SKKN: Một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5

I. KKPHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang là chủ  đề  nóng trên các mặt <br /> báo và nhận được rất nhiều sự  quan tâm của người dân. Trong đó, đặc biệt là <br /> vấn đề ô nhiễm nguồn nước  ở Việt Nam đã và đang ngày càng trở  nên nghiêm <br /> trọng hơn. Thông qua các phương tiện truyền thông, chúng ta có thể  dễ  dàng <br /> thấy được các hình  ảnh, cũng như  các bài báo phản ánh về  thực trạng môi <br /> trường hiện nay. Mặc dù các ban ngành, đoàn thể  ra sức kêu gọi bảo vệ  môi  <br /> trường, bảo vệ nguồn nước,... nhưng có vẻ là chưa đủ để cải thiện tình trạng ô <br /> nhiễm ngày càng trở nên trầm trọng hơn.<br /> Đầu tiên, đó chính là sự thiếu ý thức nghiêm trọng và thờ ơ của người dân. <br /> Nhiều người cho rằng những việc mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại  <br /> môi trường. Một số người lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm  <br /> của nhà nước, của các cấp chính quyền...trong khi số  khác lại nghĩ rằng việc <br /> môi trường đã bị  ô nhiễm thì có làm gì cũng "chẳng ăn thua", và ô nhiễm môi <br /> trường cũng không ảnh hưởng đến mình nhiều. Và chính những suy nghĩ này sẽ <br /> ảnh hưởng không nhỏ  đến việc giáo dục cũng như  tư  duy bảo vệ  môi trường  <br /> của các thế hệ trẻ về sau.<br />   Việc phá hoại môi trường của một người chỉ  ảnh hưởng nhỏ nhưng nếu  <br /> gom của nhiều người lại thì rất lớn. Một tờ giấy, vỏ hộp sữa, túi ni­lông,... tuy <br /> nhỏ nhưng tích tụ lại lâu ngày sẽ  gây ô nhiễm, mất mỹ quan, rác thải đọng lại <br /> trong các lô­cốt gây ra tình trạng cống thoát nước bị nghẹt mỗi khi mưa lớn hay <br /> thủy triều lên.<br /> Theo thống kê của Bộ  Tư  Pháp, hiện nay có khoảng 300 văn bản pháp <br /> luật về bảo vệ môi trường để  điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ  chức, các <br /> hoạt động kinh tế, các quy trình kỹ  thuật, quy trình sử  dụng nguyên liệu trong <br /> sản xuất,... Tuy nhiên, hệ thống các văn bản này vẫn còn chưa hoàn thiện, thiếu  <br /> đồng bộ, thiếu chi tiết, tính ổn định không cao, tình trạng văn bản mới được ban  <br /> hành chưa lâu đã phải sửa đổi, bổ sung là khá phổ biến, từ đó làm hạn chế hiệu <br /> quả  điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ  chức, các hoạt động kinh tế... trong  <br /> việc bảo vệ môi trường.<br /> Các cấp chính quyền chưa nhận thức đầy đủ  và quan tâm đúng mức đối  <br /> với công tác bảo vệ môi trường, dẫn đến buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm <br /> trong việc kiểm tra, giám sát về  môi trường. Ngoài ra, công tác tuyên truyền,  <br /> giáo dục về bảo vệ môi trường trong xã hội còn hạn chế.<br /> Thật vậy, người lớn không làm gương để  giáo dục trẻ  em. Theo quan sát, <br /> tại các trường học, tôi nhiều lần chứng kiến phụ  huynh đưa con đi học đến <br /> cổng trường dừng lại ăn sáng và sau khi ăn xong, thay vì bỏ  hộp xôi, hộp bánh  <br /> vào thùng rác thì họ  lại vứt ngay tại chỗ. Mặc dù, các trường học có treo rất <br /> nhiều tấm biển, khẩu hiệu cấm xả rác bừa bãi nhưng phụ huynh vẫn thản nhiên <br /> xả rác nơi công cộng thì rất khó hình thành ý thức tốt cho thế hệ trẻ. Do các em  <br /> không có ý thức bảo vệ môi trường nên khi ra chơi thay vì ngồi đọc sách trong  <br /> thư viện, chơi các trò chơi phù hợp với trẻ thì các em lại mua quà vặt ăn và vứt  <br /> rác bừa bãi trong khuôn viên trường. Điều này cũng là một phần trách nhiệm của <br /> cha mẹ học sinh cho các em tiền để  tự  mua đồ  ăn, bên cạnh đó giáo viên nhắc  <br /> nhở  các em chưa thường xuyên. Hiểu rõ được tầm quan trọng của môi trường <br /> đối với cuộc sống xung quanh, các môn học trong trường tiểu học đều có dạy  <br /> lồng ghép để  giáo dục các em học sinh như  Mỹ  Thuật, Tự  Nhiên Xã Hội, Địa <br /> Lý, Tiếng Anh, Tiếng Việt…... Mỹ thuật là một môn quan trọng trong việc giáo  <br /> dục học sinh về  bảo vệ  môi trường. Thông qua môn Mỹ  Thuật các em có cái  <br /> nhìn sinh động và nhận thức cao hơn trong việc giữ gìn môi trường sống xung  <br /> quanh được xanh, sạch, đẹp.<br /> Tình trạng ô nhiễm môi trường của huyện Krông Ana cũng đang trong vấn <br /> đề được các cấp và nhân dân quan tâm. Trong đó, vấn đề ý thức của người dân <br /> trong việc bảo vệ  môi trường luôn được quan tâm và tuyên truyền. Giải pháp <br /> khắc phục người dân nâng cao ý thức về  bảo vệ  môi trường, vứt rác đúng nơi <br /> quy định, không xả  rác bừa bãi. Đồng thời nâng cao nhận thức cho các thế  hệ <br /> học sinh về bảo vệ môi trường không những ở trường học mà còn ở nơi các em <br /> ở. Trong việc giáo dục học sinh nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ  môi <br /> trường lãnh đạo trường tiểu học Nguyễn Thị  Minh Khai luôn nhắc nhở  giáo  <br /> viên và học sinh luôn giữ khuôn viên trường luôn xạch, đẹp… Chỉ đạo giáo viên <br /> luôn thay đổi phương pháp dạy lồng ghép môi trường   trong các môn học, tổ <br /> chức các buổi học và lao động ngoại khóa cho học sinh.  <br /> Từ  tính cấp thiết và thực trạng trên trong trường tiểu học tôi đã mạnh  <br /> dạnchọn đề tài “Một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong  <br /> phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5” để nghiên cứu nhằm góp một phần nhỏ bé <br /> trong việc nâng cao ý thức cho các em học sinh tiểu học.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> ­ Giúp học sinh biết được một số  kiến thức cơ  bản về môi trường, biết  <br /> quan sát và thưởng thức vẻ đẹp của môi trường xung quanh.<br /> ­ Bước đầu hiểu mối quan hệ  của môi trường đối với cuộc sống con  <br /> người.<br /> ­ Các em biết yêu quý và biết giữ  gìn vẻ  đẹp cảnh quan, thiên nhiên và <br /> môi trường xung quanh.<br />  ­ Biết phản hồi các hành động gây hại cho môi trường, có ý thức giữ  gìn <br /> và bảo vệ môi trường.<br /> ­ Học sinh vẽ, nặn và xé dán được các bức tranh về  đề  tài môi trường, <br /> bảo vệ môi truờng và các tranh có nội dung liên quan.<br /> ­ Học sinh thích tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.<br /> ­ Thuyết phục được bạn bè, người thân cùng tham gia các hoạt động bảo  <br /> vệ môi trường.<br /> ­ Giáo dục bảo vệ môi trường nhằm làm cho các em hiểu rõ sự cần thiết  <br /> phải bảo vệ  môi trường, hình thành  ở  các em thói quen, hành vì  ứng xử  văn <br /> minh, lịch sự và thân thiện với môi trường.<br /> ­ Bồi dưỡng  ở các em tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm, xây dựng cái <br /> thiện và hình thành thói quen, kĩ năng sống bảo vệ môi trường cho các em.<br /> ­ Để  thực hiện được mục tiêu, nội dung giáo dục bảo vệ  môi trường <br /> trong trường tiểu học, con đường tốt nhất là tích hợp, lồng ghép giáo dục bảo  <br /> vệ môi trường vào các môn học ở cấp tiểu học, trong đó có môn Mĩ Thuật.<br /> ­ Thường xuyên tổ chức các cuộc thi vẽ tranh về đề tài môi trường.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br />   Đề  tài này nghiên cứu về  một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi <br /> trường trong phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5.<br />  4. Giới hạn của đề tài<br /> ­ Thời gian thực hiện đề tài từ năm học 2016­2017.<br /> ­ Nghiên cứu về một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong <br /> phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5 tại trường TH Nguyễn Thị Minh Khai, xã Ea  <br /> Bông, huyện Krông Ana, tỉnh Đaklak. <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br />  a) Nhom ph<br /> ́ ương phap nghiên c<br /> ́ ứu ly lu<br /> ́ ận: <br /> ­ Phương pháp phân tích­tổng hợp tài liệu: nghiên cứu các khái niệm công <br /> cụ, tình hình dạy học Mỹ thuật, các văn bản, tài liệu, sách, báo….<br /> ­ Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập: tìm hiểu thực trạng  <br /> học Mỹ  thuật của huyện và trường TH Nguyễn Thị  Minh Khai huyện Krông <br /> Ana.<br /> b) Nhom ph<br /> ́ ương phap nghiên c<br /> ́ ứu thực tiên:<br /> ̃  <br /> ­ Phương pháp tổ chức học ngoại khóa và lao động công ích.<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm, rút ra từ  thực tế  và công tác giảng  <br /> dạy để tìm nguyên nhân và đưa ra biện pháp, giải pháp hiệu quả.<br /> ­ Phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm, quan sát học sinh khi thực hành  <br /> và nâng cao nhận thức của học sinh.<br /> c) Phương phap thông kê toan hoc<br /> ́ ́ ́ ̣ :<br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> Như  chúng ta đã biết, môi trường là một phần của ngoại cảnh, bao gồm <br /> các hiện tượng và các thực thể của tự nhiên…mà ở đó cá thể, quần thể, loài …<br /> có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp bằng các phản ứng thích nghi của mình. Môi  <br /> trường theo nghĩa rộng là các nhân tố  tự  nhiên và xã hội cần thiết cho sự  sinh  <br /> sống, sản xuất của con người như: tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, <br /> ánh sáng, cảnh quan, quan hệ xã hội… Môi trường theo nghĩa hẹp bao gồm các <br /> nhân tố  tự  nhiên và xã hội trực tiếp liên quan tới chất lượng cuộc sống con <br /> người. <br /> Vệ  sinh môi trường đang là một vấn đề  rất bức thiết trong cuộc sống <br /> chung của chúng ta ngày hôm nay. Theo ghi nhận của  Sở Thông Tin Môi Trường <br /> năm 2017 thì môi trường học đường lâu nay sự “ô nhiễm” là có thực nhưng mọi  <br /> người lại… bỏ quên, và chính học sinh, sinh viên cũng cũng thể hiện ý thức rất <br /> kém trong việc giữ gìn vệ sinh nơi trường lớp. Được biết, từ cấp bậc mẫu giáo, <br /> tiểu học cho tới đại học, các em học sinh, sinh viên luôn được giáo dục rất kỹ <br /> lưỡng về ý thức bảo vệ môi trường sống xanh – sạch đẹp ở  mọi nơi, mọi chỗ.  <br /> Nhưng đáng buồn thay,  ở  bất cứ  trường học nào, những cảnh tượng học sinh,  <br /> sinh viên không giữ gìn vệ sinh học đường rất phổ biến. Nhiều em vứt giấy, rác <br /> vỏ của các bao bì đựng quà vặt, bã kẹo cao su… lung tung nơi sân trường, hành <br /> lang lớp và nhiều nữa là nơi ngăn bàn, dưới nền lớp học… Việc làm thiếu ý <br /> thức này đã gây  ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan trường học và bầu  <br /> không khí học tập và giảng dạy, sinh hoạt, vui chơi của thầy cô giáo và của  <br /> chính các em. Không chỉ  vứt rác bừa bãi, nhiều em, nhất là các em  ở  bạc tiểu <br /> học còn vẽ bậy trên bàn học, trên tường… Nguyên nhân của việc các em thiếu ý <br /> thức trong việc giữ gìn môi trường vệ sinh học đường là do thói lười biếng, lối  <br /> sống ích kỷ  nghĩ đến quyền lợi cá nhân của một số  em. Các em nghĩ rằng, <br /> những nơi công cộng như  trường học, lớp học không phải nhà mình, vậy thì <br /> việc gì mà phải mất công giữ gìn, đã có đội lao công dọn dẹp. Cách suy nghĩ ấu <br /> trĩ như vậy thật là thiển cận và nguy hại. Mặt khác, do thói quen có từ lâu, khó <br /> sửa đổi khi ở các lớp học, hàng ngày, mặc dù các thầy cô giáo và ban cán sự lớp <br /> phải thường xuyên nhắc nhở  nhưng vẫn không thể  nào giữ  cho lớp học sạch  <br /> đẹp. Đây cũng là thực trạng chung của các trường trong huyện Krông Ana nói <br /> chung và trường tiểu học Nguyễn Thị  Minh Khai nói riêng. Tôi hy vọng thông <br /> qua đề tài này mỗi người trong chúng ta, không chỉ học sinh mà giáo viên và cha <br /> mẹ  học sinh có nhận thức sâu sắc về  môi trường sống xung quanh từ  đó có <br /> những biện pháp chung tay giáo dục thế  hệ  trẻ  cùng nhau giữ  gìn trái đất của <br /> chúng ta càng ngày càng xanh, sạch và đẹp từ đây và mãi mãi về sau.<br /> 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu<br /> ­ Thuận lợi: <br /> Được sự  quan tâm, chỉ  đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện <br /> Krông Ana, của Ban giám hiệu nhà trường trong việc bồi dưỡng chuyên môn và  <br /> tham gia tập huấn về dạy các phương pháp dạy học mới về môn Mỹ Thuật.<br />  Giáo viên trẻ, nhiệt tình, tâm huyết với nghề, yêu thương học sinh, có trình <br /> độ trên chuẩn. Giáo viên thường xuyên đổi mới phương pháp giảng dạy, tìm tòi <br /> các cách thức mới phù hợp trong quá trình dạy học...  <br /> Đa số  các em học sinh thích môn học Mỹ  Thuật, thích khám phá, ham tìm  <br /> hiểu và tích cực học môn Mỹ  Thuật. Các em tích cực tham gia các hoạt động  <br /> ngoại khóa và tham gia lao động công ích của trường. Các em học sinh luôn sáng <br /> tạo trong học tập, các em luôn có ý thức và trách nhiệm trong việc giữ  gìn vệ <br /> sinh trong và ngoài lớp học.<br /> Cha mẹ  học sinh đã tạo điều kiện mua đồ  dùng học Mỹ  thuật cho con em  <br /> mình có năng khiếu. Khuyến khích con em mình có trách nhiệm vệ sinh thân thể,  <br /> vệ sinh nhà ở và vệ sinh lớp học.<br /> ­ Khó khăn:<br /> Tuy nhiên, cơ  sở  vật chất chưa đáp  ứng được nhu cầu đổi mới giáo dục  <br /> hiện nay. Chưa có phòng học Mỹ Thuật riêng phù hợp với học sinh để học sinh  <br /> có thể  phát huy khả  năng sáng tạo. Sách giáo khoa thường xuyên thay đổi, học <br /> sinh phải làm quen với các phương pháp mới và cách thức học mới. Tranh  ảnh  <br /> dùng cho bộ  sách cũng như  tranh vẽ không đủ  để  đáp  ứng nhu cầu học tập và  <br /> giảng dạy của học sinh và giáo viên. Bên cạnh đó, đồ dùng dạy Mỹ Thuật chưa  <br /> thực sự được đầu tư nhiều từ nhà trường.<br /> Đa số học sinh thiếu đồ dùng học tập về môn Mỹ Thuật như: màu vẽ, giấy <br /> vẽ… đặc biệt các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn các em thiếu đồ dùng học  <br /> tập rất nhiều.<br /> Các em chưa có ý thức giữ môi trường chung ở  trường lớp. Thời gian học  <br /> ngoại khóa còn khá ít ỏi nên các em chưa thực sự yêu thích vẽ  và môn học Mỹ <br /> Thuật.<br /> Một số cha mẹ học sinh chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em  <br /> mình, còn xem môn Mỹ Thuật là môn phụ, nên chưa chú trọng cho con em mình <br /> học môn Mỹ Thuật. Vì vậy, họ không trang bị đầy đủ đồ dùng học tập liên quan  <br /> đến môn học. <br />     3. Nội dung và hình thức của giải pháp<br /> a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> ­ Giáo viên nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của việc dạy lồng ghép <br /> giáo dục Môi trường thông qua môn Mỹ Thuật để từ đó có những biện pháp và  <br /> phương thức giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh, tâm huyết hơn với  <br /> nghề dạy học.<br /> ­ Thông qua việc dạy lồng ghép giáo dục môi trường sẽ  giúp các em phát <br /> <br /> triển nhận thức thẩm mỹ, biết cảm nhận và rung động trước cái đẹp trong nghệ <br /> thuật, cuộc sống và thiên nhiên. Ngoài ra, mỹ thuật còn giúp các em thêm tự tin, <br /> biết tìm tòi, khám phá, phát huy bộc lộ cá tính bản thân, phát triển khả năng tư <br /> duy về  hình  ảnh, trí tưởng tượng và sáng tạo. Sau cùng, quan trọng hơn cả  là <br /> giúp các em có thêm cảm hứng, niềm tin, tình yêu đối với cuộc sống, con người <br /> và nghệ  thuật, hướng tâm hồn, tình cảm cua các em đ<br /> ̉ ến với những điều tốt <br /> đẹp, nhân bản, nhân văn. Từ đó các em yêu thích môn Mỹ thuật.<br /> ­ Giáo dục bảo vệ môi trường nhằm làm cho các em hiểu rõ sự cần thiết phải <br /> bảo vệ môi trường, hình thành ở các em thói quen, hành vì ứng xử văn minh, lịch <br /> sự và thân thiện với môi trường.<br /> ­ Bồi dưỡng ở các em tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm, xây dựng cái thiện <br /> và hình thành thói quen, kĩ năng sống bảo vệ môi trường cho các em.<br /> ­ Các bài học với nhiều hình  ảnh và hoạt động mang tính sư  phạm cao giúp <br /> tiết học trở nên sinh động không gây nhàm chán cho học sinh, giờ học đạt hiệu  <br /> quả cao.<br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp<br /> * Biện pháp 1: Giáo dục Môi trường cho học sinh thông qua việc sử dụng  <br /> đồ dùng trực quan trong dạy vẽ tranh.<br />         Khái niệm về  đồ  dùng dạy học:    Đồ  dùng dạy học là những hình  ảnh, <br /> dụng cụ, đồ  vật phục vụ  cho việc dạy và học mà học sinh có thể  nhìn thấy  <br /> được đặc biệt là được sử dụng trong công tác giảng dạy.<br /> Mục đích: Giúp học sinh tìm hiểu, so sánh, nhận xét, phỏng đoán và ghi nhận  <br /> sự vật dễ dàng hiểu sự vật qua con mắt quan sát bằng nét vẽ, hình vẽ, màu sắc <br /> một cách nhanh chóng, nhớ sự vật lâu hơn. Giúp học sinh nâng cao ý thức trách <br /> nhiệm của bản thân trong việc giữ vệ sinh chung nơi công cộng, trường học và <br /> nơi ở.<br /> Đồ dùng dạy học: Đồ  dùng dạy học có nhiều loại như tranh phiên bản của <br /> họa sĩ trong nước và thế  giới, tranh vẽ  của họa sĩ và học sinh, mẫu vật thực,  <br /> máy chiếu đa năng, máy tính...<br /> Cách thức thực hiện:<br />   + Bước 1: Giáo viên chuẩn bị tranh về Môi trường<br />  + Bước 2: Học sinh quan sát tranh<br />  + Bước 3: Học sinh nêu nội dung và ý nghĩa của các bức tranh<br />  + Bước 4: Học sinh nêu biện pháp khắc phục nội dung của các tranh<br />  + Bước 5: Học sinh vẽ tranh theo đề tài Môi trường<br /> Ví dụ: Khi dạy bài ­ Vẽ tranh đề  tài Môi trường  tôi chuẩn bị vẽ tranh có <br /> nội dung khác nhau ( quét sân, tưới cây, lao động ).<br /> Để học sinh dễ phân tích và quan sát khơi dậy hứng thú cho các em.<br /> Ngoài đồ  dùng giáo viên phải sưu tầm thêm tranh vẽ  của học sinh. Giúp <br /> các em học tập kinh nghiệm của các bạn và biến nó thành kinh nghiệm của bản  <br /> thân. Khi vẽ tranh các em sẽ phát huy được những mặt tối đa và hạn chế những  <br /> mặt chưa tốt trong cách sắp xếp bố cục và sử dụng màu sắc trong bài.<br /> Một số  hình thức trực quan hết sức cần thiết khác chính là cuộc sống <br /> hàng ngày đang diễn ra xung quanh các em.<br /> VD: Trường em, nhà em, cánh đồng lúa, đường làng.<br />      Tôi chuẩn bị 1 số hình ảnh về ô nhiễm môi trường để học sinh quan sát.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />   <br />    <br /> <br /> <br /> <br /> <br />   <br /> Một số hình ảnh về ô nhiễm Môi trường<br />    Yêu cầu học sinh quan sát tranh , nêu nội dung, ý nghĩa và các biện pháp  <br /> khắc phục qua các câu hỏi gợi mở để các em trả lời.<br />    Em hãy cho biết những nguyên nhân nào làm cho môi trường bị ô nhiễm ? <br /> Chúng ta phải làm gì để bảo vệ môi trường? Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà <br /> trường em  có suy nghĩ gì để góp phần nhỏ bé của mình vào bảo vệ môi trường?<br /> Hoặc giáo viên dùng sơ  đồ, sử  dụng câu hỏi gợi mở  để  phân tích, tổng <br /> hợp và rút ra được những kiến thức chính ở trong sơ đồ.<br /> Ngoài   ra   GV   có   thể   sử   dụng   tranh   ảnh,   băng   hình,   video   clips....   làm <br /> phương tiện trực quan, để  minh hoạ  cho HS những hiện tượng tàn phá môi <br /> trường, ô nhiễm môi trường như đốt phá rừng, nước thải, chất thải công nghiệp <br /> ở các thành phố…, hoặc những hậu quả do tàn phá môi trường gây ra như lũ lụt, <br /> hạn hán, bệnh tật… và cả  những hành động bảo vệ  môi trường như  các khu <br /> rừng cấm, các công viên thiên nhiên, các công nghệ  xử  lí chất thải…Tất cả <br /> những hình ảnh trực quan đó đều gây ấn tượng sâu sắc đối với HS, sẽ giúp các <br /> em nhận thức dễ dàng hơn vấn đề  và đặc biệt nó tạo nên độ  tin cậy cao trong <br /> giáo dục.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />   <br /> <br /> <br /> <br /> <br />     <br /> Giờ thực hành vẽ tranh tại lớp 5A<br /> ­ Trưng bày và đánh giá sản phẩm<br />  Sản phẩm của học sinh<br /> Biện pháp 2: Giáo dục Môi trường cho học sinh thông qua học vẽ <br /> tranh ngoại khóa <br />   Mục đích: Sinh hoạt ngoại khóa với môn học mỹ thuật là một trong những <br /> hoạt động cung cấp, củng cố kiến thức cho học sinh, tạo cho các em niềm hứng <br /> thú, say mê với môn học hay các vấn đề xã hội. Hoạt động ngoại khoá không chỉ <br /> góp phần nâng cao khả năng tư duy độc lập, tăng cường khả năng sáng tạo trong <br /> học tập, kích thích lòng ham muốn tìm tòi, khám phá những kiến thức mới của  <br /> người học<br />   Giúp học sinh hiểu biết thêm về thế giới xung quanh, quan sát và tìm hiểu  <br /> mọi mặt của cuộc sống để  có thể  cung cấp cho học sinh những thông tin cần  <br /> thiết, giúp các em hiểu biết thêm và làm cho tranh vẽ của các em phong phú về <br /> nội dung, đa dạng về cách diễn tả.<br />   Các hoạt động ngoại khóa với nhiều hình thức phong phú khác nhau, diễn ra <br /> ở  nhiều địa điểm khác nhau, đòi hỏi các cách thức hoạt động khác nhau sẽ  rèn <br /> luyện học sinh đức tính thích nghi, chủ động, năng động và qua đó rèn luyện kỹ <br /> năng Mĩ Thuật (kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp...).<br />  Hoạt động ngoại khóa đồng thời rèn luyện học sinh kỹ năng sống (kỹ năng <br /> tìm kiếm và xử  lí thông tin; kỹ  năng giao tiếp,  ứng xử; kỹ  năng làm việc theo  <br /> nhóm; kỹ năng làm chủ bản thân...)<br /> Phối hợp với giáo viên chủ  nhiệm và các bộ  môn để  lồng ghép các trò chơi  <br /> hoặc các hoạt động liên quan đến vẽ tranh Bảo vệ Môi trường<br />  Từ đó, các em có thái độ  và hành vi đúng đắn với việc bảo vệ môi trường,  <br /> có suy nghĩ đúng đắn trước những sự  việc xảy ra trong thực tế  và thấy được  <br /> trách nhiệm của chính mình, mặc dù đó có thể  là những hành động chưa lớn  <br /> nhưng cũng sẽ  hình thành cho các em tinh thần trách nhiệm trước môi trường <br /> đang bị đe dọa. <br /> Thời gian học ngoại khóa: Tổ  chức trong giờ  học môn Mỹ  Thuật; kết <br /> hợp với giáo viên chủ nhiệm và các bộ môn lồng ghép vào giờ sinh hoạt lớp....<br />   Ở biện pháp này tôi áp dụng ở bài 3 lớp 5: Vẽ tranh đề tài Trường em và tôi  <br /> thực hiện như sau: Cùng học sinh ra sân trường quan sát khuôn viên trường, sau <br /> đó yêu cầu các em thực hành vẽ tranh đề tài trường em. Các em có thể vẽ khung  <br /> cảnh trường tại thời điểm các em đang vẽ  hoặc các em có thể  nhớ  lại cảnh  <br /> trường em lúc sáng sớm, trong giờ  ra chơi hoặc lúc ra về. Hoặc cảnh nhặt rác, <br /> trồng cây, dọn vệ  sinh trường lớp. Thông qua các tiết sinh hoạt cuối giờ  đầu <br /> tuần, các buổi sinh hoạt lớp, các hoạt động của Đội, các hội thi hiểu biết về <br /> giáo dục môi trường được tổ  chức hết sức đa dạng với các nội dung và hình <br /> thức rất phong phú và phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học.  Cũng có thể  tổ <br /> chức cho học sinh biểu diễn thời trang có nội dung bảo vệ  môi trường. Thời  <br /> trang được làm từ  các sản phẩm tái chế, qua đó giáo dục học sinh thấy được <br /> trách nhiệm của mình với biện pháp bảo vệ  Môi trường.   Phối hợp với Tổng <br /> phụ trách Đội để lồng ghép nội dung giáo dục Môi trường vào các tiết sinh hoạt <br /> chào cờ  đầu tuần cũng rất hiệu quả. Đây là một cách giúp các em nắm kiến  <br /> thức về  môi trường một cách nhẹ  nhàng, không khô khan mà lại có hiệu quả <br /> cao.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />   <br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br />                      Một số hình ảnh học sinh trong giờ ngoại khóa<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Sản phẩm của học sinh<br /> Biện pháp 3: Giáo dục Môi trường cho học sinh thông qua việc tạo  <br /> tình huống, đóng vai.<br /> Tạo tình huống, đóng vai là một trong những phương pháp dạy học phát <br /> huy tính tích cực của học sinh được thực hiện  ở  tất cả  các môn học. Đối với <br /> việc giảng dạy môn mỹ  thuật càng yêu cầu vận dụng phương pháp này một  <br /> cách hợp lý nhằm phát huy tính sáng tạo của các em, tránh sự  nhàm chán trong  <br /> tiết học.<br /> Môn mỹ thuật là một môn học nghệ thuật, vì vậy giáo viên phải tổ chức  <br /> sao cho giờ  học nhẹ  nhàng thoải mái mang tính nghệ  thuật và có thể  tổ  chức <br /> bằng nhiều hình thức như lồng ghép tình huống thực tế, đóng vai…. không chỉ <br /> kích thích các em hoạt động mà còn giúp các em nâng cao ý thức, trách nhiệm <br /> trong giữ  gìn môi trường xung quanh xanh, sạch và đẹp. Đặc biệt tại trường <br /> học, lớp học và nơi ở của các em hơn nữa các em biết giữ vệ sinh cá nhân sạch  <br /> sẽ trước khi đến trường.<br /> Trong các tiết học giáo viên sẽ tạo các tình huống khác nhau về giáo dục  <br /> môi trường xung quanh em để các em đóng vai. Hãy xem một vài ví dụ bên dưới <br /> mà tôi đã áp dụng trong khi dạy.<br /> Ví dụ 1: Tình huống 1: “ Bỏ rác đúng nơi quy định”<br /> Địa điểm: Trường học<br /> Thời gian: buổi sáng<br /> Nhân vật: Mai, Hoa và Nam<br /> “Mai, Hoa và Nam đang trên đường đến trường, các bạn đang ăn sáng, <br /> Nam thì uống sữa, Mai ăn bánh mì, còn Hoa thì ăn xôi.. các bạn vừa ăn vừa nói  <br /> chuyện… đến cổng trường khi nào các bạn không biết. Mai hỏi Hoa “Cậu ăn <br /> xong chưa?” Hoa trả  lời “ Tớ ăn xong rồi, Mai ơi mình bỏ  rác ở  đâu?” Mai trả <br /> lời “Thùng rác  ở  đằng kia chúng mình cùng ra bỏ  rác đi”; Hoa: “Ừ  chúng mình  <br /> cùng   đi   nào”..   Vừa   bỏ   rác   vào   thùng   thì   tiếng   trống   vang   lên   “   Tùng,   tùng, <br /> tùng…”<br /> Trong lúc đó Nam đang uống vội hộp sữa Nam nói “Đợi tớ  với tớ  chưa <br /> uống xong mà”; Mai và Hoa đáp “ Nhanh lên, không muộn giờ rồi”. Nam vội vứt <br /> ngay hộp sữa ra cổng trường…<br /> Mai hỏi “ sao Nam lại bỏ rác không đúng nơi quy định vậy?”<br /> Hoa: “Nam, cậu đã làm cho cổng trường mình không còn sạch đẹp nữa”<br /> Nam gãi đầu và ấp úng trả lời “Ơ ơ… tớ..tớ…..”<br /> Mai: “Hôm qua trong giờ  Mỹ Thuật cô đã dạy chúng ta như  thế  nào cậu <br /> không nhớ à?”<br />  Nam  ấp úng: “ Tớ  nhớ  chứ…. Nhưng mà vào lớp rồi…tớ  ..tớ  …vội quá <br /> nên vứt ở đây luôn”.<br /> Hoa: “Cậu nhặt lại hộp sữa bỏ vào thùng rác đi như vậy mới đúng”<br /> Nam: “Cảm ơn hai bạn đã nhắc nhở tớ, giờ tớ đi nhặt đây rồi chúng mình <br /> cùng vào lớp nhé”.<br /> Thông qua tình huống này, học sinh được giáo dục là không nên vứt rác <br /> bừa bãi trong trường học và nơi công cộng.<br /> Ví dụ 2:  Tình huống 2 “ Chăm sóc cây xanh trong sân trường”<br /> Thời gian: giờ ra chơi<br /> Địa điểm: sân trường<br /> Nhân vật: các bạn học sinh lớp 5C “Duyên, Nhung, Huệ và Nhi”<br /> Tình huống: “ Giờ ra chơi các bạn lớp 5C đang chơi vui vẻ ở sân trường..  <br /> Các bạn chơi trò “Trốn tìm”. <br /> Duyên và Nhung không biết trốn  ở  đâu, hai bạn đã chui vào bụi cây hoa  <br /> mà lớp mình đã chăm sóc. Trong lúc đó Huệ và Nhi nhìn thấy.<br /> Huệ: “Hai bạn đừng trốn ở đó, các bạn sẽ làm gãy và dập hoa đấy”<br /> Nhung: “Kệ đi, tớ thấy trốn ở đây là không dễ tìm ra đâu”<br /> Duyên: “Huệ nói đúng đấy, đây là bồn hoa lớp mình chăm sóc từ đầu năm <br /> đến giờ, hoa rất đẹp, cây cũng xanh tươi… nếu chúng ta trốn ở đây chắc hoa sẽ <br /> dập hết”<br /> Nhung đã đứng lên cây và hoa lúc nào cũng không biết. Nhung cảm thấy  <br /> có lỗi với công trình măng non của lớp mình.<br /> Nhi: “Thôi chúng mình cùng đi xách nước tưới cho hoa và cây đi”<br /> Huệ “Thôi một số cây Hoa đã gãy rồi, chúng mình về nhà sưu tầm một số <br /> cây hoa khác để thay thế nhé”<br />  Duyên “Tớ đồng ý! Chúng mình cùng đi tưới cây thôi”…….<br />     c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.<br /> Các giải pháp và biện pháp nêu trên có mối liên hệ chặt chẽ với nhau trong  <br /> tiến trình giáo dục ý thức của học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh trong việc  <br /> bảo vệ  môi trường. Đặc biệt là môi trường giáo dục bậc tiểu học, thông qua  <br /> việc lồng ghép giáo dục môi trường trong tiết học Mỹ Thuật các em có cái nhìn  <br /> thẩm mỹ với môi trường xung quanh.  <br /> Để công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong nhà trường mang lại <br /> hiệu quả, khi giáo dục bảo vệ môi trường chưa thể là một môn học thì cần giáo  <br /> dục cho học sinh bắt đầu từ những việc làm, hành động nhỏ nhất như trồng và <br /> chăm sóc cây xanh; vệ sinh trường lớp; tổ chức các buổi học ngoại khóa về môi <br /> trường để học sinh tham gia một cách dân chủ; giáo dục học sinh có ý thức tiết <br /> kiệm năng lượng như điện và nước, khuyến khích học sinh có các ý tưởng sáng <br /> tạo tái chế rác.<br /> Cùng   với   việc   lồng   ghép   kiến   thức   bảo   vệ   môi   trường   trong   các   bài  <br /> giảng, giáo viên cần làm gương cho học sinh trong việc bảo vệ  môi trường,  <br /> khuyến khích học sinh tự giám sát việc bảo vệ môi trường của nhau, từ đó nhắc <br /> nhở, tuyên dương kịp thời các hành vi, hoạt động thân thiện với môi trường. <br /> Nhà trường cũng cần ban hành những quy định cụ  thể  về  việc bảo vệ  cảnh <br /> quan môi trường lớp học, nhà trường, đường phố, nơi cư  trú... đưa ý thức bảo <br /> vệ môi trường thành một tiêu chí để đánh giá, xếp loại giáo viên, học sinh.<br /> d. Kết quả  thu được qua khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn đề <br /> nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả úng dụng.<br /> 1. Trong nhà trường:<br />   Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh, tạo điều kiện cho các em tiếp xúc, làm <br /> quen và thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên, của các tác phẩm Mĩ Thuật, các em  <br /> biết cảm nhận và tạo ra cái đẹp, qua đó học sinh biết vận dụng những hiểu biết <br /> về cái đẹp vào cuộc sống sinh hoạt và học tập hàng ngày.<br /> Phát triển khả năng quan sát, nhận xét, tư duy, sáng tạo, hình thành các kĩ  <br /> năng sống cho học sinh.<br /> Cung cấp cho các em một lượng kiến thức cơ bản nhất định, giúp các em  <br /> hiểu được cái đẹp của đường nét, mảng hình, đậm nhạt, màu sắc, bố  cục,…<br /> đồng thời hoàn thành được các bài tập lí thuyết và thực hành.<br /> Giáo dục bảo vệ  môi trường cho học sinh thông qua các hoạt động giáo <br /> dục thẩm mĩ, qua tìm hiểu cảnh đẹp thiên nhiên qua các bức tranh, cảnh đẹp <br /> thiên nhiên xung quanh mình và thể  hiện cái đẹp đó bằng sự  hiểu biết, bằng <br /> cảm xúc trên các bức tranh của mình.<br /> Thông qua việc vẽ  tranh, xem tranh để  tìm hiểu cái đẹp, cảm nhận cái <br /> đẹp mà hình thành cho học sinh thái độ, hành vì thân thiện với môi trường và có <br /> ý thức bảo vệ môi trường nơi mình đang học.<br /> Học sinh thêm yêu quý ngôi trường của mình, có ý thức giữ gìn những cơ <br /> sở vật chất trong nhà trường.<br /> Thường xuyên lao động dọn vệ  sinh làm cho cảnh quan trường lớp thêm <br /> sạch đẹp. Không viết bậy, vẽ bậy lên tường, bàn ghế, không bẻ cây, có ý thức  <br /> giữ gìn vệ sinh. Giáo dục các em có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, tạo một môi <br /> trường sống lành mạnh.<br /> 2. Trong gia đình: <br />  Giáo dục các em biết yêu quý, giữ gìn vệ sinh ngôi nhà của các em đang  <br /> sinh sống, các em biết thường xuyên quét dọn nhà cửa, không vứt rác bừa bãi,  <br /> thu gom và đổ rác đúng nơi quy định, có ý thức giữ gìn vệ sinh. Có tinh thần tự <br /> giác cao trong việc giữ gìn vệ sinh nơi ở.<br />  Có ý thức sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng và giữ gìn các dụng cụ sinh hoạt <br /> trong gia đình. Các em có ý thức tiết kiệm điện, nước. Giúp các em có thể phòng <br /> được các căn bệnh như: Sốt rét, tiêu chảy, đau mắt, ngộ độc thực phẩm,…<br />  Các em có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, tạo một môi trường sống lành  <br /> mạnh.<br /> 3. Ngoài xã hội:   <br /> <br /> Giúp Học sinh: Quan tâm tới môi trường  ở  địa phương, hình thành và phát  <br /> triển thói quen  ứng xử  thân thiện với môi trường. Hăng hái tham gia các hoạt <br /> động bảo vệ  môi trường  ở  địa phương như: Quét dọn, dọn vệ  sinh nơi  ở, <br /> đường phố  các hoạt động trồng cây, tạo một môi trường có cảnh quan thiên <br /> nhiên đẹp.<br /> Biết giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. Biết yêu quý vẻ đẹp của hoa, trái, cỏ <br /> cây, có ý thức bảo vệ vẻ đẹp của thiên nhiên nơi mình sinh sống. Yêu mến cảnh <br /> đẹp thiên nhiên, có ý thức bảo vệ  môi trường. Biết phê phán những hành động <br /> phá hoại thiên nhiên. Biết sống hoà hợp, gần gũi và thân thiện với môi trường tự <br /> nhiên. Sống tiết kiệm, không lãng phí, biết giữ  gìn vệ  sinh sạch sẽ, gọn gàng,  <br /> ngăn nắp. Luôn luôn quan tâm tới môi trường xung quanh.  Có  ý thức tuyên <br /> truyền với mọi người xung quanh trong công tác bảo vệ môi trường.<br /> III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> Môn Mĩ Thuật  ở  trường Tiểu học nhằm giáo dục thẩm mĩ cho học sinh,  <br /> tạo điều kiện cho các em tiếp xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp của thiên <br /> nhiên, của các tác phẩm mĩ thuật; biết cảm nhận và tập sáng tạo ra cái đẹp, qua <br /> đó vận dụng những hiểu biết về  cái đẹp vào cuộc sống sinh hoạt và học tập  <br /> hàng ngày.<br /> Học môn Mĩ Thuật giúp cung cấp cho học sinh một lượng kiến thức cơ <br /> bản nhất định, giúp các em hiểu được cái đẹp của đường nét, mảng hình, đậm  <br /> nhạt,  màu  sắc,   bố  cục,…đồng  thời  giúp  các   em  hoàn  thành   được  các  bài  lí <br /> thuyết và thực hành.<br /> Giúp phát triển khả  năng quan sát, nhận xét, tư  duy sáng tạo, hình thành <br /> các kĩ năng sống cho học sinh.<br /> Góp phần phát hiện học sinh có năng khiếu mĩ thuật, tạo điều kiện cho <br /> các em phát triển tài năng của mình.<br /> Đặc trưng của môn Mĩ Thuật là giáo dục thẩm mĩ – giáo dục hiểu biết, <br /> cảm nhận và sáng tạo cái đẹp nên môn Mĩ Thuật  ở  tiểu học có nhiều lợi thế <br /> trong việc giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh.<br /> Muốn Học sinh học tốt và biết ứng dụng nó vào việc bảo vệ môi trường  <br /> thì người thầy phải có cách dạy tốt, kích thích được sự hưng phấn của học sinh,  <br /> qua đó hướng dẫn và giải thích cho các em hiêu môi trường đóng mộit vai trò <br /> quan trọng như thế nào. Từ đó giúp các em có ý thức bảo vệ môi trường <br /> 2. Kiến nghị <br /> Đối với các cấp: Đưa ra các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi <br /> trường  ở   địa phương, tổ  chức các phong trào giáo dục môi trường  đến với <br /> người dân để mọi người đều có ý thức chung trong việc bảo vệ môi trường.<br /> Đối với Nhà trường:<br /> Nhà trường cần quan tâm trang bị, đầu tư  các thiết bị  dạy học có chất  <br /> lượng, phù hợp với môn học, để giờ học Mĩ Thuật đạt kết quả tốt hơn.<br />  Tổ  chức nhiều các cuộc thi về  môi trường, qua đó giúp các em hiểu rõ <br /> hơn về tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống.<br /> Đối với Giáo viên:<br /> Không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, luôn luôn gần gũi, yêu thương <br /> Học sinh.<br /> Nắm được nội dung và dùng những phương pháp dạy học phù hợp với  <br /> tình hình, đặc điểm của Học sinh như: Nêu vấn đề, thảo luận nhóm, vấn đáp,  <br /> tích hợp, trò chơi,…để tạo ở các em sự hứng thú học tập, giúp các em có ý thức  <br /> yêu quý thiên nhiên, gia đình, trường lớp, quê hương, đất nước, quan tâm tới môi <br /> trường xung quanh.<br /> <br /> <br />     Người thực hiện<br />  <br /> <br /> <br />                                                                                        Lê Thị Ngọc Lan<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG<br /> <br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN<br />                                                  <br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br /> ....................................................................................................................................... …<br /> .......................................................................................................................................<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> <br /> 1 Sách giáo khoa mĩ thuật lớp 5 NXB giáo dục Việt Nam<br />   2 Sách giáo viên mĩ thuật lớp 5 NXB giáo dục Việt Nam<br />   3 Báo mới<br />   4 Tranh, ảnh lấy từ mạng<br />  5 Nguồn mạng internet<br />