Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa, nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT<br /> <br /> PHẠM THU HƯƠNG<br /> <br /> NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA<br /> DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA, NGHIÊN CỨU<br /> TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI<br /> <br /> Ngành: Quản lý kinh tế<br /> Mã số: 62 34 04 10<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> Hà Nội - 2017<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh<br /> Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đỗ Hữu Tùng<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TS Nguyễn Kế Tuấn<br /> Trường ĐH Kinh tế quốc dân<br /> Phản biện 2: TS Đặng Huy Thái<br /> Trường ĐH Mỏ - Địa chất<br /> Phản biện 3: PGS.TS Nguyễn Văn Định<br /> Trường ĐH Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường<br /> họp tại Trường Đại học Mỏ - Địa chất vào hồi …. giờ … ngày …<br /> tháng… năm 2017<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:<br /> <br /> 1- Thư viện quốc gia<br /> 2- Thư viện Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Dưới góc độ lý thuyết, NLCT của DN luôn là mối quan tâm hàng đầu<br /> không chỉ của các DN mà còn là mối quan tâm rất lớn của các nhà<br /> nghiên cứu cả trong và ngoài nước. Có khá nhiều nghiên cứu về NLCT<br /> của DN đã được thực hiện, tuy nhiên khái niệm về NLCT của DN vẫn<br /> chưa có sự thống nhất giữa các nhà nghiên cứu. Bên cạnh đó, các nhân tố<br /> tác động đến NLCT của DN cũng được tiếp cận theo nhiều hướng<br /> nghiên cứu khác nhau, đặc biệt có rất ít các nghiên cứu về NLCT của<br /> DNNVV ở cả trong và ngoài nước tiếp cận dựa trên lý thuyết về năng<br /> lực của DN.<br /> Theo Sanchez & Heence (1996, 2004) thì năng lực cạnh tranh của<br /> DN dựa trên khả năng kết hợp các nguồn lực của DN nhằm tạo ra lợi thế<br /> cạnh tranh. “Năng lực cạnh tranh của một công ty là khả năng duy trì,<br /> triển khai, phối hợp các nguồn lực và khả năng theo cách giúp công ty<br /> đạt được mục tiêu của nó” (Sanchez & Heene, 1996, 2004). Như vậy,<br /> tiếp cận dựa trên nguồn lực dựa vào lợi thế nguồn lực của DN so với đối<br /> thủ cạnh tranh còn tiếp cận dựa trên năng lực thì dựa vào khả năng kết<br /> hợp các nguồn lực để tạo ra năng lực - đòi hỏi DN phải năng động, hệ<br /> thống, nhận thức và toàn diện trong quản lý chiến lược (Sanchez, 2008).<br /> Bản chất của năng lực cạnh tranh đã được chuyển hướng chú trọng vào<br /> năng lực thay vì nguồn lực (Sanchez & Heence, 1996, Sanchez, 2001;<br /> Freiling & ctg, 2008). Theo quan điểm dựa trên năng lực của DN thì<br /> năng lực là chìa khóa để duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững và đạt hiệu<br /> quả cao (Grant,1996; Jackson, Hitt & DeNisi, 2003; Teece, Pisano<br /> & Shuen, 1997; Sanchez & Heence, 1996, 2004; Sanchez, 2008).<br /> Dưới góc độ thực tiễn, ở Việt Nam cũng như các nước trên thế giới,<br /> các DNNVV có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát<br /> triển kinh tế - xã hội của mỗi nước. Cùng với việc đóng góp cho xã hội<br /> khối lượng hàng hóa lớn và giải quyết nhiều việc làm cho người lao<br /> động, các DNNVV còn tạo nên nguồn thu nhập ổn định cho một bộ phận<br /> dân cư, khai thác các nguồn lực và tiềm năng tại chỗ của địa phương.<br /> Mặt khác, DNNVV giữ vai trò hỗ trợ, bổ sung cho các DN lớn tạo thành<br /> mối liên kết cùng hợp tác, cùng cạnh tranh và cùng nhau phát triển.<br /> Tại Việt Nam, theo Tổng cục thống kê, tính đến cuối năm 2014,<br /> DNNVV chiếm hơn 97%, sử dụng hơn 50% lao động, tạo 47% GDP và<br /> <br /> 2<br /> đóng góp khoảng 40% nguồn thu ngân sách [21]. Bên cạnh ưu thế về dễ<br /> khởi nghiệp, linh hoạt, phát huy được nghề truyền thống, là vườn ươm<br /> tài năng kinh doanh thì các DNNVV Việt Nam lại có quy mô nhỏ, trình<br /> độ lao động và quản lý thấp, công nghệ lạc hậu, khả năng tiếp cận vốn<br /> vay hạn chế [10]. Bên cạnh đó, Việt Nam đã chính thức gia nhập WTO,<br /> là thành viên TPP, Cộng đồng kinh tế ASEAN và đang tiếp tục thực hiện<br /> lộ trình đã cam kết hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới qua các<br /> hiệp định thương mại đã tham gia. Quá trình hội nhập kinh tế vừa mang<br /> lại cho DNNVV những lợi ích nhưng cũng tạo những thách thức to lớn<br /> đó là sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, sự thay đổi nhanh chóng và khó<br /> lường của môi trường kinh doanh, cũng như áp lực cạnh tranh ngày càng<br /> gay gắt ở cả thị trường trong và ngoài nước, đã tạo ra nhiều thách thức<br /> đối với các DNNVV Việt Nam.<br /> Đứng trước các thách thức đó, để tồn tại và phát triển bền vững, cạnh<br /> tranh ngang bằng với các DN trên thế giới, các DNNVV Việt Nam phải<br /> không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra các lợi thế cạnh tranh<br /> của riêng mình.<br /> Để đáp ứng yêu cầu trên, trên cơ sở khoảng trống lý thuyết trong các<br /> nghiên cứu trước tác giả lựa chọn đề tài:"Năng lực cạnh tranh của doanh<br /> nghiệp nhỏ và vừa, nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hà Nội" làm nội<br /> dung nghiên cứu của luận án.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Mục tiêu của nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu về NLCT và các<br /> nhân tố ảnh hưởng đến NLCT của DNNVV, qua đó đề xuất các giải<br /> pháp nhằm nâng cao NLCT của DNNVV ở Việt Nam.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của luận án là NLCT và các nhân tố ảnh hưởng<br /> đến NLCT của DNNVV ở Việt nam trong điều kiện hội nhập kinh tế<br /> quốc tế hiện nay.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> - Phạm vi đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu được thực hiện đối với<br /> các DNNVV thuộc khu vực kinh tế ngoài nhà nước, đang hoạt động<br /> trong các lĩnh vực: Thương mại, dịch vụ; Xây dựng và Công nghiệp. Đối<br /> với các nhân tố tác động đến NLCT của DNNVV, luận án chỉ nghiên<br /> cứu tác động của các nhân tố bên trong đến NLCT của DNNVV.<br /> - Phạm vi thời gian nghiên cứu: số liệu thứ cấp sử dụng trong luận án<br /> được thu thập trong giai đoạn 2011-2015. Số liệu điều tra sơ cấp được<br /> thu thập trong năm 2015.<br /> <br /> 3<br /> - Phạm vi không gian nghiên cứu: nghiên cứu lấy đối tượng là các<br /> DNNVV trên phạm vi địa bàn Thành phố Hà nội, đây là nơi có số lượng<br /> DNNVV tập trung đông nhất trên cả nước hiện nay.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án là phương pháp<br /> nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp giữa phương pháp nghiên cứu định tính và<br /> định lượng.<br /> Nghiên cứu định tính để khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến NLCT<br /> của DNNVV, nghiên cứu định lượng để xây dựng thang đo và đo lường<br /> các nhân tố tác động đến NLCT của DNNVV. Nội dung các phương<br /> pháp này được mô tả chi tiết trong chương 3 của luận án.<br /> Công cụ xử lý số liệu được sử dụng trong luận án là phần mềm SPSS<br /> với các công cụ chủ yếu như: hệ số Cronbach’s Alpha; phân tích nhân tố<br /> khám phá EFA - Exploratory Factor Analysis; phân tích phương sai;<br /> phân tích tương quan và hồi quy...<br /> 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án<br /> * Ý nghĩa khoa học<br /> Bằng việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp, luận án đã<br /> xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến NLCT phù hợp với đặc điểm<br /> của DNNVV Việt Nam đồng thời đánh giá được mức độ tác động của<br /> từng nhân tố đến NLCT của DNNVV.<br /> * Ý nghĩa thực tiễn<br /> Thông qua việc phân tích thực trạng NLCT và các nhân tố ảnh hưởng<br /> đến NLCT của DNNVV tại thành phố Hà nội, luận án đã đề xuất được<br /> một số giải pháp chủ yếu để nâng cao NLCT của DNNVV ở Việt Nam.<br /> Bên cạnh đó luận án có thể là tư liệu tham khảo cho các DNNVV, cho<br /> các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách trong việc nâng cao<br /> NLCT cho các DNNVV ở Việt Nam hiện nay.<br /> 7. Điểm mới của luận án<br /> Để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến NLCT của DNNVV, luận án<br /> đã đưa ra quan điểm về NLCT của DNNVV theo lý thuyết năng lực,<br /> khác với các nghiên cứu trong nước trước đây chủ yếu tiếp cận NLCT<br /> theo lý thuyết cạnh tranh truyền thống.<br /> Luận án đã xác định các nhân tố ảnh hưởng đến NLCT phù hợp với<br /> đặc điểm của DNNVV ở Việt Nam một cách có hệ thống, đồng thời đã<br /> <br />