SKKN: Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số học tốt môn tiếng Việt

Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> <br /> <br /> MỤC LỤC  <br /> <br /> TT Nội dung Trang<br />  I PHẦN MỞ ĐẦU 2<br /> 1 Lý do chọn đề tài 2<br /> 2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2<br /> 3 Đối tượng nghiên cứu 2<br /> 4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 2<br /> 5 Phương pháp nghiên cứu 3<br />  II PHẦN NỘI DUNG 3<br /> 1 Cơ sở lý luận 3 <br /> 2 Thực trạng 4<br /> 2.1 Thuận lợi, khó khăn 4 <br /> 2.2 Thành công, hạn chế 5<br /> 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu 5<br /> 2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 5 <br /> 2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt  6 <br /> 3 Giải pháp, biện pháp 7<br /> 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 7<br /> 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 8­ 16<br /> 3.3 Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 16<br /> 3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 16<br /> 3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên  16<br /> cứu<br /> 4 Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn  17<br /> đề nghiên cứu<br /> III PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 18<br /> 1 Kết luận 18 <br /> 2 Kiến nghị 18<br /> Tài liệu tham khảo 20<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                                                                                 <br /> 1<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  I. PHẦN MỞ ĐẦU <br />            1.  Lý do chọn đề đề tài<br /> Xuất phát từ mục tiêu giáo dục Tiểu học: Hình thành cho học sinh những <br /> cơ sở ban đầu và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ  năng  <br /> cơ bản để các em tiếp tục học lên Trung học cơ sở, các cấp học khác và áp dụng <br /> những kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống lao động. Trong đó môn tiếng  <br /> Việt là môn học đóng vai trò quan trọng trong góp phần hình thành và phát triển <br /> ở  học sinh các kỹ năng sử  dụng tiếng Việt để  học tập và giao tiếp trong các <br /> môi trường hoạt động của trẻ. Nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt là công cụ để học <br /> tập các môn học. Nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt tạo ra hứng thú và động cơ học  <br /> tập, nó là khả  năng không thể thiếu. Vả lại tiếng Việt là ngôn ngữ  thứ  hai của  <br /> các em học sinh dân tộc thiểu số. Căn cứ  vào thực tế  của việc học môn tiếng  <br /> Việt đối với học sinh dân tộc thiểu số còn gặp rất nhiều khó khăn. Chính vì vậy  <br /> làm thế  nào để  giúp các em học sinh lớp 1 học tốt môn tiếng Việt nhất là học  <br /> sinh dân tộc thiểu số quả là một việc hết sức cần thiết. Đây là vấn đề mà được  <br /> nhiều người quan tâm và trăn trở. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy trên địa  <br /> bàn với 98% học sinh là người dân tộc thiểu số, với mong muốn tìm ra các biện <br /> pháp khắc phục để đạt được mục đích giáo dục ở bậc Tiểu học nói chung và ở <br /> môn  tiếng  Việt   nói   riêng,   đó  chính  là   lí  do  tôi  chọn   đề  tài  “   Một  vài  kinh <br /> nghiệm giúp học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số  học tốt môn tiếng Việt”. <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> Thực hiện đề  tài này với mục đích nâng cao khả  năng đọc đúng và tìm ra  <br /> biện pháp hữu hiệu khắc phục, giải quyết triệt để lỗi phát âm sai tiếng Việt của <br /> học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số. Từ đó góp phần nâng cao chuyên môn nghiệp vụ <br /> cho bản thân, nâng cao chất lượng đọc của học sinh nhất là đọc hiểu tiếng Việt, <br /> dần dần nâng cao chất lượng môn học tiếng Việt của học sinh lớp 1 dân tộc  <br /> thiểu số, góp phần đưa chất lượng giáo dục ngày một tốt hơn. <br />           Tìm ra được biện pháp sửa sai trong quá trình phát âm tiếng Việt cho học  <br /> sinh lớp 1 dân tộc thiểu số để  giúp học sinh học tốt môn Tiếng Việt. Khắc <br /> phục được những lỗi mà học sinh thường mắc phải để  mỗi giáo viên có <br /> hướng rèn luyện, bồi dưỡng hiệu quả việc phát âm tiếng Việt của học sinh <br /> dân tộc thiểu số khi bắt đầu bước vào lớp đầu cấp.<br /> 3. Đối tượng nghiên cúu<br /> <br />                                                                                 <br /> 2<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> Một số  kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số  học tốt môn <br /> tiếng Việt.<br /> 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu<br /> Học sinh lớp 1A, Trường Tiểu học Võ Thị Sáu năm học 2013 – 2014, <br /> 2014 – 2015.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu<br /> ­ Phương pháp trải nghiệm thực tế<br /> ­ Phương pháp quan sát<br /> ­ Phương pháp thống kê, tổng hợp<br />            II. PHẦN NỘI DUNG <br /> 1. Cơ sở lý luận <br />           Với đặc điểm tâm, sinh lí học sinh Tiểu học, các em đang phát triển cả về <br /> thể lực lẫn thể chất. Trong đó, cơ quan phát âm, ngôn ngữ phát triển mạnh,  <br /> phù hợp với sự tiếp nhận và thực hiện dễ dàng các hoạt động mới theo chức <br /> năng của chúng: chức năng phát âm ­ tập đọc. Khả  năng nhận thức, tư  duy,  <br /> tưởng tượng, tình cảm, trí nhớ và nhân cách học sinh đang được hình thành. <br /> Học sinh Tiểu học hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động, tò mò, thích <br /> hoạt động, thích khám phá, thường độc lập, tự  lực làm việc theo hứng thú <br /> của mình. Thầy cô là hình tượng mẫu mực nhất được trẻ tôn sùng nhất, mọi  <br /> điều trẻ đều nhất nhất nghe theo, sự phát triển nhân cách của học sinh Tiểu <br /> học phụ thuộc phần lớn vào quá trình dạy học và giáo dục của thầy, cô giáo  <br /> trong nhà trường. Nghe, nói, đọc, viết là bốn kĩ năng cơ bản của môn Tiếng  <br /> Việt, để đạt các yêu cầu so với chuẩn kiến thức kĩ năng theo quyết định số <br /> 16/2006/ QĐ­ BGD& ĐT ban hành ngày 15 tháng 5 năm 2006. Rèn phát âm <br /> cho học sinh Tiểu học bước đầu đem đến sự vận động khoa học cho não bộ <br /> và các cơ quan phát âm, ngôn ngữ đem đến những tinh hoa văn hoá, văn học  <br /> nghệ  thuật trong tâm hồn trẻ, rèn kĩ năng đọc, hiểu, cảm thụ  văn học, rèn  <br /> luyện tình cảm đạo đức, ý chí, ý thức, hành động đúng cho trẻ, phát triển <br /> khả năng học tập các môn học khác là điều kiện phát triển toàn diện cho học <br /> sinh Tiểu học trong giai đoạn hiện nay. Nhân cách học sinh Tiểu học phát <br /> triển đúng đắn hay lệch lạc phụ thuộc vào quá trình giáo dục của người thầy  <br /> mà trong đó phương tiện chủ  yếu là nghe, nói, đọc, viết có được trong quá <br /> trình học tập. Dạy đọc đặc biệt là chú trọng việc rèn phát âm tiếng Việt cho  <br /> <br />                                                                                 <br /> 3<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số, đòi hỏi người thầy phải phát âm chuẩn và có <br /> phương pháp dạy học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu <br /> học. Ngày nay với sự phát triển tiến bộ của khoa học, xã hội, giáo dục cần <br /> đáp  ứng nhu cầu ham hiểu biết của học sinh Tiểu học và tăng cường giáo  <br /> dục đạo đức, nhân cách, rèn kỹ năng sống cho trẻ. <br /> Trường tiểu học Võ Thị Sáu có 97,5% học sinh dân tộc thiểu số. Các em <br /> gặp không ít khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt, học tập đó là: thiếu điều kiện  <br /> học tập,quá trình học không liên tục, kiến thức nắm không vững chắc, thiếu  <br /> động cơ  học tập. Biết đọc, biết viết là mục tiêu số  một  ở  học sinh Tiểu học.  <br /> Vốn tiếng Việt là rất cần thiết trước khi học chữ. Không biết hoặc biết ít tiếng  <br /> Việt là trở ngại lớn nhất cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số. Tập nói tiếng Việt <br /> là nhiệm vụ đầu tiên với các em. Học sinh dân tộc cần có vốn tiếng Việt trước  <br /> để  học chữ. Bộ  giáo dục  đã có  nhiều văn bản chỉ  đạo như  công văn 9832/  <br /> BGD&ĐT ­ GDTH ngày 1 tháng 9 năm 2006, công văn 9890/ BGD&ĐT – GDTH <br /> ngày 17 tháng 9 năm 2007 về  việc hướng dẫn nội dung, phương pháp giáo dục <br /> cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ngày 9 tháng 8 năm 2008, Bộ Giáo dục và  <br /> Đào tạo đã tổ  chức hội nghị  "Triển khai các phương án tăng cường tiếng Việt <br /> (lớp 1) cho học sinh dân tộc thiểu số  ". Tại hội nghị, xuất phát từ  những quan  <br /> điểm, lý luận giáo dục và cách tiếp cận gắn với đặc điểm học sinh dân tộc các  <br /> vùng miền, năm phương án về chủ đề  này đã được trình bày, và trao đổi ý kiến  <br /> rộng rãi. Đó là:   Chuẩn bị  tiếng Việt cho trẻ  mẫu giáo trước tuổi đến trường  <br /> (Vụ  GD Mầm non). Dạy tiếng Việt trên cơ  sở  tiếng mẹ  đẻ  trong chương trình <br /> song ngữ Ê­đê ­ Việt (Vụ GD Dân tộc).  Nghiên cứu thử  nghiệm giáo dục song <br /> ngữ  dựa trên tiếng mẹ  đẻ  (Trung tâm Nghiên cứu GD dân tộc). Dạy học tăng  <br /> cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số  ở lớp 1(Nhóm tăng cường năng <br /> lực dạy và học­ Dự  án PEDC).  Dạy học lớp 1 cho học sinh dân tộc chưa biết  <br /> nói tiếng Việt (Trung tâm Công nghệ GD). Công văn số 8114/ BGD&ĐT­ GDTH <br /> V/v nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số ban hành ngày 15  <br /> tháng 9 năm 2009. <br /> 2. Thực trạng <br /> 2.1 Thuận lơi, khó khăn<br /> * Thuận lợi<br /> Được sự  quan tâm, chỉ  đạo sát sao của Lãnh đạo nhà trường nên ngay từ <br /> đầu năm học các em học sinh lớp 1 đã được làm quen với môi trường học tập <br /> mới.<br /> Bản thân nhiều năm liền dạy lớp 1.<br /> <br />                                                                                 <br /> 4<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> Học sinh dân tộc thiểu số được Đảng và nhà nước quan tâm cấp phát đầy <br /> đủ sách vở và đồ dùng học tập.<br /> 100% học sinh được học 8 buổi / tuần. <br /> * Khó khăn<br /> ­ Về nhà trường: Cơ sở vật chất chưa đáp ứng với nhu cầu giảng dạy.<br />           ­ Về giáo viên: Năng lực không đồng đều, số  giáo viên là người dân tộc  <br /> thiểu số trong khối chiếm 60% năng lực còn hạn chế.<br />           ­ Về học sinh: Lớp chiếm 100% là người đồng bào dân tộc thiểu số, nhiều  <br /> em chưa biết cách cầm bút, chưa nhớ  các chữ  cái, không có khả  năng ghi <br /> nhớ, thiếu sự quan tâm của cha mẹ. Do các em không muốn đi học chỉ muốn  <br /> ở nhà vui chơi. Các em chưa có ý thức trong học tập.<br /> <br /> <br /> 2.2 Thành công, hạn chế<br /> * Thành công<br />            Đội ngũ giáo viên được trau dồi nâng cao năng lực chuyên môn, đa số giáo <br /> viên có ý thức tự học tự rèn, nắm vững phương pháp dạy học, vốn kiến thức <br /> được nâng cao. Tìm ra được cách giảng dạy mới để giúp các em dễ ghi nhớ,  <br /> nhớ lâu và phát âm đúng, đọc được bài ngay tại lớp. Học sinh hứng thú, thích <br /> đọc bài, hiểu được một số từ ngữ đơn giản. <br /> * Hạn chế<br /> Tuy nhiên, vẫn có giáo viên còn hạn chế  về  kiến thức, về  kỹ  năng sư <br /> phạm trong việc sử  dụng các hình thức tổ  chức, phương pháp dạy học, …Một <br /> số  học sinh do hay nghỉ học nên chưa tiếp thu bài học một cách liền mạch dẫn  <br /> đến khả năng đọc chưa tốt.<br /> 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu<br /> * Mặt mạnh<br /> Học sinh thích đọc bài. Giáo viên biết khắc phục những khó khăn trong <br /> việc dạy tiếng Việt cho HSDTTS, nghiên cữu kĩ chương trình môn học.<br /> * Mặt yếu<br /> Một số em còn thụ động khi tiếp thu kiến thức, đọc còn chưa rõ ràng rụt  <br /> rè khi được gọi đọc bài, khả năng ghi nhớ chưa cao.<br /> 2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động<br /> <br />                                                                                 <br /> 5<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> Trong những năm gần đây nhờ  sự  quan tâm chỉ  đạo sát sao của Phòng <br /> GD&ĐT, sự  quan tâm phối hợp của địa phương, sự  chỉ  đạo linh hoạt của Ban <br /> lãnh đạo nhà trường, sự  nỗ  lực của các anh chị  em giáo viên và sự  hợp tác của  <br /> cha mẹ học sinh đã tạo nên nguồn động lực lớn thúc đẩy việc dạy và học ngày <br /> càng đi vào khuôn khổ, nề nếp đối với thầy và trò. <br /> Bên cạnh đó việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ   ở  một số  giáo viên <br /> còn hạn chế, bởi:<br /> Một vài đồng chí giáo viên tuổi cao, một số  giáo viên là người dân tộc <br /> thiểu số khả năng ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế.<br /> Một số giáo viên chưa biết vận dụng các nguyên tắc dạy học môn Tiếng  <br /> Việt trong thực hành giảng dạy. <br /> Việc chuẩn bị bài và lập kế hoạch bài dạy chưa cụ thể, vận dụng phương  <br /> pháp dạy học chưa linh hoạt, chưa đảm bảo quy trình và đặc trưng bộ môn.<br /> Việc hướng dẫn học sinh sửa sai chưa kịp thời, chưa tỉ m ỉ, ch ưa quan tâm <br /> đến việc học tập và sử dụng tiếng phổ thông cho các em ở tại gia đình và trong  <br /> cộng đồng. <br /> Việc sử dụng đồ dùng, thiết bị trong quá trình dạy của thầy và học của trò <br /> chưa hiệu quả.<br /> Một số giáo viên chưa đầu tư về chuyên môn.<br /> Một số  giáo viên chưa coi trọng việc đọc mẫu nên phát âm (đọc mẫu)  <br /> chưa đúng với chuẩn. Một số  giáo viên còn phát âm theo ngôn ngữ  địa phương <br /> các vùng miền của mình nên rất khó khăn khi rèn đọc tiếng Việt cho học sinh.<br /> Một số giáo viên chưa chú ý đến việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ <br /> chức dạy học làm thế  nào để  các đối tượng học sinh nắm được kiến thức biết <br /> đọc biết viết. <br />            Nguyên nhân là do giáo viên phải dạy nhiều môn, một số  giáo viên còn  <br /> gặp khó khăn trong cuộc sống nên thời gian dành để  nghiên cứu, tìm tòi  <br /> những phương pháp dạy học đối với học sinh còn hạn chế. Vì thế  chưa tạo  <br /> hứng thú lôi cuốn được sự  tập trung chú ý nghe giảng của học sinh. Bên  <br /> cạnh đó tiếng Việt lại là ngôn ngữ thứ hai của các em học sinh dân tộc thiểu <br /> số, đây là kiến thức mới mẻ đối với các em.<br /> 2.5  Phân tích đánh giá các yếu tô tác động<br /> Năm học 2013 – 2014 đến nay, tôi được phân công dạy lớp 1 và trực tiếp <br /> giảng dạy môn Tiếng Việt. Khả năng học tập của các em chưa đồng đều, cuối <br /> năm học có em đọc viết rất tốt nhưng vẫn có em chỉ biết đánh vần, có em chưa <br />                                                                                 <br /> 6<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> biết đọc. Tuy nhiên với các em học sinh lớp Một dân tộc thiểu số thì tiếng Việt <br /> là môn học mà các em gặp rất nhiều khó khăn. Cho nên, khi dạy môn Tiếng Việt  <br /> nhất là trong thời gian đầu năm, các em rất lúng túng khi sử  dụng đồ  dùng học  <br /> tập và tham gia đọc, viết bài. Thực tế  cho ta thấy việc giúp học sinh lớp 1 dân  <br /> tộc thiểu số học tốt tiếng Việt là việc làm cần thiết. Rèn phát âm tiếng Việt là  <br /> nhiệm vụ rất quan trọng đối với giáo viên Tiểu học. Do đó, vấn đề dạy rèn phát  <br /> âm tiếng Việt hiện nay đang được quan tâm, chú trọng. Có nhiều chuyên đề, <br /> phương pháp đặt ra nhằm nâng cao chất lượng phát âm tiếng Việt, chất lượng  <br /> đọc cho sinh lớp 1. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, tiếng Việt không phải là <br /> ngôn ngữ  duy nhất để  các em tiếp thu kiến thức và nhận biết thế  giới xung <br /> quanh, các em đến trường với một ngôn ngữ hoàn toàn khác ngôn ngữ thường sử <br /> dụng tiếng mẹ  đẻ, bởi vậy tiếng mẹ  đẻ   ảnh hưởng nhiều đến quá trình học <br /> tiếng Việt của trẻ. Một số  giáo viên chưa chú ý đến việc rèn phát âm cho học <br /> sinh, chưa thấy được tầm quan trọng của việc đọc đúng, đọc tốt có tác dụng cao  <br /> trong quá trình dạy học và chưa hiểu hết tầm quan trọng của môn học Tiếng <br /> Việt trong hệ  thống giáo dục quốc dân. Một số  giáo viên thì đã thực hiện tuy <br /> nhiên việc thực hiện chưa đúng cách, chưa phù hợp với thực tế  dẫn đến hiệu  <br /> quả  đạt được chưa cao. Đa số  học sinh mặc dù đã được học qua trường mầm  <br /> non nhưng chưa nắm được 29 chữ  cái, chưa biết cách cầm bút, chưa nhận biết <br /> được dòng kẻ trên bảng con và vở viết. Một số em gia đình khó khăn cha mẹ đi  <br /> làm xa không quan tâm nhắc nhở  các em học tập. Một số  em bố  mẹ  mất sớm <br /> phải  ở với ông bà nên thiếu sự  giúp đỡ, an  ủi khi học tập. Một số  em hay nghỉ <br /> học theo cha mẹ đi làm nên tiếp thu kiến thức không liền mạnh dẫn đến không <br /> đọc, viết được. Một số  em do tuổi lớn, khó khăn về  học khả  năng tiếp thu bài  <br /> hạn chế. Nhận thức được sự  cần thiết của việc nghe, nói, đọc viết tiếng Việt <br /> đối với các em học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số, tôi đã tìm tòi đổi mới hình thức <br /> tổ chức, đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao hiệu quả học môn tiếng  <br /> Việt đối với học sinh dân tộc thiểu số.<br /> Việc học tiếng Việt với học sinh dân tộc thiểu số đặc biệt là học sinh lớp  <br /> 1 chủ  yếu học qua các hoạt động  ở  trường.  Ở  nhà, các em ít được giao tiếp  <br /> bằng tiếng Việt bởi lẽ vốn tiếng Việt của bố mẹ, anh, chị và những người sống  <br /> xung quanh các em còn hạn chế. Chính vì vậy các em không được tiếp cận vốn <br /> tiếng Việt do người thân mang lại cho nên việc dạy học tiếng Việt đối với học <br /> sinh lớp 1 càng khó khăn đối với các thầy, cô giáo, những người tâm huyết với <br /> nghề dạy trẻ nhất là những người đang trực tiếp tham gia giảng dạy trong vùng  <br /> dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó một số  gia đình   còn cho con em nghỉ  học đi  <br /> nương đi rẫy trong dịp mùa màng. Một số em ít được cha mẹ quan tâm nhắc nhở <br /> các em đi học, còn đổ  lỗi và đẩy trách nhiệm cho giáo viên. Việc đi học không <br /> đều cũng ảnh hưởng đến việc học tập của các em. Lớp học có nhiều đối tượng <br />                                                                                 <br /> 7<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> khác nhau, việc phân chia kiến thức trong một tiết học còn nhiều khó khăn và <br /> hạn chế.<br /> Đặc biệt  ở lớp tôi dạy với 100% là học sinh dân tộc thiểu số, hoàn cảnh <br /> gia đình nhiều em gặp không ít khó khăn do đó các em đi học còn thiếu thốn <br /> nhiều thứ cụ thể có em chưa có bộ quần áo đồng phục, có em đến lớp quên bút, <br /> quên chì, quên bảng con. Thậm chí có em còn không có cặp đựng sách mà chỉ <br /> đựng sách vở  bằng chiếc túi ni lông nên việc mất  đồ  dùng học tập xảy ra  <br /> thường xuyên,… Do ảnh hưởng của tiếng mẹ nên đa số các em tiếp thu bài chưa  <br /> tốt, khả năng ghi nhớ chậm. Do đó việc dạy học tiếng Việt cho các em lại càng <br /> khó hơn.      <br /> 3. Giải pháp, biện pháp<br /> 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> Việc dạy tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số  là việc làm cấp bách <br /> nhằm giúp các em phát triển các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết. Giúp học sinh củng  <br /> cố, hệ thống hoá kiến thức được học, mở rộng vốn từ, khắc  sâu kiến thức, nắm <br /> chắc âm vần vừa học, biết vận dụng vào từng trường hợp cụ  thể. Từ đó nâng <br /> cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số,  <br /> biết sử  dụng tiếng phổ  thông vào trong cuộc sống hằng ngày, giúp các em hòa <br /> nhập với cộng đồng. Đó cũng là giúp các em có kĩ năng giao tiếp tốt trong cuộc <br /> sống hằng ngày.<br /> <br /> <br /> <br /> 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp, biện pháp<br /> Biện pháp thứ  nhất. Vận dụng linh hoạt phương pháp dạy phù hợp <br /> với từng đối tượng học sinh<br />          * Phương pháp dạy học theo nhóm đối tượng <br />          Thực hiện công văn 9832/ BGD&ĐT ­ GDTH ngày 1 tháng 9 năm 2006, CV <br /> 9890/ BGD&ĐT – GDTH ngày 17 tháng 9 năm 2007 về  việc hướng dẫn nội <br /> dung,   phương   pháp   giáo   dục   cho   học   sinh   có   hoàn   cảnh   khó   khăn,   CV <br /> 5842/BGD&ĐT –VP ngày 01 tháng 09 năm 2011 hướng dẫn điều chính nội dung <br /> dạy học, thông tư 30/ TT – BGD&ĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 hướng dẫn đánh  <br /> giá xếp loại học sinh. Được lãnh đạo nhà trường giao quyền chủ động cho giáo <br /> viên nên ngay từ  đầu năm học, sau khi nhận lớp được một tuần, tôi tiến hành <br /> kiểm tra khảo sát, lập kế hoạch dạy học, xin ý kiến chỉ đạo của tổ chuyện môn <br /> <br />                                                                                 <br /> 8<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> và nhà trường và phân loại học sinh trong lớp thành những nhóm đối tượng như <br /> sau:<br />           Nhóm 1: Gồm những học sinh khó khăn ( khó khăn về đọc viết, khó khăn <br /> về hoàn cảnh gia đính)<br /> Nhóm 2: Gồm những học sinh đạt chuẩn<br /> Nhóm 3: Gồm những học sinh năng khiếu<br /> Căn cứ  vào các đối tượng học sinh, trong các giờ  học, tôi luôn luôn gần <br /> gũi, thân thiện, quan tâm tất cả  HS nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý từng em. <br /> Kiểm tra sĩ số hàng ngày và giành thời gian giúp đỡ HS khó khăn. Các giờ ôn của <br /> buổi chiều tôi yêu cầu các em thực hiện nhiệm vụ  với 4 mức khác nhau trong <br /> cùng một giờ học.<br /> Đối với nhóm 1, trong mỗi tiết học tôi hướng dẫn thật kĩ rồi phát âm mẫu  <br /> sau đó gọi các em đọc nhiều lần hơn các em ở nhóm 3. Khi viết tôi chỉ yêu cầu  <br /> các em viết 1 dòng.  Các dạng bài đọc và viết về vần, các bài luyện tập tổng đều <br /> có thể vận dụng phương pháp này. <br /> Ví dụ;  Khi dạy bài 7 âm / ê /, / v / trang 16 Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 <br /> Tập 1: Tôi phát âm mẫu, hướng dẫn cách mở miệng để phát âm, tôi cho các em  <br /> ở nhóm 3 phát âm lại rồi gọi các em ở nhóm 1 phát âm, lúc này tôi quan sát xem <br /> phát hiện những  khó khăn mà các em thường gặp khi phát âm để  uốn nắn kịp <br /> thời. tôi cho các em đó phát âm lại 2 đến 3 lần rồi mới chuyển sang em khác. <br /> Trước khi chuyển sang phần viết, tôi lại cho các em ở nhóm 1 phát âm lại sau đó <br /> yêu cầu viết chữ  ghi âm ê, v mỗi chữ chỉ  một nửa dòng, trong khi đó các em ở <br /> nhóm 2 viết  thêm chữ   ứng dụng mỗi chữ  một nửa dòng còn các em  ở  nhóm 3 <br /> viết cả  chữ ghi âm lẫn chữa  ứng dụng nhiều hơn mỗi loại như trên từ  1 dòng. <br /> Sau khi học xong phần âm, tôi hướng dẫn các em ôn tập phát hiện xem âm nào  <br /> còn nhiều em chưa phát âm được đưa ra biện pháp giúp đỡ trong các tiết học sau.  <br /> Hoặc dạy bài 29 vần /ia/ trang 60 Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 Tập 1, lúc này <br /> chuyển sang phần vần, tôi hướng thật kĩ cách ghép âm thành vần rồi yêu cầu các  <br /> em nhóm 1 đọc đi đọc lại nhiều lần và viết vần mỗi loại một nửa dòng. Các em  <br /> nhóm 2 viết thêm từ khóa, còn các em nhóm 3 viết vần, từ khóa mỗi loại 2 dòng.  <br /> Trong lúc các nhóm thực hiện nhiệm vụ  theo yêu cầu thì tôi theo dõi quan sát,  <br /> nhắc nhở  và giúp đỡ  khi các em gặp khó khăn mà nhát là đối với các em chưa  <br /> biết cầm bút, tôi hướng dẫn tỉ mỉ cách cầm bút, điểm đặt bút và bắt tay các em <br /> đưa bút viết. Khi dạy Tập đọc bài Hoa ngọc lan, trang 64 sách giáo khoa Tiếng  <br /> Việt 1, tập 2. Tôi đọc mẫu rồi hướng dẫn các em đọc từ khó. Nếu em nào chưa  <br /> đọc được thì gợi ý phân tích tiếng sau đó đánh vần, đọc trơn từ  rồi giúp các em <br /> <br />                                                                                 <br /> 9<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> dùng bút chì chia câu. Các em khó khăn chỉ  cần đọc một câu. Còn các em khác <br /> đọc đoạn, đọc cả bài.<br /> Nắm chắc nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy môn học, vận <br /> dụng phương pháp dạy học linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với học sinh lớp mình <br /> dạy. Giờ  học sinh động hấp dẫn, diễn ra thoải mái hơn khi giáo viên biết tổ <br /> chức các hoạt động dạy ­ học phong phú. Vi dụ trong một giờ học vần, tôi đã tổ <br /> chức cho các em hoạt động cá nhân khi ghép, đọc, viết; hoạt động nhóm khi đọc,  <br /> … , tổ chức xen lẫn các trò chơi học tập nhằm khắc sâu kiến thức. Như vậy em  <br /> nào cũng được hoạt động, không có em nào ngồi chơi.<br /> Thực hiện theo tài liệu hướng dẫn tăng thời lượng dạy môn Tiếng Việt <br /> lớp 1 cho học sinh dân thiểu số. Mỗi bài Học vần dạy tăng từ 2 tiết thành 3 tiết, <br /> mỗi bài Tập đọc dạy tăng từ  2 tiết thành 3 tiết. Với thời lượng như  vậy nên <br /> trong mỗi tiết dạy, tôi có thời gian giúp các em luyện tập nhiều hơn. Vì thế, <br /> trong mỗi tiết dạy, tôi theo dõi phát hiện ngay những chỗ  các em yếu kém để <br /> luyện tập ngay. Tôi đưa ra các câu hỏi ngắn gọn phù hợp đảm bảo tất cả  học <br /> sinh hiểu và làm theo được. Nếu học sinh chưa biết đọc âm vần thì tôi chưa <br /> chuyển sang dạy đọc từ ngữ ứng dụng, đọc câu ứng dụng hoặc luyện nói. Trong <br /> quá trình dạy, tôi luôn luôn theo dõi khen ngợi và có biện pháp hỗ  trợ  các em  <br /> ngay. Có như  vậy các em mới nhận thấy mình đã làm được việc gì và việc gì <br /> chua làm được từ đó các em cố gắng hơn. <br /> Ví dụ:  dạy bài 58 vần /inh/, /ênh/ trang 118 Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 <br /> Tập 1, sau khi đã cho các em nhận biết vần /inh/, tôi yêu cầu tất cả các em trong <br /> lớp đều đọc vần /inh/,  theo dõi phát hiện những em chưa đọc được, lúc này tôi  <br /> tiếp tục cho các em phân tích lại vần, tiếng rồi cho các em đọc đi đọc lại nhiều <br /> lần đến khi các em đã đọc đúng thì mới chuyển sang dạy vần /ênh/, từ ngữ ứng  <br /> dụng,… Trước khi vào học tiết học sau phải kiểm tra các em học sinh khó khăn <br /> hoặc kiểm tra xen lẫn trong tiết học. <br /> Khi dạy phần luyện tập tổng hợp, đây là kết quả  của việc dạy phần âm  <br /> và vần. Nếu các em phát âm và đọc đúng các phụ âm, nguyên âm và vần thì phần <br /> luyện tập tổng hợp sẽ dễ dàng hơn. Nhưng không phải em nào cũng đọc và phát  <br /> âm tốt. Vì vậy, tôi lựa chọn phương pháp hình thức dạy học sao cho tất cả các  <br /> em đều đọc được. <br /> Ví dụ dạy bài Trường em:  Việc đầu tiên tôi đọc mẫu thật chuẩn, sau đó <br /> hướng dẫn đọc tiếng, từ  khó. Trường hợp em nào chưa đọc được, tôi lại dùng  <br /> phương pháp phân tích tổng hợp để  các em nhớ  lại phụ âm, nguyên âm, vần từ <br /> đó ghép thành tiếng và đọc. Khi đã đọc đứng các tiếng từ khó, tôi tiếp tục hướng  <br /> <br /> <br />                                                                                 <br /> 10<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> dẫn xác định câu rồi tổ chức luyện đọc cá nhân, đọc nhóm, đọc đồng thanh. Em  <br /> khó khăn đọc theo em năng khiếu, dần dần đọc đúng và tốt hơn.<br /> * Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan<br /> Như chúng ta biết học sinh tiểu học nói chung, học sinh lớp Một nói riêng <br /> và nhất là đối với học sinh dân tộc thiểu số khả năng tư duy trừu tượng còn hạn <br /> chế, các em hay bắt chước và làm theo. Đa số  các em tiếp thu kiến thức phải  <br /> dựa trên những mô hình vật thật, tranh ảnh, do vậy việc chuẩn bị và sử dụng đồ <br /> dùng dạy học giúp tôi chuyển tải thông tin và truyền thụ  kiến thức giáo dục tư <br /> cách, rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh. Nó có tác dụng điều khiển hoạt  <br /> động của học sinh từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, kích thích hứng <br /> thú cho học sinh học tập. Trong tiết học mà không sử dụng đồ dùng dạy học thì  <br /> tiết học đó diễn ra rất đơn điệu, các em không hứng thú, không tập trung, kết  <br /> quả học tập không cao. Vì thế đồ  dùng dạy học đóng vai trò rất lớn quyết định <br /> hiệu quả trong mỗi giờ học, môn học nhất là đối với các em học sinh khó khăn.<br /> Ví dụ: Khi dạy bài 55 vần /eng/, / iêng/ trang 112 Sách giáo khoa Tiếng <br /> Việt 1, Tập 1: Để giúp học sinh nhận diện được vần và từ khóa một cách chắc <br /> chắn, tôi yêu cầu các em tìm trong bộ chữ ghép vần eng. Qua việc thực hành trên  <br /> đồ  dùng các em nhận ra được ngay vần eng gồm hai âm /e/và /ng/, âm /e/ đứng <br /> trước, âm /ng/ đứng sau rồi đánh vần e – ngờ ­ eng. Sau đó nêu câu hỏi gợi mở <br /> giúp các em tìm thêm phụ âm đầu và dấu thanh tiếp tục ghép tiếng xẻng rồi phân <br /> tích tiếng. Trên cơ sở  thực tế được thao tác, các em nắm chắc cấu tạo tiếng từ <br /> đó đánh vần đúng hơn. Sau khi đã hình thành được tiếng khóa, lúc này tôi giới <br /> thiệu chiếc lưỡi xẻng thật, các em được quan sát nhận xét nêu ra từ khóa. Sẽ có  <br /> nhiều lời nhận xét đưa ra, lúc này tôi giải thích để  các em hiểu rõ lưỡi xẻng là <br /> vật dụng trong gia đình làm bằng sắt dùng để  xúc, đào. Để  khắc sâu kiến thức,  <br /> tôi tổ  chức cho các em tìm tiếng, từ có vần /eng/ bằng cách phát cho mỗi nhóm <br /> một cái hộp trong đó có các từ ngữ chứa vần vừa học và các từ ngữ đã học ở bài <br /> trước rồi gắn tranh lên bảng, yêu cầu các em nhìn tranh gắn được từ ngữ tương  <br /> ứng dưới mỗi tranh. Được thực hành, được quan sát từ những hình ảnh như thế <br /> các em sẽ dễ nhớ và nhớ chính xác hơn các vần và các từ được học bởi các em <br /> có sự liên tưởng từ vật thật đến vần của bài học.<br /> Như vậy dùng tranh, ảnh, vật thật trong các giờ Tiếng Việt giúp học sinh  <br /> nhớ vần và từ tốt hơn. Tranh, ảnh, vật thật không chỉ đóng vai trò trong quá trình  <br /> hình thành kiến thức mới mà nó còn có vai trò rất lớn trong phần luyện nói ở các <br /> tiết Tập đọc môn Tiếng Việt  lớp 1, tập 2.<br />   Ví dụ: Bài Quà của bố  – Trang 86 Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 tập 2. Sau  <br /> phần luyện đọc, tôi tiến hành cho các em nói câu chứa tiếng có vần /oan/, /oat/. <br />                                                                                 <br /> 11<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> Nếu cứ dạy chay không có tranh thì đối với các em sẽ rất khó nói được một câu <br /> đầy đủ. Tôi lần lượt treo tranh chụp cảnh các bạn đang quay quần bên mâm hoa <br /> quả bánh kẹo cùng một ngọn đuốc. Sau khi quan sát, với sự gợi ý của tôi, các em  <br /> khó khăn   cũng nói được câu hoàn chỉnh Chúng em vui liên hoan và phát hiện <br /> tiếng hoan chứa vần oan. Còn các em năng khiếu không những nói được câu theo <br /> tranh mà còn nói câu khác cũng có tiếng chứa vần /oan/ mà không cần dựa vào <br /> tranh. <br /> Như vậy rõ ràng trong cùng một giờ  học, tôi đã vận dụng khéo léo tranh,  <br /> ảnh nên vừa phát huy được tính sáng tạo chủ  động cho học sinh năng khiếu lại  <br /> vừa tạo sự hứng thú cố gắng vươn lên cho học sinh học chậm, khó khăn.<br /> Thường xuyên kiểm tra việc học tập của học sinh. Hệ thống kiến thức cơ <br /> bản cho học sinh theo từng chương, từng chủ đề. Học sinh quên chỗ nào, không  <br /> rõ chỗ nào tôi bổ sung kịp thời chỗ đó. Cho học sinh thực hành nhiều lần, nhiều  <br /> bài để  khắc sâu kiến thức. Đối với những bài ôn tập, hệ  thống kiến thức cơ <br /> bản, tôi đã sử  dụng bảng phụ  ghi những nội dung cần ghi nhớ. Ví dụ  : Tôi ghi  <br /> tất cả  các âm, vần đã học vào bảng phụ  treo cạnh bảng. Yêu cầu học sinh tự <br /> nhẩm đọc và đọc đồng thanh cả lớp trước khi vào bài mới. Những lúc quên, các  <br /> em có thể nhìn vào bảng phụ để nhớ lại.<br /> * Phương pháp trò chơi<br /> Như  chúng ta đã biết học sinh lớp Một rất hiếu động hay bắt chước và <br /> học theo.  Trò chơi học tập là  một loại hoạt động không thể  thiếu được trong <br /> mọi lứa tuổi. Trò chơi giúp các em phát triển cả  về năng khiếu lẫn tư  duy.  Trò <br /> chơi học tập là hình thức học tập thông qua trò chơi. ''Học mà chơi, chơi mà học <br /> '' tạo ra sự hứng thú và niềm tin trong học tập,  duy trì được khả năng chú ý của <br /> các em trong tiết học. Trò chơi học tập không chỉ nhằm giải trí mà còn góp phần <br /> củng cố  tri thức, kĩ năng học tập cho học sinh. Việc sử  dụng trò chơi học tập  <br /> trong quá trình dạy học nhằm làm cho việc tiếp thu tri thức, rèn kĩ năng bớt đi <br /> khó khăn, có thêm sự sinh động, hấp dẫn, phát huy tính tự giác, tích cực, rèn cho <br /> học sinh tính mạnh dạn, tính thi đua, tính kỉ  luật... do đó hiệu quả  học tập của  <br /> các em cao hơn. Vì vậy khi tổ chức trò chơi học tập, tôi đã soạn thảo nội dung  <br /> trò chơi gắn liền với mục tiêu của bài học, luật chơi đưa ra rõ ràng, đơn giản, dễ <br /> nhớ, dễ  thực hiện, điều kiện và phương tiện tổ  chức trò chơi phong phú, hấp <br /> dẫn, sử dụng trò chơi đúng lúc, đúng chỗ. Có như vậy mới kích thích sự thi đua <br /> giành phần thắng cho các em bên tham gia.<br />           Ví dụ : Dạy  bài 64  /im/, /um/ trang 130 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1,  <br /> tập 1. Tôi tổ chức cho các em trò chơi Tìm chữ bí ẩn. Đầu tiên, tôi giới thiệu tên <br /> trò chơi, hướng dẫn cách chơi, phổ  biến luật chơi, chia nhóm rồi phát cho mỗi  <br />                                                                                 <br /> 12<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> nhóm một hộp có đựng các tiếng, từ chứa vần /im/, /um/, quy định thời gian chơi  <br /> và tiến hành cho các em chơi. Ngoài những tiếng từ có sẵn trong hộp, tôi khuyến  <br /> khích các em học sinh năng khiếu tự tìm ghép tiếng, từ khác. Trong thời gian học  <br /> sinh chơi, tôi theo dõi nhắc nhở các em. Sau khi hết thời gian chơi, tôi tiến hành <br /> đánh giá kết quả  chơi. Tôi động viên, khen ngợi tinh thần khi tham gia trò chơi  <br /> của các em, rồi cho các em đọc lại tiếng, từ  vừa tìm được như  vậy các em sẽ <br /> nắm chắc kiến thức vừa học.       <br />         Hay khi dạy  bài 69 /ăt/, /ât/ trang 140 sách giáo Tiếng Việt lớp 1 tập 1, tôi  <br /> tổ  chức cho các em chơi trò chơi nhìn tranh, vật thật đoán chữ. Tôi lần lượt chỉ <br /> vào đôi mắt mình, bắt tay một em học sinh và đưa ra chai mật ong sau mỗi lần  <br /> như  vậy gọi các em lên bảng gắn từ  tương  ứng.  Qua trò chơi này giúp các em <br /> nhớ vần mới, phát triển tư duy sáng tạo tìm nhanh các tiếng có vần mới, đọc và <br /> viết các tiếng, từ đó . <br />         Hoặc khi dạy  bài 103: Ôn tập, tôi đã tổ  chức cho các em trò chơi hái hoa  <br /> dân chủ. Tôi chuẩn bị một số bông hoa bằng giấy trên mỗi bông hoa ghi một từ <br /> có âm hoặc vần mới học ở mặt giấy phía trong.  Các em lần lượt lên hái rồi đọc  <br /> từ ghi ở bông hoa. Đối với các em năng khiếu sau khi đọc xong học sinh phải nói <br /> một cụm từ hoặc một câu trong đó có các từ đã học. Thông qua trò chơi giúp các <br /> em luyện nhẩm đánh vần nhanh để đọc trơn cả tiếng, cả từ, dùng từ đã học để <br /> tạo từ ngữ hoặc câu ngắn.<br />           Với những trò chơi mà tôi đã tổ chức trong các giờ học đã tạo cho các em <br /> sự  chú ý, tinh thi đua, khắc sâu kiến thức. Thông qua việc tổ  chức các trò chơi <br /> này, tôi nhận thấy để trò chơi có hiệu quả, ngoài việc chuẩn bị trò chơi thì việc  <br /> lựa chọn sao cho phù hợp với nội dung bài cũng là điều quan trọng.<br /> * Phương pháp làm mẫu<br /> Làm mẫu cũng là việc làm quan trong khi dạy tiếng Việt đối với học sinh  <br /> dân tộc thiểu số. Nếu thầy phát âm chuẩn thì trò cũng phát âm chuẩn. Bởi vậy  <br /> trong mỗi giờ dạy tiếng Việt, tôi đều chú ý đến khâu phát âm mẫu, khâu rèn kỹ <br /> năng đọc (kỹ năng phát âm) cho học sinh. Chú ý lắng nghe, quan sát và kịp thời  <br /> hướng dẫn sửa sai cho các em, vì đọc mẫu và rèn kỹ  năng đọc không tốt dẫn <br /> đến học sinh bắt chước đọc sai, đọc ngọng lâu dần thành quen rất khó sửa. Học <br /> sinh các dân tộc khác nhau thì cách phát âm cũng khác nhau. Ví dụ  học sinh dân  <br /> tộc Ê­ đê khi phát âm các âm lưỡi đều uốn cong và bật mạnh dẫn đến các âm <br /> phát ra gần như  đều có thêm dấu nặng. Vì vậy khi dạy phát âm, tôi chú ý làm <br /> mẫu để học sinh quan sát được các cơ quan phát âm như môi, răng, lưỡi... Ví dụ <br /> khi dạy bài 13:  /n/, /m/ trang 28 sách giáo khoa Tiếng Việt 1, tập 1, sau khi viết  <br /> âm /n/ lên bảng tôi phát âm mẫu và hướng dẫn cách phát âm rồi gọi từng em phát  <br />                                                                                 <br /> 13<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> âm và sửa sai ngay.  Tôi chú ý rèn học sinh bắt đầu từ phần âm tiếng Việt nhất  <br /> là các phụ âm tiếng Việt, rèn kỹ việc phát âm khi học ở phần âm như sau: <br />             Đối với các âm học sinh phát âm sai nhiều như  âm: b/v, p/ph, t/th ch/ <br /> tr...Thì tôi đã phân loại đưa về  nhóm âm có đặc điểm phát âm giống nhau,  <br /> sau đó mô tả và dùng các bộ phận cấu âm để phát âm mẫu một cách tỉ mỉ. Ví <br /> dụ phụ âm b là phụ âm tắc hơi bị cản lại sau thoát ra đường miệng vào mũi <br /> như phụ âm v lại là phụ âm hữu thanh dây thanh rung hay (phụ âm p là phụ <br /> âm sát hơi đi qua kẽ  hở  miệng, nhưng phụ  âm ph lại là phụ  âm tắc hơi bị <br /> cản lại sau thoát ra đường miệng vào mũi, dây thanh rung) hoặc (phụ âm t thì <br /> luồng hơi ra đằng mũi còn phụ  âm th thì luồng hơi sẽ  ra theo miệng), học  <br /> sinh quan sát tôi phát âm và thực hành theo. Trong khi học sinh phát âm, tôi  <br /> quan sát phát hiện kết hợp sửa sai kịp thời. Phải luyện phát âm thật kỹ nhiều  <br /> lần, đúng mới thôi. Chú ý hướng dẫn các em cách lấy hơi, nhấn giọng. <br /> Đối với các vần học sinh hay phát âm sai như  vần: ui/iu, eo/oe,  ưu/ươu, <br /> eng/anh/em, ua/ươ, êch/êt, it/uyt, ăm/ ăp,…thì tôi cho học sinh phân tích kỹ  cấu <br /> tạo, đánh vần, đọc trơn thành thạo từng vần rồi mới so sánh sự  giống và khác  <br /> nhau giữa các vần đã học, so sánh rồi rút ra cách đọc. Điểm mấu chốt ta có thể <br /> cho học sinh dùng thẻ  để  tạo từ, dùng đồ  dùng trực quan để  giải nghĩa từ  kết  <br /> hợp với sự  hỗ  trợ  có hiệu quả  của tiếng mẹ  đẻ. Học sinh nắm vững cấu tạo  <br /> vần, tiếng, hiểu nghĩa từ kết hợp quan sát khẩu hình, luyện dần sẽ đọc đúng. <br /> Đa số  các em đọc còn nhầm lẫn các dấu thanh, tiếng có thanh thì đọc  <br /> không thanh, tiếng không có dấu thanh thì đọc có dấu thanh. Ví dụ: bình tĩnh/  <br /> bình tính; nương rẫy / nương rấy, nhà trường/ nhà trương, ý muốn/ ý muộn  …<br /> Thì tôi cho các em nắm vững cấu tạo, cách phát âm từng dấu, dùng thẻ  tạo từ, <br /> nắm nghĩa của từ  qua đồ  dùng trực quan hoặc bằng hành động trực tiếp để  từ <br /> đó phát âm đúng và tự sửa sai các dấu thanh. <br /> Trong khi học sinh đọc, nói (phát âm) tiếng Việt tôi theo dõi quan sát từng <br /> em, phát hiện chỗ các em đọc sai để kịp thời sửa ngay và hướng dẫn các em đọc <br /> theo tốc độ quy định, không quá chậm hoặc quá nhanh, đọc, nói đủ to cho tất cả <br /> các bạn trong lớp nghe được, rèn tư thế đứng tự tin, thỏa mái khi đọc, nói tiếng  <br /> Việt. Đối với những em đọc sai chính âm tiếng Việt, tôi đã rèn luyện để các em <br /> đọc đúng, đọc đủ, không đọc thừa, đọc sót âm, tiếng, từ,…Đọc với tốc độ  vừa <br /> phải, giọng đọc phải phù hợp với yêu cầu và nội dung từng bài.<br />   Bên cạnh đó vẫn có những em phát âm bị  khuyết âm trong tiếng tiếng  <br /> Việt, còn lẫn lộn giữa vần  ưng/  ưn, uông/ uôn, iêng/iên. Ví dụ  khi dạy đọc từ <br /> ngữ   ứng dụng bài 75: ang, anh   có em đọc "bánh chưng" thành "bánh chưn".  <br /> Nguyên nhân chính là các em chưa biết vị  trí các cơ  quan phát âm và phối hợp <br /> <br />                                                                                 <br /> 14<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> giữa các cơ  quan đó. Vì thế  tôi yêu cầu các em quan sát kĩ tôi phát âm mẫu rồi <br /> gọi các em phát âm lại. Nếu phát âm đúng "bánh chưng" hơi sẽ  bị  chặn lại  ở <br /> một vị trí trong khoang miệng, Khi các em làm sai hay chưa làm được, tôi không <br /> la mắng hoặc phê bình các em, mà nhẹ nhàng chỉ bảo cho các em. Trong giờ học, <br /> tôi đi xuống bên học sinh xem em nào đã làm được còn em nào làm chưa làm <br /> được để kịp thời giúp đỡ các em, chỉ cụ thể cho các em. Nhất là với các em khó <br /> khăn về  đọc và viết, tôi đọc lại cho các em nghe rồi gợi ý để  các em phân tích  <br /> nhớ lại cấu tạo của tiếng hay bắt tay các em viết cho đúng. Hướng dẫn chi tiết <br /> cho các em tư thế ngồi học đúng, cách cầm sách khi đọc, cách cầm bút viết, cách  <br /> trình bày bài vở, cách học tập ở lớp, ở nhà. Tất cả cần làm mẫu và yêu cầu học  <br /> sinh làm theo. Dần dần các em có thói quen, có kĩ năng kĩ xảo trong việc học tập.  <br /> Từ đó tạo ra không khí thoải mái, tự tin, mạnh dạn hơn khi tham gia hoạt động  <br /> học. Qua đó, tôi nắm được một phần nào những sở thích, những niềm vui hoặc  <br /> những khó khăn của các em trong học tập hay trong sinh hoạt hàng ngày.<br /> Biện pháp thứ  hai: Vận dụng linh hoạt các hình thức tổ  chức dạy <br /> học<br />           Việc vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học sẽ có tác dụng rất  <br /> lớn đến hiệu quả  giảng dạy.  Học sinh được luyện tập kĩ năng đọc, viết theo <br /> nhiều hình thức, chống học vẹt. Giúp các em ghi nhớ bằng nhiều giác quan cách  <br /> đọc, cách viết mà không nhàm chán và ghi nhớ bài học tốt hơn. Là cơ hội để các  <br /> em đều được luyện đọc, luyện viết, luyện nói, được làm việc tập thể  theo  <br /> nhóm, học cách hợp tác với bạn bè trong học tập. Nó tạo môi trường thuận lợi  <br /> cho việc giao tiếp, cho việc rèn luyện bốn kĩ năng sử dụng tiếng Việt (nghe, nói,  <br /> đọc, viết). <br />          Khi dạy một tiết học vần, tôi đã cho các em đọc thành tiếng trên bảng lớp,  <br /> trong sách giáo khoa bằng nhiều hình thức đọc nhẩm, đọc thành tiếng . Thực <br /> hiện song song với việc luyện đọc thì luyện viết cũng không kém phần quan <br /> trọng. Các em được luyện viết vào bảng con, viết trên bảng lớp, viết trong vở <br /> tập viết. Sau khi đọc, viết  thành thạo, tôi tổ  chức cho các em tập nói câu, nói <br /> theo chủ đề. Khi tổ chức các hình thức học tập, tôi đã kết hợp sử dụng đúng lúc, <br /> đúng chỗ, tận dụng thế mạnh của mỗi hình thức học tập trong quá trình dạy học  <br /> như học cá nhân ­ theo nhóm ­ cả lớp thích hợp với các nội dung học tập. Trong <br /> quá trình thực hiện, tôi luôn luôn gần gũi, kịp thời khen ngợi, ghi nhận những  <br /> tiến bộ của học sinh, động viên các em tiếp tục phát huy, tạo sự tự tin trong học  <br /> tập cho các em. Đối với  các em năng khiếu tôi khuyến khích, gợi mở  bằng  <br /> những câu hỏi khái quát hơn. Với những em học sinh khó khăn tôi đưa ra câu hỏi  <br /> nhỏ sát với nội dung cần trả lời. <br /> <br /> <br />                                                                                 <br /> 15<br /> Người thực hiện: Trần Thị Minh – Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đề tài: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 1 DTTS học tốt môn Tiếng Việt<br /> Ví dụ  khi dạy  Tập đọc bài Tặng cháu  trang  49 sách giáo khoa Tiếng <br /> Việt 1, tập 2. Tôi hỏi <br /> + Bác Hồ tặng vở cho ai? <br /> + Bác mong các cháu làm điều gì? <br /> + Em đã làm gì để tỏ lòng kính yêu Bác? <br /> Thông qua các câu hỏi, các em hiểu nội dung bài đọc, biết liên hệ thực tế <br /> và rèn kĩ năng sống.       <br /> <br /> <br />  <br />          Biện pháp thứ ba: Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà<br />          Đến trường các em đư