Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học của sinh viên Đại học Sư phạm theo tiếp cận quá trình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM<br /> <br /> ---------------------------<br /> <br /> NGUYỄN NAM PHƢƠNG<br /> <br /> §¸NH GI¸ KÕT QU¶ HäC TËP M¤N GI¸O DôC HäC<br /> CñA SINH VI£N ®¹i häc S¦ PH¹M<br /> THEO TIÕP CËN QU¸ TR×NH<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: LÍ LUẬN VÀ LỊCH SỬ GIÁO DỤC<br /> Mà SỐ: 62 14 01 02<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại : Viện khoa học Giáo dục Việt Nam<br /> <br /> CÁN BỘ HƢỚNG DẪN: PGS. TS. Trần Thị Tuyết Oanh<br /> TS. Lương Việt Thái<br /> <br /> Phản biện 1: ....................................................................<br /> ...................................................................<br /> Phản biện 2: ....................................................................<br /> ...................................................................<br /> Phản biện 3: ....................................................................<br /> ...................................................................<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại<br /> Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, 101 Trần Hưng Đạo, Hà Nội<br /> Vào hồi ..... giờ ..... ngày ..... tháng .... năm.....<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia<br /> - Thư viện Viện Khoa học giáo dục Việt Nam<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Ngành giáo dục - đào tạo nước ta đã và đang có sự đổi mới để đáp ứng<br /> với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Với tinh<br /> thần của Nghị quyết 29 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI năm 2013 về “Đổi mới<br /> căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo”, vấn đề đổi mới kiểm tra – ĐG cần phải<br /> được tiến hành một cách đồng bộ để tạo ra sự chuyển biến về chất lượng.<br /> Xu hướng đổi mới kiểm tra ĐG trong dạy học đang có những bước<br /> chuyển biến đáng kể. Công tác ĐG nói chung đang hướng tới mục tiêu cao nhất<br /> là đào tạo nguồn nhân lực và nâng cao năng lực của người lao động, đáp ứng<br /> yêu cầu công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Theo đó, đối với ĐG trong<br /> dạy học, mục tiêu về KQHT cuối kì hoặc kết thúc môn được chuyển dần sang<br /> mục tiêu về quá trình đạt được kết quả đó.<br /> Với yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực, kì vọng xã hội với quá trình<br /> đào tạo trong các trường ĐHSP được đặt nặng lên vai những nhà giáo dục. Thực<br /> tế cho thấy đào tạo theo học chế tín chỉ đã kéo theo những cải tiến bước đầu của<br /> ĐG KQHT ở các trường Sư phạm như công cụ ĐG ở một số môn học, sự hỗ trợ<br /> của phương tiện kĩ thuật hiện đại. Tuy nhiên chúng ta chưa xác định nhất quán<br /> quan điểm ĐG, thang đo, tiêu chí, ngoài ra chúng ta còn nhiều khó khăn về hệ<br /> thống bài tập, nhiệm vụ, ngân hàng câu hỏi, năng lực ĐG của GV chưa đồng đều.<br /> Thêm vào đó, ĐG KQHT lâu nay, v n chỉ căn cứ vào bài kiểm tra cuối kì<br /> hoặc kết thúc môn học. Kể cả với các môn Nghiệp vụ ở trường ĐHSP, vốn dĩ<br /> hướng vào việc hình thành năng lực cho SV về nghề dạy học, chuẩn bị hành<br /> trang về đạo đức nghề, kĩ năng nghề cho các giáo viên tương lai. Việc ĐG<br /> KQHT của SV Sư phạm chỉ dựa trên kết quả bài thi hết môn khiến SV có tư<br /> tưởng ỷ lại, nước đến chân mới nhảy, chỉ dồn sức ôn thi trong một thời gian<br /> ngắn, hoặc SV chấp nhận học tài thi phận. Những điều trên gây trở ngại không<br /> nhỏ tới hiệu quả ĐG cũng như chất lượng đào tạo của các trường ĐHSP.<br /> Xuất phát từ các vấn đề lý luận và thực tiễn trên, tôi lựa chọn đề tài<br /> “ ánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học của sinh viên đại học sư phạm<br /> theo tiếp cận quá trình” làm luận án của mình.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Đề xuất biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả ĐG KQHT môn GDH của SV<br /> ĐHSP, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn GDH nói riêng, quá trình dạy<br /> học nói chung ở các trường ĐHSP.<br /> 3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu<br /> 3.1. Khách thể nghiên cứu: ĐG KQHT của SV ở trường ĐHSP.<br /> 3.2. Đối tượng nghiên cứu: ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo tiếp cận<br /> quá trình và mối quan hệ của nó với quá trình dạy học ở trường ĐHSP.<br /> <br /> 2<br /> 4. Giả thuyết khoa học<br /> Thực trạng ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP hiện nay còn tồn tại<br /> một số hạn chế và bất cập. Nguyên nhân cơ bản do nhận thức và thực hiện<br /> chưa thống nhất với nhau. Nếu áp dụng những biện pháp như lên kế hoạch<br /> ĐG, xây dựng hệ thống nhiệm vụ bài tập, đa dạng hóa các hình thức ĐG, sử<br /> dụng hồ sơ học tập và khai thác ưu thế công nghệ thông tin trong ĐG thì có<br /> thể khắc phục những hạn chế và bất cập của thực trạng, nâng cao hiệu quả<br /> của ĐG KQHT môn GDH theo tiếp cận quá trình và chức năng hỗ trợ, điều<br /> chỉnh của ĐG đối với dạy học, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo trong<br /> các trường sư phạm hiện nay.<br /> 5. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Nghiên cứu cơ sở lí luận về ĐG KQHT môn GDH của SV theo tiếp cận<br /> quá trình ở trường ĐHSP;<br /> - Khảo sát thực trạng ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo tiếp cận<br /> quá trình, phân tích thực trạng và những nguyên nhân của thực trạng đó;<br /> - Nghiên cứu đề xuất biện pháp ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo<br /> tiếp cận quá trình;<br /> - Tổ chức thực nghiệm các biện pháp ĐG KQHT của SV trong quá trình<br /> dạy học môn GDH ở trường ĐHSP.<br /> 6. Phạm vi nghiên cứu<br /> Phạm vi nghiên cứu về nội dung: luận án nghiên cứu ĐG KQHT của SV<br /> ĐHSP trong quá trình dạy học môn GDH.<br /> Khảo sát thực trạng: phần khảo sát được thực hiện ở sáu trường ĐHSP<br /> trên cả nước.<br /> 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 7.1. Phương pháp luận<br /> Phương pháp luận chỉ đạo nghiên cứu vấn đề trong đề tài bao gồm:<br /> - Quan điểm hệ thống – cấu trúc của quá trình dạy học đại học.<br /> - Quan điểm về tính thường xuyên, liên tục của quá trình.<br /> - Đặc trưng môn GDH trong trường ĐHSP.<br /> - Thực tiễn đào tạo trong trường ĐHSP.<br /> Từ đó các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng trong luận án<br /> bao gồm các phương pháp sau.<br /> 7.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Phương pháp tổng quan lí luận,<br /> Phương pháp phân tích lịch sử - logic, Phương pháp khái quát hóa lí luận,<br /> Phương pháp so sánh, Phương pháp mô hình hóa.<br /> Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra giáo dục<br /> bằng bảng hỏi, Phương pháp quan sát sư phạm, Phương pháp nghiên cứu trường<br /> hợp, Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động, Phương pháp phỏng vấn,<br /> trò chuyện, Phương pháp thực nghiệm, Phương pháp chuyên gia, Phương pháp<br /> <br /> 3<br /> sử dụng Toán thống kê.<br /> 8. Các luận điểm cần bảo vệ<br /> - ĐG KQHT theo tiếp cận quá trình đảm bảo cho ĐG KQHT nói chung<br /> được đầy đủ, toàn diện và khách quan. ĐG KQHT theo tiếp cận quá trình nhằm<br /> thúc đẩy quá trình dạy học môn học, thúc đẩy người học, vì sự tiến bộ và phát<br /> triển của người học và là cách thức phù hợp đối với SV ở các trường ĐHSP.<br /> - ĐG KQHT môn GDH theo tiếp cận quá trình được thực hiện trong quá<br /> trình dạy học, thể hiện trong các quá trình ĐG bộ phận, phù hợp với đặc trưng<br /> của môn GDH và đặc trưng của ĐG trong trường ĐHSP. Các quá trình ĐG bộ<br /> phận này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động biện chứng qua lại.<br /> - ĐG KQHT môn GDH theo tiếp cận quá trình nếu được thực hiện tập<br /> trung vào các biện pháp như xây dựng hệ thống nhiệm vụ bài tập, sử dụng đa<br /> dạng các phương pháp và hình thức trong ĐG bộ phận và thiết kế, vận dụng hồ<br /> sơ học tập để nhìn nhận sự tiến bộ của SV, sẽ nâng cao hiệu quả ĐG, nâng cao<br /> chất lượng dạy học môn GDH nói riêng, chất lượng đào tạo giáo viên nói chung.<br /> 9. Những đóng góp mới của đề tài<br /> (1) Luận án góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về ĐG KQHT của<br /> SV ĐHSP theo tiếp cận quá trình, qua đó bổ sung và hoàn thiện lý luận dạy học<br /> đại học nói chung, lí luận về ĐG KQHT môn GDH của SV Sư phạm nói riêng.<br /> (2) Phân tích và nhận định về thực trạng ĐG KQHT môn GDH của SV sư<br /> phạm theo tiếp cận quá trình, nhất là đối với dạy học môn GDH ở trường ĐHSP.<br /> Nêu các nguyên nhân và khó khăn cơ bản của thực trạng đó làm cơ sở cho việc<br /> đề xuất các biện pháp.<br /> (3) Đề xuất hệ thống biện pháp nâng cao hiệu quả ĐG KQHT môn<br /> GDH của SV sư phạm theo tiếp cận quá trình và khẳng định tính khả thi, tính<br /> giá trị của các biện pháp đề xuất.<br /> 10. Cấu trúc của luận án<br /> Ngoài Mở đầu, kết luận – khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và<br /> phần phụ lục, luận án có cấu trúc 4 chương bao gồm:<br /> Chương 1: Cơ sở lí luận về ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo<br /> tiếp cận quá trình.<br /> Chương 2: Thực trạng về ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo tiếp<br /> cận quá trình.<br /> Chương 3: Biện pháp ĐG KQHT môn GDH của SV ĐHSP theo tiếp cận<br /> quá trình.<br /> Chương 4: Thực nghiệm sư phạm về ĐG KQHT môn GDH của SV<br /> ĐHSP theo tiếp cận quá trình.<br /> <br />