Tóm tắt Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại học sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm
lượt xem 4
download
Mục đích nghiên cứu của luận án nhằm xây dựng quy trình tổ chức dạy học môn giáo dục học theo tiếp cận trải nghiệm nhằm nâng cao kết quả học tập, đồng thời phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên ĐHSP.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Tóm tắt Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại học sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm
- 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Hiểu biết và tri thức của con người đều bắt nguồn từ quá trình trải nghiệm cuộc sống thông qua quan sát, lắng nghe, thực hành, trải nghiệm thực tiễn. Quá trình này là tiền đề cho sự khái quát hóa những kinh nghiệm riêng lẻ thành hệ thống lí thuyết tương ứng. Đối với mỗi cá nhân, sự trải nghiệm giúp họ tích lũy những kinh nghiệm mới mà kinh nghiệm lại là nguồn gốc của học tập và phát triển. Do vậy, trong dạy học cần coi trọng tính chủ thể và kinh nghiệm của người học thông qua việc tổ chức cho người học trải nghiệm trong những bối cảnh thực tiễn, nhằm tích lũy những kinh nghiệm và phát triển năng lực cá nhân. 1.2. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là chiến lược dạy học lấy hoạt động trải nghiệm của người học làm trung tâm. Có giá trị rèn luyện và phát triển năng lực hành động cho người học. Vì vậy, chiến lược dạy học này hiện nay đang được các nhà trường ở Việt Nam và trên thế giới quan tâm. 1.3. Việt Nam đang trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, trong đó đã đặt ra những yêu cầu về đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục. Trong các nhà trường, dạy cái gì và dạy như thế nào để người học có thể vận dụng được những hiểu biết và kinh nghiệm của mình vào giải quyết những vấn đề của thực tiễn cuộc sống là một trong những yêu cầu hết sức cấp thiết. 1.4. Các trường ĐHSP ở Việt Nam đang thực hiện đổi mới đào tạo theo chuẩn đầu ra, cần phải đổi mới PPDH môn học theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp cho SV. Phương thức hữu hiệu cho việc đổi mới này là tăng cường tổ chức cho SV trải nghiệm các vấn đề của thực tiễn nghề nghiệp trong dạy học các môn học dựa trên hiểu biết và kinh nghiệm của họ, coi hoạt động trải nghiệm của SV là trung tâm của việc dạy học. Như vậy dạy học theo tiếp cận trải nghiệm cần được vận dụng vào trong dạy học ở các trường ĐHSP hiện nay mới có thể phát triển được năng lực nghề nghiệp cho SV và đáp ứng được chuẩn đầu ra. 1.5. Giáo dục học là môn nghiệp vụ trong các trường sư phạm. Môn học này chứa đựng những khái niệm, phạm trù rất gần gũi với thực tiễn giáo dục nhưng lại không dễ vận dụng chúng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Nên sau khi học xong môn học này, SV ĐHSP hiện nay mới chỉ có được hệ thống những tri thức về dạy học và giáo dục, chưa phát triển
- 2 được những năng lực nghề nghiệp cần thiết. Do vậy, nếu GV tăng cường tổ chức cho SV nghiên cứu các vấn đề của thực tiễn giáo dục sẽ giúp họ khai thác, vận dụng những kinh nghiệm của bản thân để phát hiện và giải quyết vấn đề, từ đó SV sẽ tích lũy được những kinh nghiệm mới và phát triển được năng lực của người giáo viên. Như vậy, đổi mới dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm là hết sức cần thiết trong các trường ĐHSP. Từ những phân tích trên, đề tài nghiên cứu của luận án được chọn là “Dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm” 2. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm nhằm nâng cao kết quả học tập, đồng thời phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên ĐHSP. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học môn GDH ở ĐHSP. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Sự tương quan giữa quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở trường ĐHSP với kết quả học tập của sinh viên 4. Giả thuyết khoa học: Dạy học môn GDH ở Đại học Sư phạm chưa chú trọng tổ chức các hoạt động trải nghiệm nghề nghiệp cho SV thông qua hình thức dạy học trên lớp, nên năng lực sư phạm của đa số SV còn hạn chế. Nếu GV tăng cường tổ chức, định hướng, hỗ trợ, tạo cơ hội và khuyến khích SV được trải nghiệp kỹ năng nghề nghiệp theo đúng quy trình thì sẽ nâng cao được kết quả học tập môn GDH, đồng thời phát triển được các năng lực nghề nghiệp cho SV sư phạm. 5. Phạm vi nghiên cứu 5.1. Về nội dung: Luận án dựa vào chu trình học tập trải nghiệm của David A.Kolb để tập trung thiết kế và tổ chức dạy học môn GDH cho SV ngành sư phạm (không chuyên Tâm lí - Giáo dục) ở các trường đại học. Luận án tập trung vào việc tổ chức hoạt động dạy học môn GDH của GV, đảm bảo trong hoạt động dạy học đó, mọi SV đều được định hướng, tạo cơ hội, điều kiện học tập, tiếp nhận kiến thức, kĩ năng, giá trị nghề nghiệp thông qua trải nghiệm. 5.2. Về địa bàn: Khảo sát ở 5 trường đại học đào tạo SV sư phạm: Trường ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Hải Phòng, Đại học Vinh, Đại học Tân Trào. Đối tượng khảo sát là GV giảng dạy môn GDH và SV năm thứ 3 ngành sư phạm ở các khoa cơ bản (không thuộc chuyên ngành Tâm lí -
- 3 Giáo dục). Tiến hành thực nghiệm và đánh giá kết quả thực nghiệm việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm vào dạy học tình huống trên khách thể là SV năm thứ 2 trường ĐHSP Hà Nội 2. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP; 6.2. Khảo sát thực trạng dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP; 6.3. Đề xuất quy trình tổ chức DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP; 6.4. Tiến hành thực nghiệm quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP mà đề tài đề xuất. 7. Quan điểm tiếp cận trong nghiên cứu đề tài và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Quan điểm tiếp cận trong nghiên cứu đề tài - Tiếp cận trải nghiệm; Tiếp cận năng lực; Tiếp cận hệ thống 7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận 7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 1) Quan sát sư phạm; 2) Đàm thoại; 3) Sử dụng phiếu hỏi; 4) Phương pháp chuyên gia; 5) Nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục; 6) Thực nghiệm sư phạm 7.2.3. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phần mềm SPSS và Microsoft Excel 2010 để xử lí số liệu thu được từ điều tra và thực nghiệm sư phạm. 8. Những luận điểm cần bảo vệ - Dạy học GDH cho SV sư phạm ở các trường đại học hiện nay tuy đã có sự đổi mới phương pháp, nhưng vẫn chưa chú trọng tổ chức các hoạt động trải nghiệm nghề nghiệp thông qua hình thức dạy học trên lớp để hướng tới phát triển các năng lực chung và năng lực nghề nghiệp cho SV. Do đó kết quả học tập môn học chưa được như mong muốn, chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra. - Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm cần thiết phải dựa trên những hiểu biết và kinh nghiệm sẵn có của sinh viên và coi hoạt động trải nghiệm của sinh viên là trung tâm của việc dạy học. - Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm sẽ giúp phát triển năng lực lực chung và năng lực nghề nghiệp cho sinh viên.
- 4 - Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP chỉ đạt hiệu quả khi: 1) Bài tập trải nghiệm phải gắn với thực tiễn nghề nghiệp và phục vụ thực tiễn; 2) GV tuân thủ đúng quy trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học; 3) Có sự quan tâm, hỗ trợ của Ban Giám hiệu nhà trường; 4) GV nắm vững nội dung môn GDH, luôn chủ động dạy học theo tiếp cận trải nghiệm; 5) Có tài liệu tham khảo về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm. 9. Những đóng góp mới của Luận án 9.1. Xác định phạm trù khái niệm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm và khung lý luận về dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP, là cơ sở lý luận cho các GV giảng dạy GDH ở ĐHSP có thể dạy học môn học này theo tiếp cận trải nghiệm 9.2. Nhận diện thực trạng dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở một số trường ĐHSP, là cơ sở thực tiễn quan trọng cho các GV giảng dạy GDH nâng cao chất lượng dạy học nói chung và nâng cao chất lượng dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm nói riêng ở các trường ĐHSP. 9.3. Đưa ra được quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm, giúp cho các GV có thể vận dụng vào dạy học môn GDH và đã bước đầu được thực nghiệm và khẳng định tính hiệu quả, khả thi của quy trình đó. 10. Cấu trúc của Luận án: Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận án được chia làm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận của việc dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại học Sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm. Chương 2: Thực trạng dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm. Chương 3: Tổ chức dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại học Sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm Chương 4: Thực nghiệm sư phạm
- 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CHO SINH VIÊN ĐHSP THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài 1.1.1. Những nghiên cứu về học tập qua trải nghiệm Lí thuyết học tập qua trải nghiệm được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ XX, John Dewey, Jean Piaget, Kurt Lewin là những người đại diện lớn của lí thuyết này. Bên cạnh đó, William James, Carl Jung, Paulo Freire, Carl Rogers, D.A. Kolb,... là những người có những đóng góp đáng kể cho việc phát triển lí thuyết học tập qua trải nghiệm. Khi phát triển và ứng dụng lí thuyết học tập qua trải nghiệm, đa số tác giả đều đề cao kinh nghiệm chủ quan và cảm xúc cá nhân trong học tập. Do vậy, cần kích thích sự trải nghiệm một cách tích cực thông qua tổ chức sự tương tác giữa người học với môi trường, tạo không khí học tập cởi mở, lành mạnh nhằm giúp người học huy động kinh nghiệm sẵn có để giải quyết tốt nhiệm vụ học tập. Cùng những nghiên cứu về bản chất của học tập qua trải nghiệm,có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về các phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm, tiêu biểu là: Mellor; Sprau and Keig; Hickox; Roger Greenaway, Garry Shirts, Lorraine Ukens, Terrence L Gargiulo, Brian Remer trong công trình nghiên cứu của Melvin L. Silberman; Kurt Lewin; Osland, Kolb, Rubin, Turner; Schoel, Prouty and Radcliffe; Kolb, Rubin, and McIntyre: 1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm Có nhiều tác giả nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm nhưng lại đi sâu vào những góc độ khác nhau như: 1) Về vai trò của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm 2) Về thiết kế giảng dạy theo tiếp cận trải nghiệm 3) Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm trong chương trình giáo dục phổ thông và giáo dục đại học ở nước ta 4) Những nghiên cứu về dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP Như vậy, vấn đề học tập qua trải nghiệm đã được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu, đã đưa ra quan niệm về học tập qua trải nghiệm, đã khẳng định được ưu điểm lớn nhất của học tập trải nghiệm là góp phần thay đổi tư duy giáo dục từ chỗ đặt người dạy vào vị trí trung tâm sang lấy hoạt động học của người học làm trung tâm nhằm hướng tới sự phát triển năng lực cá nhân, đảm bảo cho một cuộc sống có mục tiêu, có định hướng. Do
- 6 đó, hiện nay đã có nhiều công trình nghiên cứu ở cấp luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ khoa học giáo dục về vận dụng lý thuyết học tập trải nghiệm vào dạy học. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên vẫn là những nghiên cứu có phạm vi hẹp và trên đối tượng cụ thể, chưa thể hiện tính đại diện cho toàn bộ giáo viên phổ thông, các đề xuất dạy học theo tiếp cận trải nghiệm chưa phản ánh đúng vai trò của người dạy đó là định hướng, hỗ trợ, khuyến khích quá trình học tập trải nghiệm của người học. Vì vậy, việc vận dụng các lí thuyết học tập trải nghiệm vào dạy học cần được tiếp tục quan tâm nghiên cứu, phát triển. Trong đó, lí thuyết học tập của Kolb luôn được đánh giá cao và việc vận dụng lí thuyết này để xây dựng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP có thể nâng cao chất lượng các hoạt động trong lớp học của GV và SV hướng tới hình thành và nâng cao năng lực nghề nghiệp cho giáo viên tương lai. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Trải nghiệm: Trong phạm vi của luận án, chúng tôi cho rằng: Trải nghiệm là quá trình chủ thể trực tiếp tham gia vào các hoạt động thực tiễn của cuộc sống thông qua sử dụng một cách có điều chỉnh, đổi mới, bổ sung kiến thức, kinh nghiệm sẵn có của bản thân trong môi trường, điều kiện cụ thể. 1.2.2. Học tập qua trải nghiệm: Có một số tác giả đưa ra những quan niệm về học tập qua trải nghiệm như: Kolb (1984); Đặng Thành Hưng (2002); Dewey (2012) Trong phạm vi của luận án, chúng tôi cho rằng: Học tập qua trải nghiệm là kiểu học không chỉ bằng cảm xúc mà còn là quá trình cá nhân huy động tối đa kiến thức và kinh nghiệm sẵn có qua trực tiếp tham gia vào các hoạt động thực tiễn nhằm tạo ra những kiến thức, kinh nghiệm mới cho bản thân để hoàn thành nhiệm vụ học tập. 1.2.3. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là quá trình người dạy dựa vào những vấn đề lí luận tổng quát như: Triết lí, quan điểm, đặc điểm,.... về trải nghiệm, học tập qua trải nghiệm để lãnh đạo, tổ chức, điều khiển người học bằng những kiến thức, kinh nghiệm sẵn có chủ động sử dụng các giác quan và các thao tác tư duy để tham gia trực tiếp, liên tục vào các hoạt động thực tiễn trong môi trường, điều kiện cụ thể nhằm tạo ra kiến thức, kinh nghiệm mới cho bản thân đáp ứng được mục tiêu dạy học. Đây là hoạt
- 7 động dạy học có sự phản hồi, đánh giá và điều chỉnh đồng thời luôn đề cao kinh nghiệm chủ quan của người học. 1.2.4. Quy trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm Quy trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là quá trình dạy học gồm các giai đoạn, các bước, các thao tác và hành vi của người dạy và người học, được sắp xếp và tiến hành theo quy luật trải nghiệm nhằm tạo cơ hội cho người học chủ động, trực tiếp tham gia vào các hoạt động trải nghiệm để tạo ra kiến thức, kinh nghiệm mới cho bản thân. 1.3. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học 1.3.1. Đặc trưng của quá trình dạy học đại học 1.3.2. Đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học 1) Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học làm thay đổi cách nhìn nhận về vai trò của giảng viên đối với hoạt động dạy và sinh viên đối với hoạt động học. 2) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, quá trình học tập của SV liên tục khởi nguồn từ kinh nghiệm sẵn có để tạo ra kinh nghiệm mới. 3) Nội dung dạy học theo tiếp cận trải nghiệm mang tính phân hóa cao. 4) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, quá trình học tập của sinh viên là quá trình thích nghi toàn diện. 5) Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học giúp sinh viên lĩnh hội được kinh nghiệm đối với một số lĩnh vực tri thức mà không có phương thức học tập nào thực hiện được, qua đây họ nhận ra được giá trị của sự trải nghiệm. 6) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, sinh viên luôn phải tương tác với tài liệu và môi trường học tập để hoàn thành nhiệm vụ học tập. 7) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, GV luôn khuyến khích SV cân bằng giữa những trải nghiệm tích cực và trải nghiệm tiêu cực. 8) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, việc đánh giá sinh viên không chỉ cho điểm mà còn tập trung chủ yếu vào việc đánh giá quá trình (Đánh giá cách sinh viên học để tạo ra kiến thức, kinh nghiệm mới)
- 8 1.3.3. Ưu và nhược điểm của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học Ưu điểm lớn nhất của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học là giúp phát triển tối đa năng lực người học. Nhược điểm lớn nhất của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học là: Kết quả của quá trình học tập qua trải nghiệm dựa chủ yếu vào cách học do SV tự đánh giá; mang tính cá nhân và khiến chúng ta khó hiểu và giải thích được sự thay đổi kiến thức, kinh nghiệm của mỗi SV. 1.3.4. Sự phù hợp của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm với đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên đại học Việc dạy học theo tiếp cận trải nghiệm hoàn toàn phù hợp với đặc điểm hoạt động học tập của SV đại học 1.4. Dạy học môn Giáo dục học ở Đại học Sƣ phạm 1.4.1. Đặc trưng dạy học ở Đại học Sư phạm. Trường ĐHSP là nơi: - Đào tạo SV trở thành các nhà nghiên cứu khoa học cơ bản, khoa học giáo dục và khoa học ứng dụng đạt trình độ tiên tiến. - Là môi trường dạy học, giáo dục SV thành những người chuyên làm công tác dạy học, quản lí giáo dục trong các cơ sở giáo dục, có trình độ đại học và trên đại học, có lí tưởng, niềm tin, có phẩm chất đạo đức và phẩm chất chính trị tốt đẹp của người giáo viên hiện đại. - Vì đối tượng của người giáo viên là con người nên nội dung dạy học ở ĐHSP không chỉ là hệ thống kiến thức cơ bản, cơ sở, chuyên ngành, kĩ năng nghiệp vụ và thái độ, đạo đức nghề dạy học mà còn tập trung vào những gì người giáo viên cần biết, cần làm để đảm bảo rằng tất cả học sinh của họ đều được học. 1.4.2. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm 1.4.2.1. Mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm GDH là môn học nằm trong nội dung khoa học sư phạm, mục tiêu chính của dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm là nâng cao kết quả học tập môn học, đồng thời phát triển năng lực nghề nghiệp cho SV thông qua tổ chức cho họ học tập trải nghiệm tri thức GDH. Các năng lực cụ thể cần hướng tới phát triển cho sinh viên trong dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm được xác định là: 1) Năng lực ứng dụng tri thức GDH vào thực tiễn nghề nghiệp như: * Năng lực dạy học: Năng lực vận dụng phương pháp, hình thức tổ chức dạy học bộ môn: Năng lực tổ chức hoạt động học tập của học sinh; Năng lực tổ chức, quản lí lớp học, tạo môi trường học tập hiệu quả
- 9 * Năng lực giáo dục: Năng lực giáo dục qua giảng dạy môn học; Năng lực xây dựng kế hoạch giáo dục học sinh; Năng lực vận dụng phương pháp giáo dục; Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục; Năng lực xử lí các tình huống giáo dục 2) Các năng lực khác như: Năng lực làm việc độc lập; Năng lực hợp tác; Năng lực khám phá và sáng tạo; Năng lực nhận thức và tích cực hóa bản thân 1.4.2.2. Nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm Để xác định nội dung nào của môn GDH phù hợp với dạy học theo tiếp cận trải nghiệm, GV cần dựa vào những căn cứ sau: * Đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học * Ưu và nhược điểm của dạy học dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học * Mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP * Thực tiễn hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục trong nhà trường phổ thông. * Căn cứ vào những vấn đề mới, thời sự phục vụ cho việc dạy học, giáo dục * Căn cứ vào cấu trúc nội dung dạy học GDH ở ĐHSP. Với những căn cứ trên, nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm chính là nội dung của hoạt động dạy và học, ở đó GV thiết kế bài học trong nội dung chương trình môn GDH dưới dạng các bài tập trải nghiệm phục vụ thực tiễn nghề nghiệp như: tình huống, hệ thống Cases, chủ đề dự án... Sau đó, GV tổ chức, lãnh đạo, điều khiển SV tự lập kế hoạch, tự giải quyết bài tập trải nghiệm, tự nhìn nhận, đánh giá vấn đề dưới góc nhìn mới, qua đó đạt được mục tiêu dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm đã đề ra. 1.4.2.3. Phương pháp dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm Có một số phương pháp điển hình, cốt lõi của dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm, đó là: 1)Phương pháp dạy học dựa vào dự án; 2) Phương pháp tình huống; 3) Phương pháp giải quyết vấn đề; 4) Phương pháp thảo luận nhóm. 1.4.2.4. Hình thức tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm Có nhiều hình thức tổ chức dạy học, song mỗi hình thức lại có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm có thể sử dụng những hình thức tổ chức dạy học sau: 1) Hình thức
- 10 dạy học trên lớp; 2) Hình thức tự học; 3) Hình thức nghiên cứu khoa học; 4) Hình thức tham quan học tập; Hình thức thực hành. 1.4.2.5. Hoạt động dạy học của giảng viên trong dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm GV dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP luôn giữ vai trò tổ chức, lãnh đạo, điều khiển hoạt động học tập của SV và được thể hiện thông qua các hoạt động cụ thể đó là: Tạo ra môi trường học tập tương tác; Tổ chức cho SV làm bài tập dự án môn học; Định hướng SV nghiên cứu tình huống gắn với thực tiễn nghề nghiệp; Điều khiển, khuyến khích SV thực hành tri thức GDH ở trên lớp; Tổ chức cho SV xem phim ảnh, băng hình về các vấn đề liên quan đến môn học; Khuyến khích SV viết nhật kí học tập; hướng dẫn SV tự đánh giá và đánh giá chéo 1.4.2.6. Đánh giá kết quả học tập môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm Căn cứ vào đặc điểm của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, chúng tôi cho rằng: Việc đánh giá kết quả học tập môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm cần hướng vào đánh giá quá trình SV tham gia các hoạt động học tập trải nghiệm môn GDH và đánh giá bài kiểm tra định kì và sản phẩm hoạt động giáo dục. 1.4.2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm * Các yếu tố khách quan: 1) Nội dung chương trình môn Giáo dục học; 2) Kiến thức, kinh nghiệm sẵn có của sinh viên liên quan đến nội dung môn Giáo dục học; 3) Tính tự giác, tích cực, tự lực học tập qua trải nghiệm của sinh viên; 4) Điều kiện về cơ sở vật chất cần thiết cho giảng dạy theo tiếp cận trải nghiệm trên lớp; 5) Số lượng sinh viên trong lớp học; 6) Tài liệu hướng dẫn và tài liệu tham khảo về dạy học môn Giáo dục học theo tiếp cận trải nghiệm ở nước ta. * Các yếu tố chủ quan: 1) Năng lực dạy học theo tiếp cận trải nghiệm của giảng viên giảng dạy Giáo dục học; 2) Việc áp dụng rộng rãi - phổ biến chiến lược dạy học theo tiếp cận trải nghiệm của giảng viên ĐHSP; 3) Sự đầu tư của giảng viên giảng dạy Giáo dục học đối với việc tìm tòi, nghiên cứu, triển khai thực hiện các chiến lược dạy học hiện đại trong đó có dạy học theo tiếp cận trải nghiệm. Kết luận chƣơng 1
- 11 1. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là một chiến lược dạy học tích cực, hiện đại, có tác động rất lớn đối với hiệu quả của quá trình dạy học. 2. Ở Việt Nam, đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về chiến lược dạy học này, song chủ yếu tập trung vào những môn học có tiềm năng ở trường phổ thông. Đối với bậc đại học, những nghiên cứu về vấn đề này còn rất ít và chưa có nghiên cứu nào về dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm. 3. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP thực chất là dựa vào: quan điểm, triết lí về trải nghiệm; chu trình học tập qua trải nghiệm của Kolb (1984); đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP; mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm để tổ chức dạy học GDH nhằm nâng cao kết quả học tập, góp phần phát triển năng lực nghề cho SV. 4. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP là quá trình giảng viên tập trung vào việc định hướng, hỗ trợ sinh viên tạo ra các trải nghiệm và dẫn dắt sinh viên chủ động học tập bằng trải nghiệm thông qua một số phương pháp dạy học hiện đại, qua đó hình thành, phát triển năng lực và giá trị nghề nghiệp cho bản thân, đáp ứng chuẩn đầu ra của trường sư phạm hiện nay. Chƣơng 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM 2.1. Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng 2.1.1. Mục đích khảo sát: Đánh giá thực trạng nhận thức và thực trạng dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm làm cơ sở định hướng cho việc tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP nhằm nâng cao kết quả học tập, góp phần phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên. 2.1.2. Nội dung khảo sát: Tập trung vào những nội dung cơ bản sau: * Thực trạng nhận thức của GV giảng dạy môn GDH về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học. * Thực trạng tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP * Điểm mạnh và hạn chế trong dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP * Yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận TN ở ĐHSP.
- 12 2.1.3. Đối tượng khảo sát: GV giảng dạy môn GDH là đối tượng khảo sát chính và SV năm thứ 3 các khoa đã học xong chương trình môn GDH ở các trường ĐHSP nêu trên là đối tượng khảo sát phụ. .2.1.4. Phương pháp khảo sát: 1) Điều tra bằng phiếu; 2) Nghiên cứu sản phẩm hoạt động; 3) Quan sát; 4) Phỏng vấn. 2.1.5. Phương pháp xử lí số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lí số liệu. Những câu hỏi yêu cầu người được hỏi lựa chọn một hoặc một số tiêu chí đã xây dựng thì xử lí bằng số ý kiến trả lời và được lượng hóa thành tỉ lệ phần trăm (%). Những câu hỏi khảo sát với 5 mức độ, chúng được sắp xếp theo mức độ giảm dần, tương ứng với chúng là các điểm số 5; 4; 3; 2; 1 được xử lí theo điểm trung bình cộng. Mức độ chênh lệch của điểm trung bình cộng của các câu có thang đo 5 mức độ được tính bằng cách: Lấy điểm cao nhất của thang đo (5 điểm) trừ đi điểm thấp nhất của thang đo (1 điểm) chia ra làm 5 mức để thu được điểm chênh lệch là 0,8. 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng 2.2.1. Thực trạng nhận thức của giảng viên giảng dạy môn GDH về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học. 2.2.1.1. Nhận thức về đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học 2.2.1.2. Nhận thức về ưu và nhược điểm của dạy học theo tiếp cận TN ở đại học 2.2.1.3. Nhận thức về sự phù hợp của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm với đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên đại học 2.2.1.4. Nhận thức về vai trò của phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm đối với kết quả học tập của SV đại học 2.2.2. Thực trạng tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP 2.2.2.1.Về xác định mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.2. Về thiết kế nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.3. Về sử dụng phương pháp dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.4. Về sử dụng hình thức tổ chức DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.5. Về sử dụng các hoạt động DH trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.6. Về sử dụng PP đánh giá trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm 2.2.2.7. Thực trạng kết quả học tập môn GDH của sinh viên ĐHSP 2.2.3. Điểm mạnh và hạn chế trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP
- 13 2.2.4. Những yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP Nhận định chung về thực trạng + Những mặt đạt được Đa số GV có nhận thức khá đầy đủ về đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học và cho rằng, việc dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là hoàn toàn phù hợp với đặc điểm hoạt động học tập của SV đại học. Khi dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm, đa số GV quan tâm đến việc thiết kế nội dung và lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; các GV đã có sự gia công sư phạm đối với nội dung môn GDH. Bên cạnh đó, nhiều giảng viên cũng nhận thức khá tốt về vai trò của phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm, là thành tố quan trọng tác động trực tiếp đến kết quả học tập GDH của sinh viên. Do vậy, sau khi học xong môn học này, phần lớn sinh viên đã nắm vững hệ thống tri thức GDH và yêu thích môn học. Một bộ phận lớn GV nắm được một số phương pháp dạy học mới đã được đưa vào trường ĐHSP để giảm bớt việc dạy học môn GDH bằng phương pháp thuyết trình + Những tồn tại Về nhận thức: Một số GV giảng dạy GDH vẫn chưa thực sự quan tâm đến các PPDH có ưu thế trong dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm như PPDH tình huống, dự án, thực hành, giải quyết vấn đề. Do đó, việc vận dụng chiến lược dạy học mới chưa phù hợp, việc gắn kết tri thức lí luận vào thực tiễn còn hạn chế. Vì vậy việc đánh giá kết quả học tập của SV vẫn nặng về kết quả trả lời câu hỏi trắc nghiệm khách quan và bài thi tự luận, nhấn mạnh tái hiện kiến thức hơn là đánh giá cách thức, con đường học tập để đi đến kết quả. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến những hạn chế về kĩ năng, tình cảm nghề nghiệp của phần lớn SV ĐHSP, khó khăn trong việc đáp ứng được yêu cầu của người giáo viên hiện đại. Cho đến thời điểm này việc áp dụng chiến lược DH này vào DH GDH còn chưa rộng rãi/phổ biến. Về thực trạng DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm, nhiều GV luôn đề cao vai trò của bản thân và ít đề cao vai trò của SV, họ thường tập trung giúp SV nắm bắt tri thức GDH bằng cách: tổ chức nghiên cứu giáo trình, thuyết trình kết hợp với sử dụng phương tiện nghe, nhìn để liên hệ kiến thức lí luận với thực tiễn, SV nghe, nhìn và sau đó rút ra kết luận tổng quát. Việc tổ chức cho SV chuyển đổi kiến thức lí luận GDH thành tình cảm và kĩ năng nghề nghiệp thông qua các hoạt động DH như: tổ chức nghiên cứu
- 14 tình huống; làm dự án; thực hành tri thức GDH; viết nhật kí học tập...còn hạn chế. Có nhiều yếu tố khách quan, chủ quan ảnh hưởng lớn đến việc tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm và những yếu tố chủ quan luôn là những ảnh hưởng chủ yếu. Kết luận chƣơng 2 Kết quả khảo sát thực trạng cho thấy, những mặt đạt được trong việc tổ chức DH GDH cho SV ĐHSP là những biểu hiện đáng mừng đánh dấu sự chuyển biến tích cực cho việc đổi mới DH môn GDH nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác đào tạo giáo viên ở ĐHSP hiện nay. Những mặt còn tồn tại như: đa số GV dạy học môn GDH chủ yếu bằng phương pháp thuyết trình, do đó một bộ phận SV nắm vững được tri thức GDH, có tình cảm với môn GDH nhưng lại yếu và thiếu về kĩ năng nghề nghiệp và hạn chế về tình cảm nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Giải pháp cho thực trạng này là GV cần phải phát huy hết ưu thế của dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm cho SV ĐHSP. Nhiều GV có tâm thế sẵn sàng đổi mới dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm để hình thành năng lực nghề cho SV, nhưng tài liệu tham khảo về vấn đề này còn hạn chế khiến một bộ phận GV lúng túng trong việc xác định đúng, đủ đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm, hoặc một bộ phận GV đã xác định đúng, đủ đặc điểm của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm nhưng do sĩ số lớp học đông, điều kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy và học chưa đảm bảo…nên việc áp dụng chiến lược dạy học này vào thực tiễn dạy học GDH chưa đạt kết quả như mong muốn. Do vậy, việc xây dựng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm luôn mang tính cấp thiết vì đây sẽ là nguồn tài liệu quan trọng để GV tham khảo, áp dụng vào dạy học GDH ở ĐHSP góp phần phát triển năng lực nghề nghiệp cho SV.
- 15 Chƣơng 3. TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM 3.1. Yêu cầu tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm Dựa vào đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở trường đại học. Chúng tôi xác định những yêu cầu cụ thể trong việc tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm như sau: 3.1.1. Đảm bảo mục tiêu dạy học môn Giáo dục học theo tiếp cận trải nghiệm 3.1.2. GV cần nhận định đúng và tôn trọng những kinh nghiệm sẵn có của SV, đồng thời tổ chức cho họ học tập môn GDH bắt đầu từ những kinh nghiệm đó. 3.1.3. Dạy và học là một hoạt động xã hội. Vì vậy, cần khơi dậy cảm xúc tích cực cho SV thông qua tạo lập và duy trì mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa GV với SV và SV với nhau trong quá trình dạy học môn Giáo dục học. 3.1.4. Giảng viên cần tạo không gian đàm thoại trong dạy học. 3.1.5. Tạo cơ hội để sinh viên phát huy tính tự lực và khả năng ứng dụng tri thức Giáo dục học vào thực tiễn dạy học, giáo dục. 3.2. Quy trình tổ chức DH môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm Để xây dựng được quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP, việc khai thác vận dụng và phát triển từ mô hình học tập qua trải nghiệm của Kolb là vô cùng quan trọng. Mô hình này đã mô tả chu trình bốn giai đoạn học tập qua trải nghiệm: 1/Kinh nghiệm cụ thể; 2/Quan sát - phản ánh; 3/Khái niệm hóa trừu tượng; 4/Thực hành chủ động. Bốn giai đoạn học tập qua trải nghiệm của Kolb vận hành trong một chu trình tuần hoàn hình xoắn ốc liên tục. Trong phạm vi của luận án, bốn giai đoạn học tập trải nghiệm của Kolb là cốt lõi, là chỗ dựa để đề xuất quy trình tổ chức dạy học môn GDH ở ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm, bao gồm bốn bước mà GV cần phải thực hiện để giúp SV học tập thông qua việc nghiên cứu các bài tập trải nghiệm GDH, đó là: Bước 1: Định hướng SV thu thập thông tin để thiết kế nội dung dạy học GDH thành các bài tập trải nghiệm và yêu cầu SV tự thiết kế bài tập trải nghiệm đồng thời lập kế hoạch giải quyết bài tập trải nghiệm đó. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “kinh nghiệm cụ thể” sang “quan sát - phản ánh”; Bước 2: Định hướng SV chia sẻ, xử lí, phản biện mang tính xây dựng về những bài tập trải nghiệm đã được thiết
- 16 kế và tiến hành giải quyết/thực hiện bài tập trải nghiệm. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “quan sát - phản ánh” sang “khái niệm hóa trừu tượng”; Bước 3: Hướng dẫn, khuyến khích SV tổng kết và báo cáo kết quả thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm GDH. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “khái niệm hóa trừu tượng” sang “thực hành chủ động”; Bước 4: Điều khiển SV đánh giá, điều chỉnh quá trình giải quyết bài tập trải nghiệm GDH. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “thực hành chủ động” sang “kinh nghiệm cụ thể”. Quy trình tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm được thể hiện như sau: Hình 3.1. Quy trình tổ chức DH GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm Bước 1: Định hướng sinh viên thu thập thông tin để thiết kế nội dung dạy học Giáo dục học thành các bài tập trải nghiệm và yêu cầu sinh viên tự thiết kế bài tập trải nghiệm đồng thời lập kế hoạch giải quyết bài tập trải nghiệm đó. 1) GV định hướng SV thu thập thông tin để thiết kế nội dung dạy học GDH thành bài tập trải nghiệm: - Quy trình thu thập thông tin để thiết kế bài tập trải nghiệm GDH * SV nghiên cứu nội dung bài học GDH. * SV xác định mục tiêu bài tập trải nghiệm GDH cần thiết kế
- 17 * SV khai thác kinh nghiệm sẵn có của bản thân liên quan đến nội bài học GDH. * SV thu thập tư liệu từ thực tiễn liên quan đến nội dung bài học * SV viết bài tập trải nghiệm GDH. * SV đánh giá và hoàn thiện bài tập trải nghiệm - Yêu cầu đối với bài tập trải nghiệm GDH: + Bài tập trải nghiệm GDH phải bám sát mục tiêu dạy học GDH. + Bài tập trải nghiệm GDH phải có bối cảnh. + Bài tập trải nghiệm GDH phải đảm bảo tính vừa sức. 2) GV tổ chức cho sinh viên tự thiết kế bài tập trải nghiệm GDH 3) SV lập kế hoạch giải quyết bài tập trải nghiệm GDH. Bước 2: Định hướng SV chia sẻ, xử lí, phản biện mang tính xây dựng về những bài tập trải nghiệm đã được thiết kế và tiến hành giải quyết bài tập trải nghiệm. GV định hướng, tạo cơ hội, khuyến khích SV thực hiện một số việc sau: - Chia nhóm chia sẻ, thảo luận, xác định rõ chức năng của các thành viên - Đặt ra câu hỏi cho GV và bạn học nhằm thỏa mãn những nguyện vọng, mong muốn, thắc mắc của bản thân trong quá trình trải nghiệm. - Phán đoán những tình huống, rủi ro có thể xảy ra trong khi trải nghiệm. - SV tiến hành giải quyết/thực hiện bài tập trải nghiệm theo kế hoạch và nhiệm vụ được phân công. Bước 3: Hướng dẫn, khuyến khích sinh viên tổng kết và báo cáo kết quả thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm GDH. - Cá nhân hoặc nhóm sinh viên chia sẻ những điều đã trải nghiệm - Sinh viên rút ra ý nghĩa của việc trải nghiệm - Sinh viên báo cáo kết quả trải nghiệm các yêu cầu trong bài tập. Bước 4: Điều khiển SV đánh giá, điều chỉnh quá trình giải quyết bài tập trải nghiệm Giáo dục học - Điều khiển sinh viên tự đánh giá và đánh giá chéo quá trình và sản phẩm thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm GDH của mình và bạn học nhằm nhận thức rõ kết quả học tập và những trải nghiệm thành công cũng như thiếu sót của mình, từ đó có thể huy động sự hỗ trợ của bạn học và giảng viên để tiến hành thêm một số hoạt động củng
- 18 cố nhằm điều chỉnh và hoàn thiện kinh nghiệm GDH mới cho bản thân. Khi đánh giá, nhận xét kết quả giải quyết bài tập trải nghiệm GDH, cần sử dụng từ ngữ mang tính tích cực. Đánh giá, nhận xét nên theo quy tắc: 1:1:1 (ưu điểm:1; hạn chế:1; câu hỏi: 1), các ý kiến đánh giá, nhận xét sau không trùng lặp với ý kiến trước. - Khuyến khích sinh viên nhận xét, đánh giá chung về quá trình học tập trải nghiệm bài học GDH - GV chính xác hóa kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp cần rèn luyện, phát triển và chuyển sang bài học GDH mới bắt đầu từ bước 1 đến bước cuối cùng của quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm. 3.3. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình huống Kết quả khảo sát thực trạng dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong chương 2 cho thấy: đa số GV sử dụng các phương pháp thuyết trình là chủ đạo trong dạy học môn GDH, dẫn đến kết quả học tập môn học này của sinh viên về kiến thức và thái độ đối với môn GDH thì rất tốt nhưng khả năng vận dụng kiến thức đó vào thực tiễn lại yếu vì thiếu kĩ năng, đặc biệt là kĩ năng mềm. Những phương pháp đặc trưng cho dạy học theo tiếp cận trải nghiệm và có ưu thế trong việc hình thành, phát triển tình cảm cũng như năng lực nghề nghiệp cho SV lại ít được GV GDH sử dụng. Do đó, trong phạm vi của luận án, việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH ở ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình huống không chỉ là nguồn thông tin hữu ích để GV giảng dạy GDH tham khảo và triển khai thực hiện trong quá trình dạy học, nhằm nâng cao kết quả học tập môn GDH của SV mà còn giúp SV tiếp cận với những chiến lược dạy học mới để áp dụng vào dạy học môn mình phụ trách trong quá trình thực tập sư phạm và ra trường công tác tại trường phổ thông hiệu quả. 3.3.1. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án * Mục đích * Tiến trình (thực hiện theo bốn bước của quy trình vĩ mô như đã xây dựng ở trên) *. Ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án: Bài: Phương pháp dạy học
- 19 3.3.2. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học tình huống *. Mục đích * Tiến trình (thực hiện theo bốn bước của quy trình vĩ mô như đã xây dựng ở trên) * Ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học tình huống: Bài: Nguyên tắc dạy học 3.4. Điều kiện cơ bản đảm bảo vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm * Công tác quản lí, chỉ đạo của Ban Giám hiệu trường ĐHSP * Đội ngũ giảng viên giảng dạy môn GDH * Cơ sở vật chất và tài liệu hướng dẫn, tài liệu tham khảo về DH theo tiếp cận TN. Kết luận chƣơng 3 1) Xác định và phân tích được các yêu cầu tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm 2) Khai thác và vận dụng mô hình học tập qua trải nghiệm của Kolb để xây dựng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP gồm 4 bước đảm bảo phù hợp với môn GDH và đặc điểm hoạt động học tập của SV đại học 3) Đề xuất việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình huống, đồng thời đưa ra ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình đó. Làm rõ một số điều kiện cơ bản đảm bảo vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm đạt hiệu quả. Chƣơng 4. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 4.1. Khái quát quá trình thực nghiệm sƣ phạm 4.1.1. Mục đích thực nghiệm; Kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học đã được xây dựng, khẳng định tính hiệu quả, khả thi của quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm mà đề tài đề xuất: Cụ thể, đánh giá tác động của quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm đến kết quả học tập môn học này của sinh viên ĐHSP. 4.1.2. Nội dung thực nghiệm: Ở chương 3, chúng tôi đã thiết kế quy trình vĩ mô để tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm gồm
- 20 bốn bước cơ bản, từ đó vận dụng quy trình này trong dạy học dự án và dạy học tình huống. Trong quá trình vận dụng, GV cần định hướng, giúp đỡ, hỗ trợ SV học tập GDH bằng cách SV phải trải qua bốn bước cơ bản của quy trình vĩ mô sao cho phù hợp với đặc trưng của dạy học dự án và dạy học tình huống. Vì vậy, trong chương này, để đảm bảo tính cụ thể, rõ ràng khi tiến hành thực nghiệm, chúng tôi lựa chọn một đại diện đó là: Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học tình huống như đã trình bày ở mục 3.3.2 để dạy cho lớp thực nghiệm bài “Nguyên tắc dạy học” và bài “Phương pháp dạy học” trong phần lí luận dạy học thuộc chương trình môn GDH đào tạo hệ đại học. 4.1.3. Đối tượng thực nghiệm: Đối tượng và cơ sở thực nghiệm là SV khóa 41 và khóa 42 trường ĐHSP Hà Nội 2. Mỗi khóa chọn hai lớp, gồm một lớp thực nghiệm và một lớp đối chứng, việc lựa chọn các lớp thực nghiệm và lớp đối chứng dựa trên cơ sở thu thập thông tin về SV từ phòng đào tạo, văn phòng khoa, từ quan sát các lớp đã được thiết lập để tính toán sự cân đối, tương xứng nhau về các tiêu chí sau: 1/Học lực năm thứ nhất của sinh viên; 2/ Sinh viên ngành sư phạm ở các khoa cơ bản (không thuộc chuyên ngành Tâm lí - Giáo dục); 3/ Giới tính và sĩ số trong mỗi lớp; 4/ Điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. 4.1.4. Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm sư phạm vào học kì 1 năm học 2016 - 2017 đối với SV khóa 41 và học kì 1 năm học 2017 - 2018 đối với SV khóa 42 thuộc ngành sư phạm các khoa cơ bản. Cả hai lớp thực nghiệm, đối chứng đều do tác giả luận án trực tiếp giảng dạy với nội dung như nhau. Kết thúc mỗi bài thực nghiệm, chúng tôi tiến hành kiểm tra lớp thực nghiệm và lớp đối chứng với cùng đề kiểm tra, thời gian làm bài như nhau và có chung tiêu chí đánh giá. Các lớp đối chứng được dạy bình thường theo dạy học truyền thống. Các lớp thực nghiệm được dạy theo quy trình đã thiết kế ở chương 3. 4.1.5. Quy trình thực nghiệm: Gồm: Giai đoạn chuẩn bị thực nghiệm; Giai đoạn triển khai thực nghiệm; Giai đoạn phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm 4.1.6. Tiêu chí đánh giá và phương thức xử lí kết quả thực nghiệm Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm thể hiện trên ba phương diện: Kiến thức, kĩ năng và thái độ sinh viên đạt được, đồng thời kết quả thực nghiệm được xem xét, đánh giá về mặt định lượng và định tính.
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chiến lược Marketing đối với hàng mây tre đan xuất khẩu Việt Nam
27 p | 183 | 18
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Thúc đẩy tăng trưởng bền vững về kinh tế ở vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030
27 p | 210 | 17
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Hợp đồng dịch vụ logistics theo pháp luật Việt Nam hiện nay
27 p | 268 | 17
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu điều kiện lao động, sức khoẻ và bệnh tật của thuyền viên tàu viễn dương tại 2 công ty vận tải biển Việt Nam năm 2011 - 2012
14 p | 269 | 16
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Triết học: Giáo dục Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cho sinh viên trường Đại học Cảnh sát nhân dân hiện nay
26 p | 154 | 12
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu tối ưu các thông số hệ thống treo ô tô khách sử dụng tại Việt Nam
24 p | 252 | 12
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu tính toán ứng suất trong nền đất các công trình giao thông
28 p | 223 | 11
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế Quốc tế: Rào cản phi thuế quan của Hoa Kỳ đối với xuất khẩu hàng thủy sản Việt Nam
28 p | 177 | 9
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phát triển kinh tế biển Kiên Giang trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế
27 p | 54 | 8
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Xã hội học: Vai trò của các tổ chức chính trị xã hội cấp cơ sở trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho cư dân nông thôn: Nghiên cứu trường hợp tại 2 xã
28 p | 149 | 8
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Các tội xâm phạm tình dục trẻ em trên địa bàn miền Tây Nam bộ: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa
27 p | 199 | 8
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phản ứng của nhà đầu tư với thông báo đăng ký giao dịch cổ phiếu của người nội bộ, người liên quan và cổ đông lớn nước ngoài nghiên cứu trên thị trường chứng khoán Việt Nam
32 p | 183 | 6
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Quản lý nhà nước đối với giảng viên các trường Đại học công lập ở Việt Nam hiện nay
26 p | 136 | 5
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu đồ gỗ Việt Nam thông qua mô hình hấp dẫn thương mại
28 p | 16 | 4
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Phương tiện biểu hiện nghĩa tình thái ở hành động hỏi tiếng Anh và tiếng Việt
27 p | 119 | 4
-
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu cơ sở khoa học và khả năng di chuyển của tôm càng xanh (M. rosenbergii) áp dụng cho đường di cư qua đập Phước Hòa
27 p | 8 | 4
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc kỳ hạn nợ phương pháp tiếp cận hồi quy phân vị và phân rã Oaxaca – Blinder
28 p | 27 | 3
-
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phát triển sản xuất chè nguyên liệu bền vững trên địa bàn tỉnh Phú Thọ các nhân tố tác động đến việc công bố thông tin kế toán môi trường tại các doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản Việt Nam
25 p | 173 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn