Tóm tắt Luận án Tiến sĩ khoa học Giáo dục: Xây dựng tổ chức biết học hỏi ở các trường đại học sư phạm

1<br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI<br /> <br /> NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT<br /> <br /> XÂY DỰNG TỔ CHỨC BIẾT HỌC HỎI<br /> Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM<br /> Chuyên ngành Quản lý giáo dục<br /> Mã số: 9.14.01.14<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC<br /> <br /> HÀ NỘI – 2018<br /> <br /> 2<br /> <br /> CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI<br /> TRƢỜNG ĐHSP HÀ NỘI<br /> <br /> NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> 1. PGS.TS Phan Thị Hồng Vinh<br /> 2. PGS.TS Nguyễn Văn Phán<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TS Phan Văn Kha – Viện Khoa học Giáo dục Việt<br /> Nam<br /> Phản biện 2: PGS.TS Nguyễn Công Giáp – Học viện Quản lý giáo<br /> dục<br /> Phản biện 3: PGS.TS Phó Đức Hòa – Trường Đại học Sư phạm Hà<br /> Nội<br /> <br /> Luận án đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án tiến sĩ<br /> tại Trƣờng ĐHSP Hà Nội<br /> Vào lúc......... giờ, ngày..... tháng...... năm 2018<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thƣ viện: Thƣ viện Quốc Gia – Hà Nội<br /> hoặc Thƣ viện Trƣờng ĐHSP Hà Nội<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Trường Đại học sư phạm (ĐHSP) là cơ sở đào tạo và bồi dưỡng đội<br /> ngũ giáo viên cho các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.<br /> Vai trò, sứ mệnh của các trường ĐHSP luôn gắn liền với định hướng phát<br /> triển của hệ thống giáo dục quốc dân trong từng giai đoạn cụ thể. Trong<br /> bối cảnh đối mới giáo dục toàn diện của Việt Nam hiện nay, các trường<br /> ĐHSP hơn bao giờ hết phải đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng để<br /> khẳng định vai trò tiên phong trong việc dẫn dắt sự phát triển của hệ thống<br /> giáo dục nước nhà.<br /> Mặc dù tổ chức biết học hỏi (TCBHH) (learning organization) là<br /> khái niệm mới được đề cập đến từ cuối thế kỉ XX nhưng các nghiên cứu<br /> đều chỉ ra rằng: “tất cả các tổ chức thuộc mọi loại hình đều phải học tập<br /> không chỉ để tồn tại mà còn để phát triển mạnh mẽ” (Michael Pearn,<br /> 1994). Thế kỉ XXI là thế kỉ của hội nhập, khoa học và công nghệ với sự<br /> cạnh tranh diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội và trên phạm<br /> vi toàn cầu. Với vai trò và sứ mệnh của mình, các trường ĐHSP phải là<br /> những tổ chức dẫn đầu trong việc học tập để phục vụ cho việc đào tạo đội<br /> ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu đổi<br /> mới giáo dục và yêu cầu ngày càng cao của xã hội hiện đại.<br /> Như vậy, xây dựng TCBHH là yêu cầu tất yếu đối với các trường<br /> ĐHSP để có thể đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục - bao<br /> gồm cả nhiệm vụ đổi mới giáo dục phổ thông và nâng cao chất lượng giáo<br /> dục ĐH; tăng cường năng lực cạnh tranh, khả năng hội nhập.<br /> Vì những lí do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Xây dựng tổ<br /> chức biết học hỏi ở các trường đại học sư phạm”.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Nghiên cứu lý luận và thực tiễn xây dựng TCBHH ở các trường<br /> ĐHSP; trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp phù hợp để xây dựng<br /> TCBHH ở các trường ĐHSP, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo bồi<br /> dưỡng, nghiên cứu khoa học của các trường ĐHSP, phát huy hiệu quả<br /> vai trò của các trường ĐHSP trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện<br /> giáo dục hiện nay.<br /> 3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu<br /> - Khách thể nghiên cứu: Quản lý văn hóa tổ chức ở các trường đại học.<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Lý luận về tổ chức biết học hỏi và xây dựng<br /> tổ chức biết học hỏi ở các trường đại học sư phạm.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 1) Nghiên cứu hệ thống hóa lý luận về xây dựng TCBHH ở các<br /> trường ĐHSP.<br /> 2) Khảo sát, đánh giá thực trạng xây dựng TCBHH ở các trường<br /> ĐHSP hiện nay.<br /> 3) Đề xuất các biện pháp phù hợp xây dựng TCBHH ở các trường ĐHSP.<br /> 5. Câu hỏi nghiên cứu<br /> - TCBHH ở các trường ĐHSP có đặc điểm gì khác biệt so với<br /> TCBHH ở các loại hình tổ chức khác?<br /> - Biểu hiện của TCBHH ở các trường ĐHSP hiện nay ở mức độ nào?<br /> - Thực trạng xây dựng TCBHH ở các trường ĐHSP hiện nay như thế nào?<br /> - Cần sử dụng những biện pháp nào để xây dựng TCBHH ở các<br /> trường ĐHSP hiện nay?<br /> 6. Giả thiết khoa học<br /> Xây dựng TCBHH có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất<br /> lượng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và nghiên cứu khoa học của các trường<br /> ĐHSP. Các biểu hiện của TCBHH có liên quan chặt chẽ với việc thực hiện<br /> các biện pháp xây dựng TCBHH trong nhà trường. Nếu đánh giá được<br /> thực trạng và chỉ ra được mối tương quan giữa mức độ các biểu hiện của<br /> TCBHH với các biện pháp xây dựng TCBHH ở các trường ĐHSP hiện nay<br /> thì sẽ đề xuất được các biện pháp hiệu quả để xây dựng trường ĐHSP<br /> thành TCBHH, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn giáo dục và yêu cầu của thời<br /> kì hội nhập.<br /> 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu<br /> - Giới hạn nội dung nghiên cứu: TCBHH ở các trường ĐHSP.<br /> - Giới hạn địa bàn nghiên cứu: tại Trường ĐHSP Hà Nội, ĐHSP<br /> Huế, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh.<br /> - Nghiên cứu trường hợp (case study): tại Khoa Giáo dục Đặc biệt Trường ĐHSP Hà Nội.<br /> 8. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 8.1. Phương pháp luận nghiên cứu<br /> Đề tài sử dụng các quan điểm hệ thống, quan điểm lịch sử, quan<br /> điểm phát triển của phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để<br /> nghiên cứu và dựa trên các tiếp cận khoa học: tiếp cận hệ thống/ chỉnh thể;<br /> tiếp cận phát triển; quản lý sự thay đổi; đổi mới và hội nhập quốc tế.<br /> 8.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Đề tài sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, phương<br /> pháp nghiên cứu thực tiễn; phương pháp thống kê, xử lí số liệu; phương<br /> pháp kiểm chứng để triển khai nghiên cứu.<br /> <br /> 5<br /> <br /> 9. Nơi thực hiện đề tài nghiên cứu<br /> Trường ĐHSP Hà Nội, Trường ĐHSP Huế, Trường ĐHSP TP. HCM.<br /> 10. Những đóng góp mới của luận án<br /> - Trên cơ sở những nghiên cứu về TCBHH và dựa trên tiếp cận văn<br /> hóa tổ chức, luận án đã xây dựng khung lý luận về TCBHH cho loại hình<br /> tổ chức đặc thù là trường ĐHSP, xác định các nội dung và con đường xây<br /> dựng TCBHH ở các trường ĐHSP.<br /> - Luận án đã khảo sát và đưa ra những kết quả đánh giá thực trạng<br /> biểu hiện của TCBHH và thực trạng xây dựng TCBHH theo ba cấp độ tác<br /> động (cá nhân, nhóm và hệ thống) ở các trường ĐHSP hiện nay.<br /> - Dựa trên cơ sở lý luận và kết quả khảo sát thực trạng, luận án cũng<br /> đã đề xuất hệ thống các biện pháp quản lý của chủ thể quản lý cấp cao<br /> (Hiệu trưởng) và chủ thể quản lý cấp trung (Trưởng khoa) để xây dựng<br /> TCBHH ở các trường ĐHSP.<br /> <br /> Chƣơng 1<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG TỔ CHỨC BIẾT HỌC HỎI<br /> Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM<br /> 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề<br /> 1.1.1. Nghiên cứu về văn hóa tổ chức và văn hóa tổ chức ở trường<br /> đại học<br /> Các nghiên cứu về văn hóa tổ chức rất đa dạng, trong đó có thể kể đến<br /> các hướng nghiên cứu cơ bản: 1) Nghiên cứu về các tầng bậc của văn hóa tổ<br /> chức, tiêu biểu là các tác giả Frank Gonzales (1978), Thomas J. Sergiovanni<br /> (1991); E.H Schein (2004); Clive Dimmock, (2005), Braithwaite<br /> J.(2010)…2) Nghiên cứu về các chiều đo của văn hóa tổ chức và xây dựng<br /> công cụ khảo sát, đánh giá văn hóa tổ chức, tiêu biểu là các tác giả: Gerard<br /> Hendrick Hofstede, Cameron & Quinn (1999), E.H Schein (2004),<br /> Dimmock C và Walker A (2005),…Văn hóa tổ chức ở trường đại học có<br /> nhiều đặc trưng riêng biệt, được đề cập đến trong các nghiên cứu của Deal<br /> và Kennedy (1982); Cameron và Freeman (1991); Sporn (1996) …<br /> 1.1.2. Nghiên cứu về tổ chức biết học hỏi<br /> Nghiên cứu của Peter Senge đề cập đến khái niệm TCBHH và các<br /> đặc trưng cơ bản của TCBHH. Chris Argyris (1994) đưa ra cách học tập cụ<br /> thể để cải thiện tổ chức phát triển hướng tới thành công. Pedler, Shana<br /> <br />