1
A. GIỚI THIỆU LUẬN ÁN
1. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Thực hiện chủ trương của Chính phủ và quy định của Bộ Giáo dục-Đào tạo,
Trường Đại học TDTT Đà Nẵng đào tạo theo hệ thống tín chỉ từ năm 2013. Đào tạo
theo hình thức này, thời lượng các môn học nói chung và môn chuyên sâu Thể dục
(CSTD) được rút ngắn. Để đáp ứng yêu cầu của chương trình đào tạo, có kết quả
học tập tốt cũng như nâng cao trình độ chuyên môn sinh viên (SV) cần phải tích
cực, chủ động ngoại khóa. Tuy nhiên, để ngoại khóa có hiệu quả thì cần có một nội
dung phù hợp và được tổ chức chặt chẽ, bài bản. Trong các công trình nghiên cứu
nhằm xây dựng một hệ thống lý luận và thực tiễn của giờ học không chính khóa cho
học sinh, SV, đã có sự đóng góp rất đáng trân trọng của nhiều giảng viên (GV), các
nhà khoa học. Nhưng đến nay vẫn chưa có công trình nào xây dựng một nội dung tập
luyện ngoại khóa hoàn chỉnh nâng cao trình độ chuyên môn cho sinh viên CSTD. Vì
vậy, tôi chọn đề tài: “Xây dựng nội dung ngoại khóa nâng cao trình độ chuyên môn
cho sinh viên chuyên sâu thể dục Trường Đại học Thể dục thể thao Đà Nẵng”.
Mục đích nghiên cứu: Xây dựng được nội dung ngoại khóa phù hợp. Qua
đó, nâng cao trình độ chuyên môn cho sinh viên CSTD trường Đại học TDTT Đà
Nẵng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo chung của nhà trường.
Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu 1: Nghiên cứu thực trạng hoạt động ngoại khóa của sinh viên CSTD
Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Mục tiêu 2: Xây dựng được nội dung tập luyện ngoại khóa cho sinh viên
CSTD Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Mục tiêu 3: Ứng dụng và đánh giá hiệu quả nội dung ngoại khóa đã xây dựng
Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Giả thuyết khoa học: Tổ chức tập luyện khoa học, bài bản các nội dung
ngoại khóa đã xây dựng thì trình độ chuyên môn của sinh viên CSTD sẽ được nâng
lên, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao về TDTT cho đất nước.
2. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN:
2.1. Đề tài luận án đánh giá được thực trạng hoạt động ngoại khóa cho sinh
viên chuyên sâu Thể dục của trường Đại học TDTT Đà Nẵng thông qua 5 vấn đề:
Yếu tố ảnh hưởng đến trình độ chuyên môn; Thực trạng ngoại khóa của sinh viên;
Trình độ chuyên môn của sinh viên; Mức độ đáp ứng của sinh viên chuyên sâu thể
2
dục với nhu cầu xã hội. Trên cơ sở đánh giá thực trạng nhận thấy sự cần thiết phải
tổ chức tập luyện ngoại khóa nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho sinh viên
chuyên sâu thể dục.
2.2. Đề tài xây dựng được nội dung chương trình tập luyện ngoại khóa cho sinh
viên chuyên sâu thể dục trường Đại học TDTT Đà nẵng cho hai đối tượng nam và
nữ với số giờ tương ứng và sắp xếp theo chương trình của từng học kỳ (nội dung
chương trình tập luyện cho nam là 26 nội dung; chương trình tập luyện cho nữ là 24
nội dung).
2.3. Đề tài tiến hành tổ chức ứng dụng nội dung chương trình tập luyện ngoại
khóa cho sinh viên chuyên sâu thể dục trường Đại học TDTT Đà nẵng trong 9 tháng.
Kết quả thực nghiệm cho thấy năng lực chuyên môn thể dục, năng lực sư phạm và kết
quả học tập môn thể dục của sinh viên nhóm thực nghiệm tốt hơn nhóm đối chứng với
sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Qua đó thấy được hiệu quả của nội dung chương trình
tập luyện ngoại khóa đã xây dựng.
3. CẤU TRÚC LUẬN ÁN:
Luận án được trình bày trong 132 trang: Đặt vấn đề (4 trang); Chương 1, Tổng
quan các vấn đề nghiên cứu (45 trang); Chương 2, Đối tượng, phương pháp và tổ chức
nghiên cứu (9 trang); Chương 3, Kết quả nghiên cứu và bàn luận (72 trang); Kết luận
và kiến nghị 2 trang. Với tổng số 36 bảng; 106 tài liệu tham khảo, trong đó: 92 tài liệu
tiếng Việt, 14 tài liệu tiếng Anh và phần phụ lục.
B. NỘI DUNG LUẬN ÁN
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Giáo dục đại học ở nƣớc ta.
1.1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về giáo dục đại học.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến lĩnh vực giáo dục, nhất là giáo dục đại
học, coi tự học, tự đào tạo là vấn đề mấu chốt có vị trí rất quan trọng trong chiến
lược giáo dục của đất nước. Chỉ có tự học, tự bồi đắp tri thức bằng nhiều con đường
mới có thể bù đắp được những thiếu khuyết về tri thức khoa học, về đời sống xã hội.
Vì vậy, giáo dục SV có khả năng tự học, tự nghiên cứu, làm việc độc lập là rất cần
thiết trong xu thế phát triển của xã hội hiện đại, giúp SV ra trường có thể thích nghi
với môi trường làm việc mới và không bị bỡ ngỡ, mất thời gian để thích ứng hoặc
phải đào tạo lại.
3
1.1.2. Sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến đào tạo cán bộ quản lý,
giáo viên, huấn luyện viên và hoạt động ngoại khóa Thể dục thể thao cho đối
tượng học sinh, sinh viên các cấp.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên, huấn luyện viên TDTT và vấn đềngoại khóa TDTT cho đối tượng là học sinh,
SV các cấp để nâng cao thể chất, sức khỏe của nhân dân phục vụ công cuộc đổi mới
và xây dựng đất nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
1.1.3. Chất lượng đào tạo đại học.
Nâng cao chất lượng đào tạo đại học giúp SV có những kỹ năng, kiến thức, tư
duy sáng tạo, có khả năng làm việc, đáp ứng yêu cầu của cơ quan tuyển dụng. Xu
thế toàn cầu hóa trong giáo dục đại học đang diễn ra mạnh mẽ, sự cạnh tranh có
mức độ khốc liệt lớn. Trong cuộc cạnh tranh đó, trường nào có thương hiệu mạnh sẽ
thắng cuộc và chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chính là thương hiệu mạnh của
trường đó.
1.1.4. Đào tạo đại học theo hệ thống tín chỉ.
Bản chất của đào tạo theo hệ thống tín chỉ là phát huy tính tích cực, chủ động,
trong đó tự học, tự nghiên cứu là yếu tố quyết định kết quả học tập của SV. Đào tạo
theo hệ thống tín chỉ là yêu cầu bắt buộc đối với giáo dục đại học ở nước ta, phù hợp
tình hình thực tiễn của Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Phương thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ lấy người học làm trung tâm trong
quá trình dạy và học, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học.
Người học là người tiếp nhận kiến thức nhưng đồng thời cũng là người chủ động tạo
kiến thức, hướng tới đáp ứng những nhu cầu của thị trường lao động ngoài xã hội.
1.2 Tự học.
1.2.1. Quan điểm về tự học.
Tự học là hình thức hoạt động cá nhân do bản thân người học nỗ lực thực
hiện có hiệu quả các nhiệm vụ học tập ở trên lớp hay ngoài lớp. Có thể diễn ra khi
còn đang học, khi đã ra trường và trong suốt cả cuộc đời” hay “Tự học là một quá
trình lĩnh hội kinh nghiệm xã hội trong hoạt động thực tiễn của cá nhân bằng cách
thiết lập các mối quan hệ mới cải tiến kinh nghiệm trau dồi, đối chiếu các mô hình
phản ánh thực tại biến tri thức của loài người thành vốn tri thức kinh nghiệm KNKX
của bản thân chủ thể.
1.2.2. Tự học trong giáo dục đại học.
4
Tự học là một đặc trưng của SV, phù hợp với hình thức đào tạo theo hệ thống tín
chỉ đang áp dụng tại các trường đại học ở Việt Nam. Nó có ý nghĩa quan trọng để giải
quyết những vấn đề còn tồn đọng mà giờ học chính khóa chưa đáp ứng. Tự học ở bậc
đại học là một trong những hình thức tổ chức dạy học cơ bản có tính độc lập cao và
mang đậm nét sắc thái cá nhân nhưng có quan hệ chặt chẽ với quá trình dạy học, coi đó
là một nét đặc trưng của người học.
1.3.Chƣơng trình đào tạo đại học.
1.3.1. Những quy định chung về chương trình đào tạo.
Chương trình đào tạo (CTĐT) của các trường đại học được xây dựng trên cơ
sở chương trình khung do Bộ GD-ĐT quy định. Chương trình được xây dựng với sự
tham gia của GV, cán bộ quản lý, và các nhà tuyển dụng lao động theo quy định.
CTĐT có mục tiêu rõ ràng, cụ thể, cấu trúc hợp lý, được thiết kế một cách hệ thống,
đáp ứng yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng của đào tạo trình độ đại học và đáp
ứng linh hoạt nhu cầu nhân lực của thị trường lao động.
1.3.2. Chương trình đào tạo đại học theo hệ thống tín chỉ.
Chương trình đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong các cơ sở giáo dục đại học phải
được thiết kế theo đúng quy định của Bộ GD-ĐT về mục tiêu, khối lượng đào tạo…và
đảm bảo thời lượng cho tự học, tự nghiên cứu của SV.
1.4. Các khái niệm liên quan.
1.4.1. Khái niệm ngoại khóa Thể dục thể thao.
Hoạt động ngoại khóa nói chung là khái niệm chỉ hoạt động giáo dục ngoài
giờ học chính thức dựa trên tính chất tự nguyện của người tham gia. Có thể là một
buổi thảo luận, sinh hoạt các câu lạc bộ thể thao, toán học…..
Ngoại khóa TDTT là tất cả những hoạt động tập luyện TDTT nằm ngoài giờ
lên lớp, không nằm trong chương trình chính khóa.
1.4.2. Khái niệm về trình độ chuyên môn.
Trình độ chuyên môn có thể được hiểu là kiến thức và kỹ năng để chuyên làm
một công việc nào đó, một lĩnh vực hoặc một ngành, nghề nào đó. Hay, trình độ
chuyên môn là chuyên môn đã được học hoặc đang hành nghề.
1.5. Đào tạo môn chuyên sâu Thể dục Trƣờng Đại học TDTT Đà Nẵng.
1.5.1. Đặc điểm môn chuyên sâu Thể dục.
Thể dục là một môn thể thao rất đa dạng, phong phú, tập luyện các nội dung này
có tác dụng rất lớn đến sự phát triển của cơ thể người tập như rèn luyện tư thế, tăng
5
cường chức năng các cơ quan hô hấp, tuần hoàn…đến phát triển các tố chất thể lực
cũng như chữa được một số bệnh mà con người mắc phải.
1.5.2. Phân loại Thể dục.
Giữa thập kỷ 80 của thế kỷ 20, Liên đoàn TD quốc tế, gọi tắt là FIG phân chia
TD thành các loại:
Thể dục phát triển chung, gồm: TD cơ bản, TD vệ sinh và TD thể hình.
Thể dục thi đấu, gồm: TD dụng cụ, TD nghệ thuật, TD nhào lộn và các nội
dung trên lưới bật.
Thể dục thực dụng, gồm: TD bổ trợ cho các môn thể thao, TD bổ trợ cho
quân sự, TD trong lao động, TD ngành nghề và TD chữa bệnh.
1.5.3. Đặc điểm cơ bản hoạt động ngoại khóa của sinh viên chuyên sâu Thể
dục Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Thông qua hoạt động ngoại khóa, sinh viên CSTD bổ sung, bù đắp những
kiến thức, năng lực còn thiếu trong quá trình học tập chính khóa năng lực sư phạm,
rèn luyện thể lực. Ngoài ra, còn phát triển được các năng lực khác như giao tiếp,
trao đổi, thu thập thông tin, từ đó tăng thêm các kỹ năng mềm cần thiết khi ra trường
làm việc.
1.5.4. Những yêu cầu chung khi xây dựng nội dung ngoại khóa cho sinh
viên chuyên sâu Thể dục Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Khi xây dựng nội dung ngoại khóa cần dựa vào: CTĐT, Kế hoạch học tập
chính khóa của SV; hình thức ngoại khóa; Kết quả học tập; cơ sở vật chất; Nhu cầu
ngoại khóa và Nhu cầu của đơn vị tuyển dụng.
1.5.5. Cơ sở lý luận của việc lựa chọn tiêu chí đánh giá hiệu quả nội dung
ngoại khóa cho sinh viên chuyên sâu Thể dục Trường Đại học TDTT Đà Nẵng.
Các tiêu chí đánh giá hiệu quả nội dung ngoại khóa nâng cao trình độ chuyên
môn cho sinh viên CSTD gồm:Năng lực vận động chuyên môn; Năng lực tổ chức
giờ học và triển khai phương pháp giảng dạy (Thực tập giáo án) và Kết quả học tập
môn CSTD.
1.6. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
1.6.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài.
Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài đã rút ra vấn đề cơ bản của ngoại
khóa là chi phí rẻ nhất thậm chí không mất tiền học phí và có thể tiến hành ở mọi
lúc, mọi nơi. Thông qua ngoại khóa, cả SV và GV đều được hưởng lợi như giải trí,
tăng cường mối quan hệ, trao đổi, vì đây là một quá trình học hỏi lẫn nhau, từ đó