Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ về hoạt động môi giới tại Công ty Cổ phần Chứng khoán Hướng Việt

i<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN<br /> Thị trường chứng khoán là một phần của khu vực tài chính của một<br /> quốc gia. Đây là một nguồn vốn dài hạn quan trọng đối với sự phát triển kinh<br /> tế của một nước. Tuy nhiên khi thị trường chứng khoán tăng tốc một cách<br /> chóng mặt cũng mang theo nó hàng loạt các nguy cơ rủi ro và sự bất ổn. Thực<br /> tế về thị trường chứng khoán trong những năm qua, nhất là năm 2007, 2008 là<br /> minh chứng cụ thể nhất cho nhưng vấn đề trên. Hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> trong công ty chứng khoán nói chung và hệ thống kiểm soát nội bộ về hoạt<br /> động môi giới nói riêng như là một trong những cơ chế cần thiết để kiểm soát<br /> các hoạt động của thị trường chứng khoán, giúp thị trường bình ổn, tạo tâm lý<br /> ổn định cho nhà đầu tư tham gia thị trường.<br /> Đề tài “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ về hoạt động môi giới<br /> tại Công ty Cổ phần Chứng khoán Hướng Việt” trên cơ sở nghiên cứu<br /> thực trạng kiểm soát nội bộ về hoạt động môi giới tại Công ty Cổ phần Chứng<br /> khoán Hướng Việt với mục tiêu có cái nhìn tổng thể từ đó đưa ra các giải<br /> pháp để hoạt động kiểm soát nội bộ về hoạt động môi giới hiệu quả hơn từ đó<br /> góp phần nhiều hơn cho sự phát triển của thị trường chứng khoán nói chung<br /> và Công ty chứng khoán nói riêng.<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu theo 03 chương<br /> như sau:<br /> Chương 1: Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ đối với hoạt<br /> động môi giới tại công ty chứng khoán.<br /> Chương 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ về hoạt động môi<br /> giới tại Công ty Cổ phần Chứng khoán Hướng Việt<br /> Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm<br /> soát nội bộ về hoạt động môi giới tại Công ty Cổ phần Chứng khoán<br /> Hướng Việt<br /> <br /> ii<br /> <br /> Chương 1: Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ đối với hoạt động môi<br /> giới tại Công ty Chứng khoán<br /> 1.1. Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> 1.1.1. Kiểm tra, kiểm soát trong quản lý<br /> Kiểm tra thường được hiểu là quá trình xem xét, đo lường và chấn<br /> chỉnh việc thực hiện nhằm đảm bảo cho các mục tiêu, kế hoạch được hoàn<br /> thành một cách có hiệu qủa.<br /> Kiểm soát là việc soát xét để nắm bắt và điều hành hoạt động, đồng<br /> thời phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy định đã đặt ra.<br /> Theo nghĩa chung nhất, quản lý là một quá trình định hướng và tổ chức<br /> thực hiện các hướng đã định trên cơ sở những nguồn lực xác định nhằm đạt<br /> hiệu quả cao nhất.<br /> 1.1.2 Hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> 1.1.2.1. Khái niệm về hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> Theo quan điểm của Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC), hệ thống kiểm<br /> soát nội bộ là một hệ thống chính sách và thủ tục được thiết lập nhằm đạt<br /> được bốn mục tiêu sau: Bảo vệ tài sản của đơn vị; bảo đảm độ tin cậy của các<br /> thông tin; bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý và bảo đảm hiệu quả của<br /> các hoạt động.<br /> 1.1.2.2. Các yếu tố cấu thành hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> Trước hết, về môi trường kiểm soát<br /> Môi trường kiểm soát bao gồm toàn bộ các nhân tố bên trong và bên<br /> ngoài đơn vị có tính chất môi trường tác động đến việc thiết kế, hoạt động và<br /> xử lý dữ liệu của các loại hình kiểm soát nội bộ.<br /> Về hệ thống kế toán: Thông qua việc ghi nhận, tính toán, phân loại,<br /> tổng hợp và lập hệ thống báo cáo các nghiệp vụ kinh tế tài chính, hệ thống kế<br /> toán thoả mãn các chức năng thông tin và kiểm tra cho hoạt động quản lý.<br /> Hệ thống kế toán bao gồm: Hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống sổ kế<br /> toán, hệ thống tài khoản kế toán và hệ thống bảng tổng hợp, cân đối kế toán.<br /> <br /> iii<br /> <br /> Về các thủ tục kiểm soát<br /> Việc thiết kế các thủ tục kiểm soát phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản<br /> sau: Nguyên tắc phân công, phân nhiệm, nguyên tắc bất kiêm nhiệm, nguyên<br /> tắc uỷ quyền và phê chuẩn.<br /> Về kiểm toán nội bộ<br /> Theo quan điểm trong chuẩn mực thực hành kiểm toán nội bộ do Viện<br /> kiểm toán nội bộ Hoa Kỳ ban hành năm 1978: “Kiểm toán nội bộ là một chức<br /> năng đánh giá độc lập được thiết kế độc lập trong một tổ chức để kiểm tra,<br /> đánh giá các hoạt động của tổ chức như là một hoạt động phục vụ cho một tổ<br /> chức”. Mục tiêu của kiểm toán nội bộ là giúp đỡ các thành viên của tổ chức<br /> hoàn thành trách nhiệm của họ một cách hiệu quả.<br /> Theo quan điểm của Liên đoàn Kế toán quốc tế (IFAC), kiểm toán nội<br /> bộ là “Một hoạt động đánh giá được lập ra trong một doanh nghiệp như là<br /> một loại dịch vụ cho doanh nghiệp đó, có chức năng kiểm tra, đánh giá và<br /> giám sát thích hợp và hiệu quả của hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ”.<br /> 1.2. Đặc điểm hệ thống kiểm soát nội bộ về hoạt động môi giới tại công ty<br /> chứng khoán<br /> 1.2.1 Đặc điểm của hoạt động môi giới ảnh hưởng đến hoạt động của hệ<br /> thống kiếm soát nội bộ<br /> Trước hết, môi giới chứng khoán cũng như hoạt động kiểm soát nội bộ<br /> trong hoạt động môi giới chứng khoán chịu sự điều chỉnh của hệ thống quy<br /> phạm pháp luật về chứng khoán của nhà nước<br /> Bên cạnh đó, quy trình và những đặc trưng của hoạt động môi giới có<br /> vai trò quyết định trong việc thiết lập và hoạt động của hệ thống kiểm soát nội<br /> bộ về hoạt động môi giới trong các công ty chứng khoán.<br /> 1.2.2 Hệ thống kiểm soát nội bộ đối với hoạt động môi giới chứng khoán<br /> 1.2.2.1 Môi trường kiểm soát nội bộ đối với hoạt động môi giới chứng<br /> khoán<br /> <br /> iv<br /> <br /> Môi giới chứng khoán có thể không phải là hoạt động mang lại phần<br /> doanh thu lớn nhất cho công ty chứng khoán, tuy nhiên nó lại đóng vai trò rất<br /> quan trọng trong toàn bộ hoạt động của công ty chứng khoán nói chung. Môi<br /> giới chứng khoán như “ bộ mặt” của công ty chứng khoán. Chính vì vậy hầu<br /> hết các công ty chứng khoán đều muốn thiết lập một hệ thống kiểm soát nội<br /> bộ hợp lý đảm bảo hoạt động môi giới dần đạt tới sự hiệu quả, chuyên nghiệp.<br /> Thông tin là yếu tố quan trọng trong thị trường chứng khoán nói chung.<br /> Các trang thiết bị phục vụ nhu cầu thông tin của khách hàng cũng như nhu<br /> cầu tác nghiệp của nhân viên môi giới như bảng điện tử, hệ thống thông tin<br /> nội bộ, điện thoại, trang web, phần mềm giao dịch...đều được các công ty<br /> chứng khoán quan tâm và trang bị một cách đầy đủ nhất trong khả năng tài<br /> chính của công ty mình.<br /> Sự chỉ đạo điều hành hoạt động môi giới cũng được vận dụng kết hợp<br /> hài hoà cả 03 quan điểm là: quan điểm thảo luận, quan điểm uỷ thác và quan<br /> điểm chỉ đạo.<br /> Về chính sách nhân sự: Nhân sự trong hoạt động môi giới chứng khoán<br /> không chỉ có chuyên môn, nghiệp vụ cao mà còn cần cả sự thấm nhuần trong<br /> đạo đức nghề nghiệp lại có khả năng phân tích, phán đoán có cái nhìn vĩ mô<br /> về tình hình kinh tế trong nước và cả thể giới.<br /> Về công tác kế hoạch, trưởng bộ phận môi giới phải là người thực hiện<br /> việc lên kế hoạch cho toàn bộ hoạt động môi giới chứng khoán trong công ty.<br /> Về môi trường kiểm soát bên ngoài, các nhân tố này bao gồm: các quy<br /> định, quy phạm, các chuẩn mực hướng dẫn do cơ quan chức năng của nhà<br /> nước ban hành, các quy định, nguyên tắc hoạt động của đối tác, đường lối,<br /> chiến lược phát triển của thị trường chứng khoán nói chung, các quy định của<br /> các sở giao dịch chứng khoán ....<br /> Về ban kiểm soát: Nhân sự trong ban kiểm soát không chỉ là những<br /> người có kinh nghiệm, có chuyên môn mà còn phải có đạo đức nghề nghiệp<br /> có uy tín trong hoạt động môi giới của công ty, cùng với sự hỗ trợ đắc lực của<br /> <br /> v<br /> <br /> các thiết bị hiện đại khác như thiết bị ghi âm, camera...ban kiểm soát đảm bảo<br /> hoạt động giao dịch chứng khoán được thực hiện nhanh nhất theo đúng quy<br /> trình, quy định của công ty của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đảm bảo<br /> quyền lợi của nhà đầu tư, của công ty chứng khoán.<br /> 1.2.2.2 Hệ thống thông tin kế toán đối với hoạt động môi giới chứng<br /> khoán<br /> Không chỉ ghi chép, phản ánh kịp thời tình hình vốn, tài sản của bản<br /> thân các công ty chứng khoán, hệ thống thông tin kế toán trong hoạt động môi<br /> giới chứng khoán còn quản lý cả phần tài sản (bao gồm tiền, chứng khoán)<br /> của khách hàng khi mở tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán. Kế toán<br /> kết hợp với môi giới viên, hệ thống ngân hàng cập nhật đầy đủ, kịp thời sự<br /> biến động về tiền, chứng khoán của nhà đầu tư.<br /> 1.2.2.3 Các thủ tục kiểm soát đối với hoạt động môi giới chứng khoán<br /> Các thủ tục kiểm soát được thiết lập dựa trên ba nguyên tắc chính là:<br /> Nguyên tắc phân công phân nhiệm rõ ràng, nguyên tắc bất kiêm nhiệm,<br /> nguyên tắc uỷ quyền và phê chuẩn.<br /> 1.2.3 Kinh nghiệm quốc tế về hệ thống kiểm soát nội bộ đối với hoạt động<br /> môi giới chứng khoán.<br /> Ở Mỹ, Các công ty chứng khoán yêu cầu nhân viên môi giới phải đọc<br /> lại lệnh cho khách hàng ngay sau khi nó được viết, đồng thời báo cáo lỗi ngay<br /> cho người quản lý khi lỗi giao dịch chứng khoán được phát hiện. Một số nhân<br /> viên môi giới và khách hàng ở Mỹ thường ghi âm lại cuộc nói chuyện qua<br /> điện thoại của họ. Điều này có thể giúp việc xác định được dễ dàng hơn trong<br /> việc xác định lệnh được cho là phạm lỗi. Ngoài ra, ở Mỹ, nếu có khiếu nại từ<br /> phía nhà đầu tư, thường được các công ty chứng khoán xem xét rất nghiêm<br /> túc các khiếu nại này, đồng thời các công ty còn xây dựng cả quy trình giải<br /> quyết khiếu nại. Điều này làm tăng tính trách nhiệm của mỗi nhân viên khi<br /> tham gia vào hoạt động môi giới, đòi hỏi tinh thần đạo tính và tính tuân thủ<br /> <br />