1
MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
1. Mục tiêu đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông được Nghị quyết
88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ
thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông;
kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về
truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài
hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.”
2. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, môn Sinh học góp phần hình thành và
phát triển ở HS các phẩm chất chủ yếu, NL chung cốt lõi và NL đặc thù. Sinh học là khoa học
thực nghiệm, vì vậy thực nghiệm là phương pháp nghiên cứu Sinh học then chốt, đồng thời
cũng là phương pháp dạy học đặc trưng của môn học này. NL tìm hiểu thế giới sống được phát
triển chủ yếu thông qua quy nạp và thực nghiệm. Thực hành trong phòng thí nghiệm, phòng
học bộ môn, ngoài thực địa là phương pháp, hình thức dạy học cơ bản của môn Sinh học.
3. Trong quá trình dạy học Sinh học đối với HS chuyên, nếu GV biết tổ chức HS tìm tòi
phát hiện tri thức bằng cách cho HS lặp lại con đường mà các nhà khoa học đã phát hiện ra kiến
thức đó thì không những rèn luyện cho HS tính tích cực trong học tập mà còn giáo dục lòng
đam mê nghiên cứu khoa học cho người học; từ đó phát triển các NL giải quyết vấn đề và sáng
tạo, năng lực nghiên cứu khoa học của HS. Để thực hiện mục tiêu giáo dục theo chương trình
mới, việc giúp GV thiết kế kế hoạch giảng dạy để nâng cao NL của học sinh hiện đang được
quan tâm nhiều. Mặt khác, giáo viên dạy các bộ môn khoa học như Sinh học hiện nay hầu như
chỉ giảng về lý thuyết, họ hiếm khi giải thích các vấn đề dựa trên về các hiện tượng thực tế xảy
ra trong cuộc sống hàng ngày của HS cũng như không làm các bài TH thí nghiệm trong lớp
học. Xuất phát từ những thực tế trên, với mong muốn đổi mới phương pháp dạy học, nhằm
nâng cao hiệu quả của việc dạy và học TH ở các trường THPT chuyên, chúng tôi chọn đề tài
“Phát triển năng lực thực hành cho học sinh lớp 11 chuyên Sinh”.
II. Mục đích nghiên cứu
Căn cứ vào nội dung, chương trình chuyên sâu môn Sinh học lớp 11 trường THPT theo
định hướng hình thành và phát triển NL của HS trong chương trình GDPT hiện nay và chương
trình GDPT 2018 để xây dựng hệ thống các bài TH phần Sinh học cơ thể và tổ chức dạy học
TH cho HS chuyên Sinh lớp 11 nhằm phát triển NLTH Sinh học cho HS, góp phần nâng cao
hiệu quả dạy học.
III. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Năng lực thực hành Sinh học; Quy trình xây dựng và dạy học
bài TH; Bộ tiêu chí và công cụ đánh giá NLTH Sinh học của HS chuyên Sinh lớp 11.
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học TH Sinh học lớp 11 ở trường THPT chuyên.
IV. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng hệ thống bài TH theo cấu trúc NLTH Sinh học và tổ chức dạy học các bài
