Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Địa lí: Nghiên cứu đa dạng cảnh quan phục vụ tổ chức lãnh thổ sản xuất tỉnh Đăk Lăk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM<br /> <br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> -----------------<br /> <br /> PHAN VĂN PHÚ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG CẢNH QUAN PHỤC VỤ<br /> TỔ CHỨC LÃNH THỔ SẢN XUẤT TỈNH ĐẮK LẮK<br /> <br /> Chuyên ngành : Địa lí Tự nhiên<br /> Mã số<br /> <br /> : 62 44 02 17<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÍ<br /> <br /> Hà Nội - 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học và Công nghệ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học 1: GS.TSKH. Phạm Hoàng Hải<br /> Người hướng dẫn khoa học 2: TS. Đặng Xuân Phong<br /> <br /> Phản biện 1: PGS.TS. Phạm Quang Tuấn<br /> Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thục Nhu<br /> Phản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án tiến sĩ, họp tại<br /> Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công<br /> nghệ Việt Nam vào hồi………giờ, ngày ……. tháng……năm……<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ<br /> - Thư viện quốc gia Việt Nam<br /> <br /> CQ<br /> CQH<br /> ĐD<br /> ĐV<br /> ĐKTN<br /> KGƯT<br /> KT-XH<br /> <br /> DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT<br /> Cảnh quan<br /> MT<br /> Môi trường<br /> Cảnh quan học<br /> PV<br /> Phân vùng<br /> Đa dạng<br /> PP<br /> Phương pháp<br /> Đơn vị<br /> SX<br /> Sản xuất<br /> Điều kiện tự nhiên<br /> ST<br /> Sinh thái<br /> Không gian ưu tiên<br /> TP<br /> Thành phố<br /> Kinh tế - xã hội<br /> TCLT<br /> Tổ chức lãnh thổ<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Cảnh quan với thuộc tính phân hoá đa dạng trong không gian và biến đổi<br /> theo thời gian, dưới góc nhìn của các nhà Địa lí tự nhiên sẽ giúp chúng ta<br /> nắm vững thực tiễn, phác hoạ được bức tranh phân hoá tổng thể về tiềm<br /> năng tự nhiên và tài nguyên của lãnh thổ, nhằm tìm ra các giải pháp TCLT<br /> sản xuất vừa phù hợp với ĐKTN, vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao. Hướng<br /> nghiên cứu đa dạng cảnh quan nhằm vào mục đích ấy.<br /> Đăk Lăk là tỉnh có vị trí chiến lược, cùng nhiều tiềm năng phát triển KTXH vào bậc nhất của Tây Nguyên, với thủ phủ TP. Buôn Ma Thuột là đầu<br /> mối thông thương của Tây Nguyên với Duyên hải miền Trung, Đông Nam<br /> Bộ. Do đó sự phát triển của Đăk Lăk có vai trò quan trọng tạo sự ảnh<br /> hưởng, sức lan tỏa lớn trong khu vực. Tuy nhiên, sự phát triển ấy chủ yếu<br /> vẫn đang diễn ra theo chiều rộng, còn nhiều biểu hiện thiếu bền vững.<br /> Chính vì thế, nghiên cứu sinh nhận thấy Đăk Lăk cần phải có nhiều hơn<br /> những nghiên cứu cơ bản nhằm đưa ra các phương án phát triển phù hợp<br /> nhất, và hướng tiếp cận cảnh quan học với khả năng tìm ra được bản chất<br /> của cảnh quan để định hướng sử dụng lãnh thổ - là hướng nghiên cứu vừa<br /> mang tính cơ bản, vừa có tính ứng dụng - có giá trị lâu dài, sẽ giúp giải<br /> quyết được vấn đề ấy. Vì vậy, nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Nghiên cứu<br /> đa dạng cảnh quan phục vụ tổ chức lãnh thổ sản xuất tỉnh Đăk Lăk” cho<br /> luận án Tiến sĩ của mình.<br /> <br /> -1-<br /> <br /> 2. Mục tiêu và nhiệm vụ<br /> 2.1. Mục tiêu<br /> Nghiên cứu làm sáng tỏ tính ĐD CQ Đăk Lăk, từ đó đưa ra định<br /> hướng và giải pháp cho TCLT SX của tỉnh.<br /> 2.2. Nhiệm vụ<br /> - Nghiên cứu, tổng hợp và xác lập những vấn đề lí luận về CQ và ĐDCQ,<br /> lí luận về phát triển bền vững.<br /> - Xây dựng hệ thống phân loại CQ, bản đồ CQ tỉ lệ 1: 100.000 nhằm phản<br /> ánh quy luật phân hoá tự nhiên, cấu trúc CQ Đăk Lăk.<br /> - Phân tích tính ĐD về CQ Đăk Lăk, từ đó tiến hành xây dựng cơ sở PV<br /> và bản đồ PVSTCQ Đăk Lăk.<br /> - Đánh giá tổng hợp tiềm năng tự nhiên và KT - XH nhằm phục vụ cho<br /> TCLTSX trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk.<br /> - Đề xuất các định hướng và giải pháp tổ chức không gian lãnh thổ của<br /> một số ngành SX chủ yếu của tỉnh.<br /> 3. Phạm vi nghiên cứu<br /> - Phạm vi lãnh thổ: Được giới hạn trong lãnh thổ tỉnh Đăk Lăk.<br /> - Phạm vi khoa học: Luận án tập trung nghiên cứu phát hiện ra đặc trưng<br /> của từng ĐV CQ và quy luật phân hóa CQ trên lãnh thổ thông qua bản đồ<br /> CQ Đăk Lăk (tỉ lệ 1: 100.000), từ đó tiến hành đánh giá tổng hợp phục vụ<br /> cho TCLT SX trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở ấy, đề tài đưa ra các định hướng<br /> và giải pháp TCLTSX nông - lâm nghiệp và du lịch theo mục tiêu phát triển<br /> bền vững.<br /> 4. Các luận điểm bảo vệ<br /> - Luận điểm 1: Dưới tác động tổng hợp của các yếu tố tự nhiên và điều<br /> kiện kinh tế xã hội, hệ thống cảnh quan Đăk Lăk có sự phân hoá đa dạng<br /> nhưng có quy luật, thể hiện sự phong phú về tự nhiên của lãnh thổ.<br /> - Luận điểm 2: Đề xuất tổ chức lãnh thổ, định hướng không gian bố trí các<br /> ngành SX tỉnh Đăk Lăk trên cơ sở đánh giá CQ theo các vùng và tiểu vùng<br /> CQ là hướng tiếp cận hiệu quả, phù hợp để từ đó đưa ra các giải pháp sử<br /> dụng hợp lí tài nguyên và bảo vệ MT, phát triển bền vững cho lãnh thổ<br /> nghiên cứu.<br /> -2-<br /> <br /> 5. Những điểm mới của đề tài<br /> - Áp dụng các chỉ số định lượng trong nghiên cứu cảnh quan, phân tích<br /> tính đa dạng CQ tỉnh Đăk Lăk nhằm làm sáng tỏ đặc điểm phân hoá đa<br /> dạng, phức tạp của tự nhiên lãnh thổ nghiên cứu.<br /> - Đã thực hiện việc đánh giá xác định được mức độ thích nghi của các<br /> ĐVCQ theo nhóm chỉ tiêu đặc trưng cho phát triển một số ngành kinh tế<br /> chủ yếu, tạo cơ sở khoa học nhằm đề xuất sử dụng hợp lí lãnh thổ.<br /> - Đã lựa chọn và đề xuất các khu vực phát triển kinh tế quan trọng của<br /> tỉnh, xác định được sự phù hợp của một số mô hình phát triển bền vững trên<br /> cơ sở các kết quả phân tích và đánh giá CQ.<br /> 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn<br /> - Ý nghĩa khoa học: Luận án giúp làm sáng tỏ tiềm năng và quy luật phân<br /> hoá lãnh thổ nghiên cứu, góp phần hoàn thiện PP luận và PP nghiên cứu,<br /> đánh giá CQ cho mục đích cụ thể.<br /> - Ý nghĩa thực tiễn: Luận án góp phần định hướng sử dụng hợp lí tài<br /> nguyên, bố trí hợp lí không gian SX các ngành trên các ĐVCQ. Qua đó xác<br /> lập chiến lược phát triển bền vững kinh tế Đăk Lăk. Ngoài ra, có thể sử<br /> dụng luận án làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và giảng dạy.<br /> 7. Cơ sở tài liệu<br /> - Các công trình trong nước, ngoài nước có liên quan, trong đó có nhiều<br /> đề tài - chương trình cấp Nhà nước - địa phương được thực hiện.<br /> - Cơ sở bản đồ chuyên đề phục vụ thành lập bản đồ luận án gồm: Bản đồ<br /> địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng, thảm thực vật.<br /> - Các kết quả nghiên cứu, điều tra thực địa của tác giả từ 2004 - 2014.<br /> 8. Cấu trúc luận án<br /> Luận án được trình bày ở dạng văn bản với 150 trang đánh máy khổ A4,<br /> 22 bảng dữ liệu, 10 hình, 10 bản đồ, 3 sơ đồ, 101 danh mục các tài liệu tham<br /> khảo bằng tiếng Việt và tiếng nước ngoài. Ngoài phần mở đầu, kết luận và<br /> tài liệu tham khảo, luận án gồm 3 chương:<br /> - Chương 1: Cơ sở lí luận nghiên cứu cảnh quan và tổ chức lãnh thổ sản<br /> xuất<br /> - Chương 2: Đặc điểm phân hoá đa dạng của cảnh quan tỉnh Đăk Lăk<br /> -3-<br /> <br />