SKKN: Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho HS lớp Ba

I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Như chúng ta đã biết Tập đọc là phân môn đảm nhiệm việc hình thành và <br /> phát triển cho học sinh kỹ năng đọc, một kỹ năng quan trọng hàng đầu của học  <br /> sinh ở cấp tiểu học, cấp học đầu tiên trong trường phổ thông. Đọc giúp học sinh  <br /> chiếm lĩnh được một ngôn ngữ  để  dùng trong giao tiếp và học tập, đây là một <br /> công cụ  giúp học sinh học tốt các môn học. V iệc dạy Tập đọc sẽ  giúp các em <br /> hiểu biết hơn, bồi dưỡng  ở các em lòng yêu cái  thiện, cái đẹp, dạy cho các em <br /> biết suy nghĩ một cách lô gíc cũng như có hình ảnh về các sự vật có xung quanh <br /> cuộc sống của chúng ta. Như vậy, dạy Tập đọc có một ý nghĩa to lớn vì nó bao  <br /> gồm các nhiệm vụ  giáo dưỡng, giáo dục tình cảm chuẩn mực đạo đức và phát <br /> triển trí tuệ, tư duy.<br /> <br /> Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy kỹ  năng đọc của học sinh Tiểu <br /> học nói chung đặc biệt là học sinh lớp Ba tôi chủ  nhiệm chưa cao. Một số  em  <br /> đọc bài chưa được trôi chảy, tốc độ đọc còn chậm, phát âm sai do phương ngữ, <br /> đọc sai nhiều ở những tiếng có âm ch/tr; n/l; x/s; thanh hỏi/ thanh ngã. Đa số học  <br /> sinh đọc đúng văn bản nhưng chưa có sự  đồng đều về  âm lượng và chưa hiểu  <br /> được nội dung của câu văn, đoạn văn. Số  em biết đọc diễn cảm một văn bản <br /> (thuộc văn bản nghệ thuật) chưa nhiều, cách ngắt nghỉ giữa các từ, cụm từ, cách <br /> ngắt nhịp thơ, cách thể  hiện giọng đọc hay trong một bài văn, bài thơ  còn hạn  <br /> chế. Giáo viên chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học;   hình thức tổ <br /> chức chưa được linh hoạt; sử dụng đồ dùng dạy học hiệu quả chưa cao; đôi lúc  <br /> còn rập khuôn, máy móc. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho học <br /> sinh không chủ động, tích cực trong học tập nên chưa nâng cao được chất lượng  <br /> môn Tiếng Việt nói chung và kỹ năng đọc nói riêng. <br /> Là một giáo viên tôi luôn trăn trở, suy nghĩ: Làm thế  nào để  nâng cao kỹ <br /> năng đọc cho học sinh giúp các em thuận lợi hơn trong quá trình học tập các môn  <br /> học. Vì vậy, tôi chọn đề  tài “Một số  biện pháp rèn kỹ  năng đọc cho HS lớp  <br /> Ba”.<br /> 1<br />  2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài <br /> <br /> a) Mục tiêu<br /> Sử dụng một số  biện pháp rèn kỹ  năng đọc thông qua dạy phân môn Tập  <br /> đọc để  giúp học sinh đọc đúng, đọc rõ ràng, đọc hiểu được nội dung bài, đọc <br /> diễn cảm.<br /> b) Nhiệm vụ<br /> Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài<br /> Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh còn gặp  <br /> khó khăn hoặc kỹ  năng đọc chưa tốt; đề  xuất một số  biện pháp, phương pháp <br /> giảng dạy để nâng cao chất lượng, sự ham thích học phân môn Tập đọc cho học <br /> sinh trong lớp cũng như trong khối, trong trường học nói chung.<br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Biện pháp sư phạm nhằm rèn kỹ năng đọc cho học sinh.<br /> <br /> 4. Giới hạn của đề tài<br /> <br /> Các biện pháp nâng cao kỹ  năng đọc cho học sinh lớp 3, trường TH Tây <br /> Phong từ năm học 2014 – 2015 đến nay<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> ­ Phương pháp phân tích ­ tổng hợp tài liệu<br /> <br /> ­ Phương pháp điều tra<br /> ­ Phương pháp thống kê<br /> <br /> ­ Phương pháp đàm thoại<br /> ­ Phương pháp làm mẫu<br /> <br /> ­ Phương pháp thực hành, luyện tập<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục<br /> <br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> 2<br />  1. Cơ sở lý luận <br /> <br /> Tiếng Việt là thứ tiếng ghi âm bằng công cụ  chữ  quốc ngữ, có đặc điểm  <br /> cơ   bản "nói sao viết vậy". Từ đó, tình trạng nói sai dễ dẫn đến tình trạng viết <br /> sai. Dạy tốt phân môn Tập đọc thì học sinh sẽ có kỹ năng đọc tốt, là tạo cho học  <br /> sinh một nền tảng vững chắc để học tốt môn Tiếng Việt và tất cả các môn học <br /> khác. Có đọc đúng, đọc trôi chảy mới cảm thụ được bài văn và đọc đúng sẽ hiểu <br /> tất cả  các văn bản khác. Những năng lực này không phải tự  nhiên mà có. Giáo  <br /> viên phải từng bước hình thành cho các em trong thời gian học các lớp  ở  cấp  <br /> Tiểu học. Tập đọc là một phân môn thực hành, nhiệm vụ  quan trọng nhất là <br /> hình thành năng lực đọc cho học sinh từ  4 yêu cầu về  chất lượng “đọc”: Đọc <br /> đúng, đọc nhanh, đọc hiểu và đọc diễn cảm. Phương pháp dạy tập đọc phải dựa  <br /> trên những cơ sở của ngôn ngữ học như: chính âm, chính tả, ngữ điệu,… Để  tổ <br /> chức dạy đọc cho học sinh chúng ta cần hiểu rõ quá trình đọc, nắm được bản <br /> chất kỹ  năng đọc. Đọc là một hoạt động trí tuệ  phức tạp mà cơ  sở  tiếp nhận  <br /> thông tin bằng chữ viết dựa vào hoạt động của cơ quan thị giác. <br /> Theo Sách giáo viên Tiếng Việt 3 tập I, mục tiêu của môn Tiếng Việt  ở <br /> bậc Tiểu học và mục tiêu của phân môn tập đọc là:<br />   ­ Hình thành và phát triển  ở  học sinh các kỹ  năng sử  dụng tiếng Việt <br /> (nghe, nói, đọc ,viết) để  học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động <br /> của lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao <br /> tác của tư duy; cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và <br /> những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự  nhiên và con người, về  văn hóa, văn học <br /> của Việt Nam và nước ngoài. Bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói <br /> quen giữ gìn sự  trong sáng, giàu  đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân  <br /> cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. <br /> ­ Phân môn Tập đọc rèn cho học sinh các kỹ  năng đọc (đọc thành tiếng,  <br /> đọc­hiểu, nghe và nói). Bên cạnh đó thông qua hệ thống bài đọc theo chủ  điểm <br /> và những câu hỏi, những bài tập khai thác nội dung bài đọc, phân môn Tập đọc <br /> cung cấp cho học sinh những hiểu biết về thiên nhiên, xã hội và con người, cung <br /> <br /> 3<br /> cấp vốn từ, cách diễn đạt, những hiểu biết vế  tác phẩm văn học và góp phần  <br /> rèn luyện nhân cách cho học sinh. <br /> <br /> Mặt khác, tháng 2/1966 thủ  tướng Phạm Văn Đồng đã phát động phong <br /> trào Giữ  gìn sự  trong sáng của tiếng Việt, trong đó việc đọc đúng, viết đúng <br /> tiếng Việt rất được quan tâm. Người Việt phải nói và viết đúng tiếng nước nhà, <br /> cố  gắng giữ  gìn sự  trong sáng của tiếng Việt. Đó không chỉ  là biểu hiện của <br /> lòng tự trọng bản thân mình mà còn là biểu hiện sơ khởi nhất của tinh thần quý <br /> trọng ti<br />   ếng mẹ đẻ   giàu đẹp, của lòng yêu nước. <br /> <br /> 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> 2.1. Thuận lợi<br /> <br /> Ban giám hiệu nhà trường có năng lực, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ  những khó <br /> khăn trong công tác chuyên môn, cũng như  những công việc khác đối với mọi  <br /> người trong đơn vị nói chung, bản thân tôi nói riêng. Bản thân có trách nhiệm cao <br /> trong công tác giảng dạy, chịu khó tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, <br /> tài liệu, sách báo,… để nâng cao năng lực chuyên môn; có kế hoạch dạy học cụ <br /> thể, sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên có hiệu quả; kiên trì, nhiệt tình dẫn <br /> dắt, hướng dẫn học sinh đến nơi đến chốn qua từng tiết học. Nhiều năm làm  <br /> công tác chủ  nhiệm nên bản   thân nắm được tâm lý, khả  năng nhận thức của <br /> học sinh từ  đó thiết kế  bài giảng, sử  dụng phương pháp dạy học phù hợp với <br /> đối tượng học sinh hơn. Học sinh tin tưởng, yêu quý giáo viên. Nhìn chung các <br /> em ngoan có ý thức học tập. Đa số  các gia đình quan tâm, chuẩn bị  đầy đủ  đồ <br /> dùng học tập, tạo mọi điều kiện cho con em học tập. Giáo viên dạy thay, giáo <br /> viên dạy bộ môn giảng dạy nhiệt tình. <br /> <br /> 2.2. Khó khăn<br /> <br /> Trường có 3 phân hiệu cách xa nhau, khối Ba có 3 lớp rải đều các phân hiệu,  <br /> tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số chiếm trên 30% học sinh của khối. Một số em do <br /> bất đồng về ngôn ngữ, cha mẹ chưa thực sự quan tâm đến việc học của con em  <br /> mình nên học sinh còn hạn chế  về  kỹ  năng đọc như: một số  em phát âm chưa <br /> <br /> 4<br /> chuẩn các âm, vần do  ảnh hưởng từ  tiếng địa phương, đọc chưa đúng tốc độ,  <br /> ngắt nghỉ  câu chưa phù hợp nhất là những câu dài, đọc phân vai, đọc diễn cảm <br /> chưa tốt; đọc được bài nhưng chưa hiểu nội dung. <br /> <br /> 2.3. Thực trạng về việc rèn kỹ năng đọc cho học sinh<br /> <br /> Trong những năm qua việc dạy đọc cho học sinh lớp Ba ở trường Tiểu học  <br /> Tây Phong rất được quan tâm. Ban giám hiệu nhà trường cũng như  tổ  chuyên <br /> môn đã tổ chức các chuyên đề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. <br />  Đối với giáo viên: Có trách nhiệm với học sinh, giảng dạy nhiệt tình, chịu  <br /> khó học hỏi đồng nghiệp và tìm hiểu qua tài liệu để  đúc rút kinh nghiệm cho <br /> bản thân nhằm năng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên khi  chuẩn bị bài vẫn <br /> còn phụ  thuộc vào sách giáo viên, sách thiết kế  nên bài dạy còn đơn điệu chưa  <br /> được phù hợp với từng đối tượng học sinh. Việc chọn từ  và giải nghĩa từ  vẫn <br /> còn rập khuôn (bám sát từ ở phần chú giải trong sách giáo khoa); chưa phân biệt  <br /> lựa chọn từ mới để cung cấp cho nội dung bài. Giáo viên chưa chú ý nhiều đến  <br /> học sinh có khả năng tiếp thu chậm vì sẽ mất thời gian. Ngoài ra, giáo viên chưa <br /> linh động, sáng tạo nhiều trong phương pháp giảng dạy và thiết kế  bài dạy, <br /> chưa khai thác hết ý đồ của sách giáo khoa.<br />  Đối với học sinh:<br /> <br />   Một số  em có ý thức học tập, chăm chỉ  học bài  ở  lớp cũng như   ở  nhà.  <br /> Trong giờ học tích cực xây dựng bài, đọc bài tốt, biết tìm hiểu nội dung bài đọc. <br /> Bên cạnh đó còn nhiều em chưa có sự chuẩn bị bài chu đáo trước khi đến lớp, ít <br /> đọc sách, không chịu đọc sách. Nếu có đọc thì các em cũng chưa biết cách đọc, <br /> chỉ  đọc một cách qua loa, đại khái, đọc cho có đọc, lười tìm hiểu. Một số  em  <br /> đọc rất chậm, còn đánh vần, chưa ý thức được thói quen tập trung chú ý khi đọc <br /> thầm. Phát âm chưa chuẩn, chưa biết cách ngắt nghỉ hơi khi đọc, quen đọc theo <br /> tiếng địa phương như:<br /> <br /> + Đọc chưa đúng phụ âm đầu: ch/tr; d/r/gi; l/n; v/d; …..<br />  Ví dụ: “che chẻ”  (tre trẻ) ;  “đi nàm” (đi làm)                     <br /> <br /> 5<br />  + Đọc chưa đúng vần: ăn/ăng;.......<br /> Ví dụ :  “thằng lằng”  (thằn lằn)<br /> <br /> + Đọc chưa đúng thanh hỏi, thanh ngã:<br /> Ví dụ: “trôi nỗi” (trôi nổi)<br /> <br />          “kiên nhẩn” (kiên nhẫn)….<br />   Đối với cha mẹ  học sinh:   Đa số  gia đình học sinh từ  các nơi đến lập <br /> nghiệp, cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, trong đó không ít là người dân tộc <br /> thiểu số, nên trình độ còn thấp, ít quan tâm đến việc học của học sinh. Bên cạnh  <br /> đó, còn có một số cha mẹ có tư  tưởng khoán trắng cho nhà trường và giáo viên  <br /> chủ nhiệm nên việc kết hợp giữa gia đình với giáo viên trong việc giáo dục học  <br /> sinh còn nhiều hạn chế. <br /> <br />  3. Nội dung, hình thức của giải pháp<br /> <br />  a) Mục tiêu của giải pháp<br /> <br /> Các giải pháp đưa ra giúp giáo viên có sự  nhìn nhận đúng hơn, sâu hơn về <br /> tầm quan trọng của việc rèn đọc. Qua đó giáo viên biết lưạ  chọn, tìm ra những  <br /> biện pháp tốt nhất, phương pháp phù hợp với đặc trưng của phân môn giúp học  <br /> sinh đọc tốt hơn. Từ đó nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt.  <br /> <br />  b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp <br /> <br /> b.1. Giáo viên chuẩn bị chu đáo cho tiết dạy<br /> <br /> Khâu chuẩn bị bài là một trong những yếu tố  không kém phần quan trọng <br /> dẫn đến sự thành công của tiết dạy. Vậy nên để có tiết dạy phân môn Tập đọc <br /> đạt hiệu quả ta cần chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Tranh ảnh liên quan đến bài tập đọc<br /> ­ Sách giáo khoa, sách giáo viên<br /> <br /> ­ Sách thiết kế bài giảng để tham khảo<br /> <br /> <br /> 6<br />  ­ Thiết kế  bài dạy: Giáo viên phải đọc bài Tập đọc nhiều lần từ  việc đọc  <br /> nhanh, đọc hiểu đến đọc diễn cảm và cảm thụ  bài đọc; dựa vào chuẩn kiến  <br /> thức, đối tượng học sinh của lớp để xây dựng mục tiêu bài dạy và đề ra phương  <br /> án tiến hành. Tham khảo thêm tài liệu có liên quan đến bài dạy (sách giáo viên,  <br /> sách thiết kế, các tư  liệu khác…) để  thiết kế  bài phù hợp với đối tượng, tình <br /> hình thực tế của lớp. Vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học linh  <br /> hoạt, phù hợp với các đối tượng theo hướng phát huy tính năng động, sáng tạo <br /> của học sinh. Dự kiến các tình huống có thể xảy ra trên lớp như: từ khó học sinh <br /> đọc dễ sai, từ mới học sinh khó hiểu, cách ngắt, nghỉ hơi ở một số cụm từ, câu <br /> văn dài, đoạn văn… Ngoài việc rèn đọc đúng, chính xác, giáo viên cần hướng  <br /> dẫn học sinh ngắt nghỉ hợp lý và thể hiện giọng đọc đúng nội dung với một số <br /> câu tiêu biểu.<br /> <br /> Ví dụ: Dạy bài: “Cậu bé thông minh”; Sách giáo khoa Tiếng Việt 3 Tập I, <br /> Trang 4, ta cần chuẩn bị cụ thể:<br /> <br /> ­ Tranh Cậu bé thông minh, trong bộ đồ dùng dạy học môn Tiếng việt lớp  <br /> 3, tập I.  <br /> <br /> ­ Sách Tiếng Việt lớp 3, tập I; Sách giáo viên Tiếng việt lớp 3, tập I; Sách <br /> thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 3, tập I. <br /> <br /> ­ Bảng phụ ghi câu, đoạn khó đọc:<br /> + Ngày xưa,/ có một ông vua muốn tìm người tài ra giúp nước.// Vua hạ  <br /> lệnh cho mỗi làng trong vùng nọ/ nộp một con gà trống biết đẻ  trứng, / nếu  <br /> không có thì cả làng phải chịu tội. // <br /> <br /> + Cậu bé kia, / sao dám đến đây làm ầm ĩ ?// <br /> <br /> + Thằng bé này láo, / dám đùa với trẫm! // Bố ngươi là đàn ông thì đẻ sao  <br /> được? //  <br /> <br /> + Muôn tâu, /vậy sao Đức vua lại hạ lệnh cho làng con / phải nộp gà trống  <br /> biết đẻ trứng ạ?// .<br /> <br /> b.2. Dạy theo đối tượng học sinh qua các tiết Tập đọc<br /> 7<br />  Như  chúng ta đã biết dạy học phân hóa là dạy theo từng loại đối tượng,  <br /> phù hợp với tâm sinh lý, khả  năng, nhu cầu và hứng thú của người học nhằm  <br /> phát triển tối đa tiềm năng riêng vốn có. Đặc điểm của dạy học phân hóa là phát <br /> hiện và bù đắp lỗ  hổng kiến thức, tạo động lực thúc đẩy học tập cho các em.  <br /> Để nâng cao kỹ năng đọc cho từng đối tượng học sinh cần thực hiện các bước  <br /> sau:<br /> <br /> b.2.1. Đối với học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng<br />  Giáo viên hướng dẫn luyện đọc theo một số hình thức sau:<br /> <br /> ­ Luyện đọc từng tiếng, từng từ, từng câu, từng đoạn, cả bài nhiều lần để <br /> các em quen với mặt chữ.<br /> <br /> ­ Từng học sinh đọc, nhóm đọc, cả lớp đọc đồng thanh.<br /> ­ Hướng dẫn cá nhân; luyện đọc tiếng khó, từ  khó nhiều lần để  học sinh  <br /> đọc đúng. <br /> Thường xuyên nhắc nhở, theo dõi để uốn nắn kịp thời khi  các em đọc chưa <br /> đạt yêu cầu. Nếu đọc sai chỗ nào thì yêu cầu đọc lại đúng thì mới đọc tiếp. Nếu <br /> 3 lần đều sai thì giáo viên đọc mẫu lại. Ngoài việc đọc đúng giáo viên cần xây <br /> dựng nề nếp học tập, thói quen đọc tiếp sức câu, đoạn. Xếp học sinh ngồi đầu <br /> bàn để tiện việc rèn đọc cho học sinh. Tổ chức cho học sinh có kỹ năng đọc tốt <br /> kèm thêm học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng trong giờ Tập đọc (đọc sách ở <br /> Thư viện) hoặc luyện đọc ngoài giờ.<br /> <br />   Vận dụng phương pháp luyện đọc theo mẫu, yêu cầu học sinh nghe và <br /> nhìn; giáo viên (học sinh khá, giỏi) đọc mẫu thật chuẩn, học sinh chú ý nghe và <br /> nhìn miệng để đọc theo. Biện pháp này giáo viên cần giảng, phân tích một cách <br /> đơn giản khi học sinh phát âm để  phát âm đúng: s/x; r/d/gi; ch/tr; l/n…để  học <br /> sinh nhận diện nhằm khắc sâu trí nhớ cách đọc đúng cho học sinh.<br /> Ví dụ: “con sâu”, “xâu kim”<br /> <br />                                                     <br /> s<br /> âu             <br /> x 8<br />   + Rèn cho học sinh phát âm theo đúng chữ viết.<br /> <br /> Ví dụ: phát âm “ưu tiên” chứ không phải “ưu tiêng” <br /> + Hướng dẫn cho học sinh phát âm đúng thanh hỏi, thanh ngã<br /> <br /> Ví dụ: “nỗi buồn” chứ không phải “nổi buồn”<br />            “một nửa”  chứ không phải “một nữa”<br /> <br /> b.2.2. Đối với học sinh ngắt nghỉ hơi chưa hợp lí<br /> Khi đọc một văn bản nếu ngắt nghỉ hơi chưa phù hợp sẽ hiểu nội dung văn <br /> bản đi hướng khác. Do đó dạy Tập đọc giáo viên cần chú trọng rèn học sinh  <br /> ngắt, nghỉ hơi đúng. Trước hết, cần hướng dẫn các em nghỉ hơi ở những chỗ có <br /> dấu kết thúc câu. Các dấu (dấu chấm, chấm hỏi, chấm than, hai chấm, chấm  <br /> lửng ở cuối câu hoặc dấu ngăn cách câu với nhau) cần  nghỉ hơi một quãng bằng <br /> khoảng thời gian đọc một chữ. Khi đọc câu có (dấu phẩy, chấm phẩy, gạch  <br /> ngang, ngoặc đơn ở giữa câu) thời gian ngắt hơi bằng bằng nửa quãng nghỉ hơi <br /> sau dấu chấm. Trong trường hợp dấu kết thúc câu đồng thời cũng kết thúc một <br /> đoạn để  xuống dòng, quãng nghỉ  sẽ  dài gấp đôi khoảng thời gian phát âm một <br /> tiếng. <br /> Bên cạnh những dấu kết thúc câu hoặc ngăn cách các bộ  phận câu, còn có <br /> một số  dấu câu có cách dùng đặc biệt là dấu chấm lửng thể  hiện lời nói ngắt <br /> quãng cụ thể là:  <br /> <br /> ­ Ngắt quãng giữa một tiếng       <br /> VD câu : Bỗng một tiếng “kít...ít” làm cậu sững lại. (trong bài Trận bóng <br /> dưới lòng đường, tr 54). Trong trường hợp này các em không nghỉ  hơi mà phát  <br /> âm kéo dài chỗ có dấu chấm lửng.      <br /> <br /> ­ Ngắt quãng giữa tiếng hoặc từ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 9<br />  VD : Ông  ơi... cụ   ơi...! Cháu xin lỗi cụ. (Tiếng Việt 3, tập một, tr 55). <br /> Trong trường hợp này, các em cần nghỉ   ở  chỗ  có dấu chấm lửng một quãng <br /> bằng thời gian phát âm một tiếng.<br />  Sự nghỉ hơi cũng được diễn ra ở giữa những cụm từ dài để  lời nói được  <br /> mạch lạc, rõ ràng. VD : Khi dạy HS đọc câu : Mùa hoa này, bằng lăng nở  hoa  <br /> mà không vui vì bé Thơ, bạn của cây, phải nằm viện. (trong bài Chú sẻ  và bông <br /> hoa bằng lăng). Nếu học sinh đọc liền một mạch không nghỉ hơi giữa hai vế câu <br /> “ bằng lăng  nở  hoa mà không vui / vì bé Thơ...” thì sẽ  làm người nghe không <br /> hiểu rõ ý. Khi đồng thanh, tới câu này, giáo viên cần hướng dẫn nghỉ hơi đúng, <br /> viết câu văn đó lên bảng, đánh dấu nghỉ hơi cho học sinh nhớ.                             <br />  Khi hướng dẫn học sinh nghỉ hơi giữa cụm từ lưu ý các em đọc tự  nhiên, <br /> tránh cường điệu, đọc nhát gừng vì hiểu ngắt giọng một cách máy móc hoặc đọc  <br /> quá to những tiếng cần nhấn giọng. <br /> Ngoài việc đọc đúng, chính xác, giáo viên cần chú ý hướng dẫn học sinh <br /> cách nhấn giọng  ở  những từ  in đậm và ngắt nhịp giữa các dòng thơ  đúng chỗ, <br /> thể hiện giọng đọc đúng với nội dung.<br /> <br /> Ví dụ: Trong bài thơ “Bận” Sách giáo khoa Tiếng Việt ­ Tập I trang 59.<br /> <br /> Trời thu / bận xanh /                                   Còn con / bận bú /<br /> <br /> Sông Hồng / bận chảy /                              Bận ngủ / bận chơi /<br /> <br /> Cái xe / bận chạy /                              Bận / tập khóc cười /<br /> <br /> Lịch bận tính ngày .//                    Bận / nhìn ánh sáng. //<br /> <br /> Với bài này đọc với giọng vui, khẩn trương, thể hiện sự bận rộn của m ọi  <br /> vật, mọi người.<br /> b.2.3. Đối với học sinh đọc vẹt, chưa hiểu nội dung<br /> Để giúp học sinh hiểu nội dung bài cần rèn cho học sinh kĩ năng đọc thầm. <br /> Đọc thầm giúp học sinh dễ  cảm nhận nội dung bài học.  Đây là hình thức đọc <br /> hiểu mà đòi hỏi học sinh phải có tính tự giác. Do đó, trước khi cho học sinh đọc <br /> 10<br /> thầm, giáo viên cần giao nhiệm vụ  cụ  thể  cho học sinh nhằm định hướng rõ <br /> việc đọc­ hiểu (đoạn văn hay khổ  thơ  nào, đọc để  biết, hiểu, nhớ  hay suy nghĩ <br /> và trao đổi về điều gì,…)<br /> Kết hợp quan sát, theo dõi từng học sinh để biết học sinh đọc đến đâu. Có <br /> như vậy mới nâng cao được chất lượng đọc thầm nhằm giúp các em hiểu được  <br /> nội dung bài đọc. Học sinh được rèn kĩ năng đọc thầm, đọc lướt thường chủ <br /> yếu ở phần tìm hiểu bài ở phân môn Tập đọc.<br /> Giáo viên nên chọn từ trọng tâm và giải thích ngắn gọn, dứt khoát, dễ hiểu. <br /> Yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước ở nhà, tìm hiểu nội dung bài theo từng câu <br /> hỏi ở sách giáo khoa.<br /> Ngoài ra, giáo viên cần xây dựng cho học sinh thói quen tìm đọc sách ở Thư <br /> viện và ghi chép những thông tin cần thiết khi đọc nhằm hỗ trợ cho các môn học <br /> khác. Từ đó rèn được kĩ năng đọc hiểu cho học sinh.<br /> b.2.4. Đối với học đọc hiểu và đọc diễn cảm<br /> Muốn giúp người nghe cảm nhận được cái hay, cái đẹp của văn bản đòi <br /> hỏi người đọc phải đọc diễn cảm văn bản. Để giúp học sinh đọc cảm nhận văn <br /> bản, hiểu văn bản thì trong việc dạy môn tập đọc phải chú ý rèn luyện khả năng <br /> đọc hiểu cho học sinh. Đó là vấn đề  cần thiết, quan trọng đối với học sinh lớp <br /> 3. Hiểu nội dung bài văn, bài thơ thì mới có cách đọc đúng, đọc hay và diễn cảm <br /> được. Việc luyện đọc hiểu thường được thực hiện trong bước đọc thầm. Đọc <br /> diễn cảm là một yêu cầu đặt ra khi đọc những câu văn bản văn chương hoặc có <br /> các yếu tố của ngôn ngữ nghệ thuật. Đó là việc đọc thể hiện ở kỹ năng làm chủ <br /> ngữ  điệu, chỗ  ngừng giọng, cường độ  giọng,... để  biểu đạt đúng ý nghĩ và tình <br /> cảm mà tác giả  đã gửi gắm trong bài đọc, đồng thời biểu hiện được sự  thông  <br /> hiểu, cảm thu của người đọc đối với tác phẩm. Đọc diễn cảm thể hiện năng lực  <br /> đọc ở trình độ cao và chỉ thực hiện được trên cơ sở đọc đúng và đọc lưu loát. Để <br /> phát huy năng lực đọc nên gọi các em đọc mẫu. Khuyến khích cách đọc sáng tạo  <br /> của học sinh, tránh áp đặt một cách đọc theo khuôn mẫu. Sau khi tìm hiểu nội <br /> dung bài, giáo viên cần mở rộng nội dung bài; đặt câu hỏi mở rộng phù hợp với  <br /> 11<br /> nội dung bài để  học sinh suy nghĩ, phán đoán, tạo cho học sinh có cơ  hội phát <br /> huy năng lực tìm tòi, sáng tạo trong học tập.<br /> <br /> Ví dụ: dạy bài “Giọng quê hương”<br /> Trước khi tìm hiểu nội dung đoạn 3, gọi 1 học sinh đọc đoạn 3. Đồng thời <br /> cả   lớp   đọc   thầm.   Giáo   viên   giao   nhiệm   vụ:   Vì   sao   anh   thanh   niên   cảm   ơn <br /> Thuyên và Đồng? Những chi tiết nói lên tình cảm tha thiết của các nhân vật đối <br /> với quê hương? Qua câu chuyện, em nghĩ gì về giọng quê hương?<br /> <br /> b.3. Làm tốt công tác phối hợp với cha mẹ học sinh<br /> <br /> Phối hợp là hoạt động cùng nhau giữa hai hay nhiều tổ  chức để  đạt mục <br /> tiêu chung.  Ở  trường ngoài giáo viên trực tiếp giảng dạy,  để  nâng cao chất <br /> lượng giáo dục phải phối hợp chặt chẽ  với gia đình học sinh và giáo viên bộ <br /> môn, các tổ chức trong và ngoài nhà trường. Để giúp học sinh có kỹ năng đọc tốt <br /> giáo viên phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh. Giáo viên tổ chức họp định kỳ <br /> với cha mẹ học sinh qua các giai đoạn: Đầu năm, cuối học kỳ I, cuối học kỳ II  <br /> (3 lần/1 năm) để cha mẹ học sinh nắm được tình hình học tập của con em mình. <br /> Trong cuộc họp đầu năm giáo viên nêu đặc điểm tình hình chung của lớp, hướng  <br /> dẫn cha mẹ cách hướng dẫn con học ở nhà. Giáo viên phối hợp với gia đình giúp  <br /> học sinh sắp xếp thời gian  ở  nhà hợp lý để  các em có thời gian rảnh tìm đọc <br /> sách, truyện, chuẩn bị  trước bài khi đến lớp. Yêu cầu gia đình thường xuyên <br /> quan tâm đến việc học tập của con em mình, tạo không khí học tập thoải mái  <br /> cho các em. Cha mẹ nên nhờ con đọc giúp bài báo hay tin tức,...  đó cũng là cách  <br /> để kiểm tra con đọc và tạo hứng thú cho con em. Nếu có gì chưa rõ về việc học  <br /> của con em mình thì cần trao đổi kịp thời với giáo viên bằng cách gặp trực tiếp  <br /> hoặc liên hệ qua điện thoại.<br /> <br /> c) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp<br /> <br /> Các biện pháp trên có quan hệ  mật thiết với nhau, hỗ  trợ  cho nhau. Nếu  <br /> giáo viên thực hiện đồng bộ các giải pháp trên; học sinh chịu khó luyện đọc; kết  <br /> hợp với sự  định hướng, giúp đỡ  của giáo viên, của bạn bè trong qua trình học <br /> chắc chắn kỹ năng đọc của các em được nâng lên. <br /> 12<br />  d) Kết quả  khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn đề  nghiên cứu, <br /> phạm vi và hiệu quả ứng dụng<br /> <br /> Khi chưa áp dụng các biện pháp hướng dẫn học sinh luyện đọc. Qua kết <br /> quả khảo sát và thực tế giảng dạy tôi nhận thấy phần kỹ năng đọc của các em  <br /> còn hạn chế. Các em đọc còn sai về  âm, vần, ngắt nghỉ  hơi chưa đúng, tốc độ <br /> đọc còn chậm, chưa nắm được nội dung, đọc bài nhỏ chưa trôi chảy….<br /> <br /> Qua thực tế giảng dạy khi áp dụng các biện pháp rèn kỹ  năng đọc cho học <br /> sinh  ở lớp tôi chủ nhiệm có tiến bộ rõ rệt. Các em tự tin, hứng thú hơn trong học <br /> tập.  <br /> Kết quả cụ thể như sau :<br /> <br /> Trước khi thực hiện đề tài Sau khi thực hiện đề tài<br /> <br /> Đọc  Đọc <br /> Đọc  Đọc  Đọc  Đọc <br /> Đọc đúng diễn  Đọc đúng diễn <br /> nhanh hiểu nhanh hiểu<br /> Năm TSHS cảm cảm<br /> <br /> S<br /> SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % %<br /> L<br /> <br /> 2014­<br /> 15 6 40.0 3 20.0 3 20.0 1 6.6 5 33.3 4 26.6 4 26.6 2 13.3<br /> 2015<br /> <br /> 2015­<br /> 35 15 42.8 7 20.0 7 20.0 2 5.7 12 34.2 9 25.7 9 25.7 5 14.2<br /> 2016<br /> <br /> 2016­<br /> 2017 11 40.7 5 18.5 3 11.1 1 3.7 11 40.7 7 25.9 5 18.5 3 11.1<br />  27<br /> (HKI)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> <br /> 1 Kết luận<br /> 13<br />  Khi áp dụng các biện pháp nêu trên vào thực tế giảng dạy tôi thấy các biện  <br /> pháp có tính hiệu quả  cao, giúp cho kĩ năng đọc của học sinh tiến bộ  rõ rệt.  <br /> Đồng thời phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập. Một  <br /> khi các em đọc tốt thì không những góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng <br /> Việt mà còn giúp các em học tốt hơn những môn học khác.<br /> Như vậy, để giúp các em có kĩ năng đọc đúng, ngày càng đọc lưu loát, đọc <br /> hiểu, đọc diễn cảm hơn thì giáo viên cần phối hợp các biện pháp trên một cách <br /> thường xuyên, linh hoạt. Có làm như  thế  mới theo sát được từng học sinh, kịp  <br /> thời uốn nắn, sửa chữa những chỗ sai của từng em, giúp các em ngày một tiến  <br /> bộ hơn trong học tập. Bên cạnh đó chúng ta cần chú ý đến những vấn đề sau:<br /> <br /> ­ Nắm được đặc điểm, tâm sinh lí của học sinh trong lớp.<br /> ­ Phân hóa các đối tượng học sinh để có kế hoạch dạy phù hợp.<br /> <br /> ­ Gặp gỡ cha mẹ học sinh trao đổi kết quả học tập của con em và yêu cầu <br /> phụ huynh cần quan tâm nhắc nhở các em rèn đọc trong thời gian ở nhà. Hướng <br /> cho các em nói đúng chính âm khi giao tiếp với mọi người, hạn chế phát âm theo  <br /> tiếng địa phương.<br /> <br /> 2. Kiến nghị<br /> <br /> a) Đối với nhà trường<br /> <br /> Hằng năm tổ chức hội thi “đọc thơ, văn diễn cảm” để các em học sinh của  <br /> trường có dịp cọ xát học hỏi lẫn nhau. Đồng thời cũng tạo ra không khí thi đua <br /> rèn đọc tốt, khích lệ  các em phấn đấu, luyện đọc để  có giọng đọc ngày càng <br /> hay. Bên cạnh đó, để các em được bộc lộ tài năng, óc sáng tạo của mình qua hội <br /> thi.<br /> <br /> b) Đối với chuyên môn<br /> <br /> Tổ chức chuyên đề về phương pháp dạy phân môn tập đọc.<br /> Trên đây là một số  kinh nghiệm mà bản thân tôi đã tiến hành rèn kỹ  năng  <br /> đọc cho học sinh khi dạy phân môn Tập đọc  ở  lớp 3. Những ý kiến đó có thể <br /> <br /> 14<br /> còn thiếu sót, cách giải quyết vẫn còn hạn chế, kính mong Ban giám khảo cùng <br /> đồng nghiệp đóng góp ý kiến để  chúng tôi dạy được tốt hơn nữa trong những  <br /> năm tiếp theo.  <br />                                             Băng Adrênh, ngày 12  tháng 03 năm 2017<br /> <br />                                                                        Người viết <br /> <br /> <br /> <br /> <br />                               <br /> <br />                                                                              Nguyễn Thị Thảo           <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br /> …………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………….….................................<br /> <br />                                                    CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 1. “Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt  ở tiểu học” của Phó tiến sĩ Lê <br /> Phương Nga – Đỗ Xuân Hảo­  Lê Hữu Tĩnh .<br /> <br /> 2. Tài liệu “ Bồi dưỡng thường xuyên” cho giáo viên chu kì III ­ Tập II của  <br /> Bộ Giáo Dục & ĐT­ Vụ Giáo Dục tiểu học.<br /> <br /> 3.  “Dạy và học môn Tiếng Việt  ở  tiểu học” theo chương trình mới của <br /> Tiến sĩ Nguyễn Trí .<br /> <br /> 4. Tài liệu “ Bồi dưỡng giáo viên” SGK lớp 3 theo chương trình tiểu học <br /> mới của Đặng Huỳnh Mai.<br /> <br /> 5. Sách giáo khoa, Sách giáo viên Tiếng Việt lớp 3 của Bộ Giáo dục và Đào <br /> tạo, sách thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 3<br /> <br /> 6. Tài liệu “Để  có một giờ  dạy nhẹ  nhàng hơn, tự  nhiên hơn, chất lượng  <br /> hơn và hiệu quả hơn” của Nguyễn Hữu Du ­ Sở Giáo dục và Đào tạo Vũng Tàu.<br /> <br /> 7. Chuẩn kiến thức, kĩ năng các môn học  ở Tiểu học của Bộ Giáo dục và <br /> Đào tạo.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br /> 18<br />