Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục "Phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay" được nghiên cứu với mục tiêu: Vấn đề lý luận, thực tiễn về ĐNGV và phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH nhằm đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ LAN HƯƠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ĐẠI HỌC HIỆN NAY Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9 14 01 14 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Hà Nội - 2024
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI Người hướng dẫn khoa học 1. PGS. TS Đỗ Văn Đoạt Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận án cấp Học viện theo quyết định số: ngày tháng năm 2023 của Giám đốc Học viện Khoa học Xã hội, họp tại Học viện Khoa học Xã hội vào hồi: giờ ngày tháng năm: Có thể tìm luận án tại: - Thư viện Quốc gia - Thư viện Học viện KHXH-Viện Hàn Lâm KHXH Việt Nam
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận án Bước sang thế kỷ XXI, đứng trước sự bùng nổ của khoa học công nghệ và xu thế hội nhập, hợp tác toàn cầu đã tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội trong đó có lĩnh vực giáo dục. Nhận thức đúng đắn xu thế phát triển của giáo dục, Đảng, Nhà nước tiếp tục khẳng định đổi mới “căn bản và toàn diện” nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá; trong đó đổi mới cơ chế QLGD, phát triển ĐNGV và CBQL là khâu then chốt. Những năm qua Đảng, Nhà nước có những chủ trương, đường lối chỉ đạo thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, trong đó xác định đội ngũ CBQLvà nhà giáo là nhân tố trung tâm, có ý nghĩa quyết định chất lượng, hiệu quả GD&ĐT. Tuy vậy, việc phát triển ĐNGV trường đại học nói chung, giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội còn thiếu những nghiên cứu một cách toàn diện, hệ thống và chuyên sâu để giải đáp bất cập trong thực tiễn quy hoạch, kế hoạch phát triển, đào tạo, bồi dưỡng, tuyển chọn và kiểm tra, đánh giá sự phát triển ĐNGV theo hướng đáp ứng đổi mới GDĐH... Ở phương diện lý luận, phát triển ĐNGV trường đại học nói riêng là những phạm trù quan trọng, quyết định sự tồn tại và phát triển của trường đại học, song thực tế vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra cần được nghiên cứu làm sáng tỏ. Như vậy, lựa chọn đề tài: “Phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay” để làm luận án tiến sĩ, chuyên ngành QLGD là có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu 1
Nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về ĐNGV và phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH nhằm đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV trường đại học. - Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. - Đề xuất những giải pháp cơ bản phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. - Tổ chức khảo nghiệm, thực nghiệm một số biện pháp đã đề xuất. 3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Phát triển đội ngũ giảng viên ở cơ sở GDĐH. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 3.3. Phạm vi nghiên cứu 3.3.1. Giới hạn về phạm vi nội dung nghiên cứu 3.3.2. Giới hạn về phạm vi khách thể nghiên cứu 3.3.3. Giới hạn về phạm vi thời gian nghiên cứu 4. Giả thuyết khoa học Nếu nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ này như tiến hành quy hoạch, coi trọng tuyển chọn và sắp xếp, điều chỉnh sử dụng, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng và hoàn thiện chính sách tạo động lực thúc đẩy phát triển đội ngũ giảng viên và thanh tra, kiểm tra đánh giá kết quả phát triển độ ngũ giảng viên ở Đại học 2
Quốc gia Hà Nội thì có thể nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu của các Trường Đại học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Đề tài được triển khai nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật mácxit; quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Quá trình nghiên cứu, dựa trên phương pháp luận NCKH QLGD, với quan điểm lịch sử - lôgic, quan điểm hệ thống - cấu trúc, quan điểm thực tiễn và nguyên tắc tiếp cận các lý luận QLGD như: Tiếp cận lý thuyết phát triển nguồn nhân lực; Tiếp cận hoạt động; Tiếp cận năng lực; tiếp cận thực tiễn; tiếp cận chức năng quản lý để làm cơ sở cho việc tiếp cận đối tượng nghiên cứu, giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Cụ thể: 5.2. Phương pháp nghiên cứu 5.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết 5.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 5.2.3. Các phương pháp hỗ trợ 6. Những đóng góp mới của luận án 6.1. Đóng góp về lý luận Luận án góp phần hệ thống hóa, bổ sung, xây dựng và hoàn thiện cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 6.2. Đóng góp về thực tiễn Luận án phát hiện, đánh giá đầy đủ, tường minh thực trạng phát triển ĐNGV các trường đại học thành viên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay với ưu điểm, hạn chế và 3
nguyên nhân cụ thể. Từ những vấn đề lý luận và thực trạng được làm sáng tỏ luận án xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 7.1. Ý nghĩa lý luận Luận án đã tập trung nghiên cứu làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận cơ bản về phát triển đội ngũ nhà giáo ở trường đại học để làm cơ sở cho việc đề xuất những giải pháp phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 7.2. Ý nghĩa thực tiễn Với kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho các chủ thể quản lý xác định những chủ trương, giải pháp phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay; có thể làm tài liệu nghiên cứu và tham khảo cho CBQL, giảng viên và các nhà nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực. 8. Cấu trúc của luận án Luận án được kết cấu: Mở đầu, 4 chương, kết luận, khuyến nghị; các công trình khoa học của tác giả; tài liệu tham khảo và phụ lục. Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Những công trình nghiên cứu về giảng viên, đội ngũ giảng viên Nhận thức, quan điểm về vị trí, ý nghĩa, vai trò của giảng viên, ĐNGV được biểu hiện sinh động, phong phú và ngày càng đầy đủ ở những công trình nghiên cứu của những nhà khoa học trên thế giới và ở Việt Nam: 4
1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài Tác giả Raja Roy Singh; tác giả Mishra và Koehler; tác giả Robet J.Marzano; tác giả Perter A.Hal và Asia Simerar; tác giả Todd Whitaker, Beth Whitaker, Dale Lumpa; tác giả Fraser 1.1.2. Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam Tác giả Đào Thị Oanh; tác giả Trần Bá Hoành; tác giả Nguyễn Hữu Châu; tác giả Lê Đức Ngọc. 1.2. Những công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên 1.2.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài Nghiên cứu của Viện Thống kê UNESCO, Montréal; tác giả Prof. Bernd Meier; tác giả Jasbir K S Singh; tác giả Michel Dvelay; tác giả M.Fullan và A.Hargreaves. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước về giảng viên, ĐNGV và phát triển ĐNGV như trình bày trên đây, ở một khía cạnh nhất định đã đề cập đến chủ trương, biện pháp cần áp dụng trong việc phát triển ĐNGV. Tuy nhiên, chưa có công trình nào trực tiếp bàn về “Phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH”. 1.2.2. Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam Ở Việt Nam, có nhiều công trình khoa học nghiên cứu liên quan tới phát triển ĐNGV trường đại học, như: Tác giả Đặng Quốc Bảo, Đinh Thị Kim Thoa, Đỗ Quốc Anh; tác giả Lê Đức Ngọc; tác giả Nguyễn Thị Anh Đào; tác giả Nguyễn Trọng Đặng; tác giả Nguyễn Văn Đệ; tác giả Hoàng Thị Cương; tác giả Ngô Thị Hiếu… Qua khảo cứu đã cho thấy việc nghiên cứu để làm sáng tỏ lý luận, thực tiễn đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV phải toàn diện, thống nhất, có kế thừa trong quá trình phát triển ĐNGV ở những giai đoạn lịch sử - cụ thể. 1.3. Khái quát kết quả các công trình khoa học nghiên cứu liên quan và vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết 5
1.3.1. Khái quát về kết quả các công trình khoa học nghiên cứu liên quan tới luận án Thứ nhất, việc phát triển đội ngũ nhà giáo là một trong các nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, xuyên suốt trong quản trị nhà trường cũng như đối với xây dựng và phát triển nguồn nhân lực giáo dục có chất lượng cao. Thứ hai, việc phát triển đội ngũ nhà giáo phải bao hàm cả số lượng, cơ cấu và chất lượng. Thứ ba, những công trình khoa học nghiên cứu đã đề xuất những giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo. Thứ tư, các kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học sẽ được tiếp thu và kế thừa nhằm xây dựng khung lý luận, khảo sát, điều tra, phân tích thực trạng, đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 1.3.2. Vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết Thứ nhất, luận án sẽ tiếp tục nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận một cách có hệ thống, toàn diện, thống nhất và khoa học về phát triển ĐNGV đáp ứng đổi mới GDĐH ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Thứ hai, xây dựng khái niệm trung tâm và luận chứng nội dung phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GD ĐH hiện nay. Thứ ba, điều tra, khảo sát thực tế nhằm có cơ sở phân tích thực trạng về ĐNGV, về việc phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội. Thứ tư, phân tích những yếu tố khách quan và yếu tố chủ quan ảnh hưởng tới phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội. Kết luận Chương 1 1. Kết quả Tổng quan ở Chương 1, cho thấy đội ngũ nhà giáo là lực lượng cơ bản, nòng cốt và trực tiếp quyết định chất lượng GD&ĐT tại các cơ sở giáo dục nói chung, trường đại học nói riêng. 6
2. Phát triển đội ngũ nhà giáo nói chung, phát triển ĐNGV trường đại học nói riêng được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu theo cách tiếp cận và luận giải khác nhau. Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 2.1. Những vấn đề lý luận về đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.1.1. Khái niệm giảng viên, đội ngũ giảng viên trường đại học 2.1.1.1. Giảng viên 2.1.1.2. Đội ngũ giảng viên trường đại học ĐNGV trường đại học: là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo dục được tổ chức thành một lực lượng và cùng thực hiện nhiệm vụ chung là đào tạo, NCKH và phục vụ cộng đồng. 2.1.2. Đặc điểm đội ngũ giảng viên trường đại học 2.1.2.1. Giảng viên trường đại học là những người tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người giảng viên, nhà khoa học 2.1.2.2. Giảng viên trường đại học có lòng yêu nghề và ý thức tổ chức kỷ luật cao 2.1.2.3. Giảng viên trường đại học có các năng lực đặc trưng của nhà giáo, nhà khoa học 2.1.2.4. Giảng viên trường đại học được tuyển chọn theo quy định tiêu chuẩn chung và tiêu chuẩn cụ thể của nhà trường và có sự đa dạng về tuổi đời, học hàm, học vị, chức danh nghề nghiệp 2.1.2.5. Đặc điểm lao động sư phạm của giảng viên đại học 2.1.3. Đổi mới giáo dục đại học hiện nay và những yêu cầu về phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học 7
2.1.3.1. Vấn đề đổi mới giáo dục đại học hiện nay Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra cơ hội cho nhiều đại học có thể phát triển vươn tầm mà không nhất thiết trải qua quy trình phát triển đã có hoặc tuân thủ theo các thông lệ truyền thống. Sau gần 10 năm thực hiện chủ trương đổi mới, GDĐH ở Việt Nam đạt được một số thành tựu đáng khích lệ. Chất lượng GDĐH từng bước được nâng lên và tiếp cận các chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, hiện nay GDĐH Việt Nam vẫn còn những hạn chế, yếu kém phải được nhận thức sâu sắc để có biện pháp khắc phục nhằm đưa GDĐH Việt Nam lên một tầm cao mới. Xuất phát từ thành tựu và hạn chế của GDĐH đặt ra cho việc đổi mới GDĐH không chỉ phản ánh sự thay đổi kỳ vọng của xã hội đối với GDĐH mà còn là sự đáp ứng với bối cảnh của thời đại; điều đó, cũng dẫn đến sự thay đổi nhiệm vụ, cấu trúc của ĐNGV. 2.1.3.2. Những yêu cầu đặt ra đối với giảng viên và đội ngũ giảng viên trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học hiện nay Thứ nhất, yêu cầu về số lượng của ĐNGV trường đại học. Thứ hai, yêu cầu về cơ cấu của ĐNGV. Thứ ba, yêu cầu về chất lượng của ĐNGV. 2.1.4. Những phẩm chất và năng lực của giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.1.4.1. Các phẩm chất của giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Tại Điều 3 trong Thông tư số 40/2020/TT-BGDĐT ngày 26/10/2020 của Bộ GD&ĐT xác định “Tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp” của giảng viên [10]. Dựa vào cơ sở những quy định trên, cụ thể hóa phẩm chất của giảng viên thành các tiêu chí cụ thể. 8
2.1.4.2. Các năng lực của giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, Cách mạng công nghiệp 4.0, đặt ra cho ĐNGV trường đại học phải có các năng lực chung, năng lực chuyên biệt: (1) Năng lực giảng dạy; (2) Năng lực phát triển nghề nghiệp; (3) Năng lực NCKH; (4) Năng lực phát triển quan hệ xã hội; (5) Năng lực số của giảng viên. 2.2. Những vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.2.1. Khái niệm phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.2.1.1. Phát triển 2.2.1.2. Phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay là tổng thể những tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý các cấp thông qua thực hiện chủ trương, chính sách, nhằm tạo ra sự biến đổi theo hướng đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, có chất lượng cao; thường xuyên bổ sung hoàn thiện phẩm chất, năng lực của từng người và ĐNGV đáp ứng yêu cầu đào tạo, NCKH và phục vụ cộng đồng của trường đại học. 2.2.2. Lý thuyết phát triển nguồn nhân lực giáo dục - Mô hình phát triển nguồn nhân lực theo lý luận quản lý đội ngũ trong một tổ chức. - Mô hình phát triển nguồn nhân lực của Leonard Nadler. Nội dung phát triển ĐNGV trường đại học gồm: Quy hoạch; tuyển dụng; sử dụng; đào tạo, bồi dưỡng; đánh giá và tạo môi trường thuận lợi để phát triển nguồn nhân lực. 9
2.2.3. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.2.3.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên Quy hoạch ĐNGV trường đại học được thực hiện từng bước cụ thể như sau: Một là, đánh giá ĐNGV. Nội dung chủ yếu đánh giá ĐNGV gồm đánh giá về số lượng, về cơ cấu và về chất lượng. Hai là, kế hoạch hóa ĐNGV. Xác định nhu cầu giảng viên là đưa ra số liệu, yêu cầu cụ thể về số lượng, cơ cấu và chất lượng giảng viên đáp ứng mục tiêu phát triển ĐNGV. 2.2.3.2. Tuyển chọn đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Tuyển chọn giảng viên là quá trình thu hút những người xin việc có đủ các điều kiện đáp ứng các yêu cầu của trường đại học đặt ra từ lực lượng giảng viên cần thiết ở bộ môn, khoa trong trường đại học. Tuyển chọn được thực hiện từ việc thông báo tuyển chọn trên các phương tiện thông tin đại chúng, các văn bản về quản lý ngành, sự giới thiệu của nguồn nhân lực trong tổ chức, sự trao đổi giữa các tổ chức và các tổ chức liên quan. 2.2.3.3. Sử dụng đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Sử dụng ĐNGV một cách có hiệu quả sẽ phát huy được sự tích cực đóng góp của mỗi cá nhân giảng viên, đồng thời thể hiện rõ hiệu lực quản lý và hơn cả là hiệu quả công việc. Sử dụng ĐNGV trường đại học thường bao gồm giao nhiệm vụ, tổ chức, điều hành hoạt động. 2.2.3.4. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 10
Đào tạo, bồi dưỡng là các hoạt động duy trì và nâng cao chất lượng đội ngũ nói chung và ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay nói riêng. Bản chất của đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay là triển khai thực hiện những tác động làm thay đổi kinh nghiệm của mỗi người để họ nhanh chóng thích ứng, thường xuyên nâng cao mức độ đáp ứng trong công việc. 2.2.3.5. Tạo môi trường và động lực làm việc để phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Một là, tạo môi trường làm việc Hai là, tạo động lực làm việc cho ĐNGV 2.2.3.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kiểm tra, đánh giá giúp các chủ thể của hoạt động phát triển ĐNGV không chỉ nhận biết được thực trạng mọi mặt của ĐNGV mà còn nắm tình hình cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng của ĐNGV để chủ động hơn trong quản lý và sử dụng nhân sự; xây dựng và triển khai các kế hoạch phát triển ĐNGV theo đúng định hướng. Kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển ĐNGV, vừa có ý nghĩa thúc đẩy cho sự phát triển của mỗi giảng viên, vừa là cơ sở quan trọng cho việc bố trí, sử dụng, đãi ngộ, sa thải đúng đối tượng trong phát triển ĐNGV. 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 2.3.1. Ảnh hưởng từ chủ trương, chính sách đổi mới giáo dục nói chung giáo dục đại học nói riêng 2.3.2. Ảnh hưởng từ nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của trường đại học trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học hiện nay 11
2.3.3. Ảnh hưởng từ phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý giáo dục ở trường đại học 2.3.4. Ảnh hưởng từ động cơ, nhu cầu trong tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện của giảng viên Kết luận Chương 2 Phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay là quá trình tác động đến từng cá nhân và cả ĐNGV, thông qua xây dựng hệ thống giải pháp quy hoạch, tuyển dụng, sử dụng và sàng lọc, đào tạo và bồi dưỡng, kiểm tra và đánh giá, tạo động lực và môi trường làm việc thuận lợi nhằm phát triển ĐNGV có số lượng đủ, cơ cấu hợp lý và nâng cao chất lượng đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. Quá trình phát triển ĐNGV trường đại học đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay luôn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và yếu tố chủ quan. Chương 3 NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ĐẠI HỌC HIỆN NAY 3.1. Khái quát về Đại học Quốc gia Hà Nội 3.2. Khái quát chung về khảo sát thực trạng 3.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 3.3.1. Thực trạng về độ tuổi và cơ cấu giới tính của đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả tổng hợp độ tuổi của giảng viên ở 6 trường đại học thành viên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội cơ bản là trẻ, không tạo ra sức ép lớn về quy hoạch phát triển số lượng giảng viên. 12
3.3.1.2. Thực trạng về cơ cấu giới tính của đội ngũ giảng viên Cơ cầu giới tính trong Đại học Quốc gia Hà Nội thì không có sự chênh lệch lớn giữa nam giới và nữ giới, đây là thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động phát triển ĐNGV về chất lượng. 3.3.2. Thực trạng về trình độ, học hàm, học vị của đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội hiện nay ĐNGV của Đại học Quốc gia Hà Nội, 18,1% có học hàm GS, PGS, 44,0% có học vị tiến sĩ. Đây là vấn đề đặt ra khi làm quy hoạch phát triển ĐNGV về chất lượng, trình độ. 3.3.3. Thực trạng về phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 3.3.3.1. Thực trạng về phẩm chất của đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả tổng hợp đánh giá về phẩm chất của ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội, có ĐTBC là 2,87 điểm (mức Khá). 3.3.3.2. Thực trạng về năng lực của đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả tổng hợp về năng lực của ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội, được CBQL đánh giá, có ĐTBC là 2,75 điểm (mức Khá). 3.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 3.4.1. Thực trạng quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Quy hoạch ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay, được CBQL đánh giá với ĐTBC là 2,71 điểm (mức Khá). Bảng 3.7. Đánh giá về quy hoạch ĐNGV Nội dung Mức độ đánh giá Thứ TT ĐTB công tác quy hoạch Rất tốt Tốt Bình Chưa bậc 13
thường tốt SL % SL % SL % SL % 1. Xác định đúng mục tiêu phát triển 80 25,0 96 30,011636,3 28 8,7 2,71 3 ĐNGV theo kế hoạch 2. Xác định được những khó khăn, 78 24,4 92 28,812037,5 30 9,4 2,68 5 thuận lợi về số lượng, cơ cấu, trình độ đào tạo, phẩm chất và năng lực của ĐNGV ở các trường đại học thành viên theo quy định hiện hành 3. Thực hiện dự báo về quy mô phát 90 28,1 82 25,611235,0 36 11,3 2,70 4 triển Đại học Quốc gia Hà Nội để xác định quy hoạch ĐNGV 4. Thực hiện công tác quy hoạch ĐNGV 82 25,611636,3 88 27,5 34 10,6 2,77 1 dựa trên tiêu chuẩn của từng ngành đào tạo và gắn với đặc điểm của mỗi trường đại học thành viên 5. Thực hiện công khai việc quy hoạch 78 24,410633,110432,5 32 10,0 2,72 2 và dự kiến được giảng viên cần tuyển dụng vào các vị trí công tác của từng trường đại học thành viên 6. Thực hiện định kỳ rà soát quy 80 25,0 96 30,010231,9 42 13,1 2,67 6 hoạch, bổ sung quy hoạch hàng năm đối với ĐNGV ở các trường đại học thành viên ĐTBC 2,71 3.4.2. Thực trạng công tác tuyển chọn phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả khảo sát về công tác tuyển chọn ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay, có ĐTBC là 2,65 điểm (mức Khá). 3.4.3. Thực trạng bố trí, sử dụng đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả tổng hợp việc bố trí, sử dụng ĐNGV Đại học Quốc gia 14
Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay, nhận được đánh giá của CBQL, có ĐTBC là 2,64 điểm. 3.4.4. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả về công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển ĐNGV với 6 nội dung khảo sát chủ yếu, có ĐTBC là 2,67 điểm (mức Khá). 3.4.5. Thực trạng tạo môi trường, động lực làm việc để phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả đánh giá về tạo môi trường, động lực làm việc để phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay, có ĐTBC là 2,69 điểm (mức Khá). 3.4.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả tổng hợp công tác kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển ĐNGV, được CBQL đánh giá với ĐTBC là 2,68 điểm (mức Khá). 3.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay Kết quả khảo sát các yếu tố ảnh hưởng, có ĐTB dao động từ 2,86 điểm đến 2,91 điểm. 3.6. Đánh giá chung về thực trạng 3.6.1. Ưu điểm và nguyên nhân 3.6.1.1. Ưu điểm Thứ nhất, Đảng ủy, Ban Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát phát triển ĐNGV đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. 15
Thứ hai, ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội có cơ cấu khá hợp lý, có trình độ khá cao đáp ứng đổi mới GDĐH hiện nay. Thứ ba, Đại học Quốc gia Hà Nội luôn quan tâm đến việc phát triển ĐNGV, điều đó được thể hiện ở việc quy hoạch, tuyển chọn, sử dụng, bồi dưỡng, đào tạo, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện. 3.6.1.2. Nguyên nhân ưu điểm Một là, Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Đại học Quốc gia Hà Nội đã có sự quan tâm thích đáng và thường xuyên chỉ đạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Hai là, các cấp uỷ, lãnh đạo ở cơ quan chức năng lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển ĐNGV đáp ứng đổi mới GDĐH, nên tạo ra sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của cá nhân, tập thể. Ba là, hầu hết đội ngũ CBQL, giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội nhận thức được tầm quan trọng của phát triển ĐNGV. 3.6.2. Hạn chế và nguyên nhân 3.6.2.1. Hạn chế Một là, số lượng, trình độ, cơ cấu ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội vẫn còn tồn tại một số bất cập o. Hai là, việc rà soát, đánh giá năng lực ĐNGV, kết hợp với dự báo nhu cầu và khả năng phát triển để xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV chưa thật sự gắn với đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng. Ba là, công tác tuyển chọn, sử dụng giảng viên có lúc, có nơi chưa thực sự dân chủ, chưa đạt hiệu quả cao. Bốn là, công tác đào tạo và bồi dưỡng ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội ở một phạm vi nhất định chưa thực sự tập trung phát triển phẩm chất, năng lực của ĐNGV. Năm là, công tác kiểm tra, đánh giá ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội còn đơn giản, nặng về định tính, nhẹ về định lượng. 16
Sáu là, cơ chế làm việc, chính sách đãi ngộ ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nộ chưa được hoàn thiện, còn những bất cập nhất định. 3.6.2.2. Nguyên nhân hạn chế Một là, thực hiện các khâu phát triển ĐNGV vẫn chưa được quan tâm đúng mức; thiếu tính bền vững. Hai là, một bộ phận giảng viên chưa có nhận thức đúng đắn về bản chất hoạt động sư phạm cũng như vị trí, vai trò, tầm quan trọng của giảng viên với nhiệm vụ đổi mới căn bản, toàn diện GDĐH. Ba là, trong quá trình phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội, vẫn chưa thật sự chú trọng đến vấn đề sàng lọc, quy hoạch, chủ động chuẩn bị cho việc tuyển chọn, sử dụng giảng viên. Bốn là, ở một số lĩnh vực hoạt động cụ thể, chưa có kế hoạch đào tạo dài hạn; chưa xác định được lộ trình đào tạo chi tiết ở từng bộ môn, khoa dẫn đến thiếu chủ động và chưa tận dụng thời cơ. Năm là, một số văn bản quy định có liên quan đến phát triển ĐNGV còn chậm được ban hành hoặc sửa đổi bổ sung. Sáu là, cơ chế chính sách đãi ngộ đối với ĐNGV chưa thực sự hấp dẫn, còn bất cập, thiếu linh động. Kết luận Chương 3 ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội có phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp tương đối tốt; tuy nhiên các năng lực chuyên môn ở một khía cạnh nhất định chưa được bổ sung đáp ứng kịp thời cho đổi mới GDĐH hiện nay. Phát triển ĐNGV đã được các cấp, các ngành của Đại học Quốc gia Hà Nội quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả có mặt chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất và năng lực của ĐNGV trong tình hình mới. Trong phát triển ĐNGV đại học Quốc gia Hà Nội, bên cạnh 17
những kết quả đạt được, vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, thiếu sót. Phát triển ĐNGV Đại học Quốc gia Hà Nội chịu ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và yếu tố chủ quan. Chương 4 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ĐẠI HỌC HIỆN NAY 4.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp 4.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống 4.1.2. Nguyên tắc bảo đảm phù hợp với tính đặc thù của Đại học Quốc gia Hà Nội 4.1.3. Nguyên tắc kế thừa, hiệu quả và phát triển 4.1.4. Nguyên tắc phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực và kết hợp hài hòa giữa nội lực với ngoại lực 4.2. Đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng đổi mới giáo dục đại học hiện nay 4.2.1. Tổ chức thực hiện công tác quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội theo yêu cầu đổi mới giáo dục đại học 4.2.1.1. Mục tiêu của giải pháp Nhằm xây dựng ĐNGV theo chuẩn, đảm bảo về số lượng, hợp lý về cơ cấu và nâng cao chất lượng của ĐNGV. 4.2.1.2. Nội dung của giải pháp Một là, về căn cứ và yêu cầu quy hoạch Hai là, về nội dung quy hoạch Ba là, xác định lộ trình trong quy hoạch 4.2.1.3. Cách thức thực hiện giải pháp Một là, đối với Đại học Quốc gia Hà Nội Hai là, đối với cơ quan quản lý cấp bộ, ban, ngành 4.2.1.4. Điều kiện thực hiện giải pháp 18