Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu biến động sử dụng đất trong mối quan hệ với một số yếu tố nhân khẩu học thuộc khu vực huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định

1<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT<br /> <br /> LÊ XUÂN T<br /> <br /> LÊ THỊ THU HÀ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT<br /> TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI MỘT SỐ YẾU TỐ NHÂN KHẨU HỌC<br /> THUỘC KHU VỰC HUYỆN GIAO THỦY, TỈNH NAM ĐỊNH<br /> <br /> Ngành: Kỹ thuật Trắc địa - Bản đồ<br /> Mã số: 62.52.05.03<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT<br /> <br /> Hà Nội - Năm 2016<br /> <br /> 2<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Bộ môn Trắc địa mỏ, Khoa Trắc địa Bản đồ và Quản lý đất đai, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, P. Đức Thắng,<br /> Q. Bắc Từ Liêm, Hà Nội.<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS. TS Phạm Văn Cự<br /> 2. GS. TS Võ Chí Mỹ Anh Nghĩa<br /> Phản biện 1: PGS. TS Trần Xuân Trƣờng<br /> Trường đại học Mỏ - Địa chất<br /> Phản biện 2 : GS. TS Trƣơng Quang Hải<br /> Trường đại học Khoa học Tự nhiên<br /> Phản biện 3: TS. Trần Đình Luật<br /> Tổng công ty Tài nguyên và Môi trường<br /> <br /> Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường họp<br /> tại Trường Đại học Mỏ - Địa chất, P. Đức Thắng, Q. Bắc Từ Liêm, Hà Nội<br /> Vào hồi..............giờ, ngày..........tháng.........năm 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Thư viện Quốc Gia, Hà Nội hoặc<br /> Thư viện Trường đại học Mỏ - Địa chất<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Tốc độ gia tăng dân số nhanh cùng với nhiều chính sách nhằm thúc<br /> đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam trong những năm gần đây đã<br /> gây ra sự biến đổi tiêu cực nhiều mặt đối với tài nguyên - môi trường,<br /> trong đó đất đai là thành phần tài nguyên chịu tác động và biến động sâu<br /> sắc nhất.<br /> Huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định là khu vực ven biển thuộc đồng bằng<br /> sông Hồng, là nơi có diện tích canh tác trên mỗi đầu người chỉ đạt khoảng<br /> 1/2 con số trung bình của cả nước. Tuy nhiên, đây lại là nơi tập trung dân<br /> cư đông nhất, gấp 5 lần so với mật độ trung bình cả nước. Đất canh tác ít,<br /> dân số quá đông gây áp lực rất lớn cho việc phát triển kinh tế - xã hội của<br /> khu vực. Do đó, nghiên cứu tổng thể mối quan hệ biến động sử dụng<br /> đất/các yếu tố nhân khẩu học/phát triển kinh tế - xã hội là thực sự cần thiết.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu<br /> a/ Mục tiêu:<br /> Mục tiêu nghiên cứu của luận án này nhằm xác định và làm sáng tỏ mối<br /> quan hệ giữa sự tăng trưởng của một số yếu tố nhân khẩu học và biến động sử<br /> dụng đất tại huyện Giao Thủy trên cơ sở ứng dụng tư liệu viễn thám và các kỹ<br /> thuật địa tin học.<br /> b/ Nhiệm vụ:<br /> - Tổng quan tài liệu liên quan đến luận án;<br /> - Nghiên cứu và lựa chọn các phương pháp phân loại nhằm nâng cao độ<br /> chính xác chiết tách thông tin sử dụng đất từ ảnh viễn thám;<br /> - Nghiên cứu và lựa chọn phương pháp phù hợp nhằm xác định mối<br /> quan hệ giữa biến động sử dụng đất và các yếu tố nhân khẩu học;<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Mô hình hóa và dự báo biến động sử dụng đất ở khu vực nghiên cứu.<br /> 3. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu<br /> a/ Đối tượng nghiên cứu<br /> Xác định mối quan hệ giữa biến động sử dụng đất và một số yếu tố nhân<br /> khẩu học.<br /> b/ Phạm vi nghiên cứu<br /> - Phạm vi không gian: huyện Giao Thủy, Nam Định.<br /> - Phạm vi thời gian: luận án nghiên cứu từ sau thời kì “Đổi mới” đến nay.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp: phân tích, tổng hợp; tích hợp viễn thám và GIS; hồi quy<br /> thống kê; mô hình hóa; thực nghiệm thực địa.<br /> 5. Các luận điểm bảo vệ<br /> Luận điểm 1:<br /> Biến động tăng diện tích đất nuôi trồng thủy sản và đất xây dựng tại<br /> huyện Giao Thủy thời kỳ sau “Đổi mới” có mối quan hệ chặt chẽ với xu<br /> thế tăng trưởng của hai yếu tố nhân khẩu học là số lượng hộ gia đình và tỷ<br /> trọng dân số trong độ tuổi lao động.<br /> Luận điểm 2:<br /> Tích hợp mô hình hồi quy Logistic, chuỗi Markov với Cellular<br /> Automata trên GIS cho phép dự báo về biến động sử dụng đất huyện Giao<br /> Thủy trên không gian và thời gian đạt độ tin cậy cao.<br /> 6. Những điểm mới của luận án<br /> 1. Sự tích hợp phương pháp phân loại theo hướng đối tượng với<br /> phương pháp phân loại theo vùng thực địa và thuật toán K - NN đã nâng<br /> cao độ tin cậy trong việc đánh giá biến động sử dụng đất từ ảnh vệ tinh.<br /> 2. Xác định được mối quan hệ giữa gia tăng lực lượng lao động, gia<br /> <br /> 3<br /> <br /> tăng số lượng gia đình với biến động sử dụng đất khu vực huyện Giao<br /> Thủy, tỉnh Nam Định dựa trên công nghệ viễn thám và GIS.<br /> 3. Dự báo biến động sử dụng đất tại Giao Thủy dựa trên việc tích hợp<br /> đa mô hình với sự tham gia của các biến nhân khẩu học.<br /> 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn<br /> Ý nghĩa khoa học:<br /> - Xây dựng hướng tiếp cận liên ngành giữa khoa học Trái Đất và khoa<br /> học Xã hội để xác định mối quan hệ giữa hai đối tượng sử dụng đất với các<br /> yếu tố nhân khẩu học.<br /> Ý nghĩa thực tiễn:<br /> - Luận án đã làm sáng tỏ vai trò của các yếu tố lực lượng lao động, số<br /> hộ gia đình trong việc sử dụng đất và biến động sử dụng đất. Điều này là<br /> cần thiết cho việc điều chỉnh các quy hoạch sử dụng đất tại địa phương.<br /> 8. Cấu trúc luận án<br /> Luận án bao gồm 03 chương cùng với phần mở đầu, kết luận, tài liệu<br /> tham khảo và phụ lục.<br /> NỘI DUNG CỦA LUẬN ÁN<br /> Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGHIÊN<br /> CỨU MỐI QUAN HỆ GIỮA BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT VÀ CÁC<br /> YẾU TỐ NHÂN KHẨU HỌC TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM<br /> 1.1 Tình hình nghiên cứu biến động sử dụng đất<br /> 1.1.1 Xu hướng nghiên cứu biến động sử dụng đất với các yếu tố quan hệ<br /> 1.1.2 Các phương pháp nghiên cứu biến động sử dụng đất<br /> Phát hiện biến động có thể được định nghĩa là quá trình xác định sự<br /> khác biệt trạng thái của một đối tượng hoặc hiện tượng bằng cách quan sát<br /> nó ở các thời điểm khác nhau [25].<br /> <br />