Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Môc lôc

Lêi më ®Çu

Ch­¬ng I :T×nh h×nh thu hót FDI,vai trß cña nã ®èi víi nÒn

kinh tÕ ViÖt Nam

1. Sù cÇn thiÕt ph¶o thu hót FDI.

2. T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam .

3. Vai trß t¸c ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp .

Ch­¬ng II : §Æc ®iÓm FDI hiÖn nay vµ c¸c t¸c ®éng cña tù do

ho¸ th­¬ng m¹i ASEAN ®Õn qu¸ tr×nh thu hót FDI t¹i ViÖt

Nam

1. Qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ va ASEAN

2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña FDI trong sù t¸c ®éng cña t­ do ho¸ th­¬ng

m¹i t¹i ViÖt Nam

3. Sù t¸c ®éng cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i ASEAN ®Õn dßng l­u chuyÓn

FDI t¹i ViÖt Nam

Ch­¬ng III : §Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót

FDI vµo ViÖt Nam trong ®iªï kiÖn thùc hiÖn AFTA

1. §Þnh h­íng thu hót FDI vµo ViÖt Nam

2. Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong ®iªï kiªn

thùc hiªn AFTA

Lêi kÕt

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

1

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

lêi më ®Çu

Ngµy nay, thÕ giíi ®· biÕt ®Õn ViÖt Nam vµ ViÖt Nam còng b¾t ®Çu ®i

ra thÕ giíi. §©y lµ xu h­íng hoµn toµn phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn, lµ ®iÒu

kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. B¾t

nhÞp ®­îc xu thÕ nµy 12/1987 Nhµ n­íc ta chÝnh thøc ban hµnh luËt ®Çu t­

n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam.

§Çu t­ trùc tiÕp ngoµi ®· ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong sù

t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.

®éng cña tù do hãa th­¬ng m¹i ASEAN cã ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín

Tuy nhiªn, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay trong sù t¸c

nh­ng do nh÷ng biÕn ®éng thÊt th­êng cña nÒn kinh tÕ khu vùc còng nh­ thÕ

giíi ViÖt Nam gÆp ph¶i nh÷ng biÕn ®éng th¨ng trÇm, phøc t¹p t¸c ®éng kh«ng

tèt tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.

thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh tù do hãa

th­¬ng m¹i trong ASEAN”.

XuÊt ph¸t tõ ®ã t«i ®· chän nghiªn cøu ®Ò tµi “Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p

2

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ch­¬ng 1

T×nh h×nh thu hót fdi ,vai trß cña nã ®èi víi

nÒn kinh tÕ viÖt nam

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót FDI

Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµI ngµy cµng ®­îc nhiªu f n­íc

thõa nhËn lµ mét nh©n tè quan träng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn cña mçi quèc

gia ,®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn kinh tÕ.

N­íc ta ,kÓ tõ khi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµI ®­îc ban hµnh vµ thùc hiÖn,

lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x¨

ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµI ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta kh¼ng ®Þnh

héi chñ nghÜa, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c nguån lùc trong n­íc.

Sù xuÊt hiÖn cña FDI t¹i ViÖt Nam thêi gian qua ®· ®em l¹i cho chung ta

 FDI ®ãng gãp ®èi víi tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi .

 FDI lµm t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c

 FDI gãp phÇn lµm chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp

nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vÒ kinh tÕ x· héi thÓ hiÖn qua c¸c khÝa c¹nh sau :

 T¨ng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc .

 T¨ng viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng.

 T¨ng c­êng xuÊt khÈu.

 FDI gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ mét c¸ch thuËn lîi vµ nhanh

ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ .

chãng.

NgoµI c¸c ho¹t ®éng trªn ,FDI cßn gãp phÇn tÝch cùc vµo ph¸t triÓn lùc

l­îng s¶n xuÊt. FDI tËp chung chñ yÕu vµo ngµnh c«ng nghiÖp vµ hiÖn

chiÕm 35% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp , tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®¹t

trªn 20% ,gãp phÇn ®­a tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¶

trong lÜnh vùc x©y dùng h¹ tÇng ,khu c«ng nghiÖp , b­u chÝnh viÔn th«ng ,

y tÕ , ®µo t¹o nguån nh©n lùc t¨ng nhanh , §Çu t­ n­íc ngoµI ®· ®em l¹i

n­íc b×nh qu©n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®¹t trªn 10%. §Çu t­ n­íc ngßai

3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nh­ng m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn nh­ng ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i

cho nÒn kinh tÕ ,thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®æi míi c«ng nghÖ ,

n©ng cao chÊt l­¬ng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm trªn thÞ

tr­êng trong vµ ngoµI n­íc .§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµI ®· t¨ng c­êng thÕ

vµ lùc cña n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.

2. T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam

Sau n¨m 1975, n­íc ta ®· ban hµnh nh÷ng ®iÒu lÖ quy ®Þnh vÒ ®Çu t­

n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ chñ yÕu

tõ c¸c n­íc XHCN nh­ Liªn X«, Trung Quèc. C¸c dù ¸n ®Çu t­ lóc bÊy giê

dùa trªn nÒn t¶ng hîp t¸c gióp ®ì ViÖt Nam kh«i phôc nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸

sau chiÕn tranh.

Cïng víi chÝnh s¸ch ®æi míi ®Êt n­íc, th¸ng 12/1987, LuËt §Çu t­

n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®­îc ban hµnh. TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2003, c¶

n­íc thu hót kho¶ng 5236 dù ¸n ®Çu t­, trong ®ã cßn kho¶ng 4324 dù ¸n ®ang

ho¹t ®éng víi vèn ®¨ng ký 40,8 tû USD, vèn thùc hiÖn kho¶ng 24,6 tû USD

(b»ng 60,3% vèn ®¨ng ký), ®­a ViÖt Nam trë thµnh n­íc ®øng vÞ trÝ thø 5 ë

khu vùc §«ng Nam ¸, 11 ë Ch©u ¸ vµ 34 trªn thÕ giíi vÒ thu hót ®Çu t­ trùc

tiÕp n­íc ngoµi.

Vèn ®¨ng ký

Vèn thùc hiÖn

Vèn b×nh qu©n 1

N¨m

Sè dù ¸n

(triÖu USD)

(triÖu USD)

dù ¸n (triªu USD)

1988-1998

1611

18477

8254

11,5

1996

325

8497,3

2914

26,1

1997

345

4649,1

3215

13,5

1998

275

3897,0

2369

14,2

1999

311

1568,0

2535

5,0

2000

371

2012,4

2450

5,4

2001

523

2535,5

2591

4,8

2002

754

1557,7

1250

2,1

2003

721

1915,8

2650

2,7

B¶ng 1: §Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc cÊp giÊy phÐp giai ®o¹n 1988-2003

4

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Nguån: Tæng côc Thèng kª

* VÒ c¬ cÊu ngµnh: C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chñ yÕu tËp

trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©ydùng víi 2885 dù ¸n, vèn ®¨ng ký

23213,71 triÖu USD (chiÕm 66,7% sè dù ¸n, 56,9% tæng sè vèn ®¨ng ký);

n«ng nghiÖp 596 dù ¸n víi vèn ®¨ng ký 2893,34 triÖu USD (chiÕm 13,8% dù

¸n; 7,1% vèn ®¨ng ký); dÞch vô 843 dù ¸n víi vèn ®¨ng ký 14682,7 triÖu USD

(chiÕm 20,41% sè dù ¸n; 36% vèn ®¨ng ký.

B¶ng 2: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph©n theo ngµnh ®èi víi nh÷ng

dù ¸n cßn hiÖu lùc giai ®o¹n 1988- 2003

Tæng vèn ®Çu

Vèn ph¸p

Vèn thùc

Ngµnh

Sè dù ¸n

t­ (tr.USD)

®Þnh (tr.USD)

hiÖn (tr.USD)

2885

23213,7

40583,2

16725,3

C«ng nghiÖp

DÇu khÝ

27

1891,6

1389,6

4420,9

C«ng nghiÖp nhÑ

1174

6105,8

2808,8

273,9

C«ng nghiÖp nÆng

1207

9499,0

3952,1

5890,4

C«ng nghiÖp thùc phÈm

212

2585,0

1228,0

1779,4

X©y dùng

265

3132,1

1204,6

1860,6

596

2898,35

1282,4

1562,2

N«ng, l©m nghiÖp

N«ng-l©m nghiÖp

500

2635,0

1159,7

1435,1

Thuû s¶n

96

263,3

112,7

127,1

843

14682,8

6687,5

6313,7

DÞch vô

GTVT – B­u ®iÖn

118

2594,5

2034,5

1039,3

Kh¸ch s¹n – Du lÞch

143

3302,7

1120,8

2036,0

Tµi chÝnh – Ng©n hµng

46

596,0

577,0

598,1

V¨n hãa – Y tÕ – Gi¸o dôc

147

628,0

278,9

230,2

X©y dùng khu ®« thÞ míi

3

2466,7

675,2

6294,6

X©y dùng v¨n phßng, c¨n hé

99

3460,5

1205,8

1598,5

X©y dùng KCN, KCX

19

895,6

403,4

524,2

DÞch vô kh¸c

268

738,7

391,8

280,9

Tæng

4324

40794,8

16553,1

24601,1

Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­

5

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

* VÒ ph©n bæ dù ¸n: hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh trong c¶ n­íc ®Òu cã dù ¸n

®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, nh­ng tËp trung chñ yÕu vµo mét sè ®Þa ph­¬ng

cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh­ Hµ Néi, H¶i Phßng, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, B×nh

D­¬ng, §ång Nai, Bµ RÞa – Vòng Tµu. Nh÷ng ®Þa ph­¬ng nµy chiÕm tíi

B¶ng 3: Mét sè ®Þa ph­¬ng dÉn ®Çu vÒ thu hót FDI (tÝnh ®Õn ngµy31/12/2003)

Vèn ®¨ng

Vèn ®¨ng

§Þa ph­¬ng

Sè dù ¸n

§Þa ph­¬ng Sè dù ¸n

ký (tr.USD)

ký (tr.USD)

TP.Hå ChÝ Minh

1581

11208,4

Bµ RÞa-

140

3569,8

Vòng Tµu

B×nh D­¬ng

748

3028,4

Hµ Néi

634

8223,7

§ång Nai

579

4617,9

H¶i Phßng

170

1659,2

Nguån:- Niªn gi¸m thèng kª 2002

- Kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi 2003-2004, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam

74,8% tæng sè døan vµ 74,7% tæng sè vèn ®Çu t­ cña c¶ n­íc.

* VÒ ®èi t¸c ®Çu t­: §Õn nay ®· cã h¬n 75 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu

t­ vµo ViÖt Nam, nh­ng c¸c nhµ ®Çu t­ lín chñ yÕu ®Õn tõ c¸c n­íc Ch©u ¸

nh­: §µi Loan, Hµn Quèc, Hång C«ng, NhËt B¶n, Singapo. Nh÷ng n­íc nµy

chiÕm tíi 60,12% sè dù ¸n vµ 58,41% sè vèn ®Çu t­.

* VÒ h×nh thøc ®Çu t­: h×nh thøc liªn doanh chiÕm 51% vèn ®¨ng ký

vµ 30% sè dù ¸n, h×nh thøc ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi chiÕm36% vèn ®¨ng

ký vµ 66% sè dù ¸n, h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ BOT chiÕm

13% vèn ®¨ng ký vµ 4% sè dù ¸n.

2. Vai trß t¸c ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp

2.1 . T¸c ®éng tÝch cùc

6

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

B¶ng 4. Sè dù ¸n FDI vµo ViÖt Nam (1991-2002)

N¨m Sè dù ¸n Vèn ®¨ng Quy m«(triÖu

ký(triÖu USD) USD/dù ¸n)

1991 151 132,0 80,79

1992 197 2165,0 10,0

1993 269 2900,0 10,78

1994 343 3765,6 10,98

1995 370 6530,8 17,65

1997

345

4649,1

13,48

1996 325 8497,3 26,15

1998 275 3897,0 14,17

1999 311 1568,0 5,04

2000 371 2012,4 5,42

2001 461 2436,0 5,28

2002 4447 43194 678,9

Tæng 7765 81747,2 878,64

Nguån : niªn gi¸m thèng kª 2000, NXB thèng kª,HN 2001 thêi b¸o

kinh tÕ ViÖt Nam,kinh tÕ 2001_ 2002 ViÖt Nam ,thÕ giíi.

 ChuyÓn giao vèn

a. §èi víi n­íc nhËn giao vèn

Vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ bao gåm nguån vèn trong vµ ngoµI

n­íc.§èi víi n­íc l¹c hËu,s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thËp , nguån vèn tÝch luü cßn

h¹n hÑp th× vèn §TNN ®Æc biÖt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

, ë c¸c n­íc nµy cã nhiÒu tiÒm n¨ng lao ®éng vµ tµI nguyªn thiªn nhiªn

nh­ng tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn thËp kÐm ,c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn l¹c hËu nªn

ch­a co ®iªï kiÖn ®Ó khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã . C¸c n­íc nµy muèn

triÓn s¶n xuÊt, t¹o ra møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh . §Ó thùc viÖc

nµy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã nhiÒu vèn ®Çu t­. Trong ®iªï kiÖn

tho¸t khái vßng luÈn quÈn cña sù ®ãi nghÌo nªn ®· t¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t

7

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nµy ,khi mµ mét sè n­íc cÇn n¾m gi÷ mét khèi l­îng lín vèn vµ cã nhu cÇu

®Çu t­ ra nuãc ngoµi, th× ®ã lµ c¬ héi tèt nhÊt cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã

thÓ tranht hñ nguån vèn §TNN vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ .

T¹i nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn ,vèn FDI chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ trong tæng

vèn ®Çu t­cña toµn bé nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã mét sè n­íc hoµn toµn dùa

vµo vèn §TNN ,®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ®©u t­ ph¸t triÓn kinh tÕ . Mét sè

n­íc ®· thùc hiÖn kh¸ thµnh c«ng chiÕn l­îc thu hót FDI vµ cã ý nghÜa

quyÕt ®Þnh ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ c¸c n­íc nµy nh­ Indonexia (FDI/GDP-

2001 =10,9%); Malaysia (FDI/GDP –2001 =26,6%) ; Singapore (FDI/GDP

–2001 =65,3%).

T¹i ViÖt Nam , nh­ng con sè ë b¶ng 4 cho thÊy chóng ta kh¸ thµnh

c«ng trong viÖc thu hót FDI ,tuy nhiªn so víi c¸c n­íc trong khu vùc vÉn

cßn thËp (FDI/GDP-2001 =13,1%).

§èi víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn FDI vÉn lµ nguån vèn bæ sung

quan träng cã ý nghÜa lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. B»ng chøng lµ

c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· thu hót trªn 80% FDI toµn thÕ giíi vµo

n­íc hä . Kh¸c v¬Ý c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ,kh«ng ph¶I lµ hä thiÕu vèn

®Çu t­, còng kh«ng ph¶I tr×nh ®é thËp kÐm mµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t

triÓn cÇn thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Thùc tÕ th× c¸c n­íc ph¸t

triÓn ®Çu t­ ra n­íc ngoµI nhiÒu nhÊt ,nh­ng còng thu hót phÇn lín

§TTTNN . Theo b¸o c¸o ®Çu t­ cña LIªn Hîp Quèc 1994 c¸c n­¬cs ph¸t

triÓn ®Çu t­ ra n­íc ngoµI kho¶ng 189 ty USD , chiÕm 85% tæng vèn FDI

trªn toµn cÇu , nh­ng ng­îc l¹i hä ®· thu hót vµo 135 tû USD chiÕm 60%

tæng vèn FDI toµn thÕ giíi.

FDI cã vai trß quan träng trong viÖc khuÕn khÝch tiÕt kiÖm trong n­íc

,®Iòu nµy cã thÓ gi¶I thÝch nh­ sau ; khi cã §TTTNN cã thÓ t¹o thªm

nhiÒu viÖc lµm ,t¨ng thu nh¹p quèc d©n do ®ã cã thÓ t¨ng phÇn tiÕt kiÖm o

Khi FDI nh¶y vµo mét n­íc ,nã cã thÓ lµm gi¶m c¸n c©n v·ng lai, nã

còng cã thÓ lµm triÖt tiªu kho¶n th©m hôt ®ã qua thêi gian ,khi c¸c c«ng ty

n­íc nhËn vèn ®Çu t­.

8

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

n­íc ngoµI thu ®­îc nh­ng kho¶n xuÊt khÊu rßng, Thªm n÷a , khi nh÷ng

lîi thÕ cña nÒn s¶n xuÊt n­íc ngoµI ®­îc ®­a vµo n­íc chñ nhµ nh­ c«ng

nghÖ ,kü n¨ng s¶n xuÊt … chóng lµm n©ng cao søc c¹nh tranh quèc tÕ cña

c¸c h·ng trong n­íc ,cã thÓ lµm t¨ng xuÊt khÈu ,gãp phÇn t¹o ra ngo¹i tÖ

 ChuyÓn giao c«ng nghÖ

c¶I thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i .

Khi ®Çu t­ vµo mét n­íc nµo ®ã ,chñ ®Çu t­ kh«ng chØ mang vµo n­íc

®ã vèn b¨ng tiÒn ,ma cßn chuyÓn vèn b¨ng hiÖn vËt nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ,

nguyªn vËt liÖu ,c«ng nghÖ ,n¨ng lùc thÞ tr­êng. Th«ng qua ho¹t ®éng FDI;

qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ

thuËn tiÖn cho c¶ hai bªn .

Mét trë ng¹i lín trªn ®­êng ph¸t triÓn kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c n­íc

®ang ph¸t triÓn lµ tr×nh ®é kü thuËt ,c«ng nghÖ l¹c hËu .Trong thêi ®¹i khoa

hoc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay ,viÖc tù nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ,

c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ ph¶I biÕt tËn

dông nh÷ng thanh tùu khoa häc tiªn tiÕn cña n­íc ngoµI th«ng qua chuyÓn

giao c«ng nghÖ, TiÖp nhËn FDI lµ mét ph­¬ng thøc cho phÐp c¸c n­íc ®ang

ph¸t triÓn cã thÓ tiªp thu ®­îc tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ hiªn ®¹i trªn thª

giíi , tuy nhiªn møc ®é hiÖn ®¹i t¬I ®©u cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c,

nh­ng dï thÕ nµo ®©y còng lµ lîi Ých c¨n b¶n cña c¸c n­íc khi tiÖp nh©n FDI.

Trong ®Iòu kiÖn nµy , trªn thÕ giíi cã nhiÒu c«ng ty cña nhiÒu quèc gia kh¸c

nhau cã nhu cÇu ®Çu t­ ra n­íc ngoµI va thùc hien chuyÓn giao c«ng nghÖ cho

n­íc tiªp nhËn ®Çu t­ . §©y lµ c¬ héi tèt cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ

tiÖp nhËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ kh«ng ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ nµo .

C¸c n­íc ph¸t triÓn mÆc dï cã tr×nh ®é s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ,khoa häc kü

thuËt tiªn tiÕn nh­ng kh«ng thÓ nµo toµn diÖn ®­îc, ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao,

mçi n­íc chØ tËp chung vµo mét sè lÜnh vùc nµo ®ã mµ hä cã lîi thÕ , ng­îc

cña n­íc ®ã . Xu h­íng ph¸t triÓn ph©n c«ng lao ®éng x· héi còng la qu¸

l¹i chÝnh sù tËp trung ®ã cµng cñng cè h¬n ®Þa vÞ vµ quyÒn lîi trªn thÕ giíi

9

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ liªn kÕt chÆt chÏ v¬I nhau, phô thuéc lÉn nhau .Ho¹t

®éng FDI lµ kÕt qu¶ cña qóa tr×nh trªn.

ChuyÓn giao c«ng nghÖ còng lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn khoa

häc . BÊt kú mét tæ chøc nµo muèn thay thÕ kü thuËt ,c«ng nghÖ míi cÇn t×m

cho m×nh mét n¬I th¶I kü thuËt c«ng nghÖ cò . ViÖc th¶I c«ng nghÖ cò dÔ

dµng ®uîc nhiÒu n¬I ch©p nhËn ,®Æc biÖt lad c¸c n­íc ®ang phat triÓn ,chÝnh

sù lan to¶ nh­ng thµnh tùu khoa häc ,c«ng nghÖ , kü thuËt cña nh©n lo¹i

th­êng xuyªn nh­ thÕ nµy , ®· t¹o ra m«I tr­êng thuËn lîi cho sù tiÖp nhËn vµ

 Thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ

ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc kü thuËt.

Tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña n­íc ngoµI , c¸c n­íc ®ang phat triÓn

muèn sö dông nã vµo môc tiªu quan träng hµng ®Çu lµ ®Èy m¹nh t¨ng tr­ëng

kinh tÕ . §©y còng lµ ®Ióm nót ®Ó c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tho¸t ra vßng luÈn

quÈn ®ãi nghÌo . Thùc tiÔn vµ kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc cho thÊy quèc gia

nµo thùc hiÖ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ më víi bªn ngoµI, biÕt tranh thñ vµ

ph¸t huy c¸c nh©n tè bªn ngoµI biÕn nã thµnh nh©n tè bªn trong , th× quçc gia

®ã cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao.

Møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë nh÷ng n­í ®ang ph¸t triÓn th­êng do nh©n tè

®Çu t­ la chñ yÕu , nhê ®ã c¸c nh©n tã kh¸c nh­ lao ®éng ®­îc sö dông ,n¨ng

suÊt lao ®éng ®­îc t¨ng lªn . V× vËy , th«ng qua ®Çu t­ cã thÓ ®¸nh gi¸ mét

c¸ch t­¬ng ®èi møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña mçi n­íc.

 Thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ

FDI lµ bé phËn quan träng cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ,th«ng qua

®ã c¸c quèc gia sÏ tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ

®Ó h«Þ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ,®ßi hái mçi quèc gia ph¶I thay ®æi c¬

cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi sù ph©n c«ng lao ®éng cua quèc tÕ. Sù chuyÓn

trªn thÕ giíi sÏ t¹o ®iªï kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng FDI .Ng­îc l¹i chÝnh

FDI l¹i gãp phÇn vµo ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, bëi v× :

dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña mçi quèc gia phï hîp víi tr×nh ®ä ph¸t triÓn chung

10

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

+ Th«ng qua §TTTNN ®· lµm xuÊt hiÖn nhiÒu lÜnh vùc ,ngµnh

kinh tÕ míi ë n­íc nhËn ®Çu t­.

+ §TTTNN gióp cho sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ trnhf ®é kü

thuËt céng nghÖ ë nhiÒu ngµnh kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng

suÊt vµ lµm t¨ng tû phÇn ®ãng gãp cña nã cho nÒn kinh tÕ.

+Mét sè ngµnh nghÒ ®­îc kÝch thÝch ph¸t triÓn bëi §TTTNN ,

bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè ngµnh bÞ mai mét råi ®I ®Õn xo¸ sæ.

NgoµI nh÷ng t¸c ®éng trªn , FDI cßn cã mét sè tac ®éng kh¸c

nh­ sau :

Gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc th«ng qua viÖc nép thuÕ

cña c¸c ®¬n vÞ §TNN vµ phÇn thu tõ tiÒn cho thuª ®Êt … Cïng víi kh¶

n¨ng s¶n xuÊt , nhËp khÈu hµng ho¸ , FDI cßn gióp më réng thÞ tr­êng

c¶ trong n­íc vµ quèc tÕ. §a sè c¸c dù ¸n FDI ®Òu cã ph­¬ng ¸n bao

tiªu s¶n phÈm. §©y lµ hiÖ t­îng hai chiÒu ®ang trë nªn kh¸ phæ biÕn ë

nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓ hiÖn nay. VÒ mÆt x· héi , FDI ®· t¹o ra nhiÒu

chç lµm míi ,thu hót ®¬n vÞ cã vèn §TNN. §IÒu nµy gãp phÇn ®¸ng kÓ

vµo viÖc gi¶m bít n¹n thÊt nghiÖp ,vèn lµ t×nh tr¹ng nan gi¶I cña nhiÒu

quèc gia, ®Æc biÖt ®èi víi nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn.

b. §èi víi n­íc ®i ®Çu t­

Cã thÓ nãi ®Çu t­ còng lµ h×nh thøc më réng thôi tr­êng cho mét

quèc gia hay mét tËp ®oµn kinh tÕ. ViÖc më réng nµy cã ý nghÜa nhiÒu

mÆt ®èi víi n­íc ®I ®Çu t­. §IÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng mÆt sau :

 §øng trªn gãc ®é vÜ m« :

Th«ng qua ho¹t ®éng FDI , c¸c n­íc cã thÓ má réng vµ n©ng cao

mèi quan hÖ víi nhau, ®«I bªn cïng cã lîi .Ho¹t ®éng FDI còng lµm

cho l­u th«ng kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc dÔ dµng h¬n , uy tÝn cña c¸c n­íc

®ã còng ®­îc n©ng cao trªn thÞ tr­êng quèc tÕ . Gi÷a c¸c quèc gia tån

nh­ng còng mÆt hµng ®ã l¹i thiÕu ë n­íc kh¸c. C¸c nhµ ®Çu t­ chñ

t¹i mét vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ : cã nh÷ng n­íc thõa nhËn mÆt hµng nµy,

11

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

®éng ®IÒu nµy vµ hä cã thÓ tiªu thô nh÷ng mÆt hµng cò,l¹c hËu hoÆc

nhu cÇu ®· gi¶m ë n­íc hä .

NgoµI ra , ho¹t ®éng FDI cßn mang vÒ cho n­íc ®I ®Çu t­ nh÷ng

kho¶n lîi nhuËn ,nh÷ng nguyªn liÖu mµ trong n­íc hä kh«ng cã hoÆc

®· c¹n kiÖt … c¸c n­íc ®I ®Çu t­ dÔ dµng kiÕm lîi nhuËn do ®­îc

h­ëng nh÷ng ­u ®·I vÒ thuÕ , khai th¸c ®­îc nguån tµI nguyªn thiªn

nhiªn vµ lao ®éng rÎ ,lîi dông ®­îc nh÷ng kÏ hë cña ph¸p luËt vµ tr×nh

®é qu¶n lý kÐm ..

§øng trªn gãc ®é vi m« :

§èi víi bÊt kú doanh nghiªp nµo ,môc ®Ých cuèi cïng lµ tèi ®a

ho¸ lîi nhuËn, khi thÞ tr­êng trong n­íc trë nªn nhá bÐ ,th× b¾t buéc hä

ph¶I ®Çu t­ ra nuíc ngoµi, ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña

m×nh . Th«ng qua ®Çu t­ c¸c h·ng kh«ng chØ kiÕm ®­îc lîi nhuËn ,mµ

hä cã thÓ thÊy nh÷ng nguån hµng ,nguång tµI nguyªn …mµ n­íc m×nh

khan hiÕm .

PhÇn lín nh­ng n­íc tiÖp nhËn ®Çu t­ lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn

,nghÌo nµn vÒ mäi mÆt. V× thÕ khi ®I ®Çu t­ kh¶ n¨ng sö dông vèn cña

c¸c doanh nghiÖp sÏ linh ho¹t ,dÔ dµng h¬n. chi phÝ ®Çu t­ nhá h¬n

trong n­íc v× nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·I ,hä cã thÓ sö dông l¹i nh÷ng

m¸y mãc thiÕt bÞ ®· l¹c hËu kh«ng cßn sö ®­îc ë n­íc hä .

Còng nhê ho¹t ®éng ®©ï t­ mµ mét c«ng ty cã chi nh¸nh ë nhiÒu

n­íc ,v× thÕ uy tÝn vµ søc c¹nh tranh ®­îc n©ng cao trªn thÞ tr­êng quèc

tÕ.

2.2 . Mét ssè ¶nh h­ëng tiªu côc cña ho¹t ®éng FDI

Cïng víi nh÷ng g× gÆt h¸i ®­îc, ho¹t ®éng FDI nãi riªng vµ chñ tr­¬ng

më cöa nãi chung còng t¹o ra nh÷ng mÆt tr¸I cho x· héi .

sinh nçi lo r»ng c¸c c«ng ty nµy sÏ lµm t¨ng sù phô thuéc cña nÒn kinh tÕ vµo

vèn,kü thuËt vµ m¹ng l­íi tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty nµy . Vëy nÒn

§TTTNN ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu do c¸c c«ng ty ®a quèc gia ,®· lµm n¶y

12

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

kinh tÕ cµng dùa vµo FDI th× nÒn kinh tÕ cµng phô thuéc vµo nÒn kinh tÕ lín,

do v¹y sù ph¸t triÓn cña nã kh«ng bÒn v÷ng ,mçi sù biÕn ®éng cña nÒn kinh

tÕ lín ,®Òu cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nÒn kinh tÕ. Trong vÊn ®Ò chuyÓn giao

c«ng nghÖ ho¹t ®éng cña FDI,do tr×nh ®é c«ng nghÖ h¹n chÕ mµ n­íc nhËn

®Çu t­ cã thÓ tiÖp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ kh«ng phï hîp . C¸c c«ng ty n­íc

ngoµI th­êng chuyÓn vµo nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu , nh­ng m¸y mãc ®· cò

vµ ®¸nh gi¸ nã cao h¬n møc b×nh th­êng. Khi tiÕn hµnh dù ¸n liªn doanh ,c¸c

®èi t¸c n­íc ngoµI th­êng gãp vèn b»ng m¸y mãc ,thiÕt bÞ vËt t­ , lîi dông sù

non yÕu vÒ kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña ®èi t¸c, hä cã thÎ chuyÓn vµo nh÷ng

thiÕt bÞ m¸y mãc ®· ®Õn thêi h¹n thanh lý . Hä chuyÓn vµo vµ tiÕp tôc khai

th¸c c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ nµy . Tuy r»ng nã cãthÓ hiÖn ®¹i h¬n nh­ng thiÕt bÞ

®ang sö dông ,nh­ng l¹i trë thµnh b·I th¶I lín cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia ,

®©y lµ mét thiÖt h¹i lín cho c¸c n­íc nhËn ®Çu t­.

Mét trong nh­ng lo ng¹i l¬n khi tiÖp nhËn FDI lµ cã sù can thiÖp bÊt lîi

cña phia n­íc ngoµI vµo nÒn chÝnh trÞ th«ng qua nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c nhau .

NhiÒu ý kiÕn kh¸c cßn cho r»ng khi tiÕp nhËn FDI cã xu h­íng ®Èy

c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®i ®Õn ph¸ s¶n ,do c¸c c«ng ty ®a quèc gia co

tiÒm lùc tµI chÝnh, kü thuËt, ®«I khi cßn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·I h¬n c¶

doanh nghiÖp trong n­íc .

Mét bé phËn trong x· héi bÞ tha ho¸ do bÞ kÝch thÝch vÒ vËt chÊt ,lèi

sèng ch¹y theo ®ång tiÒn ,coi th­êng nh÷ng chu¶n mùc ®¹o ®øc trë nªn phá

biÕn ,tÖ n¹n x· héi t¨ng nhanh . Lîi dông chÝnh s¸ch më cöa cña nhµ n­íc,

c¸c thÕ lùc thï ®Þch t×m c¸ch chèng ph¸. NÕu mÊt c¶nh gi¸c nh÷ng luång giã

®éc cã thÓ trµ trén vµo kh«ng khÝ ®Çu t­.

§ã lµ nh÷ng mÆt tr¸i kh«ng thÓ tr¸nh khái , g©y nhiÒu th¾c m¾c , nh÷ng

d­ luËn x· héi kh«ng tèt cho hîp t¸c ®Çu t­, nhÊt lµ khi cã nh÷ng vÊp v¸p x¶y

ra . Do ®ã cÇn cã sù thèng nhÊt cña toµn §¶ng ,toµn d©n , gi÷a c¸c cÊp ,c¸c

héi, ®Ò cao c¶nh gi¸c víi c¸c thÕ lùc thï ®Þch .

ngµnh gi÷ cho m«i tr­êng ®Çu t­ trong s¹ch, c­¬ng quyÕt bµI trõ tÖ n¹n x·

13

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ch­¬ng 2

®Æc ®IÓm fdi hiÖn nay vµ t¸c ®éng cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i asean ®Õn qu¸ tr×nh thu hót fdi t¹i viÖtnam

1. Qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ ASEAN

NÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi trong nhiÒu thËp kû qua ®· cã sù t¨ng tr­ëng

rÊt lín vÒ quy m« trao ®æi, ph¹m vi ho¹t ®éng, c¸c h×nh thøc tiÕn hµnh vµ sè

quèc gia tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ còng ngµy mét lín h¬n, theo chiÒu

h­íng cëi më h¬n.

Uruguay so víi con sè 24 quèc gia håi sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø 2. “Møc thuÕ

TÝnh ®Õn n¨m 1990, ®· cã tíi 127 quèc gia tham gia vµo vßng ®µm ph¸

quan trung b×nh ®· gi¶m tõ 40% cßn 5% trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c

quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, vµ trong t­¬ng lai, møc thuÕ suÊt nµy cßn tiÕp

tôc ®­îc gi¶m h¬n n÷a.

Nhê nh÷ng thµnh c«ng cña GATT, vµ nhê vµo nh÷ng thµnh c«ng trong

ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ mµ møc trao ®æi th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã sù t¨ng

tr­ëng nh¶y vät tíi13 lÇn kÓ tõ n¨m 1950 ®Õn 1990.

Nh­ vËy nÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi ®ang ngµy cµng cã nh÷ng b­íc ph¸t

triÓn m¹nh mÏ , nã ®­¬c coi lµ xu thÕ kh«ng thÓ ®¶o ng­îc trong tiÕn tr×nh héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ . ThÕ kû 20 còng ch­ng kiÕn mét sù phôc håi nhanh

chãng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi tõ sau sù tµn ph¸ khèc liÖt cña ®¹i chiÕn thÕ

giíi thø 2, sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ vµ ®ång thêi ®ã

lµ sù næi nªn cu¶ 3 trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ®ã lµ Mü , NhËt va T©y ¢u.

Cïng víi qu¸ tr×nh ®ã , thÕ giíi còng ®­îc ch­ng kiÕn sù h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn cña c¸c lo¹i h×nh liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ nh­ mét xu thÕ tÊt yÕu trong

qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia.

Xu h­íng tù do hãa th­¬ng m¹i b¾t nguån tõ qóa tr×nh quèc tÕ hãa ®êi

s¶n xuÊt ph¸t triÓn v­ît ra ngoµi ph¹m vi biªn giíi cña mçi quèc gia, sù ph©n

c«ng lao ®éng quèc tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ bÒ réng vµ bÒ s©u, vai trß cña c¸c C«ng

sèng kinh tÕ thÕ giíi víi nh÷ng cÊp ®é toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa, lùc l­îng

14

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

ty ®a quèc gia ®­îc t¨ng c­êng, hÇu hÕt c¸c quèc gia chuyÓn sang x©y dùng

m« h×nh “kinh tÕ më” víi viÖc khai th¸c ngµy cµng triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña

mçi n­íc. ThÕ giíi ngµy nay lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt, trong ®ã c¸c quèc

gia lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®éc lËp, tù chñ nh­ng phô thuéc nhau vÒ kinh tÕ vµ khoa

häc c«ng nghÖ. Sù phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia b¾t nguång tõ nh÷ng yÕu tè

kh¸ch quan : do ®IÒu kiÖn ®Þa lý ,do sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu tµI nguyªn

thiªn nhiªn, do sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cña cuéc c¸ch m¹ng khoa

häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi …

LÞch sö thÕ giíi chøng minh r»ng kh«ng cã quèc gia nµo cã thÓ ph¸t

triÓn nÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù cÊp tù tóc. Ng­îc l¹i, nh÷ng n­íc cã tèc ®é

t¨ng tr­ëng cao ®Òu lµ c¸c n­íc dùa vµo kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ

trong n­íc ph¸t triÓn, biÕt sö dông nh÷ng thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa

häc c«ng nghÖ ®Ó hiÖn ®¹i hãa nÒn s¶n xuÊt, biÕt khai th¸c nh÷ng nguån lùc

n­íc ngoµi ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc trong n­íc.

Tr­íc ®©y, nÒn kinh tÕ c¸c n­íc tuy cã kiªn hÖ lµ giao l­u nh­ng chØ

dôa trªn quan hÖ lµ song ph­¬ng la chÝnh , ch­a hîp thµnh mét chØnh thÓ toµn

cÇu . Trong thËp kû cuèi cña thÕ kû XX , viÖc quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ

b­íc vµo giai ®o¹n míi . NÒn kinh tÕ c¸c n­íc kh«ng chØ liªn hÖ giao l­u lÉn

nhau mµ cßn ®an dÖt vµo nhau ,dung hîp lÉn nhau ®Ó h×nh thµnh mét nÒn kinh

tÕ toµn cÇu trªn c¬ sá ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ

vai trß then chèt cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia.

Qóa tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt qua viÖc h×nh

thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ nh­ c¸c khèi mËu dÞch tù do, ®ång minh

thuÕ quan, liªn minh kinh tÕ , liªn minh tiÒn tÖ… vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc

tÕ. HiÖn nay ®· cã mÊy chôc khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau vÒ cÊp ®é, qui m«, néi

dung. T©y ¢u, B¾c Mò, Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, Trung §«ng, Ch©u Phi,

Mü La Tinh ®Òu cã c¸c khu vùc kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i tù do. Tiªu biÓu nh­

DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (APEC)… gãp phÇn vµo

thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i thÕ giíi, theo thèng kª cña tæ chøc

Liªn minh Ch©u ¢u (EU), HiÖp ®Þnh tù do th­¬ng m¹i B¾c Mü (NAFTA),

15

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

th­¬ng m¹i (WTO), cho ®Õn nay trªn thÕ giíi cã tíi 144 tæ chøc kinh tÕ mang

tÝnh chÊt khu vùc. C¸c tæ chøc kinh tÕ – tµi chÝnh quèc tÕ nh­ Quü tiÒn tÖ quèc

tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), Tæ

chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD)… cã vai trß toµncÇu, thóc ®Èy tù

do hãa th­¬ng m¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Trong c¸c tæ chøcnµy, quan träng nhÊt

lµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®­îc coi lµ “Liªn hiÖp quèc vÒ th­¬ng m¹i” víi

h¬n 140 thµnh viªn, chiÕm h¬n 90% gi¸ trÞ th­¬ng m¹i thÕ giíi, ®ang lµ tæ

chøc thóc ®Èy c¸c quèc gia phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ , thùc hiÖn tù do

hãa th­¬ng m¹i, dÞch vô, ®Çu t­, tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®Ó t¨ng c­êng c¸c quan hÖ

kinh tÕ quèc tÕ. Víi viÖc c¸c n­íc thamgia ngµy cµng nhiÒu vµo c¸c tæ chøc

kinh tÕ quèc tÕ, tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc kinh

tÕ khu vùc, toµn cÇu gÇn ®©y ®Òu cã xu h­íng muèn ®Èy nhanh tèc ®é, rót

ng¾n thêi h¹n thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tù do hãa kinh tÕ

gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ®· khiÕn cho qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ

thÕ giíi ngµy cµng s©u réng, víi tèc ®é ngµy cµng t¨ng.

§ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña tù do hãa th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ trùc tiÕp

n­íc ngoµi, ng­êi ta kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn vai trß cña cuéc c¸ch m¹ng

khoa häc c«ng nghÖ, vèn lµ nh©n c«ng ®· ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña lùc

l­îng s¶n xuÊt thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc

c«ng nghÖ nöa cuèi thÕ kû XX ®· lµm cho khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh lùc

l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. C¬ së kü thuËt cña c¸c quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c quèc

gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt, nÒn s¶n xuÊt ®¹t ®­îc

n¨ng suÊt lao ®éng cao ch­a tõng thÊy vµ ®· t¹o ra mét khèi l­îng cña c¶i

khæng lå víi hµm l­îng tri thøc cao. Khoa häc c«ng nghÖ ®· gãp phÇn tíi 50-

60% vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ , trong ®ã 60% lµ do t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trªn

c¬ së nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ.

Cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt ®Æc biÖt lµ c¸ch m¹ng vÒ th«ng tin ®· h×nh

IntÓnt vµ siªu lé th«ng tin xuyªn quèc gia ®· lµm cho v« tuyÕn, ®IÖn tho¹i ,

m¸y tÝnh liªn kÕt thµnh mét khèi ,thÕ giíi réng lín trë nªn nhá bÐ, C¸c

thµnh hÖ thèng m¹ng th«ng tin trªn kh¾p toµn cÇu . ViÖc x©y dùng m¹ng

16

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

ph­¬ng tiÖn vËn t¶I ,th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i ph¸ vì bøc t­êng ng¨n c¸ch

kh«ng gian vµ thêi gian gi÷a c¸c khu vùc trªn kh¾p hµnh tinh , t¹o sù xÝch l¹i

gÇn nhau gi÷a c¸c quèc gia , gi÷a mäi ng­êi trªn thÕ giíi . C¸c s¶n phÈm trë

thµnh s¶n phÈm mang tÝnh quèc tÕ cña nhiÒu h·ng kh¸c nhau do c¸c quèc gia

®Òu cã thÓ ph¸t huy ­u thÕ kü thuËt lao ®éng . Còng do sù ph¸t triÓn kü thuËt

th«ng tin nªn ng­êi qu¶n lýcã thÓ n¾m ®­îc t×nh h×nh thÞ tr­êng ë nhiÒu n¬I

trªn thÕ giíi vµ tinh to¸n cÇn thiÕt ®Ó t×m ra c¬ héi thuËn lîi trong viÖc bè trÝ

s¾p xÕp nguån lùc sao cho cã lîi nhÊt . ChÝnh do sù ph¸t triÓn cña khoa häc

c«ng nghÖ mµ nhu cÇu vÒ tù do ho¸ th­¬ng m¹i trë nªn m¹nh mÏ h¬n vµ bøc

thiÕt h¬n.

Do sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ

kinh tÕ, khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c quèc gia ®ßi hái hä ph¶i më réng ph¹m vi

hîp t¸c vµ trao ®æi. §iÒu ®ã ®· khiÕn cho ph©n c«ng lao ®éng ph¸t triÓn. Nhu

cÇu tiªu dïng ë mçi quèc gia ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ chñng

lo¹i nªn viÖc mét vµi quèc gia ®¬n lÎ cã thÓ s¶n xuÊt hµng hãa ®Ó cung øng

cho thÞ tr­êng trë nªn kh«ng cßn thiÕt thùc. ViÖc ph©n c«ng lao ®éng trªn bÒ

réng, gi÷a c¸c quèc gia sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ lîi nhuËn cao h¬n, tû lÖ thuËn

víi nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng mµ trong ®ã

vai trß cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh nÒn s¶n

xuÊt thÕ giíi ®· ®­îc c¬ cÊu l¹i theo h­íng linh ho¹t hãa trªn c¬ së chu

chuyÓn t­ b¶n xuyªn quèc gia ®­îc thùc hiÖn dÔ dµng vµ linh ho¹t. §iÒu nµy

®· lµm n¶y sinh vµ ®Èy m¹nh th­¬ng m¹i xuyªn quèc gia, khiÕn cho th­¬ng

m¹i thÕ giíi vÒ hµng hãa vµ dÞch vô t¨ng vät, tù do hãa th­¬ng m¹i ph¸t triÓn

ngµy cµng m¹nh mÏ.

Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµm ®èi t­îng vµ ph¹m vi tham gia vµo viÖc

trao ®æi quèc tÕ ®­îc më réng, ®ång thêi lîi thÕ so s¸nh cña c¸c quèc gia

®­îc khai th¸c triÖt ®Ó, ®· thóc ®Èy th­¬ng m¹i hµng hãa vµ dÞch vô ph¸t triÓn

c¸c quèc gia.

dÉn ®Õn ®ßi hái bøc thiÕt vÒ tù do hãa th­o­ng m¹i vµ ®Çu t­ lÉn nhau gi÷a

17

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Nh­ vËy, qua nh÷ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ trªn cã thÓ nhËn thÊy mét

®iÒu r»ng, ngµy nay, tù do hãa th­¬ng m¹i ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh

mÏ. Tù do hãa th­¬ng m¹i võa®em l¹i lîi Ých to lín cho c¸c quèc gia, võa t¹o

ra nh÷ng th¸ch thøc lín trªn con ®­êng héi nhËp cña c¸c quèc gia vµo nÒn

kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ã ®· ®Èy c¸c quèc gia l¹i

gÇn nhau h¬n, nã ®· thóc dôc c¸c quèc gia cã nh÷ng sù t­¬ng ®ång vÒ ®Þa lý,

v¨n hãa, lîi Ých kinh tÕ … tËp hîp l¹i trong nh÷ng tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ

toµn cÇu, hîp t¸c víi nhau ®Ó h×nh thµnh c¸c liªn kÕt mang tÇm khu vùc vµ

quèc tÕ. C¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ®­îc h×nh thµnh, mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn

®Èy nhanh qóa tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së viÖc gi¶i

quyÕt nhanh nh÷ng bÊt ®ång tån t¹i gi÷a c¸c quèc gia cã nhiÒu sù t­¬ng ®ång.

MÆt kh¸c, liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ trªn mét gi¸c ®é nµo ®ã còng cã thÓ ®­îc

coi nh­ lµ mét ph¶n øng tù nhiªn cña c¸c quèc gia mµ theo ®ã hä tËp hîp l¹i

trong mét khèi kinh tÕ lín h¬n ®Ó ®Ò kh¸ng l¹i nh÷ng t¸c ®éng ®­îc coi lµ

tiªu cùc víi c¸c quèc gia tr­íc sù bµnh tr­íng qu¸ nhanh cña xu h­íng toµn

cÇu hãa vÒ kinh tÕ. Qu¸ tr×nh nµy, tuy vËy l¹i ®Èy nhanh h¬n tù do hãa th­¬ng

m¹i trong néi bé c¸c quèc gia thuéc khèi liªn kÕt. VÒ l©u dµi, ®ã sÏ lµ c¬ së

v÷ng ch¾c cho tù do hãa th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ toµn cÇu.

2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña FDI trong sù t¸c ®éng cña tù do ho¸

th­¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam

Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ,cã thÓ thÊy nguån FDI vµo ViÖt Nam trong thêi gian

tíi cã thÓ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y :

Thø nhÊt, sÏ cã sù chuyÓn dÞch trong c¬ chÕ FDI ®æ vµo ViÖt Nam theo

s¬ ®å ph©n c«ng s¶n xuÊt toµn khu vùc. D­íi t¸c ®éng cña AFTA, cã thÓ cã

nh÷ng biÕn ®éng trong c¬ cÊu FDI mµ cô thÓ lµ sù gia t¨ng l­îng FDI vµo

nh÷ng ngµnh mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ so víi c¸c n­íc trong khu vùc (dÖt may,

nh÷ng ngµnh mµ ViÖt Nam kh«ng cã lîi thÕ so víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c. ë

®©y còng cÇn l­u ý tíimét sè ngµnh mµ lîi thÕ so s¸nh cña tõng n­íc ch­a thÓ

hiÖn sù v­ît tréi cña bÊt kú quèc gia ASEAN nµo - ®ã lµ mµ lîi thÕ so s¸nh

da giÇy, chÕ biÕn n«ng l©m s¶n,…). §ång thêi sÏ lµ sù gi¶m sót FDI ®æ vµo

18

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

hiÖn cßn thÓ hiÖn d­íi d¹ng tiÒm n¨ng ë tõng quèc gia. Nguån FDI ®æ vµo

nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ so s¸nh tiÒm n¨ng sÏ phô thuéc nhiÒu vµo nh÷ng chÝnh

s¸ch, thñ tôc vµ sù thuËn lîi mang tÝnh chñ quan mµ tõng n­íc ASEAN t¹o ra

cho c¸c nhµ ®Çu t­.

Thø hai, viÖc ViÖt Nam gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do AFTA víi sù

c¾t gi¶m thuÕ quan vµo n¨m 2006 sÏ lµm cho hµng hãa cña c¸c n­íc trong

khèi th©m nhËp vµ c¹nh tranh gay g¾t víi nhau h¬n. NÕu nh­ ViÖt Nam kh«ng

cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ th× sÏ dÉn ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­ chuyÓn

sang ®Çu t­ t¹i nh÷ng n¬i thuËn lîi h¬n råi chuyÓn hµng vµo tiªu thô ë ViÖt

Nam.

Mét yÕu tè kh¸c cã thÓ t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn viÖc gi¶m sót ®Çu t­

vµo ViÖt Nam ®ã chÝnh lµ ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng sÏ lµm cho c¸c nhµ ®Çu

t­ cña Mü vµ Ch©u ¢u dõng ho¹t ®éng l¹i ®Ó xem xÐt t×nh h×nh ®Çu t­ l©u dµi.

Do khñng ho¶ng mµ mét sè nhµ ®Çu t­ ®¸nh gi¸ khu vùc nµy chøa ®ùng nhiÒu

yÕu tè rñi ro… Do ®ã mµ trong nh÷ng n¨m tíi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam kh«ng

tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n chung nµy.

Thø ba, ®Çu t­ cña c¸c n­íc Ch©u ¸ vµo ViÖt Nam bÞ h¹n chÕ bëi

nh÷ng quèc gia nh­ NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ c¸c n­íc ASEAN gÆp nhiÒu khã

kh¨n t¹i chÝnh quèc gia hä, dÉn ®Õn nh÷ng nhµ ®Çu t­ cña nh÷ng n­íc ngµy

ph¶i t¹m dõng ho¹t ®éng lµm ¨n cÇm chõng, xin rót giÊy phÐp ®Çu t­.

Thø t­, hiÖn nay c¸c n­íc trong khu vùc ®ang trong t×nh tr¹ng phôc håi

nÒn kinh tÕ dÉn tíi hä sÏ ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ­u ®·i ®Ó thu hót vèn ®Çu

t­. ChÝnh ®iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i

ViÖt Nam do ph¶i c¹nh tranh víi c¸c quèc gia trong khu vùc. Bëi ViÖt Nam cã

rÊt nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ lîi thÕ vµ ®iÒu kiÖn so víi nh÷ng n­íc nh­:

Trung Quèc hoÆc nh÷ng n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸.

®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yÕu tè

nh­ c¬ cÊu ®Çu t­ cña ViÖt Nam ch­a hîp lý, ®iÓn h×nh lµ nh÷ng ®èi t¸c trªn

thÕ giíi cã vÞ thÕ ch­a xøng ®¸ng trong ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam, lÜnh

Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè mang tÝnh chÊt kh¸ch quan t¸c ®éng vµo ho¹t

19

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

vùc sö dông vèn ®Çu t­ cña ViÖt Nam ch­a hîp lý dÉn ®Õn cã nhiÒu ngµnh

cßn nhá lÎ, h×nh thøc ®Çu t­ ch­a thùc sù ®a d¹ng.

3. Sù t¸c ®éng cña t­ do ho¸ th­¬ng m¹i ASEAN ®Õn dßng l­u

chuyÓn FDI vµo ViÖt Nam

ViÖc tham gia vµo AFTA sÏ lµm t¨ng l­îng vèn ®Çu t­ trùc tiÖp n­íc

ngoµi vµo ViÖt Nam. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ ngoµi AFTA , ViÖt Nam cã nhiÒu

lîi thÕ trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi . §ång thêi , nguyªn t¾c xuÊt

xø hµng ho¸ cña AFTA cã yªu cÇu thËp h¬n so víi yªu cÇu cña c¸c khu vùc

mËu dich tù do kh¸c cho nªn tham gia vµo AFTA cßn t¹o ®iªï kiÖn ®Ó thu hót

vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. ViÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt ë c¸c n­íc trong AFTA vµ tiªu

thô s¶n phÈm ë c¸c n­íc kh¸c sÏ t¹o ®éng lùc thu hót m¹nh h¬n vèn ®Çu t­

trùc tiÕp n­íc ngoµi . C¸c nhµ ®Çu t­ trong AFTA sÏ chó ý nhiÒu h¬n ®Õn viªc

di chuyÓn mét sè ngµnh s¶n xuÊt sang ViÖt Nam do c¸c n­íc nµy ®ang mÊt

dÇn lîi thÕ vµ lao ®éng rÎ. §ång thêi ViÖt Nam ®ang cã môc tiªu t¹o nhiÒu

viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ,do ®ã , viÖc di chuyÓn c¸c c¬ së s¶n xuÊt tõ c¸c

n­íc sang ViÖt Nam sö dông nhiÒu lao ®éng rÊt phï hîp voøi chiÕn l­îc ph¸t

triÓn cña ViÖt Nam .

H¬n n÷a, thÕ m¹nh cña c¸c n­íc trong viªc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi kh«ng

ph¶i ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao , thËm chÝ còng kh«ng ph¶I ë

lÜnh vùc c«ng nghÖ chÕ biªn quy m« lín .C¸c n­íc nµy còng ®ang c¹nh tranh

®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi . V× vËy , ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c n­íc

trong AFTA sang Viªt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng ë c¸c ho¹t ®éng dÞch vô , th­¬ng

m¹i ,c«ng nghÖ chÕ biÕn võa vµ nhá .

Ngoµi ra, viÖc tham gia vµo AFTA cßn t¸c ®éng ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ

ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh –tiÒn tÖ , më réng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vµ n©ng

cao hiÖu lùc cña bé m¸y nhµ n­íc.

20

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ch­¬ng 3

§Þnh h­íng vµ c¸c gi¶I ph¸p t¨ng c­êng thu hót fdi vµo viÖt nam trong ®Iªu kiÖn thùc hiÖn afta

1. §Þnh h­íng thu hót FDI vµo ViÖt Nam

§Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng cho ho¹t ®éng thu hót FDI vµo ViÖt Nam

trong thêi gian tíi, bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi do tù do hãa th­¬ng

m¹i trong ASEAN ®em l¹i, t×nh h×nh thÕ giíi còng cho thÊy l­îng FDI trªn

thÕ giíi sÏ cã sù suy gi¶m lín, ®Æc biÖt khã kh¨n h¬n cho ViÖt Nam lµ hÇu hÕt

nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng lµ mét ®iÓm ®Õn trªn quy m« lín nh­

c¸c dù b¸o ®Òu cho thÊy r»ng luång FDI trªn thÕ giíi vÉn ch­a coi ASEAN

ASEAN ®· tõng ®­îc xem xÐt nh­ vËy tõ tr­íc cuéc khñng ho¶ng n¨m 1997.

Tr­íc t×nh h×nh nh­ vËy, viÖc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót FDI

vµo ViÖt Nam ®ßi hái ph¶i ph¸t huy nhiÒu yÕu tè tÝch cùc, h¹n chÕ ®Õn møc

tèi ®a mäi sù c¶n trë, ®ång thêi cÇn ph¶i kªu gäi sù nç lùc tõ nhiÒu ngµnh,

nhiÒu cÊp, nhiÒu thµnh phÇn trong viÖc ®Èy m¹nh thu hót FDI vµo ViÖt Nam

trong nh÷ng n¨m tíi ®©y.

Trong tiÕn tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i ASEAN, kÕt hîp víi nh÷ng nhËn

®Þnh vÒ sù di chuyÓn cña dßng FDI trªn thÕ giíi, cã thÓ thÊy viÖc thu hót FDI

vµo ViÖt Nam sÏ ph¶i ®­îc xem xÐt, ­u tiªn ph©n t¸ch theo 2 nguån: FDI tõ

c¸c n­íc ASEAN vµ FDI tõ c¸c n­íc ngoµi ASEAN ®Ó tõ ®ã cã c¸c ®èi s¸ch

thÝch hîp víi mçi nguån FDI, vµ còng trªn c¬ së ®ã t×m ra nh÷ng quan ®iÓm

míi, hiÖu qu¶ trong cuéc c¹nh tranh thu hót FDI vµo ViÖt Nam kh«ng chØ víi

c¸c n­íc ASEAN mµ cßn ®èi víi c¶ c¸c n­íc ngoµi ASEAN.

§èi víi luång vèn tõ ASEAN ®æ vµo ViÖt Nam, theo nh­ nh÷ng ph©n

tÝch tr­íc, dùa trªn thÕ lîi so s¸nh s½n cã, ViÖt Nam cã thÓ ®Þnh h­íng vµ kªu

gäi c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc

®éng, tù nhiªn dåi dµo, ViÖt Nam cã ®ñ c¬ së ®Ó h­íng nguån FDI trong

ASEAN vµo ViÖt Nam, biÕn ViÖt Nam trë thµnh quèc gia cung cÊp c¸c s¶n

n«ng nghiÖp, chÕ biÕn n«ng l©m, h¶i s¶n. Víi vÞ trÝ ®Þa lý vµ nguån lùc vÒ lao

21

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

phÈm n«ng, l©m nghiÖp vµ h¶i s¶n cho khu vùc còng nh­ cho thÕ giíi. §iÒu

nµy lµ hoµn toµn cã c¬ së bëi v× c¸c n­íc ASEAN ph¸t triÓn h¬n nh­

Singapore, Malaysia, Th¸i Lan hiÖn ®ang cã chiÕn l­îc thay ®æi c¬ cÊu s¶n

xuÊt lín. Hä muèn tËp trung nhiÒu h¬n cho hÖ thèng tµi chÝnh, c«ng nghiÖp

nÆng vµ c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao. ChÝnh v× vËy, ViÖt Nam cã thÓ ®Þnh h­íng

thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ cã sö dông nhiÒu lao

®éng.

Trong t­¬ng quan vÒ lîi thÕ so s¸nh, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­

cña ViÖt Nam víi c¸c quèc gia trong ASEAN, ViÖt Nam cã thÓ ®Þnh h­íng

luång FDI ngoµi ASEAN vµo ViÖt Nam trong mét sè lÜnh vùc nh­: c«ng

nghiÖp dÖt may – kÓ c¶ viÖc thiÕt kÕ mÉu mèt; c«ng nghiÖp vËt liÖu míi – mÆc

dï lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ cao, song ®©y còng lµ lÜnh vùc míi ®èi víi ASEAN.

H¬n n÷a, ViÖt Nam còng ®· cã mét ®éi ngò c¸c nhµ khoa häc – kü thuËt c¬

b¶n còng nh­ øng dông ®­îc ®µo t¹o kh¸ tèt tõ Liªn X« vµo §«ng ¢u tr­íc

kia vµ hiÖn nay cã thÓ ®¸p øng cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o vËt liÖu míi.

Thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy, gi¸ trÞ gia t¨ng sÏ rÊt cao, v× vËy chÝnh phñ

nªn cã ­u ®·i ®Æc biÖt cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc nµy.

Ngoµi ra, c¸c ngµnh thÐp, cao su… phôc vô cho c«ng nghiÖp s¶n xuÊt

«t«, xe m¸y… còng cã thÓ tÝnh ®Õn trong ®Þnh h­íng thu hót FDI vµo ViÖt

Nam. Bëi ®©y lµ nh÷ng ngµnh cã thÓ ph¸t huy thÕ m¹nh cña ViÖt Nam ®ång

thêi cã kh¶ n¨ng ®em l¹i gi¸ trÞ gia t¨ng cao cho ViÖt Nam. MÆc dï hiÖn t¹i,

tr×nh ®é s¶n xuÊt còng nh­ c¬ së cho ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp «t« -

xe m¸y cña Th¸i Lan, Malaysia h¬n ViÖt Nam. Song thÞ tr­êng ASEAN cßn

lín, bªn c¹nh ®ã ViÖt Nam cßn cã thÓ tÝnh ®Õn thÞ tr­êng Trung Quèc víi

nh÷ng lîi thÕ vÒ ®Þa lý vµ hÖ thèng giao th«ng. Vµ trªn hÕt lµ lé tr×nh AFTA

cho ngµnh nµy cßn dµi, ViÖt Nam cßn cã ®ñ thêi gian chuÈn bÞ ®Ó cã thÓ hy

väng lµ mét cùc quan träng trong s¶n xuÊt «t« - xe m¸y cho thÞ tr­êng

Nam rÊt cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó kh«ng biÕn nh÷ng

ASEAN. Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nh­ mong muèn th× ViÖt

22

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

trî cÊp thµnh g¸nh nÆng, thµnh søc ú vµ c¶n trë sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng

nghiÖp nµy.

Trong chiÕn l­îc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ViÖt Nam rÊt

quan t©m tíi lÜnh vùc ®iÖn tö – tin häc. Còng gièng nh­ ngµnh c«ng nghiÖp

«t« - xe m¸y, ViÖt Nam ®i sau c¸c n­íc ASEAN ph¸t triÓn kh¸c. Tuy nhiªn

®©y lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ cao, sù thµnh c«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng

nghiªn cøu míi cã tÝnh ®ét ph¸ vµ yÕu tè con ng­êi ë ®©y rÊt quan träng. YÕu

tè con ng­êi (c¶ khÝa c¹nh qu¶n lý) ë ®©y ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan

träng. XÐt vÒ khÝa c¹nh nµy ViÖt Nam cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó s¸nh vai víi c¸c

quèc gia trong khu vùc. Thùc tÕ trong n¨m 2002 ViÖt Nam ®· ®¹t nhiÒu gi¶i

th­ëng trong lÜnh vùc nµy t¹i c¸c cuéc thi quèc tÕ vµ khu vùc. ViÖt Nam cã

thÓ tÝnh ®Õnmét chiÕn l­îc hîp t¸c víi c¸c quèc gia ph¸t triÓn, vµ cã thÓ víi c¶

c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh­ng rÊt thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy (Trung

Quèc, Ên §é) th× nh÷ng hy väng vÒ hiÖn t­îng “sao ®æi ng«i” lµ hoµn toµn cã

thÓ tin cËy ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam v­¬n lªn. Muèn vËy, cÇn nghiªn

cøu nh÷ng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt cho thu hót FDI vµo lÜnh vùc nµy.

Trªn c¬ së nh÷ng ®Þnh h­íng thu hót FDI ®· ®Ò cËp ë trªn, ®ång thêi

víi nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng t¸c ®éng cña AFTA ®èi víi luång FDI t¹i ViÖt

Nam vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸c luång ®Çu t­ trªn thÕ giíi, néi dung tiÕp theo

®©y cña luËn ¸n cè g¾ng ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót FDI

vµo ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i trong khu vùc.

C¸c gi¶i ph¸p ®­a ra th­êng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng yÕu kÐm tæng thÓ cña

m«i tr­êng thu hót FDI vµo ViÖt Nam vµ nh÷ng t¸c ®éng cña AFTA ®èi víi

luång FDI nµy. Do vËy, c¸c gi¶i ph¸p ®· ®­îc s¾p xÕp theo hai nhãm: nhãm

gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch theo ®ßi hái cña AFTA vµ nhãm gi¶i ph¸p

n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn ViÖt

Nam thùc hiÖn AFTA.

nh÷ng nghÞ ®Þnh vµ tuyªn bè gÇn ®©y cña chÝnh phñ liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò

thu hót FDI vµo ViÖt Nam. Ngµy 28/8/2001 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ

Trong ®Þnh h­íng thu hót FDI vµo ViÖt Nam, còng cÇn xem xÐt ®Õn

23

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

quyÕt 09/2001/NQ-CP vÒ viÖc t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­

n­íc ngoµi thêi kú 2001-2005. Song song víi ®ã lµ chØ thÞ 19/2001/CT-TTg vÒ

thùc hiÖn nghÞ quyÕt nµy. Ngµy 17/5/2002 Thñ t­íng chÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh

62/2002/Q§-TTg ban hµnh Danh môc c¸c dù ¸n nµy bao gåm c¸c dù ¸n träng

®iÓm cÇn gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho c¸c lÜnh vùc kinh tÕ ®Ó triÓn khai

thùc hiÖn c¶ trong thêi kú nµy vµ thêi kú tiÕp theo. §©y lµ nh÷ng dù ¸n ®Çu t­

trong b­íc ®i ban ®Çu h­íng tíi môc tiªu: n¨m 2020 ViÖt Nam c¬ b¶n trë

thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. Trong ®ã, c«ng nghiÖp dÇu khÝ cã 5 dù ¸n; C«ng

nghiÖp khai kho¸ng cã 15 dù ¸n; c«ng nghiÖp hãa chÊt – ph©n bãn cã 29 dù

¸n, phÇn lín dù ¸n cÇn vèn ®Çu t­ tõ 100 USD trë lªn; c«ng nghiÖp thÐp cã 5

dù ¸n, mçi dù ¸n cÇn ®Çu t­ hµng tr¨m triÖu USD; c«ng nghiÖp c¬ khÝ cã 29

dù ¸n; c«ng nghiÖp ®iÖn - ®iÖn tö cã 12 dù ¸n; c«ng nghiÖp giÊy cã 3 dù ¸n;

c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng cã 10 dù ¸n; c«ng nghiÖp may 15 dù ¸n; c«ng

nghiÖp da giÇy 2 dù ¸n vµ mét sè dù ¸n ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c.

ChØ ®iÓm qua tõng Êy dù ¸n, phÇn lín ®Òu lµ nh÷ng dù ¸n cã quy m«

vèn ®Çu t­ kh¸ lín, ch­a nãi tíi hµng tr¨m dù ¸n trong c¸c ngµnh n«ng – l©m

– thuû s¶n vµ chÕ biÕn thùc phÈm, giao th«ng vËn t¶i, viÔn th«ng, x©y dùng, c¬

së h¹ tÇng, v¨n hãa – y tÕ- gi¸o dôc vµ du lÞch dÞch vô … ta ®· thÊy sè vèn

FDI cÇn huy ®éng lµ rÊt lín. Trªn thùc tÕ 2 n¨m 2001, 2002 ViÖt Nam míi chØ

thu hót ®­îc h¬n 3,8 tû USD vèn ®¨ng ký míi. §Æc biÖt ®¸ng quan t©m lµ chØ

cã mét con sè nhá dù ¸n “trung ®Ých” cña danh môc ®· nªu. Râ rµng lµ nhiÖm

vô thu hót FDI trong thêi gian tíi lµ rÊt nÆng nÒ.

Cuèi n¨m 2002, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ®· tr×nh ChÝnh phñ mét ®Ò ¸n vÒ

®Èy m¹nh thu hót FDI thêi kú 2002-2005. Néi dung chÝnh cña ®Ò ¸n ®Ò cËp

®Õn viÖc t¨ng c­êng thu hót FDI ®Ó ViÖt Nam trë thµnh mét trong nh÷ng trung

t©m cña khu vùc vÒ s¶n xuÊt ®iÖn tö, c¬ khÝ chÕ t¹o vµ kiÕn nghÞ chÝnh phñ

xem xÐt kh¶ n¨ng níi láng c¸c ®iÒu kiÖn vµ më réng lÜnh vùc thu hót ®Çu t­,

®­a ra quan ®iÓm chÝnh thøc ®èi víi c¸c lÜnh vùc hiÖn ®ang t¹m dõng hoÆc h¹n

chÕ cÊp giÊy phÐp, §Ò ¸n cßn cung cÊp c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy ®Çu t­ n­íc

tr­íc hÕt lµ më réng lÜnh vùc ®­îc khuyÕn khÝch vµ ­u ®·i ®Çu t­. Ngoµi viÖc

24

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

ngoµi tham gia vµo thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, vui ch¬i gi¶i trÝ, kinh doanh siªu

thÞ, níi láng mét sè lÜnh vùc ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn nh­ dù ¸n trång rõng, du lÞch

l÷ hµnh, v¨n hãa, dÞch vô ph©n phèi, më réng thªm mét sè lÜnh vùc khuyÕn

khÝch vµ ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­.

Trong héi nghÞ doanh nghiÖp Ch©u ¸ th­êng niªn lÇn thø 13 t¹i Hµ Néi,

Thñ t­íng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i cho biÕt: ­u tiªn hµng ®Çu cña ViÖt Nam

lµ tËp trung hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ

tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Vai trß cña Nhµ n­íc chuyÓn m¹nh tõ

kiÓm so¸t vµ cÊp phÐp sang trî gióp vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp, t¹o lËp

m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng, minh b¹ch vµ an toµn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­

trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Òu t×m ®­îc c¬ héi vµ thu lîi xøng ®¸ng. §ã lµ

nh÷ng th«ng ®iÖp tèt lµnh cho mét c¬ chÕ th«ng tho¸ng vµ thuËn lîi cho viÖc

thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong bèi c¶nh c¹nh tranh thu hót FDI thêi gian tíi.

2. Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn

thùc hiÖn AFTA

2.1. Nhãm gi¶i ph¸p thÝch øng víi ®ßi hái cña AFTA

2.1.1. C¶i thiÖn m«i tr­êng ph¸p luËt vµ thñ tôc hµnh chÝnh

Tham gia AFTA còng cã nghÜa lµ c¸c quèc gia ASEAN ph¶i t¹o thuËn

lîi hãa cho ho¹t ®éng th­¬ngm¹i. ChØ riªng khÝa c¹nh nµy th«i th× c¸c quy

®Þnh vÒ luËt ph¸p vµ thñ tôc hµnh chÝnh còng ®· ph¶i cã sù ®iÒu chØnh cho phï

hîp vµ thèng nhÊt trong toµn khu vùc vµ ®¬n gi¶n hãa thñ tôc cho l­u chuyÓn

hµng hãa trong khu vùc. Theo ®ßi hái trªn, th× nh÷ng quy ®Þnh vÒ luËt ph¸p vµ

thñ tôc hµnh chÝnh còng sÏ ph¶i ®iÒu chØnh, t¹o thuËn lîi tèi ®a cho c¸c ho¹t

®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi.

Trong thêi gian tíi ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt

hoµn chØnh ®ång bé râ rµng võamang tÝnh æn ®Þnh võa mang tÝnh linh ho¹t

trong thêi gian dµi ®Ó nh»m t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­ c¶ trong n­íc

thÞ tr­êng chøng kho¸n… t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ trong

n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi.

còng nh­ n­íc ngoµi, bæ sung c¸c luËt míi nh­ luËt vÒ c¹nh tranh, b¶o hiÓm,

25

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Nh­ vËy ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh vµ thñ tôc

cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®Ó tr¸nh phiÒn hµ, nhòng nhiÔu, g©y khã kh¨n cho nhµ

®Çu t­. T¹o chñ tr­¬ng “mét cöa, mét dÊu” chø kh«ng ph¶i lµ “mét cöa, nhiÒu

khãa”. Thªm vµo ®ã cÇn ph¶i xãa bá c¸c rµng buéc c¸c nhµ ®Çu t­ vÒ viÖc

ph¶i x¸c ®Þnh râ mét ®Þa ®iÓm ®Çu t­ nhÊt ®Þnh ngay tõ ®Çu, mµ cø xÐt duyÖt

dù ¸n sau ®ã ®Ó nhµ ®Çu t­ tù t×m ®Þa ®iÓm x©y dùng, triÓn khai vµ b¸o c¸o l¹i.

C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ nøoc chØ nªn cÇn b¸o c¸o l¹i chø kh«ng nhÊt thiÕt

ph¶i phª duyÖt l¹i mçi khi dù ¸n cã thay ®æi. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn viÖc liªn

doanh cña ViÖt Nam l¹i chñ yÕu víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ cã sù ph©n

biÖt ®èi xö víi khu vùc t­ nh©n, do ®ã cÇn thiÕt ph¶i ®a d¹ng hãa vµ khuyÕn

khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia hîp t¸c liªn doanh liªn kÕt víi c¸c

®èi t¸c n­íc ngoµi vµ tiÕn tíi cho phÐp c¸c khu vùc kinh tÕ ®­îc b×nh ®¼ng khi

tham gia liªn doanh, lµm ¨n víi n­íc ngoµi.

ViÖc hoµn thiÖn luËt ph¸p vµ c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®­îc nhÊn

m¹nh – mÆc dï ®©y kh«ng cßn lµ mét vÊn ®Ò míi ®èi víi ViÖt Nam vµ c¸c nhµ

nghiªn cøu, song nã cã tÇm quan träng bëi:

Thø nhÊt, nã gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt cËp trong lÜnh vùc nµy, nh»m t¹o ra

mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn, th«ng tho¸ng vµ thuËn lîi tèi ®a cho c¸c nhµ

®Çu t­. Bëi nh­ ®· ph©n tÝch, do c¹nh tranh trong thu hót FDI thêi gian tíi lµ

rÊt lín, ®ång thêi víi nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc lín trong qu¸ tr×nh tham

gia AFTA, nÕu chÝnh phñ kh«ng cã nh÷ng c¶i c¸ch m¹nh mÏ trong lÜnh vùc

nµy th× sÏ cãnguy c¬ luång FDI chuyÓn sang c¸c n­íc kh¸c trong ASEAN.

Kinh nghiÖm nµy ë trong n­íc thêi gian qua ®· cho mét kiÓm chøng rÊt râ

rµng. Khi mµ thÞ tr­êng trong n­íc lµ thèng nhÊt víi c¸c doanh nghiÖp ë tÊt c¶

c¸c tØnh thµnh th× ®Þa phong nµo tr¶i th¶m ®á cho c¸c nhµ ®Çu t­, ®Þa ph­¬ng

nµo ®¬n gi¶n hãa thñ tôc vµ t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a cho c¸c nhµ ®Çu t­ th× ®Þa

ph­¬ng ®ã sÏ thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ h¬n. Tõ thùc tÕ trong n­íc còng

hµnh chÝnh lµ quan träng ®Õn møc nµo.

sÏ thÊy ngay khi héi nhËp AFTA th× vÊn ®Ò m«i tr­êng luËt ph¸p vµ thñ tôc

26

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Thø hai, viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh vµ m«i tr­êng luËt ph¸p còng

lµ mét ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ - th­¬ng

m¹i trong khu vùc, nh»m t¹o ra sù ®ång nhÊt vµ thuËn lîi cho c¸c nhµ doanh

nghiÖp ViÖt Nam còng nh­ c¸c nhµ doanh nghiÖp ®Õn tõ ASEAN. Trªn c¬ së

®ã, sÏ t¨ng c­êng vµ cñng cè thªm c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ néi bé

ASEAN, ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh vÒ tÝnh thèng nhÊt trong cïng mét khu

vùc mËu dÞch tù do.

2.1.2. Hç trî nh÷ng ngµnh cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ chÞu søc Ðp

cña AFTA

Theo ph©n tÝch trong nh÷ng néi dung trªn, ViÖt Nam sÏ cã mét sè

ngµnh mµ lîi thÕ so s¸nh hiÖn Én chØ ë d¹ng tiÒm n¨ng, song khi thùc thi

AFTA th× sÏ cã nguy c¬ chuyÓn sang c¸c n­íc kh¸c trong ASEAN theo s¬ ®å

chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt trong khu vùc d­íi t¸c ®éng cña AFTA. §Æc biÖt

ViÖt Nam ph¶i hÕt søc chó träng tíi mét sè ngµnh mµ hiÖn ChÝnh phñ ®ang rÊt

mong muèn ph¸t triÓn trong ch­¬ng tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt

n­íc nh­ mét sè ngµnh: ®iÖn tö tin häc; thÐp; ngµnh c¬ khÝ… Nh÷ng ngµnh

nµy, nÕu ChÝnh phñ kh«ng cã nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ th×

sÏ rÊt khã cã thª thu hót thªm FDI ®Ó ph¸t triÓn. Bëi thêi gian ®­îc b¶o hé

cña nh÷ng ngµnhnµy kh«ng cßn nhiÒu. Lîi thÕ duy nhÊt cña ViÖt Nam trong

nh÷ng ngµnh nµy hiÖn nay d­êng nh­ vÉn chØ lµ lùc l­îng lao ®éng råi rµo, rÎ

vµ tiÕp thu nhanh c«ng nghÖ míi. Song c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ

ASEAN 4 ®· ®i tr­íc ViÖt Nam trong nh÷ng ngµnh nµy vµ hiÖn nay hä ®ang

cã ­u thÕ vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng qu¶n lý, vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt.

VÝ dô: trong ngµnh ®iÖn tö tin häc, hiÖn ViÖt Nam chñ yÕu lµ thùc hiÖn

c¸c c«ng ®o¹n l¾p r¸p. Trong khi ®ã, c¸c n­íc ASEAN 4 ®· tiÕn hµnh s¶n

xuÊt ®­îc kh¸ nhiÒu linh kiÖn cho ngµnh nµy. Nh­ vËy, râ rµng lµ hä cã ­u thÕ

h¬n ViÖt Nam trong viÖc h­íng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ sang n­íc

phÈm nµy t¹i ®Êt n­íc hä. Vµ nÕu ®iÒu kiÖn nµy thùc sù x¶y ra th× ViÖt Nam

kÓ nh­ ®· mÊt c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn mét ngµnh s¶n xuÊt quan träng

hä ®Ó tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt linh kiÖn tiÕn tíi s¶n xuÊt toµn bé c¸c s¶n

27

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

®èi víi ®Êt n­íc kh«ng chØ vÒ mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ ngµnh nµy ®em l¹i, mµ

cßn lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c«ng nghÖ, an ninh,… Còng víi nh÷ng lËp luËn nh­

vËy, th× e r»ng ViÖt Nam nÕu cè g¾ng nh­ hiÖn nay, may ra còng chØ ®­îc tiÕp

tôc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc l¾p r¸p s¶n phÈm.

Bëi vËy, ngay tõ b©y giê, ChÝnh phñ cÇn nhanh chãng cã nh÷ng giai

ph¸p m¹nh mÏ h¬n n÷a nh»m thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo viÖc x©y

dùng nh÷ng c¬ së ban ®Çu cho nh÷ng ngµnh nµy, ®ång thêi biÕn nh­ng lîi thÕ

tiÒm n¨ng thµnh hiÖn thùc ®Ó cã thÓ tiÕp tôc thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh nµy

ngay c¶ sau khi ®· kÕt thóc lÞch tr×nh thùc hiÖn CEPT. Muèn vËy, cÇn thiÕt

ph¶i huy ®éng nç lùc cña nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp ®Ó cïng hç trî vÒ chÝnh

s¸ch, tµi chÝnh, tæ chøc vµ c¶ viÖc xóc tiÕn ®Çu t­, … ®Ó nhanh chãng ph¸t

triÓn nh÷ng ngµnh mµ nguy c¬ ViÖt Nam sÏ ®Ó mÊt trong s¬ ®å ph©n bæ s¶n

xuÊt trong khu vùc c¸c n­íc ASEAN.

§èi víi mét sè ngµnh s¶n xu¸t s¶n phÈm thuéc lÜnh vùc c«ng nghÖ cao,

gi¸ rÎ, ViÖt Nam cã thÓ tÝnh tíi nh÷ng chÝnh s¸ch m¹nh d¹n trong viÖc khuyÕn

khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ Trung Quèc ®Çu t­ sang ViÖt Nam. Bëi hiÖn nay Trung

Quèc ®ang rÊt cã lîi thÕ trong viÖc s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm nµy. MÆt kh¸c,

xÐt vÒ mÆt ®Þa lý, giao th«ng, ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ trë thµnh mét trung

t©m s¶n xuÊt mang tÝnh “bµn ®¹p” ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ Trung Quèc th©m nhËp

thÞ tr­êng ASEAN khi mµ qu¸ tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i ASEAN – Trung

Quèc cßn cã mét ®éi trÔ nhÊt ®Þnh so víi AFTA. Tuy nhiªn, ®Ó chíp ®­îc thêi

c¬ th× vÊn ®Ò lµ c¸c chÝnh s¸ch ph¶i ®­îc thùc hiÖn nhanh vµ thËt m¹nh d¹n.

Bëi mét sè n­íc ASEAN ph¸t triÓn h¬n ®ang cã xu h­íng ®Èy nhanh qu¸

tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i víi viÖc thùc hiÖn më cöa thÞ tr­êng theo c¸c hiÖp

®Þnh song ph­¬ng bªn c¹nh c¸c hiÖp ®Þnh ®a ph­¬ng – th­êng cã thêi gian vµ

tèc ®é më cöa chËm h¬n. Trªn thùc tÕ th× ViÖt Nam v× lµ n­íc kÐm ph¸t triÓn

trong khèi nªn hay ®ßi hái thêi gian më cöa thÞ tr­êng chËm h¬n c¸c n­íc

Trung Quèc) ®­îc thùc hiÖn tr­íc th× ViÖt Nam sÏ mÊt c¬ héi thu hót FDI

kh¸c. Vµ nÕu nh­ c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng hay ®a ph­¬ng hÑp (ASEAN +

28

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

phôc vô cho viÖc t¨ng c­êng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt phï hîp víi

chiÕn l­îc c«ng nghiÖp hãa cña ®Êt n­íc.

2.2 Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng c­êng c¹nh tranh thu hót FDI

Trong c¸c néi dung tr­íc ,lu©n ¸n ®· phan tÝch vµ kh¼ng ®Þnh,héi nhËp

AFTA, ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu khã kh¨n trong c¹nh tranh thu hót FDI so víi

c¸c n­íc ASEAN ph¸t triÓn kh¸c , ®Æc biÖt lµ sù thu hót FDI vµo kÜnh vùc

c«ng nghiÖp chñ chèt . V× vËy , ®Î ®Èy m¹nh thu hót FDI trong thêi gian tíi ,

khi ViÖt Nam ®· chÝnh thøc héi nhËp hoµn toµn víi AFTA, th× rÊt cÇn ®Èy

m¹nh mét sè gi¶I ph¸p t¨ng c­êng c¹nh tranh thu hót FDI vµo ViÖt Nam.

2.2.1 C¶i c¸ch thÞ tr­êng tµi chÝnh

§Ó thu hót nhanh chãng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¶ vèn trong n­íc vµ

vèn n­íc ngoµi th× mét ®iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i t¹o ra ®­îc mét thÞ tr­êng vèn

æn ®Þnh, mét hÖ thèng ng©n hµng hoµn chØnh. Muèn vËy, Nhµ n­íc ph¶i

nhanh chãng ph¸t huy vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, lµnh m¹nh hãa hÖ

thèng tµi chÝnh gãp phÇn chu chuyÓn vèn tõ n­íc ngoµi vµo trong n­íc vµ

ng­îc l¹i ®­îc thuËn tiÖn. Nh­ vËy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i so¹n th¶o vµ ®­a ra

luËt thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®µo t¹o con ng­êi cã ®ñ kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é

ho¹t ®éng tèt trªn thÞ tr­êng vµ hÖ thèng tµi chÝnh, nhanh chãng cã biÖn ph¸p

®Èy nhanh cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra ChÝnh phñ kh«ng nªn ®Ó

h×nh thøc ®Çu t­ cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng chØ

trªn c¬ së c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mµ nªn ®Ó c¸c c«ng ty nµy tù lùa chän

h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mµ nªn ®Ó c¸c c«ng ty nµy tù lùa chän

h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hay theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn.

Nh­ vËy võa t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi, võa t¨ng

thªm vèn bæ sung cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi

tham gia ®ãng gops cæ phÇn, ®ång thêi t¹o thuËn lîi vµ më réng thªm mét

kªnh n÷a cho thu hót FDI. Bëi nÕu tû lÖ së h÷u vèn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi

vµ thø hai lµ h×nh thøc nµy chØ ®­îc coi lµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Cßn nÕu tû lÖ së

h÷u vèn cña hä trong c¸c C«ng ty cæ phÇn ®¹t møc khèng chÕ th× hä sÏ trë

bÞ khèng chÕ khi mua cæ phÇn th× thø nhÊt nã sÏ h¹n chÕ nguån ®Çu t­ cña hä,

29

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

thµnh nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm cña hä cã thÓ

®­îc thi hµnh theo luËt ®Çu t­ trùc tiÕo n­íc ngoµi. Nh­ vËy, møc ®é æn ®Þnh

cña ®ång vèn cã thÓ sÏ cao h¬n, ®ång thêi ®©y còng lµ mét gi¶i ph¸p biÕn c¸c

doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc trë thµnh mét doanh nghiÖp cã vèn

®Çu t­ n­íc ngoµi mét c¸ch nhanh chãng. Nh­ vËy th× dßng FDI ®æ vµo trong

n­íc l¹i cã nhiÒu thuËn tiÖn h¬n, Ýt thñ tôc r­êm rµ h¬n do hä ®­îc ®Çu t­ qua

kªnh thÞ tr­êng chøng kho¸n – mét kªnh ®Çu t­ cã nhiÒu triÓn väng thuËn lîi,

nhanh chãng h¬n c¸ch lµm “truyÒn thèng”. Bëi c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ kh«ng ph¶i

bËn t©m nhiÒu ®Õn c¸c thñ tôc thµnh lËp C«ng ty, thuª ®Êt, gi¶i phãng mÆt

b»ng,… nh÷ng thñ tôc mµ hiÖn ®­îc coi lµ g©y l·ng phÝ kh¸ nhiÒu tiÒn b¹c vµ

thêi gian cña c¸c nhµ ®Çu t­. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn h×nh

¶nh vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam vµ g©y øc chÕ cho c¸c nhµ ®Çu t­.

§iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng cã lîi cho ViÖt Nam nÕu tiÕp tôc kÐo dµi. VÒ

mÆt tµi chÝnh ViÖt Nam cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ tiÕp cËn mét c¸ch

dÔ dµng víi nguån ngo¹i hèi h¬n v× ngo¹i hèi chÝnh lµ dßng m¸u nu«i sèng

ho¹t ®éng ®Çu t­ mµ mét khi khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn sÏ lµm cho dù ¸n

kh«ng thÓ ho¹t ®éng trong thêi gian l©u dµi ®­îc.

Thªm vµo ®ã lµ cÇn xãa bá nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc tr¶ l­¬ng cho lao

®éng ViÖt Nam b»ng ngo¹i tÖ ®iÒu ®ã sÏ lµm cho nhµ ®Çu t­ gi¶m ®­îc chi

phÝ, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nghÒ sö dông nhiÒu lao ®éng. Tõ

khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc ®· cho thÊy cÇn ph¶i thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch

vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i sao cho cã hiÖu qu¶.

2.2.2. Hoµn thiÖn h¬n c¸c lo¹i h×nh dÞch vô t­ vÊn ®Çu t­

C¸c nhµ ®Çu t­ vÉn phµn nµn vÒ chi phÝ kinh doanh ë ViÖt Nam cao,

tiÕn ®é ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp – khu chÕ xuÊt cßn qu¸ thÊp. Do vËy,

Nhµ n­íc nªn xem xÐt vµ gi¶i quyÕt nh÷ng th¾c m¾c cña nhµ ®Çu t­. Thªm

vµo ®ã Nhµ n­íc nªn gi¶m mét sè lÖ phÝ còng nh­ tiÒn thuª ®Êt, mÆt n­íc,

xuÊt ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong

n­íc vµ n­íc ngoµi.

mÆt biÓn, ®Ó t¨ng viÖc sö dông diÖn tÝch trong c¸c khu c«ng nghiÖp – khu chÕ

30

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Theo kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong khu vùc nh­: NhËt B¶n, Hµn

Quèc, §µi Loan… vÒ c¸c dÞch vô t­ vÊn ®Çu t­ thiÕt nghÜ ViÖt Nam nªn hoµn

thiÖn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô nµy ®Ó tham gia t­ vÊn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc

ngoµi còng nh­ trong n­íc biÕt c¸c th«ng tin vÒ ®Çu t­ nh­: lÜnh vùc nµo Nhµ

n­íc cho phÐp ®Çu t­, lÜnh vùc nµo h¹n chÕ vµ lÜnh vùc nµo kh«ng cho phÐp

®Çu t­. Ngoµi ra, cßn cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­ biÕt hiÖn t¹i lÜnh vùc nµo

®ang cã lîi nhuËn, hoÆc c¸c th«ng tin kh¸c vÒ tµi chÝnh, thuÕ, phÝ… kinh

nghiÖm cho thÊy c¸c lo¹i h×nh dÞch vô nµy ë c¸c n­íc lµm ¨n rÊt hiÖu qu¶,

thóc ®Èy ho¹t ®éng thu hót ®Çu t­, còng nh­ hiÖu qu¶ cña nh÷ng ®ång vèn bá

ra.

Bªn c¹nh viÖc cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ th× dÞch vô t­ vÊn cÇn

®­îc tæ chøc ®Ó t¨ng c­êng phôc vô th«ng tin cho c¸c bªn hîp doanh cho Nhµ

n­íc ®Ó tõ ®ã gi¶m tèi thiÓu møc thiÖt h¹i do viÖc n©ng gi¸ c«ng nghÖ n©ng gi¸

®Êt… lµm ®­îc nh­ vËy sÏ tr¸nh ®­îc phÇn nµo t×nh tr¹ng “lç gi¶, l·i thËt” hiÖn

nay cña mét bé phËn c¸c doanh nghiÖp liªn doanh.

MÆt kh¸c, c¸c dÞch vô nµy còng sÏ gióp gi¶m ®­îc chi phÝ cho c¸c nhµ

®Çu t­, th«ng qua ®ã còng t¨ng thªm tÝnh hÊp dÉn trong thu hót FDI cña ViÖt

Nam.

2.2.3. T¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh chuyÓn quyÒn së h÷u doanh

nghiÖp

Theo b¸o c¸o vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn

®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, cã rÊt nhiÒu

doanh nghiÖp liªn doanh bÞ thua lç nÆng, ho¹t ®éng theo kiÓu hîp doanh

kh«ng cã hiÖu qu¶. V× thÕ, Nhµ n­íc nªn cho phÐp c¸c doanh nghiÖp nµy

chuyÓn sang thµnh c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®Ó tr¸nh hai bªn

g×m nhau dÉn ®Õn vèn ®Çu t­ vµo kh«ng hiÖu qu¶. ThËm chÝ, nÕu cã thÓ, cÇn

nhanh chãng hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cho viÖc cæ phÇn hãa c¸c doanh

HiÖn nay, trªn thÕ giíi hiÖn t­îng x¸p nhËp, chia t¸ch, mua b¸n c¸c

c«ng ty lµ ho¹t ®éng b×nh th­êng diÔn ra trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nhê cã

nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi.

31

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nh÷ng ho¹t ®éng mua b¸n, chuyÓn quyÒn së h÷u nµy th«ng qua sù ho¹t ®éng

hoµn thiÖn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh m» c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ dÔ dµng chuyÓn

nguån vèn cña hä sang lÜnh vùc mµ hä ®· lùa chän. NÕu ViÖt Nam kh«ng t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u doanh

nghiÖp th× ngoµi nh÷ng khã kh¨n do trôc trÆc trong quan hÖ ®èi t¸c gi÷a c¸c

bªn trong liªn doanh, sù khã kh¨n trong chuyÓn quyÒn së h÷u vèn sÏ t¹o t©m

lý kh«ng yªn t©m vµ tho¶i m¸i cho c¸c nhµ ®Çu t­ khi ®em vèn vµo ViÖt Nam.

§iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ lµ m«i tr­êng ®Çu t­ ë ViÖt Nam sÏ trë nªn

kÐm hÊp dÉn h¬n, kÐm an toµn h¬n.

Trong ®iÒu kiÖn cña tù do hãa th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ trong ASEAN,

nh÷ng khã kh¨n nh­ trªn sÏ lµ mét bÊt lîi ®èi víi ViÖt Nam trong c¹nh tranh

thu hót FDI ®èi víi c¸c quèc gia trong khu vùc. Do vËy, viÖc thuËn lîi hãa cho

c¸c nhµ ®Çu t­ chuyÓn quyÒn së h÷u vèn cÇn thùc hiÖn nhanh chãng. Theo t«i

®iÒu nµy kh«ng qu¸ khã vµ kh«ng nªn chËm trÔ.

2..2.4. N©ng cÊp c¸c trôc giao th«ng xuyªn quèc gia vµ ch©u lôc

Ngay nay, c¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam bÞ ®¸nh gi¸ lµ tåi tµn, yÕu kÐm.

Mét sè n¬i c¬ së h¹ tÇng ®­îc n©ng cÊp th× sinh ra nhiÒu kho¶n phÝ dÉn ®Õn

c¸c nhµ ®Çu t­ c¶m thÊy “n¶n lßng” kh«ng muèn ®Çu t­. ViÖc ®Çu t­ cho lÜnh

vùc c¬ së h¹ tÇng lµ cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng thu hót ®Çu t­ nh­ng l¹i ®ßi hái

mét l­îng vèn lín mµ chØ cã Nhµ n­íc míi lµm ®­îc. Do ®ã, Nhµ n­íc cÇn

ph¶i tËp trung x©y dùng vµ t¨ng c­êng viÖc cho phÐp bªn n­íc ngoµi sö dông

c¸c h×nh thøc BOT, BTO, BT.. ®Ó ngµy cµn hoµn thiÖn vµ x©y dùng c¸c c«ng

tr×nh c¬ së h¹ tÇng míi gióp Ých cho ho¹t ®éng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi.

§Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn tù do hãa th­¬ng m¹i, nÕu ViÖt Nam ph¸t huy

lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý trung t©m, ®ång thêi víi viÖc n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng

giao th«ng quan träng nèi th«ng víi c¸c n­íc trong khu vùc th× sÏ lµ mét tiÒn

®Ò tèt ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lùa chän ViÖt Nam nh­ mét cø ®iÓm s¶n

kh«ng chØ lµ quèc gia cung cÊp s¶n phÈm cuèi cïng cho c¸c quèc gia ASEAN

mµ cßn cho c¶ c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc n÷a. Nh­ vËy râ rµng ViÖt Nam

xuÊt vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm cuèi cïng. NÕu lµm ®­îc viÖc nµy th× ViÖt Nam

32

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

lóc nµy ®· trë thµnhmét cÇu nèi cho hµng hãa cña ASEAN xuÊt sang Trung

Quèc. §iÒu nµy l¹i mét lÇn n÷a n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trong lîi thÕ thu

hót FDI. Bëi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, kh«ng chØ tÝnh ®Õn mét thÞ tr­êng

ASEAN víi 500 triÖu d©n, mµ cßn céng thªm víi c¶ hµng triÖu d©n vïng V©n

Nam Trung Quèc. Râ rµng giao th«ng víi c¸c tuyÕn ®­êng xuyªn lôc ®Þa sÏ

ph¸t huy vai trß ®Þa lý trung t©m cña ViÖt Nam trong khu vùc, vµ nÕu ViÖt

Nam tËn dông ®­îc ®iÒu ®ã cho thu hót FDI trong s¬ ®å c¬ cÊu chuyªn m«n

hãa khu vùc víi viÖc thu hót nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp hoµn thiÖn s¶n phÈm

cuèi cïng vµ chÕ t¹o th× ViÖt Nam sÏ cã thÓ v­¬n lªn nh­ lµ mét trung t©m

kinh tÕ trong khu vùc.

2..2.5. §µi t¹o nguån nh©n lùc

Nguån nh©n lùc lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng trong ®iÒu kiÖn ViÖt

Nam thùc hiÖn héi nhËp khu vùc vµ tiÕn hµnh thu hót FDI. Nguån lao ®éng rÎ

cña ViÖt Nam nÕu thùc sù khèng chÕ ®­îc møc l­¬ng thÊp so víi c¸c quèc gia

trong khu vùc th× còng chØ nªn xem ®ã chØ lµ nh÷ng lîi thÕ tr­íc m¾t. Nh÷ng lîi

thÕ nµy sÏ nhanh chãng mÊt ®i khi kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn.

MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp FDI ®æ vµo ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc

s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ cao th× nguån nh©n lùc ®­îc ®µo t¹o tèt vµ

cã tay nghÒ míi lµ ®iÒu quan träng. NÕu thiÕu ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®µo t¹o

nghÒ th× viÖc ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp quy m« lín cña ViÖt Nam sÏ gÆp

nhiÒu khã kh¨n. §Æc biÖt quan träng h¬n, ViÖt Nam vèn ®­îc xem lµ cã Ýt lîi

thÕ so víi c¸c quèc gia ASEAN, ®Æc biÖt lµ c¸c quèc gia ASEAN ph¸t triÓn

h¬n trong viÖc thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, th× nh÷ng

khã kh¨n vÒ nguån lao ®éng ®­îc ®µo t¹o sÏ c¶n trë lín ®Õn viÖc n©ng cao

tÝnh c¹nh tranh trong thu hót FDI vµo ViÖt Nam.

Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, Nhµ n­íc cÇn tæ chøc thªm nhiÒu lo¹i h×nh ®µo

t¹o kh¸c nhau ®Ó cã kh¶ n¨ng ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é

víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, vÊn ®Ò lao ®éng kü thuËt còng lµ mét th¸ch

thøc cho ViÖt Nam. §Ó gi¶m bít chi phÝ ®µo t¹o còng nh­ nh÷ng khã kh¨n

cao, cã ®¹o ®øc kinh doanh göi vµo c¸c doanh nghiÖp ®Ó tham gia liªn doanh

33

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, chÝnh phñ nªn t×m gi¶i ph¸p hç trî cho ®µo t¹o

nghÒ, nh»m cung cÊp kÞp thêi nguån lao ®éng kü thuËt, chi phÝ thÊp cho c¸c

doanh nghiÖp. Cã nh­ vËy, míi t¨ng thªm tÝnh hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc

ngoµi ®Õn víi ViÖt Nam.

Còng cÇn ph¶i l­u ý thªm r»ng, ®µo t¹o nguån lao ®éng cã tr×nh ®é cao

– sù nghiÖp trång ng­êi lµ mét c«ng viÖc cã tÝnh l©u dµi, liªn tôc vµ kÕt qu¶

chØ ®Õn sau mét qu¸ tr×nh ®Çu t­ cho gi¸o dôc, ®µo t¹o trong nhiÒu n¨m. Do

vËy, c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn cã sù chuÈn bÞ tèt vÒ néi dung, c¬ së vËt

chÊt phôc vô ®µo t¹o vµ cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn khÈn tr­¬ng nÕu ViÖt Nam

kh«ng muèn ®Ó mÊt thªm thêi gian h¬n n÷a cho viÖc thóc ®Èy thu hót FDI,

tr¸nh nguy c¬ tôt hËu xa h¬n ®èi víi c¸c quèc gia trong khu vùc.

2.2.6. T¨ng c­êng h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp t×m ®èi t¸c

ViÖc thu hót ®Çu t­ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cßn phô thuéc rÊt lín vµo kh¶

n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp còng nh­ hiªô qu¶ cña tõng dù ¸n cô thÓ. Sù yÕu

kÐm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ nguyªn nh©n gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t­

còng nh­ h¹n chÕ vai trß cña phÝa ViÖt Nam trong ho¹t ®éng ®Çu t­. ChÝnh v×

vËy, tõng doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p riªng ë tÇm vi m«. §ång thêi

chÝnh phñ cÇn cã sù trî gióp c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c mét c¸ch

an toµn vµ thuËn lîi.

Trªn gi¸c ®é cña c¸c doanh nghiÖp, ®Ó cã thÓ t×m ®­îc nh÷ng ®èi t¸c

tèt vµ s½n sµng ®Çu t­ th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù thÓ hiÖn

m×nh nh­ lµ mét ®èi t¸c trong n­íc ®¸ng tin cËy.

Mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt lµ lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng tiÒm lùc cña c¸c doanh

nghiÖp ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, ViÖt Nam ®· chó ý

®Õn vÊn ®Ò nµy, tuy vËy vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n ®Æt ra nh­: chñ

tr­¬ng thµnh lËp c¸c tæng C«ng ty ®Ó t¨ng tiÒm lùc thùc tÕ cña doanh nghiÖp

ViÖt Nam nh­ng râ rµng tæng C«ng ty kh«ng ph¶i lµ mét ph­¬ng thøc mµu

n­íc cã vèn ch­a ph¶i lµ m¹nh, mµ vèn nµy chñ yÕu do Nhµ n­íc “rãt” xuèng

nã ch­a chøng minh ®­îc hiÖu ña ho¹t ®éng thùc sù cña c¸c tæng C«ng ty

nhiÖm. Bëi lÏ ®ã míi chØ lµ sù tËp hîp l¹i cña mét hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ

34

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nµy. MÆt kh¸c, c¬ chÕ qu¶n lý vµ vÊn ®Ò chÞu tr¸ch nhiÖm, liªn quan ®Õn

quyÒn vµ lîi Ých cña ng­êi qu¶n lý tæng C«ng ty cßn ch­a râ rµng vµ kh«ng ®ñ

cao, do vËy khã cã thÓ mong ®îi mét kÕt qu¶ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cã tÝnh ®ét

biÕn ®èi víi c¸c Tæng C«ng ty nµy.

C«ng viÖc ®Çu tiªn lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chuÈn bÞ s½n cho

m×nh mét ®éi ngò lao ®éng am hiÓu vÒ c¸c ho¹t ®éng cña hîp t¸c kinh doanh

quèc tÕ. S½n sµng vµ cã ®Çy ®ñ tù tin còng nh­ n¨ng lùc trong hîp t¸c víi c¸c

®èi t¸c n­íc ngoµi.

Thø hai, c¸c doanh nghiÖp khi tiÕp xóc vµ t×m ®èi t¸c, kªu gäi ®Çu t­ th×

cÇn chuÈn bÞ vµ nghiªn cøu s½n c¸c ph­¬ng ¸n hîp t¸c còng nh­ x©y dùng c¸c

dù¸n ®Ó kªu gäi ®Çu t­ vµ t×m ®èi t¸c. Cã nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp míi cã

thÓ t¹o ®­îc lßng tin tõ phÝa c¸c ®èi t¸c còng nh­ ®Èy nhanh tiÕn ®é hîp t¸c

vµ gãp vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn héi nhËp

AFTA vµ c¹nh tranh trong thu hót FDI, chiÕm lîi thÕ trong qu¸ tr×nh ph©n bè

s¶n xuÊt trªn toµn khu vùc ASEAN th× bÊt kú mét nç lùc nµo, dï lµ nhá nhÊt

còng ®Òu lµ ®¸ng quý, ®ã cã thÓ sÏ lµ nh÷ng ®iÓm mÊu chèt, nh÷ng ®ßn quyÕt

®Þnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ l«i kÐo ®èi t¸c vÒ phÝa m×nh vµ t¨ng

thªm l­îng vèn FDI ®æ vµo ViÖt Nam.

Thø ba, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp AFTA, khi mµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kinh

doanh vµ ®Çu t­ ®­îc t¹o thuËn lîi, th× ngoµi viÖc chó ý, c¹nh tranh trong thu

hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ ngoµi khu vùc ®æ vµo trong n­íc th× ans

®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i cãc¸c ph­¬ng ¸n t×m hiÓu vµ hîp

t¸cnh»m thu hót thªm c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ chÝnh c¸c doanh nghiÖp trong

ASEAN ®æ vµo ViÖt Nam. Bëi thêi gian qua cho thÊy, chÝnh c¸c doanh nghiÖp

ASEAN míi lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu dù ¸n vµ vèn ®Çu t­ ®æ vµo ViÖt

Nam nhiªï nhÊt. Mét vµi n¨m gÇn ®©y, do nh÷ng khã kh¨n nhÊt thêi cña

khñng ho¶ng tµi chÝnh - kinh tÕ trong khu vùc g©y ra nªn nguån FDI tõ khu

FDI tõ khu vùc nµy vÉn sÏ lµ quan träng ®èi víi ViÖt Nam. MÆt kh¸c, khi hîp

t¸c víi c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cã

vùc nµy ®æ vµo ViÖt Nam cã phÇn gi¶m sót. Song trong t­¬ng lai th× nguån

35

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nhiÒu c¬ héi thµnh c«ng h¬n, bëi nhê nh÷ng thuËn lîi ë tÇm vÜ m« ®­îc t¹o ra

nhê qu¸ tr×nh héi nhËp trong khu vùc ®em l¹i, th× c¸c chi phÝ cÇn cã cho viÖc

xóc tiÕn hîp t¸c nh­ chi phÝ giao th«ng, liªn l¹c,… còng sÏ rÎ h¬n so víi viÖc

t×m kiÕm ®èi t¸c t¹i nh÷ng thÞ tr­êng xa x«i. Mét lîi thÕ n÷a còng cã thÓ kÓ ®Õn

®ã lµ c¸c doanh nghiÖp ASEAN dÔ héi nhËp víi m«i tr­êng kinh doanh t¹i ViÖt

Nam h¬n nhê sù gÇn gòi vÒ v¨n hãa – x· héi, ®©y còng cã thÓ ®­îc xem nh­

mét yÕu tè thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tÝnh ®Õn trong viÖc t×m

kiÕm ®èi t¸c thu hót FDI.

Thø t­, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ liªn doanh, hîp t¸c cïng víi

c¸c tËp ®oµn lín cña ASEAN ®Ó cïng ®µm ph¸n ph©n chia viÖc lùa chän c¸c

®Þa ®iÓm ®Çu t­ s¶n xuÊt trong s¬ ®å ph©n bè chuyªn m«n hãa trong khu vùc.

Th«ng qua ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ cïng chia sÎ “miÕng b¸nh”

FDI víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong ASEAN. VÝ dô: trong c«ng nghiÖp chÕ

t¹o «t«, ViÖt Nam khong nhÊt thiÕt ph¶i ®Çu t­ ph¸t triÓn b»ng ®­îc c¸c c«ng

®o¹n tõ A ®Õn Z cho s¶n xuÊt «t«. §©y lµ mét vÊn ®Ò cùc kú khã kh¨n bëi dï

Ýt hay nhiÒu ViÖt Nam còng ®i sau c¸c quèc gia ASEAN ph¸t triÓn kh¸c nh­

Th¸i Lan, Malaysia, … Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ sÏ tËp

trung nguån lùc, chuyªn s©u vµo s¶n xuÊt mét sè chi tiÕt cho «t«, biÕn ngµnh

c«ng nghiÖp «t« trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp mang tÇm cì ASEAN chø

kh«ng chØ lµ ë tÇm quèc gia. Cã nh­ vËy, míi ph¸t huy hÕt t¸c dông cña tù do

hãa th­¬ng m¹i trong khu vùc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®Çu t­, s¶n xuÊt trong

nh÷ng ngµnh mµ ®ßi hái c¶ vèn ®Çu t­ còng nh­ thÞ tr­êng ®Òu lín.

36

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

KÕt luËn

Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang trë thµnh biÖn ph¸p quan träng

trong quan hÖ kinh tÕ thÕ giíi, lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu cña nhiÒu n­íc

nh»m ph¸t huy lîi thÕ cña mçi quèc gia. Nhu cÇu ®Çu t­ cµng trë nªn bøc thiÕt

trong ®iÒu kiÖn tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ hiÖn

nay. SÏ kh«ng cã sù hoµn chØnh nÕu kh«ng cã sù ®Çu t­ t­ b¶m vµ c«ng nghÖ

gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ã

cã ViÖt Nam th× ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ nh©n tè quan träng trong t¨ng tr­ëng

kinh tÕ.

ViÖt Nam tiÕn hµnh x©y dùng CNXH xuÊt ph¸t tõ ®iÓm rÊt thÊp, nÒn

kinh tÕ trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, thu nhËp quèc d©n theo ®Çu ng­êi vµo d¹ng

thÊp nhÊt thÕ giíi.

Do ®ã viÖc thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã ý

nghÜa quan träng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù t¨ng tr­ëng

kinh tÕ cña ViÖt Nam.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi bªn c¹nh

nh÷ng thuËn lîi th× vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n, viÖc nµy ®ßi hái §¶ng vµ Nhµ

n­íc ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p hÕt søc cô thÓ ®Ó ®­a con tµu ViÖt Nam ®i

®óng h­íng phï hîp víi xu thÕ vµ b¾t kÞp víi sù ph¸t triÓn chung cña toµn thÕ

giíi.

37

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

tµi liÖu tham kh¶o

1. Vô qu¶n lý c¸c dù ¸n, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­.

2. Adam Smith (1997) cña c¶i cña c¸c d©n téc. NXB Gi¸o dôc

3. Thuý Anh (2000) tù do hãa th­¬ng m¹i vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra.

T¹p chÝ Th«ng tin lý luËn sè 8 /2000

4. Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu tù Vô qu¶n lý dù ¸n Tæng hîp ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy

7/1/2003.

5. ChØ thÞ 19/2001/CT-TTg vÒ thùc hiÖn nghÞ quyÕt 9/01/NQ-CP

7. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ (2000). §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m

6. TËp san ®Æc biÖt thêi b¸o kinh tÕ 2002 – 2003.

(2001-2005) Hµ Néi.

8. T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ – X· héi th¸ng 1/2004.

9. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o sè10/2004

10. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 315 th¸ng 8/2004.

11. T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay 3/1998

12. §Çu t­ trùctiÕp cña c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn

HVQHQT – CTQG96.

13. C«ng ty xuyªn Quèc gia cña c¸c nÒn kinh tÕ chuyªn nghiÖp míi ë Ch©u ¸.

Hoµng ThÞ BÝch Lan CTQG 2002.

14. Quan hÖ kinh tÕ §¹i häc LuËt

15. Hái ®¸p kinh tÕ ASEAN TrÇn Thanh H¶i

NXB TG Hµ Néi 2000

16. Héi nhËp AFTA

17. Liªn kÕt kinh tÕ ASEAN T¹p chÝ Céng s¶n sè 31/2003.

18. Thùc tr¹ng Liªn kÕt kinh tÕ ASEAN

T¹p chÝ céng s¶n sè 34/2003.

38