Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Số 10A năm 2017

Hoäi ñoàng bieân taäp Toång bieân taäp Toøa soaïn<br /> GS.TSKH.VS Nguyeãn Vaên Hieäu Ñaëng Ngoïc Baûo 113 Traàn Duy Höng - phöôøng Trung Hoøa - quaän Caàu Giaáy - Haø Noäi<br /> GS.TS Buøi Chí Böûu Phoù Toång bieân taäp Tel: (84.24) 39436793; Fax: (84.24) 39436794<br /> PGS.TSKH Nguyeãn Vaên Cö Nguyeãn Thò Haûi Haèng Email: khcnvn@most.gov.vn<br /> Nguyeãn Thò Höông Giang Website: khoahocvacongnghevietnam.com.vn<br /> GS.TSKH Nguyeãn Ñình Ñöùc<br /> PGS.TS Phaïm Vaên Ñöùc tröôûng ban Bieân taäp giaáy pheùp xuaát baûn<br /> Phaïm Thò Minh Nguyeät<br /> GS.TSKH Vuõ Minh Giang Soá 1153/GP-BTTTT ngaøy 26/7/2011<br /> PGS.TS Trieäu Vaên Huøng tröôûng ban trò söï Soá 2528/GP-BTTTT ngaøy 26/12/2012<br /> Löông Ngoïc Quang Höng Soá 592/GP-BTTTT ngaøy 28/12/2016<br /> GS.TS Phaïm Gia Khaùnh<br /> GS.TS Phaïm Thanh Kyø trình baøy Giaù: 18.000ñ<br /> GS.TS Phaïm Huøng Vieät Ñinh Thò Luaän In taïi Coâng ty TNHH in vaø DVTM Phuù Thònh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Muïc luïc<br /> CHÍNH SÁCH VÀ QUẢN LÝ<br /> 4 l KH&CN phải là nền tảng cho đổi mới sáng tạo.<br /> 7 Nguyễn Quang Thuấn: Làm thế nào để quản trị quốc gia tốt trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0?<br /> 11 l Tiêu chuẩn giúp thành phố thông minh hơn.<br /> 12 Lê Quang Vinh: Một số đề xuất về hoàn thiện chế định nhãn hiệu trong Luật Sở hữu trí tuệ.<br /> 17 Lê Quang Hiệp: Đánh giá năng lực quốc gia về ứng phó sự cố bức xạ, hạt nhân trong việc thực hiện Điều lệ Y tế<br /> quốc tế.<br /> <br /> KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI<br /> 20 l Đẩy mạnh khai thác, ứng dụng các sáng chế/giải pháp hữu ích vào thực tiễn.<br /> 23 Lê Huỳnh Thanh Phương, Ngô Thị Tuyết Lan…: Phát triển công nghệ sinh học ứng dụng trong sản xuất vắc-xin<br /> cho vật nuôi tại Việt Nam.<br /> 26 l Hoàn thiện quy trình nhân giống một số cây thuốc quý, có giá trị kinh tế cao ở quy mô công nghiệp.<br /> 28 Lê Hữu Hoàng, Lương Công Bình…: Khả năng chống oxy hóa và ức chế enzyme tyrosinase của yến sào.<br /> <br /> ĐỊA PHƯƠNG<br /> 31 Nguyễn Đức Kiên: Kinh nghiệm rút ra từ các dự án thuộc Chương trình nông thôn miền núi trên địa bàn tỉnh Bắc<br /> Giang.<br /> 33 Nguyễn Ngọc Lai: Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong chế biến hạt điều ở Bình Phước.<br /> <br /> NHÌN RA THẾ GIỚI<br /> 37 Nguyễn Mạnh Quân: In 3D - Công nghệ đỉnh cao của sự phát triển.<br /> 41 l Tổng hợp polymer có độ dẫn nhiệt cao.<br /> 44 Bạch Tân Sinh: Kế hoạch trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc.<br /> <br /> DIỄN ĐÀN<br /> 47 Nguyễn Huy Cường: Mô hình hợp tác công - tư: Động lực đổi mới công nghệ và phát triển doanh nghiệp KH&CN.<br /> 50 Đào Quang Thủy: Đề xuất chính sách khuyến khích doanh nghiệp thành lập Quỹ phát triển KH&CN.<br /> 53 Tô Văn Trường: “Mổ xẻ” về thủ phạm dấu mặt gây xói lở ở ĐBSCL.<br /> 57 Nguyễn Minh Quang: Sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long và mối “đe dọa kép” cần nhận diện.<br /> 60 Thân Văn Đón, Lại Văn Mạnh…: Hoạt động khai thác, sử dụng và những vấn đề đặt ra đối với tài nguyên nước ở Việt<br /> Nam.<br />  Vietnam Journal of Science,<br /> Technology and Engineering<br /> EDITORial council EDITOR - in - chief office<br /> Prof.Dr.Sc. Academician Nguyen Van Hieu Dang Ngoc Bao 113 Tran Duy Hung - Trung Hoa ward - Cau Giay dist - Ha Noi<br /> Prof. Dr Bui Chi Buu DEPUTY EDITOR Tel: (84.24) 39436793; Fax: (84.24) 39436794<br /> Nguyen Thi Hai Hang Email: khcnvn@most.gov.vn<br /> Assoc.Prof. Dr.Sc Nguyen Van Cu<br /> Nguyen Thi Huong Giang Website: khoahocvacongnghevietnam.com.vn<br /> Prof. Dr.Sc Nguyen Dinh Duc<br /> Assoc.Prof. Dr Pham Van Duc head of editorial board publication licence<br /> Pham Thi Minh Nguyet No. 1153/GP-BTTTT 26th July 2011<br /> Prof. Dr.Sc Vu Minh Giang<br /> head of administration No. 2528/GP-BTTTT 26th December 2012<br /> Assoc.Prof. Dr Trieu Van Hung<br /> Luong Ngoc Quang Hung No. 592/GP-BTTTT 28th December 2016<br /> Prof. Dr Pham Gia Khanh<br /> Prof. Dr Pham Thanh Ky Art director<br /> Dinh Thi Luan<br /> Prof. Dr Pham Hung Viet<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Contents<br /> POLICY AND MANAGEMENT<br /> 4 l Science and Technology is a platform for innovation.<br /> 7 Quang Thuan Nguyen: How to manage the country well in the context of industrial revolution 4.0?<br /> 11 l Standards make cities smarter.<br /> 12 Quang Vinh Le: Some suggestions on how to complete the trademark regulations in the Intellectual Property Law.<br /> 17 Quang Hiep Le: Assessing the national capacity to respond to radiation and nuclear incidents in the implementation<br /> of the International Health Charter.<br /> SCIENCE - TECHNOLOGY AND INNOVATION<br /> 20 l Promoting the exploitation and application of inventions/utility solutions in reality.<br /> 23 Huynh Thanh Phuong Le, Thi Tuyet Lan Ngo…: The development and application of biotechnology in the production<br /> of vaccines for pets in Vietnam.<br /> 26 l Completing the breeding process of some valuable medicinal plants with high economic values at the industrial<br /> scale.<br /> 28 Huu Hoang Le, Cong Binh Luong…: Antioxidant capacity and tyrosinase enzyme inhibition of salanganes’ nest.<br /> LOCAL<br /> 31 Duc Kien Nguyen: Experiences from the projects under the Mountain Rural Development Programme in Bac Giang<br /> province.<br /> 33 Ngoc Lai Nguyen: Applying advanced technologies in cashew processing in Binh Phuoc Province.<br /> LOOK AT THE WORLD<br /> 37 Manh Quan Nguyen: 3D Printing - The top technology of development.<br /> 41 l Synthesis of polymers with high thermal conductivity.<br /> 44 Tan Sinh Bach: The China’s plan to become a leading country of artificial intelligence.<br /> SCIENTIFIC AND TECHNOLOGICAL FORUM<br /> 47 Huy Cuong Nguyen: Public - Private partnerships: The motivation for technological innovation and development of<br /> S&T enterprises.<br /> 50 Quang Thuy Dao: Recommendations of policies to encourage enterprises to set up science and technology<br /> development funds.<br /> 53 Van Truong To: “Dissections” about the hidden perpetrator of erosion in the Mekong River Delta.<br /> 57 Minh Quang Nguyen: Landslides in the Mekong River Delta and the “double threat” that need to be identified.<br /> 60 Van Don Than, Van Manh Lai…: Exploitation, use, and arising issues for water resources in Vietnam.<br /> chính sách và quản lý<br /> Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> KH&CN phải là nền tảng cho đổi mới sáng tạo<br /> Đó là khẳng định của ông Esko Aho - nguyên Thủ tướng Phần Lan tại buổi<br /> thuyết trình do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức ngày 18/9/2017.<br /> Đây là hoạt động tiếp nối buổi thuyết trình của GS Goran Roos (người được tạp<br /> chí kinh doanh của Tây Ban Nha “Direccion y Progreso” bình chọn là 1 trong<br /> 13 nhà tư tưởng có ảnh hưởng nhất thế kỷ XXI) tại Bộ KH&CN vào cuối tháng<br /> 8/2017 vừa qua, nằm trong chuỗi hoạt động đào tạo nâng cao năng lực cho cán<br /> bộ hoạch định chính sách về KH&CN và đổi mới sáng tạo (ĐMST) của Chương<br /> trình Đối tác ĐMST Việt Nam - Phần Lan giai đoạn II (IPP2). Việc đưa các chuyên<br /> gia hàng đầu thế giới về ĐMST đến Việt Nam sẽ cung cấp những kiến thức và<br /> tư duy mới cho đội ngũ cán bộ quản lý của Bộ KH&CN, các Sở KH&CN, các bộ,<br /> ngành liên quan; từ đó góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả trong việc<br /> xây dựng các chính sách phát triển KH&CN và ĐMST gắn với tăng trưởng kinh<br /> tế và phát triển bền vững ở Việt Nam.<br /> <br /> “Chính chúng ta cần thay đổi trước”<br /> Phát biểu khai mạc buổi thuyết trình, Bộ trưởng<br /> Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh nhấn mạnh lại câu nói<br /> mà chính ông đã phát biểu tại buổi thuyết trình của<br /> GS Goran Roos vào tháng 8 vừa qua: “Để bắt kịp<br /> với những yêu cầu đổi mới của đất nước trong bối<br /> cảnh mới, chính chúng ta - các nhà quản lý và hoạch<br /> định chính sách KH&CN, ĐMST cần thay đổi trước”.<br /> Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, trên các diễn<br /> đàn kinh tế gần đây, khái niệm nền kinh tế tri thức<br /> đang dần được thay đổi bằng khái niệm nền kinh tế<br /> ĐMST. Hướng đến một nền kinh tế mà vai trò dẫn<br /> dắt dựa trên ĐMST, khởi nghiệp là xu hướng của Bộ trưởng Chu Ngọc Anh phát biểu khai mạc buổi<br /> nhiều quốc gia trên thế giới. Đối với Việt Nam, mô thuyết trình.<br /> hình tăng trưởng dựa trên lao động giá rẻ, tài nguyên<br /> bộ đáng khích lệ so với các quốc gia thu nhập trung<br /> thiên nhiên đã không còn thích hợp, nguồn vốn trí<br /> tuệ trở thành đầu vào quan trọng trong hoạt động bình về xếp hạng chỉ số ĐMST và một số lĩnh vực<br /> sản xuất và kinh doanh. Đầu tư cho KH&CN, ĐMST nghiên cứu KH&CN có thế mạnh... Tuy nhiên, nếu<br /> và nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba so sánh với Phần Lan, chúng ta còn khoảng cách<br /> đột phá chiến lược trong tăng trưởng kinh tế bền rất xa, và có lẽ xa hàng thập kỷ phát triển, cần rất<br /> vững bên cạnh hai trụ cột là thể chế và hạ tầng đã nhiều nỗ lực, quyết tâm để thu hẹp khoảng cách.<br /> được Đảng, Quốc hội và Chính phủ quan tâm tập Tham dự buổi thuyết trình, Bộ trưởng tự nhận mình<br /> trung chỉ đạo. Trong điều kiện một nước phát triển là một người học trò luôn lắng nghe và học hỏi để<br /> với nguồn lực có hạn, quy mô và tiềm lực của nền tích lũy các kinh nghiệm trong quản lý, điều hành<br /> kinh tế còn thấp nhưng Việt Nam đã có những tiến hoạt động KH&CN của ngành.<br /> <br /> <br /> <br /> 4 Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Toàn cảnh buổi thuyết trình.<br /> <br /> KH&CN phải là nền tảng cho ĐMST ta hay nghĩ đến các nước Bắc Âu, trong đó có Phần<br /> Lan. Ngoài vấn đề then chốt của KH&CN, sự thành<br /> Mở đầu bài thuyết trình, cựu Thủ tướng Esko<br /> công của Phần Lan - theo ông Esko - được thể hiện<br /> Aho đánh giá cao sự thay đổi của Việt Nam trong<br /> ở những “chìa khóa” sau:<br /> 6 năm qua khi ông có dịp đến Việt Nam 3 lần. Việt<br /> Nam đang có sự thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt trong Xây dựng hệ thống giáo dục chất lượng cao<br /> chuyển dịch kinh tế. Điều đó cho thấy, Việt Nam đã<br /> Xác định con người là nền tảng của mọi nền tảng<br /> và đang nắm bắt rất tốt các cơ hội để phát triển. Tuy<br /> nên một trong những định hướng đầu tiên mang tính<br /> nhiên, để đạt được thành công hơn nữa, Việt Nam<br /> tiên quyết của Chính phủ Phần Lan đó là đầu tư cho<br /> có thể tham khảo câu chuyện của đất nước Phần<br /> giáo dục con người ngay từ sớm. Khác với một số<br /> Lan nhỏ bé xinh đẹp, 1 trong 4 quốc gia (cùng với<br /> nước ở châu Âu hay Hoa Kỳ, Phần Lan đầu tư cho<br /> Thụy Điển, Nhật Bản và Singapore) có sự bứt phá<br /> giáo dục ngay từ bậc tiểu học. Ở bậc tiểu học, học<br /> mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội thế kỷ XX.<br /> sinh được học những thầy giỏi nhất, với những kiến<br /> Nói đến Phần Lan người ta sẽ nhắc ngay đến thức đầy đủ nhất và không có sự phân biệt khoảng<br /> đất nước của sự ĐMST. Theo ông Esko Aho, để cách giữa học sinh thành phố hay nông thôn, hay<br /> hoạt động ĐMST thành công trước hết phải dựa vào khoảng cách “con nhà giàu - nghèo” trong xã hội.<br /> KH&CN - đây là nền tảng cơ bản của hoạt động Ông Esko Aho nhấn mạnh, Chính phủ Phần Lan<br /> ĐMST. Tùy từng giai đoạn phát triển khác nhau xác định giáo dục tiểu học là sản phẩm xã hội chất<br /> của mỗi đất nước mà xác định phát triển theo chiều lượng cao, chính vì vậy trẻ em được đầu tư ngay<br /> ngang hay chiều sâu, nhưng căn bản cốt lõi vẫn từ rất sớm và bài bản. Điều này đã giúp cho Phần<br /> phải dựa trên KH&CN. Rất nhiều quốc gia đã cố Lan có được đội ngũ nhân lực chất lượng cao với<br /> gắng trong hoạt động ĐMST nhưng họ không thành nền tảng kiến thức ngay từ “gốc” để trở thành những<br /> công như mong đợi vì có sự khác nhau về nền tảng công dân chuẩn, có khả năng vận dụng tri thức vào<br /> KH&CN và đầu tư cho KH&CN. Thực tế đã chứng cuộc sống.<br /> minh rằng, đất nước nào đầu tư cho KH&CN thỏa<br /> Nghiên cứu phải gắn liền với sản xuất<br /> đáng, đúng hướng, đất nước đó thành công. Hàn<br /> Quốc, Singapore… là những nước như vậy. Tuy Sự phối hợp chặt chẽ giữa khối nghiên cứu (các<br /> nhiên, nhắc đến sự thành công trong ĐMST, người trường đại học, viện nghiên cứu) với khối sản xuất<br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> Soá 10 naêm 2017<br /> Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> Trong những năm gần đây, Phần Lan luôn ở top<br /> 10 quốc gia hàng đầu thế giới về Chỉ số ĐMST<br /> toàn cầu (GII) và Chỉ số cạnh tranh toàn cầu<br /> (GCI). Các chỉ số về hiệu quả của tổ chức công,<br /> hệ thống giáo dục đại học, mức độ ĐMST của<br /> doanh nghiệp, công bố và trích dẫn quốc tế,<br /> hợp tác công - tư của Phần Lan cũng luôn đứng<br /> hàng đầu thế giới.<br /> Ông Esko Aho là chuyên gia hàng đầu của Phần<br /> Lan và EU về chính sách phát triển kinh tế dựa<br /> trên khoa học, công nghệ và ĐMST. Ông đã<br /> trải qua nhiều vị trí chủ chốt trong Chính phủ<br /> Cựu Thủ tướng Phần Lan - Ông Esko Aho tại buổi thuyết<br /> trình.<br /> và khu vực tư nhân như: Thủ tướng Phần Lan<br /> (1991-1995), Chủ tịch SITRA (Quỹ phát triển<br /> (doanh nghiệp) để đưa ra sản phẩm theo đúng yêu ĐMST trực thuộc Nghị viện Phần Lan), Phó Chủ<br /> cầu của xã hội là một triết lý mà Phần Lan đã áp tịch Tập đoàn Nokia. Ông đã tham gia nhóm<br /> dụng trong nhiều thập niên qua. Sự phối hợp hiệu chuyên gia xây dựng chính sách cho EU thúc<br /> quả này còn thể hiện ở chỗ, các sinh viên trong các đẩy nghiên cứu và tăng cường hiệu năng cho<br /> trường đại học của Phần Lan dành phần lớn thời ĐMST, chủ tọa nhóm nghiên cứu đề xuất chiến<br /> gian của mình để trải nghiệm thực tế tại các doanh<br /> nghiệp, đây là những học phần bắt buộc để họ có<br /> lược ĐMST quốc gia của Phần Lan năm 2008.<br /> thể cọ sát với thực tế trước khi tốt nghiệp. Điều này<br /> giúp cả hai khối luôn có sự gắn bó chặt chẽ, sản mọi quy tắc thông thường. Chính vì vậy, ở một thời<br /> phẩm được tạo ra luôn đáp ứng được yêu cầu của điểm nhất định, khi phải đứng trước những lựa chọn<br /> người sử dụng. sinh tử, tổ chức, cá nhân cần phải biết thay đổi khái<br /> Sự kết hợp tốt giữa khu vực công (nhà nước) niệm đúng lúc (chứ không phải thay đổi chiến lược<br /> và tư (doanh nghiệp) phát triển của công ty), chấp nhận rủi ro để đạt được<br /> thành công, và Nokia chính là bài học điển hình của<br /> Doanh nghiệp là xương sống của bất kỳ nền kinh<br /> tế nào, chính vì vậy hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đất nước Phần Lan. Từ một doanh nghiệp trong lĩnh<br /> là sứ mạng của mọi chính phủ. Ông Esko Aho nêu vực sản xuất giấy và bột giấy, khi phải đứng trước<br /> chính kinh nghiệm của bản thân mình khi ông làm lựa chọn sinh - tử (Nokia rơi vào khủng hoảng thập<br /> Thủ tướng Phần Lan và khi ông giữ cương vị Phó niên 90 của thế kỷ XX, bán không doanh nghiệp nào<br /> Chủ tịch Tập đoàn Nokia. Hơn ai hết, ông hiểu sự mua) họ đã biết thay đổi khái niệm đúng lúc, nắm<br /> khác biệt về tư duy và logic làm việc giữa khu vực bắt đúng hướng công nghệ của tương lai và trở thành<br /> công và tư. Giữa hai khối này luôn tồn tại những một trong những đế chế về điện thoại di động và dịch<br /> khoảng cách cần phải được thu hẹp. Chỉ khi nào hai vụ viễn thông lớn mạnh nhất trên toàn cầu. Để trở<br /> khối công - tư có thể tận dụng các điểm mạnh của thành đế chế Nokia, người lãnh đạo đã thay đổi hẳn<br /> mỗi bên để phối hợp đạt hiệu quả tốt thì khi đó mọi triết lý kinh doanh, thu gọn các lĩnh vực đã mở rộng<br /> đường hướng sẽ thành công. Và Phần Lan đã làm ra trước đó, tập trung mọi nguồn lực vào một sân<br /> rất tốt điều này, trở thành hình mẫu cho nhiều nước chơi và tỏa sáng ở sân chơi đó. Cho đến nay mặc dù<br /> học tập. Nokia đã bị một số “ông lớn” vượt qua, nhưng nhắc<br /> đến Nokia người ta vẫn nhớ đến một thương hiệu<br /> Thay đổi khái niệm, nắm bắt công nghệ của<br /> toàn cầu với bài học thành công về sự ĐMST mà<br /> tương lai - trường hợp thành công của Nokia<br /> không phải doanh nghiệp nào cũng làm được?<br /> Theo cựu Thủ tướng Phần Lan, mấu chốt của<br /> Hải Hằng-Quang Hưng<br /> hoạt động ĐMST là mọi người có thể chấp nhận<br /> cái mới cùng sự rủi ro, bởi sự sáng tạo luôn phá vỡ<br /> <br /> <br /> <br /> 6 Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> Làm thế nào để quản trị quốc gia tốt<br /> trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0?<br /> GS.TS Nguyễn Quang Thuấn<br /> Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam<br /> <br /> <br /> Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) khiến cho công nghệ và quản trị có mối liên hệ<br /> chặt chẽ với nhau và trở thành hai yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của mọi quốc gia. Điều này<br /> đặt ra những thách thức rất lớn khi cả nền tảng công nghệ lẫn chất lượng quản trị quốc gia của nước<br /> ta còn thấp. Nếu tận dụng tốt các cơ hội và vượt qua được các thách thức này, hơn bao giờ hết, Việt<br /> Nam sẽ có khả năng thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước tiên tiến hơn, còn ngược lại, chúng<br /> ta sẽ bị tụt hậu ngày một xa hơn so với các nước đi trước.<br /> Quản trị quốc gia trong thời đại công người đều có cơ hội khai thác và chất lượng dịch vụ. Sự phối hợp<br /> nghệ sử dụng các thông tin này. Đây và kết nối trong hệ thống chính<br /> là nhân tố hết sức quan trọng phủ, từ cấp trung ương tới địa<br /> Sự bùng nổ của công nghệ<br /> để nâng cao tính minh bạch - phương cũng như các bộ phận<br /> thông tin và truyền thông (ICT),<br /> một trong những chỉ số quản trị chức năng khác nhau trong bộ<br /> đặc biệt là công nghệ số, đã giúp<br /> thường bị xem là yếu nhất của máy cũng được cải thiện.<br /> dỡ bỏ các rào cản về mặt công<br /> nghệ, giúp thiết lập mô hình các nền kinh tế đi sau; đồng thời,<br /> Thứ ba, những đột phá về<br /> quản trị điện tử (e-governance) cải thiện chất lượng và quá trình<br /> công nghệ đang làm thay đổi cấu<br /> với những phiên bản được nâng thực thi chính sách với hiệu quả<br /> trúc và phương thức quản lý kinh<br /> cấp không ngừng như quản trị số vượt xa các sáng kiến phi công<br /> tế - xã hội một cách sâu sắc, theo<br /> (digital governance), quản trị di nghệ.<br /> hướng “mở” và “động” hơn. Với<br /> động (m-governance) và quản trị Thứ hai, trong môi trường việc phủ sóng internet và truy<br /> thông minh (smart governance). quản trị truyền thống, chính phủ cập mạng bằng điện thoại thông<br /> Trong môi trường quản trị điện tử, thường đóng vai trò là người độc minh, quản lý xã hội sẽ không<br /> đột phá về mặt công nghệ đang lập điều phối và can thiệp một còn giới hạn ở phạm vi lãnh thổ<br /> tạo ra những người chơi mới có chiều vào các hành vi xã hội. quốc gia mà mở rộng trên phạm<br /> vai trò khác trước và thay đổi Trong môi trường quản trị điện vi toàn cầu. Chính phủ sẽ phải<br /> hoàn toàn cách chơi. tử đặc trưng bởi tính tương tác và quản lý công dân của mình trong<br /> Thứ nhất, quản trị điện tử mở tự động hóa, chính phủ chuyển so sánh và giao thoa với sự quản<br /> ra một phương thức mới nhằm cải sang hoạt động theo mô hình lý công dân của các nước khác.<br /> thiện chất lượng quản trị thông chính phủ điện tử. Nhiều dịch<br /> Thứ tư, tốc độ phát triển của<br /> qua việc nâng cao hiệu quả cung vụ (thuế, thủ tục hành chính cấp<br /> những đột phá trong CMCN 4.0<br /> cấp các dịch vụ công, tăng cường phép, nộp phạt hành chính, quản<br /> là không có tiền lệ trong lịch sử1.<br /> phổ cập thông tin và mở rộng sự lý đất đai, tài nguyên, cư trú, xuất<br /> tham gia của người dân vào các nhập cảnh…) được cung cấp qua<br /> quá trình chính sách: Từ khâu mạng một cách nhanh chóng và Để đo tốc độ lan truyền của công nghệ, một<br /> 1<br /> <br /> số chuyên gia sử dụng tiêu chí thời gian mà sản<br /> xây dựng cho đến giám sát thực thuận tiện. Tương tác giữa chính phẩm công nghệ đạt ngưỡng 50 triệu người sử<br /> thi và đánh giá kết quả. Trên nền phủ với người dân, doanh nghiệp dụng. Theo tiêu chí này, tốc độ lan truyền công<br /> tảng ICT, các thông tin được số và các tổ chức xã hội diễn ra liên nghệ tăng mạnh trong giai đoạn gần đây: Nếu<br /> như trước đây để đạt được con số 50 triệu người<br /> hóa, cung cấp qua mạng, trên tục và trực tuyến [1], nhờ đó chính<br /> sử dụng, điện thoại cần 75 năm, radio cần 38<br /> những trang web và tiếp cận bởi phủ tiếp nhận được nhanh chóng năm, ti vi cần 13 năm thì gần đây Internet chỉ<br /> mọi người dân; nhờ đó, tất cả mọi các ý kiến phản hồi và cải thiện cần 4 năm và Facebook chỉ cần 3,5 năm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> Soá 10 naêm 2017<br /> Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> Nếu như các cuộc cách mạng ta nói nhiều đến yêu cầu phải tuân thủ hữu hiệu. Thực tế cho<br /> công nghiệp trước đây diễn ra chuyển mạnh hơn nữa sang nền thấy, sau hơn 30 năm đổi mới,<br /> với tốc độ theo cấp số cộng (hay kinh tế thị trường, song theo đánh mặc dù đời sống của người dân<br /> tuyến tính) thì tốc độ phát triển giá của Heritage Foundation, chỉ được nâng lên, xã hội Việt Nam<br /> của CMCN 4.0 là theo cấp số số tự do kinh tế của Việt Nam hầu trở nên văn minh hơn, nền dân<br /> nhân. Thời gian từ khi các ý tưởng như không thay đổi2. Môi trường chủ xã hội chủ nghĩa (XHCN) có<br /> về công nghệ và đổi mới - sáng kinh doanh ở Việt Nam vẫn tồn nhiều tiến bộ, song đáng lo ngại<br /> tạo được phôi thai, hiện thực hóa tại những gánh nặng thủ tục hành là niềm tin có chiều hướng suy<br /> trong các phòng thí nghiệm và chính, thanh tra, kiểm tra của các giảm.<br /> thương mại hóa ở quy mô lớn trên cơ quan nhà nước, chưa kể tình<br /> Điểm mấu chốt khiến dư luận ít<br /> phạm vi toàn cầu được rút ngắn trạng nhũng nhiễu khi giải quyết<br /> quan tâm đến những thành công<br /> đáng kể. Những đột phá công thủ tục hành chính3. Báo cáo<br /> mà chỉ chú ý nhiều đến những<br /> nghệ diễn ra trong nhiều lĩnh Môi trường kinh doanh 2017 của<br /> hạn chế của quá trình phát triển<br /> vực đang tạo ra một thế giới biến Ngân hàng thế giới (WB) xếp Việt<br /> hiện nay, dẫn đến suy giảm niềm<br /> đổi rất nhanh, đòi hỏi áp dụng Nam đứng thứ 82/190 nền kinh<br /> tin là sự thiếu minh bạch, thiếu<br /> phương thức quản trị linh hoạt tế (về môi trường kinh doanh), tốt<br /> công khai và thiếu sự tham gia<br /> (agile governance), tập trung vào hơn một số nước trong khu vực<br /> bởi các bên liên quan trong quá<br /> quá trình hình thành, quản lý và (như Indonesia, Philippines, Lào,<br /> trình xây dựng chính sách, phân<br /> kiểm soát các sáng kiến. Trong Campuchia, Myanmar, Ấn Độ) và<br /> cải thiện so với thứ hạng trong bổ nguồn lực quốc gia và trách<br /> bối cảnh đó, lý thuyết quản trị<br /> Báo cáo năm 2016 (đứng thứ nhiệm giải trình thấp kém.<br /> mới cho rằng, đã đến lúc thay vì<br /> trực tiếp ban hành các quy định 91/190). Tuy nhiên, thứ hạng đối Nhờ những kết quả của tăng<br /> cụ thể, chính phủ chỉ cần đưa ra với một số chỉ số của Việt Nam trưởng kinh tế, nhóm trung lưu ở<br /> yêu cầu về kết quả cần đạt được, còn khá thấp, như: Khởi sự kinh Việt Nam đã xuất hiện và đang<br /> còn những đối tượng bị tác động doanh (đứng thứ 121, tụt hạng mở rộng nhanh chóng. Khác với<br /> (công ty công nghệ, cộng đồng so năm 2016); trả thuế (đứng thứ nhóm có thu nhập cao, nhóm<br /> mạng…) sẽ là người trực tiếp soạn 167) và phá sản (đứng thứ 125) trung lưu vẫn còn có khá nhiều<br /> thảo những quy định này. [2]. bức xúc liên quan đến chất lượng<br /> Nhìn chung, chất lượng quản việc làm, thu nhập, chất lượng<br /> Điểm nghẽn quản trị quốc gia của giáo dục, y tế, sự tham gia trong<br /> Việt Nam trị quốc gia của Việt Nam được cải<br /> thiện rất chậm. WB đánh giá các xã hội… Khác với nhóm nghèo<br /> Thực tế diễn ra kể từ khi Việt khía cạnh của quản trị như tiếng và cận nghèo là những người ưu<br /> Nam gia nhập Tổ chức thương nói và trách nhiệm giải trình, chất tiên vào việc kiếm sống và cũng<br /> mại thế giới (WTO) cho thấy mối lượng các quy định của Việt Nam không có nhiều kỹ năng để thể<br /> quan hệ phức tạp giữa cải cách ở mức rất thấp; hầu như không hiện những bức xúc của mình,<br /> thể chế kinh tế và cải thiện nền được cải thiện trong khoảng 15 nhóm trung lưu có nhiều mối<br /> quản trị quốc gia. Để gia nhập năm gần đây [3]. Đảm bảo niềm quan tâm hơn, đồng thời cũng có<br /> WTO, Việt Nam đã xây dựng và tin của người chơi là yếu tố quan nhiều kỹ năng hơn để thể hiện<br /> hoàn thiện hệ thống pháp luật trọng để các luật chơi có thể được những bức xúc và mối quan tâm<br /> phù hợp với những chuẩn mực của mình [4]. Hai yếu tố (nhóm<br /> quốc tế. Chỉ trong một khoảng trung lưu và mạng truyền thông<br /> 2<br /> Heritage đánh giá mức độ tự do của một nền xã hội) xuất hiện gần như đồng<br /> thời gian ngắn, Quốc hội đã kinh tế theo 4 nhóm chỉ số: 1) Tinh thần thượng<br /> thông qua nhiều văn bản luật tôn pháp luật (bảo đảm quyền sở hữu, không bị thời ở Việt Nam, tương tác với<br /> quan trọng như Luật Thương mại, tham nhũng); 2) Hạn chế của chính phủ (tự do nhau tạo nên những ảnh hưởng<br /> Đầu tư, Doanh nghiệp, Đất đai, về tài khoá, chi tiêu của chính phủ); 3) Hiệu ngày một gia tăng đến quá trình<br /> quả của quy định (tự do kinh doanh, tự do lao<br /> Hải quan, Ngân hàng, Bảo hiểm, động, tự do về tiền tệ) và 4) Thị trường mở (tự<br /> tạo ra luật chơi cũng như cách<br /> Lao động, Sở hữu trí tuệ… Tuy do thương mại, tự do đầu tư và tự do tài chính) chơi theo hướng công khai, minh<br /> nhiên, những nỗ lực này dường [http://www.heritage.org/index/ranking]. bạch.<br /> như chưa đủ để giúp nền kinh 3<br /> Theo PCI 2015, có tới 74% doanh nghiệp từng<br /> đón tiếp các đoàn thanh kiểm tra trong tất cả Định hướng chính sách<br /> tế Việt Nam chuyển mạnh sang<br /> các lĩnh vực trong năm 2014 [VCCI & USAID<br /> cơ chế thị trường. Mặc dù trong (2015), Báo cáo năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Cuộc CMCN 4.0 đã khiến cho<br /> khoảng 10 năm trở lại đây, chúng năm 2015]. công nghệ và quản trị có mối liên<br /> <br /> <br /> <br /> 8 Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> cấu hạ tầng kỹ thuật, cần nâng<br /> cao chất lượng nguồn nhân lực<br /> thông qua cải cách giáo dục và<br /> đào tạo, gắn đào tạo với thực tiễn,<br /> tập trung vào đào tạo các ngành<br /> nghề liên quan đến các công nghệ<br /> mũi nhọn như: ICT, khoa học tự<br /> nhiên, công nghệ, cơ khí, toán,<br /> robotic, kinh tế xanh, Internet kết<br /> nối vạn vật, trí tuệ nhân tạo, tự<br /> động hoá, năng lượng và vật liệu<br /> mới... Do công nghệ thay đổi rất<br /> nhanh nên các kỹ năng đặc thù<br /> ngành hay công nghệ cụ thể bị<br /> khấu hao rất nhanh. Điều này có<br /> hai hàm ý: i) cần chú trọng đào<br /> tạo các kỹ năng nhận thức cấp<br /> Xây dựng môi trường quản trị kiến tạo phát triển. cao như giải quyết vấn đề, suy<br /> luận logic, làm việc theo nhóm,<br /> hệ chặt chẽ với nhau và trở thành tiên để Việt Nam có thể tận dụng kỹ năng thích nghi nhanh; ii) cần<br /> hai yếu tố quan trọng đối với sự được các thành tựu của cuộc tạo động lực và khả năng học tập<br /> phát triển của mọi quốc gia, trong CMCN 4.0 trong việc cải thiện suốt đời và học tập liên tục cho<br /> đó có Việt Nam. Những đột phá chất lượng quản trị thông qua mọi người. Học qua internet, với<br /> về mặt công nghệ hiện đang tác việc ứng dụng những mô hình sự gia tăng của các nguồn tư liệu<br /> động mạnh mẽ đến các mô hình hiện đại như quản trị số, quản trị mở và các khóa học trực tuyến<br /> và chất lượng quản trị quốc gia, di động và quản trị thông minh. đại chúng đóng vai trò quan trọng<br /> song ngược lại chất lượng quản Đây là một mũi tên có thể giúp và có khả năng đáp ứng yêu cầu<br /> trị quốc gia cũng sẽ quyết định Việt Nam đạt được hai mục tiêu về học suốt đời và học liên tục [5].<br /> đến khả năng hấp thụ và ứng quan trọng: Vừa chuyển đổi mô Cần triển khai mạnh mẽ và mở<br /> dụng công nghệ. Điều này mở ra hình tăng trưởng từ chiều rộng rộng chính phủ điện tử, chính phủ<br /> cơ hội tháo gỡ những điểm nghẽn sang chiều sâu; vừa góp phần cải số ở mọi lĩnh vực để giảm thiểu và<br /> phát triển cho Việt Nam, song cách, hoàn thiện thể chế. hiện đại hóa thủ tục hành chính,<br /> cũng đặt ra những thách thức rất Việc tiếp tục khai thác các hạn chế tham nhũng, tăng cường<br /> lớn khi cả nền tảng công nghệ lẫn dư địa còn lại của mô hình tăng tính minh bạch và tiếp nhận được<br /> chất lượng quản trị quốc gia của trưởng cũ (chủ yếu dựa vào gia sự phản hồi của người dân. Khẩn<br /> nước ta còn thấp. Nếu tận dụng tăng huy động và sử dụng hiệu trương thu thập và xây dựng cơ<br /> tốt cơ hội và vượt qua được các quả các nguồn lực) sẽ không đủ sở dữ liệu mở để tăng khả năng<br /> thách thức, Việt Nam sẽ có khả để giúp nền kinh tế Việt Nam vượt tiếp cận thông tin của người dân<br /> năng thu hẹp khoảng cách phát qua “bẫy thu nhập trung bình” và đối với quá trình ra quyết định;<br /> triển với các nước tiên tiến hơn, tiến xa hơn bởi các nguồn lực như thống nhất và đảm bảo tính đồng<br /> còn trong trường hợp ngược lại, vốn, tài nguyên và lao động chỉ bộ trong quy trình giải quyết thủ<br /> khoảng cách phát triển với các có hạn. Trước áp lực của cuộc tục hành chính điện tử.<br /> nước đi trước sẽ tiếp tục gia tăng. CMCN 4.0, Việt Nam phải nhanh Hai là, xây dựng môi trường<br /> Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần chóng thiết lập một mô hình tăng quản trị kiến tạo phát triển. Việt<br /> chú ý đến 2 nhóm giải pháp cơ trưởng mới, dựa trên công nghệ Nam không chỉ cần thúc đẩy<br /> bản sau: và đổi mới sáng tạo để không bị những yếu tố của quản trị tốt,<br /> Một là, nâng cấp nền tảng tụt lại phía sau, trong những thay làm nền tảng cho việc hoàn thiện<br /> đổi nhanh chóng của thế giới và<br /> công nghệ quốc gia, đẩy mạnh thể chế kinh tế thị trường cơ bản<br /> quá trình hội nhập.<br /> nỗ lực thiết lập các mô hình quản mà còn cần xây dựng một nền<br /> trị hiện đại. Đây là yêu cầu đầu Cùng với việc nâng cấp kết quản trị kiến tạo phát triển để đẩy<br /> <br /> <br /> <br /> 9<br /> Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> nhanh quá trình thiết lập thể chế kinh tế dựa trên tiêu dùng nội địa, cho việc thành lập, hoạt động của<br /> đặc thù cho một mô hình tăng đồng thời là nơi hình thành tinh Quỹ đầu tư mạo hiểm; thực hiện<br /> trưởng mới. Yếu tố kiến tạo, phát thần khởi nghiệp và sáng tạo nhiều hình thức đối tác công - tư<br /> triển của nền quản trị quốc gia mạnh mẽ. Tầng lớp trung lưu còn để cung cấp tài chính cho các<br /> phải được thể hiện trên 4 phương là điều kiện quan trọng để thúc doanh nghiệp khởi nghiệp. Đẩy<br /> diện: đẩy một nền quản trị tốt nhờ việc nhanh xây dựng những thể chế,<br /> tích cực tham gia vào các quá những mô hình quản trị phát triển<br /> - Xử lý một cách hiệu quả các<br /> trình chính sách và những đòi hỏi mang tính “đột phá” và “vượt trội”<br /> thất bại của thị trường, tác động<br /> khắt khe hơn về việc nâng cao như các đặc khu kinh tế. Ngoài ra,<br /> đến quá trình phân bổ lại thu<br /> tính minh bạch và trách nhiệm cần coi xây dựng Chính phủ kiến<br /> nhập để bảo vệ người nghèo,<br /> giải trình. tạo là một phần của nền quản trị<br /> người yếu thế. Nền tảng công<br /> quốc gia kiến tạo. Để thực hiện<br /> nghệ hiện đại, trong đó có ICT, - Thúc đẩy việc thực hiện cam<br /> phương châm “liêm chính, kiến<br /> có thể giúp Chính phủ quản lý, kết, phối hợp và hợp tác giữa các<br /> tạo và hành động” của Chính phủ<br /> điều hành tốt hơn; tiếp cận và chủ thể của nền kinh tế để nâng<br /> hiện nay, cần có sự kết hợp giữa:<br /> hỗ trợ những cộng đồng ở nông cao hiệu lực trong việc thực thi<br /> i) Tầm nhìn chiến lược và quyết<br /> thôn, cộng đồng dễ bị tổn thương luật chơi. Để những người chơi<br /> tâm chính trị thúc đẩy cải cách<br /> và cộng đồng dân tộc thiểu số... hợp tác với nhau và đạt được lợi<br /> của lãnh đạo cấp cao; ii) Sự liêm<br /> bằng nhiều hình thức. Đặc biệt, ích trong dài hạn thay vì lợi dụng<br /> chính và năng lực hành động của<br /> để tận dụng tốt các thành tựu của nhau để thu ích lợi trong ngắn hạn,<br /> các cấp chính quyền; và iii) Sử<br /> CMCN 4.0 trong việc cải thiện nền cần xây dựng các thể chế mang<br /> dụng hiệu quả các chuyên gia kỹ<br /> quản trị quốc gia, cần chú ý đến tính dung nạp, tức là không loại<br /> trị có những dự báo chiến lược về<br /> việc xây dựng một xã hội số mang trừ một ai cũng như không ưu ái<br /> các xu hướng lớn, cũng như đánh<br /> tính bao trùm. Điều này không chỉ bất cứ ai trong quá trình xây dựng<br /> giá, đề xuất những ý tưởng mang<br /> hàm ý mở rộng hệ thống kết cấu và thực thi luật chơi. Bản thân<br /> tính đột phá phát triển trong một<br /> hạ tầng ICT, giảm giá cước truy trong khu vực nhà nước cũng cần<br /> thế giới có nhiều biến động ?<br /> cập internet và di động cho mọi có sự phối hợp nhịp nhàng giữa<br /> người dân mà còn gồm cả việc các bộ, ngành, trung ương và địa TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> nâng cao khả năng khai thác các phương để thực hiện có hiệu quả<br /> [1] Heeks, Richard (2001), “Understanding<br /> ứng dụng công nghệ và thiết bị định hướng chiến lược của Đảng E-governance for Development,<br /> (Internet, điện thoại thông minh, trong việc thúc đẩy tăng trưởng i-Government”, Working Paper Series, No.11.<br /> máy tính bảng…) để mọi người nhanh, bền vững và mang tính<br /> [2] http://www.doingbusiness.org/data/ex-<br /> dân tận dụng được các cơ hội bao trùm. ploreeconomies/vietnam.<br /> tham gia vào quá trình quản trị<br /> - Khuyến khích, nuôi dưỡng [3] WB (2017), Worldwide Governance<br /> quốc gia và nâng cao chất lượng<br /> đổi mới sáng tạo cũng như khoan Indicator, http://info.worldbank.org/gover-<br /> cuộc sống. Cần đào tạo lại một<br /> dung và cho phép tiếp nhận nance/wgi/index.aspx#reports.<br /> bộ phận nguồn nhân lực, chủ yếu<br /> những luật chơi mới nhất. Trong [4] Nguyễn Quang Thuấn (2017), “Hoàn<br /> là những người có tuổi trong bộ<br /> điều kiện hiện nay, cần bắt đầu từ thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng<br /> máy hành chính nhà nước, khó<br /> việc nắm bắt được làn sóng khởi XHCN ở Việt Nam: Lý luận và thực tiễn”, Hội<br /> bắt nhịp được với những thay đổi thảo khoa học “Hoàn thiện thể chế kinh tế thị<br /> nghiệp của các doanh nghiệp<br /> nhanh chóng của thế giới công trường định hướng XHCN trong bối cảnh mới”,<br /> công nghệ và có các chính sách Hội đồng lý luận Trung ương - Viện Hàn lâm<br /> nghệ.<br /> giúp các doanh nhân vượt qua Khoa học xã hội Việt Nam, tháng 2/2017, Hà<br /> - Thúc đẩy sự phát triển của rào cản về vốn, rủi ro, nguồn Nội.<br /> tầng lớp trung lưu. Điều này gắn nhân lực... để hiện thực hóa các [5] Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt<br /> với yêu cầu duy trì tăng trưởng ý tưởng sáng tạo của mình trong Nam (2016), CMCN 4.0: Đặc trưng, tác động<br /> kinh tế, ổn định việc làm và đẩy các dự án kinh doanh. Phát triển và hàm ý chính sách đối với Việt Nam.<br /> mạnh quá trình chuyển đổi cơ hệ thống tài chính hỗ trợ hấp thụ,<br /> cấu kinh tế từ nông nghiệp sang áp dụng công nghệ và thúc đẩy<br /> công nghiệp và dịch vụ. Một tầng đổi mới sáng tạo. Nhà nước cần<br /> lớp trung lưu vững mạnh cũng là tập trung xây dựng, hoàn thiện<br /> nền tảng tốt để duy trì tăng trưởng cơ chế chính sách, tạo thuận lợi<br /> <br /> <br /> <br /> 10 Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> Tiêu chuẩn giúp thành phố thông minh hơn<br /> Thường niên, nhân Ngày Tiêu chuẩn thế giới 14/10, Chủ tịch của các tổ chức: Tiêu chuẩn hóa quốc tế<br /> (ISO), Ủy ban kỹ thuật điện quốc tế (IEC), Liên minh viễn thông quốc tế (ITU) cùng thống nhất đưa ra<br /> một thông điệp chung. Thông điệp của Ngày tiêu chuẩn thế giới năm nay là: Tiêu chuẩn giúp thành<br /> phố thông minh hơn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ông Junji Nomura Ông Zhang Xiaogang Ông Houlin Zhao<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T<br /> Chủ tịch IEC Chủ tịch ISO Tổng thư ký ITU<br /> <br /> <br /> hông điệp Ngày Tiêu những kiến thức chuyên môn và thông, từ đó cho phép thu thập,<br /> chuẩn thế giới năm thực tiễn tốt nhất và là những yếu trao đổi và phân tích dữ liệu, bảo<br /> nay nêu rõ: Có đủ tố cần thiết để đảm bảo chất lượng mật thông tin. Cuối cùng nhưng<br /> nước ngọt để sử dụng; và hiệu năng của sản phẩm, dịch không kém phần quan trọng là<br /> có năng lượng sạch; có thể di vụ. Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng tạo tiêu chuẩn cung cấp hướng dẫn<br /> chuyển một cách hiệu quả từ nơi ra sự tương thích giữa các công quan trọng cho tất cả các khía<br /> này đến nơi khác; có cảm giác an nghệ, giúp người dùng so sánh cạnh của cuộc sống đô thị, bao<br /> toàn và an ninh là những hứa hẹn và lựa chọn giải pháp tốt nhất có gồm các tòa nhà tiết kiệm năng<br /> mà một thành phố hiện đại phải sẵn. lượng, giao thông thông minh,<br /> đáp ứng nếu như muốn chứng Tiêu chuẩn cũng mở ra cánh quản lý chất thải được cải thiện,<br /> tỏ ưu thế và mang lại chất lượng cửa rộng hơn cho việc lựa chọn<br /> xây dựng cộng đồng bền vững và<br /> cuộc sống tốt đẹp cho công dân các sản phẩm và dịch vụ. Chúng<br /> nhiều hơn thế nữa.<br /> của mình. giúp tăng tính cạnh tranh và thúc<br /> đẩy sự đổi mới. Theo cách tiếp<br /> Việc xây dựng một thành phố Với tiêu chuẩn, chúng ta có<br /> cận hệ thống, tiêu chuẩn cho<br /> thông minh là vấn đề không hề thể từng bước làm cho các thành<br /> phép tích hợp các cấu trúc hoặc<br /> đơn giản. Mỗi thành phố phải đối phố thông minh hơn. Các hòn<br /> giải pháp từ các nhà cung cấp<br /> mặt với những thách thức riêng đảo thông minh riêng lẻ có thể<br /> khác nhau.<br /> và đòi hỏi phải kết hợp nhiều giải cùng phát triển và kết nối với<br /> pháp. Tuy nhiên, có một mẫu số nhau. Thật tuyệt vời khi biết rằng<br /> Các tiêu chuẩn quốc tế giúp<br /> chung giúp đơn giản hóa nhiệm các tiêu chuẩn quốc tế sẽ hỗ trợ<br /> mọi thứ cùng hoạt động an toàn<br /> vụ này. cho sự phát triển đô thị thông<br /> và trơn tru ở mọi cấp độ của thành<br /> Các tiêu chuẩn quốc tế sẽ hỗ phố. Tiêu chuẩn cung cấp nền minh một cách hiệu quả và toàn<br /> trợ việc phát triển các giải pháp tảng cho việc tiếp cận nguồn điện diện ?<br /> được điều chỉnh phù hợp với cũng như tất cả các thiết bị, hệ<br /> hoàn cảnh cụ thể của một thành thống điện, điện tử. Tiêu chuẩn hỗ (Viện Tiêu chuẩn Chất lượng<br /> phố nhất định. Chúng chứa đựng trợ công nghệ thông tin và truyền Việt Nam)<br /> <br /> <br /> 11<br /> Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> <br /> Một số đề xuất về hoàn thiện chế định nhãn hiệu<br /> trong Luật Sở hữu trí tuệ<br /> 1<br /> <br /> <br /> Lê Quang Vinh<br /> Công ty Cổ phần SHTT Bross & cộng sự<br /> <br /> <br /> Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) thực chất là bảo hộ quyền độc quyền khai thác và sử dụng các<br /> tài sản trí tuệ của các cá nhân hoặc tổ chức đã tạo ra để thông qua đó hướng tới mục tiêu khuyến<br /> khích, thúc đẩy sáng tạo và khai thác tài sản trí tuệ nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đồng<br /> thời đảm bảo hài hòa lợi ích của chủ thể quyền với lợi ích cộng đồng. Như vậy, việc cân bằng lợi ích<br /> giữa chủ thể quyền với các chủ thể khác trong xã hội là một trong những mục tiêu lớn nhất và cũng<br /> khó khăn nhất của pháp luật SHTT. Chỉ khi mục tiêu này được đảm bảo trong cả quá trình xác lập và<br /> thực thi quyền thì pháp luật SHTT nói riêng, pháp luật cạnh tranh nói chung mới có khả năng hiện<br /> thực hóa quyền tự do cạnh tranh lành mạnh cùng lúc với khả năng đem lại lợi ích tốt nhất cho người<br /> tiêu dùng. Trên tinh thần đó, tác giả cho rằng một số quy định hiện hành trong Luật SHTT liên quan<br /> đến nhãn hiệu nên được sửa đổi, bổ sung vì còn những bất cập.<br /> <br /> Một số vấn đề bất cập xung quanh cách là nhãn hiệu) nhưng vì nhiều đăng ký do kết quả của việc làm/<br /> chế định nhãn hiệu của Luật SHTT lý do khác nhau (chẳng hạn như không làm bởi chủ sở hữu, dẫn<br /> hiện hành chủ sở hữu không kịp thời ngăn đến nhãn hiệu đó trở thành tên<br /> chặn hiện tượng nhãn hiệu đó trở gọi thông thường trong thương<br /> Chưa có quy định về chấm<br /> thành tên thông thường của hàng mại gắn liền với sản phẩm hoặc<br /> dứt hiệu lực đối với nhãn hiệu hóa/dịch vụ trong một khoảng dịch vụ mà nó đã được đăng ký3.<br /> đã đăng ký nhưng bị xem là mất thời gian đủ dài) dẫn đến nhãn Căn cứ chấm dứt hiệu lực đối với<br /> chức năng nhãn hiệu hiệu đó mất tính chất phân biệt nhãn hiệu theo EVFTA có nguồn<br /> Luật SHTT hiện hành không hàng hóa/dịch vụ cùng loại mà gốc từ Quy chế số 207/2009 ngày<br /> có quy định cho phép bên thứ ba hệ quả là nhãn hiệu đó không 26/2/2009 của Hội đồng châu<br /> chấm dứt hiệu lực của nhãn hiệu còn khả năng đóng vai trò là Âu. Theo Quy chế này, quyền<br /> đã đăng ký2 nhưng bị xem là đã chỉ dẫn nguồn gốc nữa. Aspirin, của chủ sở hữu đối với nhãn hiệu<br /> mất chức năng chỉ dẫn nguồn gốc Escalator, Linoleum, Cellophane, cộng đồng phải bị tuyên bố chấm<br /> hàng hóa/dịch vụ trên thị trường. Inox… vốn đều là các nhãn hiệu dứt trên cơ sở nộp yêu cầu cho cơ<br /> Tại thời điểm cấp văn bằng bảo được bảo hộ nhưng đã bị xem là quan nhãn hiệu hoặc trên cơ sở<br /> hộ, một dấu hiệu xin đăng ký có mất chức năng nhãn hiệu ở một phản tố trong thủ tục xử lý hành<br /> thể thỏa mãn chức năng chỉ dẫn hoặc vài lãnh thổ. vi xâm phạm quyền4.<br /> nguồn gốc thương mại (điều kiện Theo Điều 5.6(2) Hiệp định Luật Nhãn hiệu Hoa Kỳ hay<br /> cần và đủ để được bảo hộ với tư tự do thương mại Việt Nam-EU<br /> (EVFTA) dự kiến có hiệu lực trong EVFTA, Article 5.6 - Grounds for revocation.<br /> 3<br /> <br /> 1<br /> Trong phạm vi bài viết, tác giả chỉ bình luận năm 2018, một trong các bên 4<br /> Điều 51.1. The rights of the proprietor of the<br /> về Luật SHTT năm 2005 được sửa đổi, bổ sung<br /> năm 2009 (chứ không bình luận về các văn<br /> tham gia Hiệp định phải quy định Community trade mark shall be declared to<br /> be revoked on application to the Office or on<br /> bản hướng dẫn thi hành Luật này). rằng, nhãn hiệu có thể bị chấm the basis of a counterclaim in infringement<br /> 2<br /> Điều 95 Luật SHTT 2005. dứt hiệu lực sau ngày đã được proceedings.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 12 Soá 10 naêm 2017<br />  Chính sách và quản lý<br /> <br /> <br /> còn gọi là Lanham Act cũng có hộ nhãn hiệu được cấp trên cơ lực đối với nhãn hiệu không được<br /> quy định tương tự về vấn đề nêu sở nộp dưới dạng đăng