sinh tìm tòi và cùng bàn luận về vấn đề đó.<br /> ­ Chú trọng đến phương pháp tự học<br /> Với phương pháp dạy học tích cực, giáo viên sẽ chú trọng cho học sinh cách <br /> thức rèn luyện và tự  học, tự  tìm ra phương pháp học tốt nhất để  có thể  tự <br /> nắm bắt kiến thức mới. Tất nhiên, kiến thức mới sẽ  được giáo viên kiểm <br /> định và đảm bảo chắc chắn đấy là kiến thức chuẩn.<br /> ­ Ưu tiên phương pháp học nhóm, tập thể. Với phương pháp học tích <br /> cực, giảng viên phải biết cách chia đội, nhóm và giúp các học sinh phối hợp  <br /> cùng với nhau để tìm ra phương pháp học tốt nhất.<br /> ­ Chốt lại kiến thức học<br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   7 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Cuối mỗi buổi học, giáo viên sẽ cùng học sinh tổng hợp lại những kiến thức  <br /> tìm hiểu được, đồng thời giải đáp những vấn đề học còn thắc mắc, cùng trao  <br /> đổi và chốt lại kiến thức cho cả buổi học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> So sánh phương pháp dạy học truyền thống và Phương pháp dạy học tích  <br /> cực<br /> Chính vì thế, điều quan trọng vấn là giáo viên phải biết cách vận dụng  <br /> phương pháp dạy học tích cực để có thể giúp học sinh nhanh chóng thích nghi  <br /> với phương pháp học tích cực, chủ động này.<br /> c. Lý luận về phương pháp dạy học tích cực đối với việc dạy môn <br /> Hóa học trong trường THCS<br /> Giáo dục phổ  thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ  chương <br /> trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa  <br /> là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ  quan tâm học <br /> sinh làm được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải  <br /> thực hiện thành công việc chuyển từ  phương pháp dạy học nặng về  truyền  <br /> thụ  kiến thức sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ <br /> năng, hình thành năng lực và phẩm chất; đồng thời phải chuyển cách đánh giá <br /> kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực <br /> vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề, chú trọng kiểm tra đánh giá trong quá <br /> trình dạy học để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các  <br /> hoạt động dạy học và giáo dục.<br /> Môn Hóa học là môn có vị  trí vô cùng quan trọng trong các môn học  ở <br /> bậc học THCS và cũng là môn học có nhiều thay đổi trong việc đổi mới <br /> chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học và đánh giá kết quả  học  <br /> tập. Quá trình dạy học nói chung, quá trình dạy học Hóa học nói riêng đã là <br /> đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà giáo dục – lý luận giáo dục.. Giáo sư <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   8 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Nguyễn Ngọc Quang đã xác định: Học là quá trình tự  giác, tích cực, tự  lực <br /> chiếm lĩnh khái niệm khoa học dưới sự  điều khiển sư  phạm của giáo viên, <br /> chiếm lĩnh khá niệm khoa học là mục đích của hoạt động học. Bản chất của <br /> việc dạy học là làm cho học sinh chủ  động tiếp thu, dễ  hiểu, dễ  nhớ  kiến  <br /> thức. Học sinh tiếp thu kiến thức không những chỉ thông qua kênh nghe, kênh  <br /> nhìn mà còn phải được tham gia thực hành ngay trên lớp. Từ  xa xưa, người  <br /> phương Đông đã có câu: “Tôi nghe thì tôi quên, tôi nhìn thì tôi nhớ, tôi làm thì <br /> tôi hiểu”. Những kết quả nghiên cứu khoa học hiện đại cũng đã cho thấy, học  <br /> sinh chỉ có thể nhớ  được 5% nội dung kiến thức thông qua đọc tài liệu. Nếu <br /> ngồi thụ  động nghe thầy giảng thì nhớ  được 15% nội dung kiến thức. Nếu  <br /> quan sát có thể nhớ 20%. Kết hợp nghe và nhìn thì nhớ được 25%. Thông qua <br /> thảo luận với nhau, học sinh có thể  nhớ  được 55%. Nhưng nếu học sinh  <br /> được trực tiếp tham gia vào các hoạt động để qua đó tiếp thu kiến thức thì có  <br /> khả  năng nhớ  tới 75%. Còn nếu giảng lại cho người khác thì có thể  nhớ  tới <br /> được 90%. Điều này cho thấy tác dụng tích cực của việc dạy học theo hướng <br /> phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trong hệ thống các môn học ở trường THCS, m ôn Hoá học giữ một vai <br /> trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển tư  duy của học sinh. Mục  <br /> đích của môn học là giúp cho học sinh hiểu đúng đắn và hoàn chỉnh, nâng cao <br /> cho học sinh những tri thức, những hiểu biết về thế giới, con ng ười thông qua <br /> các bài học, giờ thực hành... Khi học tập môn Hóa học học sinh sẽ hiểu, giải  <br /> thích được các vấn đề thực tiễn thông qua cơ sở cấu tạo nguyên tử, phân tử,  <br /> sự  chuyển hóa quy lại giữa các chất hay các phản  ứng hoá học... Đồng thời  <br /> cung cấp kiến thức làm nền tảng, cơ sở phát huy tính sáng tạo r a những ứng <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   9 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> dụng phục vụ trong đời sống của con ng ười. Hóa học góp phần giải tỏa, xóa <br /> bỏ những hiểu biết sai lệch làm hại đến đời sống, tinh thần của con người... <br /> II. Thực trạng vấn đề<br /> 1. Thuận lợi<br /> Trong quá trình giảng dạy phân môn Hóa học thuộc bộ môn KHTN 8 ở <br /> các lớp 8A3, 8A5 tại trường THCS Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh <br /> Đắk Lắk tôi nhận thấy môn học có những thuận lợi sau: <br /> ­ Ban giám hiệu nhà trường, chi bộ Đảng có sự quan tâm sâu sát, thiết <br /> thực đến tất cả các bộ môn trong nhà trường trong đó có môn học Hóa học. <br /> Đầu tư phương tiện dạy học cho giáo viên khá đầy đủ nhằm phục vụ tốt <br /> công tác giảng dạy. Giáo viên được tạo mọi điều kiện tham gia đầy đủ các <br /> đợt tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ. <br /> ­ Giáo viên luôn có tinh thần học hỏi, tích cực tự học, tự rèn, nhiệt tình, <br /> chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, có sự phấn đấu, thi đua trong công <br /> tác nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong dạy học.<br /> ­ Một số học sinh có sự đam mê trong học tập, có ý thức tự học khá tốt, <br /> một số học sinh có năng khiếu, tố chất bộ môn rất tốt, lực học giỏi, có thể <br /> cùng các học sinh ở nhiều bộ môn khác tạo nên chất lượng mũi nhọn của nhà <br /> trường. <br /> 2. Khó khăn<br /> ­ Một số học sinh chưa chủ động học tập còn thụ động, máy móc, chưa <br /> ý thức được vai trò tự học của bản thân, chính vì thế chất lượng đại trà còn <br /> thấp, chất lượng học sinh giỏi còn nhiều hạn chế.Trong giờ học, một số học <br /> sinh thiếu tập trung, không hào hứng trong các tiết học.<br /> ­ Một số giáo viên bộ môn chưa thật sự nhiệt tình trong giảng dạy, <br /> chậm đổi mới về phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin trong <br /> dạy học còn nhiều hạn chế. <br /> ­ Học sinh chưa hứng thú khi học tập đối với bộ  môn được tiếp cận <br /> muộn và kiến thức khá trừu tượng. Do đó, chưa định hướng phương pháp học  <br /> tập hợp lí để chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động.<br /> ­ Một số bài học trong chương trình SHD môn KHTN 8 còn nặng nề về <br /> lý thuyết, gây khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh. <br /> ­ Vấn đề  thực hiện các thao tác làm thí nghiệm Hóa học và vận dụng <br /> vào thực tiễn nhằm tăng khả  năng tư  duy của học sinh sau khi học xong lí  <br /> thuyết còn hạn chế.<br /> Kết quả thống kê về sự yêu thích của học sinh về bộ môn Hóa học <br /> Câu hỏi thăm dò ý kiến Kết quả tổng <br /> hợp<br /> 1. Hãy cho biết ý kiến của em về môn học Hóa <br /> học: 1/10<br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   10 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> A. Rất thích  4/10<br /> B. Thích   5/10<br /> C. Không thích<br /> 2. Vì sao em không thích học môn Hóa học ?<br /> A. Do bộ môn nhiều phần trừu tượng khó hiểu 8/10<br /> B. Bài học Hóa học phải tư duy logic nhiều 10/10<br /> 3. Khó khăn của em trong môn Hóa học là  <br /> gì: 8/10<br /> A. Quá nhiều công thức, tên phải ghi nhớ 6/10<br /> B. Mất rất nhiều thời gian để học<br /> 4. Sự giảng dạy của thầy, cô giáo môn Hóa học    5/10<br /> theo em là: 6/10<br /> A. Sinh động, dễ hiểu 4/10<br /> B. Bình thường<br /> C. Khô khan, khó hiểu<br /> 5. Phương pháp tự học ở nhà có giúp em tiếp <br /> thu bài học dễ dàng không: 3/10<br /> A. Có 7/10<br /> B. Không<br /> <br /> Kết quả thăm dò ý kiến Học sinh về bộ môn Hóa học<br /> <br /> Đam mê bộ môn Hóa học Yêu thích bộ môn Không thích bộ môn<br /> 10% 40,4% 49,6%<br /> <br /> III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề<br /> 1. Mục tiêu của giải pháp<br /> Từ  những thực trạng trên, tôi mong muốn có thể  nâng cao được chất  <br /> lượng học tập ở môn Hóa học của học sinh. Đồng thời tôi cũng muốn đưa ra <br /> một vài kinh nghiệm của mình để có thể giúp đồng nghiệp ứng dụng môt số <br /> phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy, giúp mỗi tiết học đạt được  <br /> hiệu quả tốt nhất.<br /> 2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.<br /> 2.1 Phương pháp sử dụng thí nghiệm Hóa học<br /> ­ Sử  dụng thí nghiệm biểu diễn của giáo viên và thực hành của học  <br /> sinh là phương pháp đặc thù của bộ  môn khoa học thực nghiệm trong đó có <br /> bộ môn Hóa học. Trong trường THCS, sử dụng thí nghiệm có thể được thực <br /> hiện theo những cách sau:<br /> + Thí nghiệm để nêu vấn đề hoặc làm xuất hiện vấn đề.<br /> + Thí nghiệm để  giải quyết vấn đề  đặt ra: thí nghiệm nghiên cứu, thí <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   11 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> nghiệm để giải quyết giả thuyết đặt ra.<br /> + Thí nghiệm chứng minh cho vấn đề đã được khẳng định.<br /> + Thí nghiệm thực hành: Củng cố  lý thuyết, rèn luyện kỹ  năng thực  <br /> hành.<br /> Phương pháp dạy học sử  dụng thí nghiệm được sử  dụng phần lớn  <br /> trong các bài thuộc chương trình môn Hóa học THCS. <br /> Ví dụ  1.  Ở  bài 1: Tìm hiểu về  công việc của các nhà khoa học trong  <br /> nghiên cứu thế giới tự nhiên; môn KHTN 8. Bài học này lý thuyết khá là trừu <br /> tượng, khô khan. Khi học bài này, đa phần các em đều cảm thấy nhàm chán,  <br /> “buồn ngủ”. Để đạt được mục tiêu tạo hứng thú, đam mê nghiên cứu của học <br /> sinh, theo tôi  ở  phần B­ Hoạt động hình thành kiến thức, giáo viên nên tạo <br /> tình huống thí nghiệm cho học sinh như sau:<br /> Nước vôi trong, sau một thời gian để  ngoài không khí thì có lớp váng, <br /> màu trắng đục nổi lên trên bề  mặt. Học sinh dưới sự  hướng dẫn của giáo <br /> viên, sẽ tiến hành các bước:<br /> + Xác định vấn đề  nghiên cứu: Lớp váng trắng đục là gì? Vì sao lại <br /> xuất hiện lớp váng trắng đục?<br /> + Giả  thuyết nghiên cứu: Nước vôi trong Ca(OH)2 có thể  tác dụng với <br /> CO2 trong không khí.<br /> + Phương pháp nghiên cứu: Tiến hành thí nghiệm để kiểm chứng.<br /> + Sản phẩm nghiên cứu: Sau khi sục khí CO2  vào nước vôi trong thì <br /> thấy xuất hiện lớp váng, màu trắng đục nổi lên trên bề mặt là do khí CO2 có <br /> trong   không   khí   tác   dụng   với   nước   vôi   trong   Ca(OH) 2,   tạo   thành   kết   tủa <br /> CaCO3 màu trắng đục.<br /> Ví dụ  2.  Ở  bài 3: Oxi – Không khí, môn khoa học tự  nhiên 8. Phần B  <br /> Hoạt động hình thành kiến thức, mục 2 Tính chất hóa học của oxi, phần b­ <br /> Oxi có tác dụng với hợp chất không? <br /> Theo sách hướng dẫn thì không sử  dụng thí nghiệm, chỉ  đề  cập thông  <br /> tin là: “ Khí metan(có trong khí bùn, ao…) cháy trong không khí do tác dụng  <br /> với khí oxi sinh ra khí cacbonic và nước, đồng thời sinh ra nhiệt”. Việc học <br /> nhưng không có thí nghiệm, chỉ đọc nội dung SHD, khiến học sinh cảm thấy  <br /> khô khan, không hấp dẫn bài học. <br /> Ta có thể sử dụng thí nghiệm đơn giản, dễ làm, nguyên liệu có sẵn để <br /> tiến hành thí nghiệm sau:<br /> ­ Chuẩn bị: một hũ thủy tinh có nắp đậy kín, nắp có khoan 1 lỗ  với  <br /> đường kính 1 cm, khò lửa, rượu etylic.<br /> ­ Thực hiện: Cho khoảng 5­10 ml rượu vào lọ  thủy tinh, đậy nắp, lấy <br /> khò lửa bắt trên nắp bình (đã  khoan).<br /> ­ Hiện tượng: Phản  ứng cháy xảy ra mãnh liệt, ngọn l  ửa cháy màu  <br /> xanh trong cả bình đẹp mắt, dễ quan sát. <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   12 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> ­ Kết quả: Học sinh thu được kiến thức về  phản  ứng cháy của rượu, <br /> sự lan tỏa của rượu trong không khí.<br /> Ví dụ 3. Ở bài 6: Oxit, môn khoa học tự nhiên 8. <br /> Hầu hết giáo viên đều không điều chế  khí Cacbonic, học sinh mường <br /> tượng về tính chất vật lý qua màu sắc của không khí.<br /> Giáo viên thực hiện một thí nghiệm vui điều chế khí cacbonic từ  giấm <br /> ăn.<br /> ­ Chuẩn bị: Giấm, chai nhựa, bóng bay, backing soda<br /> ­ Thực hiện: Đổ giấm vào 1/4 chai nhựa, cho một muỗng canh baking  <br /> soda vào trong quả bóng, rồi nhẹ nhàng đặt miệng bóng bao quanh cổ chai. <br /> ­ Hiện tượng: Phản  ứng hóa học giữa baking soda và giấm tạo ra khí <br /> CO2, lượng khí này tăng dần và thoát ra khỏi chai, khiến bóng tự thổi phồng. <br /> ­ Kết quả: Học sinh biết được cách điều chế  khí cacbonic đơn giản, <br /> quan sát được khí cacbonic, biết được khí cacbonic nặng hơn không khí qua <br /> thực tế.<br /> ­<br /> 2.2 Phương pháp góc<br /> a. Nội dung, vai trò của phương pháp góc<br /> Dạy học theo góc là một hình thức tổ chức hoạt động học tập thay thế <br /> cho dạy học truyền thống, theo đó học sinh thực hiện các nhiệm vụ khác nhau <br /> tại các vị  trí cụ  thể  trong không gian lớp nhưng cùng hướng tới chiếm lĩnh <br /> một nội dung học tập. Trong đó, quá trình học được chia thành các khu vực  <br /> (các góc) bằng cách phân chia nhiệm vụ  và tài liệu học tập nhằm đạt cùng <br /> một kiến thức cụ  thể. Cùng nghiên cứu một nội dung, nhưng học sinh chọn <br /> phong cách học khác nhau.  Phương pháp  này tôn trọng phong cách học tập <br /> của người học, vì mỗi người học có cách xử lý thông tin khác nhau. <br /> Các tư  liệu và nhiệm vụ  học tập  ở  mỗi góc giúp học sinh khám phá, <br /> xây dựng kiến thức và hình thành kĩ năng theo các cách tiếp cận khác nhau. <br /> Học sinh có thể độc lập lựa chọn cách thức học tập riêng. Các hoạt động có <br /> tính đa dạng cao về nội dung và bản chất.<br /> b. Quy trình học theo góc<br /> * Chuẩn bị: <br /> + Bước 1: Xem xét các yếu tố cần thiết để học theo góc đạt hiệu quả<br /> Lựa chọn nội dung bài học phù hợp: không phải bài học nào cũng có <br /> thể  tổ  chức cho HS học theo góc có hiệu quả. Tùy theo môn học, dạng bài  <br /> học, GV cần cân nhắc xác định những nội dung học tập sao cho việc áp dụng  <br /> dạy học theo góc có hiệu quả hơn so với việc sử dụng phương pháp dạy học <br /> khác.<br /> Thời gian học tập: Việc học theo góc không chỉ tính đến thời gian học  <br /> sinh thực hiện nhiệm vụ  học tập mà GV cần tính đến thời gian GV hướng <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   13 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> dẫn giới   thiệu,  thời   gian   HS   lựa   chọn   góc   xuất   phát,   thời   gian   HS   luân  <br /> chuyển góc,…<br /> Không gian lớp học: Nếu không gian lớp học quá nhỏ sẽ khó có thể bố <br /> trí các góc/khu vực học tập riêng biệt.<br /> Sĩ số: Nếu số  lượng học sinh quá đông thì GV sẽ  gặp nhiều khó khăn <br /> trong việc tổ chức và quản lý các hoạt động học tập của HS ở mỗi góc.<br /> Ý thức và khả  năng học độc lập của học sinh: Mức độ  tự  định hướng <br /> và mức độ học độc lập của học sinh như thế nào chỉ có thể  trả lời một cách  <br /> thỏa đáng khi tổ chức cho HS học theo góc. Khả  năng tự  định hướng, tính tự <br /> giác của học sinh càng cao thì việc tổ chức lớp học theo góc càng thuận tiện.<br /> + Bước 2: Xác đinh nhiệm vụ và hoạt động cụ thể cho từng góc<br /> Đặt tên góc sao cho thể hiện rõ đặc thù của hoạt động học tập  ở  mỗi <br /> góc và hấp dẫn với HS.<br /> Thiết kế nhiệm vụ  ở mỗi góc, quy định thời gian tối đa cho hoạt động <br /> ở mỗi góc và các cách hướng dẫn để học sinh chọn góc, luân chuyển góc cho  <br /> hiệu quả  (nếu bài học yêu cầu học sinh học   theo hệ  thống quay vòng các <br /> góc).<br /> Biên soạn phiếu học tập, văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, bản  <br /> hướng dẫn tự  đánh giá, đánh giá đồng đẳng, đáp án, phiếu hỗ  trợ  học tập  ở <br /> các mức độ khác nhau (nếu cần),…<br /> ­ Văn bản hướng dẫn cần đề cập đến các việc sau:<br /> + Những nhiệm vụ HS phải làm và nhiệm vụ HS có thể làm.<br /> + Ai sẽ chữa bài tập.<br /> + Có thể tìm tài liệu cần thiết ở đâu.<br /> + HS làm bài tập cá nhân hay theo nhóm.<br /> + Sản phẩm HS cần có sau hoạt động tại góc này.<br /> c. Tổ chức cho học sinh học theo góc<br /> + Bước 1: Sắp xếp không gian lớp học<br /> ­ Bố trí góc/khu vực học tập phù hợp với nhiệm vụ, hoạt động học tập  <br /> và phù hợp với không gian lớp học. Việc này cần tiến hành trước khi có tiết  <br /> học.<br /> ­ Đảm bảo có đủ tài liệu phương tiện, đồ dùng học tập cần thiết ở mỗi  <br /> góc.<br /> ­ Lưu ý đến tuyến di chuyển giữa các góc.<br /> + Bước 2: Giới thiệu bài học/nội dung học tập và các góc học tập<br /> ­ Giới thiệu tên bài học/nội dung học tập; tên và vị trí các góc.<br /> ­ Nêu sơ  lược nhiệm vụ mỗi góc, thời gian tối đa thực hiện nhiệm vụ <br /> tại các góc.<br /> ­ Dành thời gian cho HS chọn góc xuất phát , GV có thể điều chỉnh nếu  <br /> có quá nhiều HS cùng chọn một góc.<br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   14 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> ­ GV có thể giới thiệu sơ đồ luân chuyển các góc để tránh lộn xộn. Khi  <br /> HS đã quen với phương pháp học tập này, GV có thể cho HS lựa chọn thứ tự <br /> các góc (xem sơ đồ dưới đây).<br />  + Bước 3: Tổ chức cho học sinh học tập tại các góc<br /> ­ HS có thể  làm việc cá nhân, cặp hay nhóm nhỏ  tại mỗi góc theo yêu <br /> cầu của hoạt động.<br /> ­ GV cần theo dõi, phát hiện khó khăn của HS để hướng dẫn, hỗ trợ kịp  <br /> thời.<br /> ­ Nhắc nhở  thời gian để  HS hoàn thành nhiệm vụ  và chuẩn bị  luân  <br /> chuyển góc.<br /> + Bước 4: Tổ  chức cho HS trao đổi và đánh giá kết quả  học tập (nếu <br /> cần)<br /> d. Ví dụ: <br /> Khi dạy phần Điều chế  hiđrô trong phòng thí nghiệm bài 4: Hiđrô –  <br /> Nước, bộ môn KHTN 8. Nhằm mục đích đa dạng hóa cách tiếp cận thông tin <br /> bài học, giúp học sinh dễ  dàng tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả  nhất, <br /> giáo viên có thể áp dụng phương pháp góc như sau: <br /> Bước 1: Nêu mục tiêu và giao nhiệm vụ, nêu rõ nội dung và cách thực <br /> hiện  ở  các góc. Nội dung: Nêu được nguyên tắc điều chế  khí hiđrô trong <br /> phòng thí nghiệm, cách thu khí như thế nào?<br /> ­ Góc phân tích: Tại đây học sinh sử  dụng sách giáo khoa để  tìm hiểu <br /> về  cách điều chế  hidro, màu ngọn lửa, chất rắn sau khi cô cạn dung dịch,  <br /> cách   thu   khí   hidrô<br /> ­ Góc quan sát: Cho học sinh quan sát video thí nghiệm  ảo về  cách điều chế <br /> khí Hiđrô trong phòng thí nghiệm trên máy vi tính. Sau đó rút ra kết luận và <br /> hoàn thành trong phiếu học tập số 1<br /> ­ Góc thực hành, trải nghiệm : Giáo viên chuẩn bị sẵn các dụng cụ, hóa <br /> chất cần thiết dùng để  điều chế  khí Hiđrô trong phòng thí nghiệm. Tại đây <br /> học sinh làm thí nghiệm điều chế  hidro và tiến hành đốt khí hidro tinh khiết <br /> thoát ra( có hướng dẫn trước đó), sau đó học sinh thực hiện thu khí hidro bằng <br /> cách đẩy nước. Học sinh thực hiện và hoàn thành phiếu học tập số 1<br /> ­ Góc vận dụng: Sau khi tìm hiểu xong 2 nội dung GV giao, các em di <br /> chuyển sang góc ứng dụng để  Học sinh  làm một số  bài tập vận dụng trong <br /> phiếu học tập số 2.<br /> Bước 2: Cho học sinh chọn góc<br /> Bước 3: Học sinh thực hiện nhiệm vụ, giáo viên theo dõi hướng dẫn và <br /> điều khiển.<br /> Bước 4: Sau khi hoàn thành 2 nhiệm vụ, yêu cầu các em về  chỗ  ngồi.  <br /> Lúc này giáo viên có thể cho học sinh bốc thăm trả lời các kiến thức bài học, <br /> điểm tính cho cá nhân<br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   15 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Bước 5: Giáo viên chốt kiến thức về 2 nội dung trên. <br /> Bước 6: Có thể củng cố kiến thức cho học sinh bằng trò chơi.<br /> <br /> <br /> Góc phân  Góc quan <br /> tích sát<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Góc vận  Góc thực <br /> dụng hành<br /> <br /> <br /> Sơ đồ di chuyển các góc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Cách bố trí các góc trong phòng học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   16 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2.  Học sinh đang hoạt động tại các góc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Học sinh đang hoạt động tại các góc<br /> VD: Khi dạy bài tỉ khối, giáo viên có thể chia lớp thành 4 góc: Góc khoa <br /> học, góc toán học, góc kĩ thuật, góc công nghệ<br /> ­ Góc khoa học: Làm thí nghiệm tạo bóng CO2 từ giấm và baking soda và thảo <br /> luận theo PHT của nhóm<br /> ­ Góc toán học: Tính toán va thảo luận theo yêu cầu GV và PHT của nhóm<br /> ­ Góc kĩ thuật: Lắp đặt dụng cụ mô phỏng thu khí CO2 và thu khí H2 và thảo <br /> luận nhiệm vụ trong PHT của nhóm.<br /> ­ Góc công nghê: Dựa vào các nguồn tài liệu thảo luận về .<br /> + Khí nào thường được dùng để dập tắt đám cháy? Giải thích lí do.<br /> + Tại sao khi thoát khỏi các đám cháy có nhiều khói và khí độc nên giữ cơ thể <br /> ở vị trí thấp gần sàn nhà (đi thấp, bò trên sàn nhà…)?<br /> + Bỏng vì bóng bay phát nổ ­ lí giải hiện tượng  này.<br /> Sau khi các nhóm làm việc xong thì từng nhóm một lên báo cáo kết quả:<br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   17 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> Nhóm 1: Biểu diễn lại TN, nêu hiện tượng và giải thích<br /> Nhóm 2: Tính khối lượng mol của CO2, không khí và kết luận khí nào nặng <br /> hơn<br /> Nhóm 3: Trình bày mô hình thu khí và giải thích tại sao khí đó lại đc thu như <br /> thế<br /> Nhóm 4: Báo cáo kết quả thảo luận của nhóm<br /> Giáo viên chốt ý<br /> 2.3 Phương pháp dạy học nhóm<br /> a. Nội dung, vai trò của phương pháp dạy học nhóm<br /> Dạy học nhóm còn được gọi bằng những tên khác nhau như: Dạy học  <br /> hợp tác, Dạy học theo nhóm nhỏ, trong đó HS của một lớp học được chia <br /> thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự  lực hoàn <br /> thành các nhiệm vụ  học tập trên cơ  sở  phân công và hợp tác làm việc. Kết <br /> quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước toàn lớp. Dạy <br /> học nhóm nếu được tổ  chức tốt sẽ  phát huy được tính tích cực, tính trách  <br /> nhiệm; phát triển năng lực cộng tác làm việc và năng lực giao tiếp của HS.<br /> b. Quy trình thực hiện <br /> Tiến trình dạy học nhóm có thể được chia thành 3 giai đoạn cơ bản: <br />  Giai đoạn 1. Làm việc toàn lớp <br /> + Giới thiệu chủ đề<br /> + Xác định nhiệm vụ các nhóm<br /> + Thành lập nhóm<br /> Giai đoạn 2. Làm việc nhóm<br /> + Chuẩn bị chỗ làm việc<br /> + Lập kế hoạch làm việc<br /> + Thoả thuận quy tắc làm việc<br /> + Tiến hành giải quyết các nhiệm vụ<br /> + Chuẩn bị báo cáo kết quả.<br /> Giai đoạn 3. Trình bày kết quả, đánh giá<br /> + Các nhóm trình bày kết quả<br /> + Đánh giá kết quả.<br /> c.  Một số lưu ý:<br /> Có rất nhiều cách để thành lập nhóm theo các tiêu chí khác nhau, không <br /> nên áp dụng một tiêu chí duy nhất trong cả năm học. Số lượng HS/1 nhóm nên <br /> từ 4­ 6 HS.<br />  Nhiệm vụ của các nhóm có thể giống nhau, hoặc mỗi nhóm nhận một <br /> nhiệm vụ khác nhau, là các phần trong một chủ đề chung.<br /> Dạy học nhóm thường được áp dụng để đi sâu, luyện tập, củng cố một  <br /> chủ đề đã học hoặc cũng có thể tìm hiểu một chủ đề mới.<br />  Các câu hỏi kiểm tra dùng cho việc chuẩn bị dạy học nhóm:<br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   18 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> +  Chủ đề có hợp với dạy học nhóm không?<br /> + Các nhóm làm việc với nhiệm vụ giống hay khác nhau?<br /> + HS đã có đủ kiến thức điều kiện cho công việc nhóm chưa?<br /> + Cần trình bày nhiệm vụ làm việc nhóm như thế nào?<br /> + Cần chia nhóm theo tiêu chí nào?<br /> + Cần tổ chức phòng làm việc, kê bàn ghế như thế nào?<br /> d. Ví dụ: <br /> Khi dạy bài 10. Phân bón hóa học­ SHD môn Khoa học tự nhiên 8, giáo <br /> viên có thể tiến hành hoạt động nhóm như sau:<br /> ­ Chia lớp thành 4 nhóm (có thể  tương  ứng với 4 tổ). Mỗi nhóm sẽ <br /> chuẩn bị trước nội dung  ở nhà, lên lớp giáo viên có thể yêu cầu bất kỳ thành  <br /> viên trong tổ thuyết trình. Các nhóm có nội dung chuẩn bị giống nhau.<br /> ­ Nội dung yêu cầu: Tìm hiểu về vai trò, công dụng của phân bón hóa <br /> học. Sưu tầm những loại phân bón hóa học thường dùng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> Hình 4. Học sinh đang thuyết trình bài tập nhóm<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Nguyễn Thị Thanh Ngọc                   19 Trường THCS Lương Thế Vinh ­ Krông  <br /> Ana                     <br />  Kinh nghiệm vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong  dạy học phân môn Hóa  <br /> học, bộ môn KHTN 8 tại trường Trung học cơ sở Lương Thế Vinh, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk  <br /> Lăk<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> Hình 5. Sản phẩm của học sinh<br /> 2.4 Phương pháp trò chơi<br /> a. Nội dung, vai trò của phương pháp trò chơi<br /> Phương pháp trò chơi là phương pháp tổ chức cho HS tìm hiểu một vấn <br /> đề  hay thể  nghiệm những hành động, những thái độ, những việc làm thông  <br /> qua một trò chơi nào đó. Tùy thuộc vào nội dung bài học, điều kiện mà có thể <br /> tổ  chức các trò chơi khác nhau: Giáo dục ý thức học sinh qua trò chơi, củng <br /> cố kiến thức bằng trò chơi...<br /> b. Quy trình thực hiện<br /> + GV phổ biến tên trò chơi, nội dung và luật chơi cho HS<br /> + Chơi thử ( nếu cần thiết)<br /> + HS tiến hành chơi<br /> + Đánh giá sau trò chơi<br /> + Thảo luận về ý nghĩa giáo dục của trò chơi<br /> c. Một số lưu ý<br /> ­ Trò chơi phải dễ tổ chức và thực hiện, phải phù hợp