Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện kế toán quá trình tiếp nhận, phân phối, sử dụng và quyết toán kinh phí các dự án phát triển giáo dục tại Việt Nam thuộc nguồn vốn ODA

CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TRONG<br /> CÁC DỰ ÁN HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN CHÍNH THỨC TẠI VIỆT NAM<br /> 1.1. Tổng quan chung về các Dự án hỗ trợ phát triển chính thức tại Việt Nam<br /> Hỗ trợ phát triển chính thức (theo tiếng Anh được gọi tắt là ODA) là sự hợp tác phát<br /> triển giữa Nhà nước hoặc Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với Nhà<br /> tài trợ, bao gồm Chính phủ nước ngoài và các tổ chức liên Chính phủ hoặc liên quốc gia.<br /> Thông thường các Nhà tài trợ cung cấp ODA theo hai hình thức: ODA không hoàn<br /> lại và ODA vay ưu đãi. Với mỗi hình thức đó, các Dự án ODA có thể được phân loại theo<br /> những cách khác nhau. Các cách phân loại dự án ODA chủ yếu sau:<br /> Theo Nhà tài trợ: Theo cách này, dự án ODA được phân thành ba loại: Dự án đa<br /> phương, Dự án song phương, Dự án có đồng tài trợ<br /> Theo loại hình của dự án: Có năm loại: Dự án phát triển cơ sở hạ tầng, Dự án xoá<br /> đói giảm nghèo – phát triển sinh kế bền vững, Dự án đầu tư cho một ngành cụ thể, Dự án<br /> tín dụng, Dự án tăng cường năng lực - hỗ trợ thể chế, chính sách,...<br /> Theo phân cấp quản lý: Có hai loại: Dự án Trung ương, Dự án địa phương<br /> Theo cơ chế tài chính của dự án: có hai loại: Dự án cấp phát toàn bộ, Dự án vạy lại<br /> toàn bộ, Dự án hỗn hợp<br /> Theo tính chất chi phí của dự án: Có ba dự án: Dự án hoàn toàn mang tính chất đầu<br /> tư XDCB, Dự án hoàn toàn mang tính chất HCSN, Dự án hỗ hợp vừa đầu tư XDCB, vừa<br /> HCSN.<br /> Thủ tục chung cho quá trình tiếp nhận, phân phối, sử dụng và quyết toán kinh<br /> phí trong các dự án hỗ trợ phát triển chính thức<br />  Lập kế hoạch tài chính của dự án<br /> - Nguyên tắc lập kế hoạch tài chính đối với các dự án ODA:<br /> Thể hiện các nội dung chi tiết theo từng hợp phần, từng hoạt động tài chính của dự<br /> án, chi tiết theo từng nguồn vốn tài trợ, vốn đối ứng, vốn đóng góp của người hưởng lợi,<br /> vốn tín dụng (nếu có) và kèm theo báo cáo thuyết minh rõ cơ sở, căn cứ tính toán từng<br /> khoản chi.<br /> <br /> Kế hoạch tài chính hàng năm đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thông báo<br /> là cơ sở để kiểm soát thanh toán, rút vốn đối ứng và vốn ODA cho dự án.<br /> - Lập kế hoạch tài chính đối với các dự án thuộc diện NSNN cấp phát<br /> - Lập kế hoạch tài chính đối với các dự án vay lại, dự án tín dụng<br /> - Lập kế hoạch tài chính đối với các dự án hỗn hợp vừa cấp phát, vừa vay lại.<br />  Thủ tục rút vốn và thanh toán:<br /> Thủ tục rút vốn, thanh toán của các dự án dùng nguồn hỗ trợ phát triển chính thức,<br /> thủ tục giải ngân TKĐB/TKTƯ được áp dụng. Bên cạnh đó, các thủ tục giải ngân khác<br /> như Thanh toán trực tiếp, Thư cam kết, Hoàn vốn cũng được áp dụng.<br /> 1.2. Nội dung kế toán quá trình tiếp nhận, phân phối, sử dụng và quyết toán kinh<br /> phí trong các dự án ODA<br /> Xét về mặt thủ tục tiếp nhận nguồn kinh phí, với mỗi Nhà tài trợ khác nhau thì yêu<br /> cầu về thủ tục tiếp nhận là khác nhau.<br /> Chứng từ kế toán: sử dụng theo quy định tại Quyết định 19/2006/QĐ-BTC. Ngoài<br /> ra, Dự án phải tuân thủ một số thủ tục, chứng từ theo yêu cầu từ phía Nhà tài trợ.<br /> Chế độ kế toán áp dụng: áp dụng chế độ kế toán HCSN theo quyết định<br /> 19/2006/QĐ-BTC ngày 30/3/2006. Bên cạnh đó, với những dự án, tiểu dự án chỉ thực<br /> hiện hoạt động XDCB thì áp dụng chế độ kế toán đơn vị chủ đầu tư theo Quyết định<br /> 214/2000/QĐ-BTC ngày 28/12/2000.<br /> Sổ kế toán dùng để ghi chép, hệ thống và lưu giữ toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài<br /> chính đã phát sinh theo nội dung kinh tế và theo trình tự thời gian có liên quan đến dự án.<br /> Dự án có thể áp dụng một trong bốn hình thức sổ kế toán sau: Nhật ký chung, Chứng từ<br /> ghi sổ, Nhật ký - Sổ cái, Nhật ký - Chứng từ<br /> Báo cáo tài chính: Thực hiện chế độ báo cáo, mẫu biểu báo cáo theo Quyết định<br /> 19/2006/QĐ-BTC. Bên cạnh đó phải thực hiện một số báo cáo riêng báo cáo cho Nhà tài<br /> trợ.<br /> CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUÁ TRÌNH TIẾP NHẬN, PHÂN<br /> PHỐI, SỬ DỤNG VÀ QUYẾT TOÁN KINH PHÍ TẠI CÁC DỰ ÁN PHÁT TRIỂN<br /> GIÁO DỤC - BỘ GD & ĐT THUỘC NGUỒN VỐN ODA<br /> <br /> 2.1. Tổng quan về một số dự án phát triển giáo dục thuộc Bộ Giáo dục và<br /> Đào tạo sử dụng nguồn ODA<br />  Tổng quan về Dự án phát triển giáo dục Trung học phổ thông<br /> -<br /> <br /> Tên dự án: Dự án phát triển giáo dục Trung học phổ thông, Hiệp định vay vốn số<br /> <br /> VIE 1979 (SF) giữa Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Ngân hàng<br /> phát triển Châu Á (ADB).<br /> -<br /> <br /> Mục tiêu hoạt động:<br /> <br /> Hỗ trợ các điều kiện cải thiện chất lượng giáo dục THPT<br /> Nâng cao khả năng tiếp cận, tính công bằng và sự tham gia vào giáo dục THPT ở<br /> các vùng khó khăn<br /> Áp dụng Công nghệ thông tin hiện đại vào việc quản lý trường THPT<br /> -<br /> <br /> Quy mô dự án: Vốn vay ADB: 55 triệu USD; Vốn Đối ứng 25 triệu USD<br /> <br /> -<br /> <br /> Thời gian hoạt động dự kiến: từ 01/6/2003 đến 30/6/2009<br /> <br />  Tổng quan về Dự án giáo dục tiểu học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn<br /> -<br /> <br /> Tên dự án: Dự án giáo dục tiểu học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, Quyết<br /> <br /> định 224/2003/QĐ-TTg ngày 5/3/2003. phê duyệt Báo cáo khả thi dự án.<br /> -<br /> <br /> Mục tiêu hoạt động:<br /> <br /> Cải thiện cơ hội tiếp cận với trường tiểu học và nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ<br /> em có hoàn cảnh khó khăn<br /> Cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ giáo dục tiểu học, đặc biệt ở các huyện khó<br /> khăn, các trường khó khăn<br /> Tăng cường khả năng tiếp cận với giáo dục tiểu học của gia đình và cộng đồng<br /> Giảm số trẻ em có hoàn cảnh khó khăn không được đi học hoặc hiện đang bỏ học,<br /> trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật, trẻ em nghèo, trẻ em đường phố nhằm tăng tỷ<br /> lệ đi học tiểu học, tỷ lệ hoàn thành bậc học<br /> Nâng cao chất lượng đầu ra của tiểu học, góp phần phổ cập THCS.<br /> -<br /> <br /> Quy mô dự án:<br /> <br /> Vốn vay từ Ngân hàng thế giới: 138,755 triệu USD<br /> <br /> Viện trợ không hoàn lại: 38,69 triệu USD từ Bộ phát triển quốc tế Anh; 8,38 triệu<br /> USD từ CIDA; 1,005 triệu USD từ AusAID<br /> Đối ứng của Chính phủ Việt Nam: 41,054 triệu USD.<br /> -<br /> <br /> Thời gian hoạt động dự kiến: bắt đầu từ năm 2003 đến hết năm 2008.<br /> <br /> 2.2.<br /> <br /> Thực trạng kế toán quá trình tiếp nhận, phân phối, sử dụng và quyết<br /> <br /> toán kinh phí tại các dự án phát triển giáo dục - Bộ Giáo dục và Đào tạo sử dụng<br /> nguồn ODA<br /> Qua tìm hiểu thực tế tại các dự án thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, tác giả nhận thấy<br /> có sự khác biệt nhất định giữa những Nhà tài trợ khác nhau đối với mỗi dự án về thủ tục<br /> tiếp nhận kinh phí, thủ tục tiến hành phân phối và sử dụng nguồn kinh phí viện trợ. Trong<br /> khuôn khổ luận văn, tác giả đi nghiên cứu sâu về thủ tục và kế toán quá trình tiếp nhận,<br /> phân phối, sử dụng và quyết toán kinh phí tại các dự án hiện đang sử dụng nguồn viện trợ<br /> của một số Nhà tài trợ lớn như Ngân hàng Phát triển Châu Á, Ngân hàng Thế giới, …<br /> 2.2.1.Thực trạng kế toán quá trình tiếp nhận, phân phối, sử dụng và quyết toán<br /> kinh phí tại các dự án phát triển giáo dục - Bộ Giáo dục và Đào tạo sử dụng nguồn<br /> ODA<br /> Qua khảo sát thực tế tại các dự án phát triển giáo dục thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> sử dụng nguồn ODA. Thực trạng thực hiện thủ tuẹc tiếp nhận, phân phối, sử dụng và<br /> quyết toán kinh phí tại các dự án phát triển giáo dục như sau:<br />  Thủ tục tiếp nhận nguồn kinh phí hoạt động<br /> Qua khảo sát thực tế tại các dự án phát triển giáo dục thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> sử dụng nguồn ODA, với mỗi Nhà tài trợ, yêu cầu về mặt thủ tục, đơn rút vốn,… tiếp<br /> nhận nguồn viện trợ là khác nhau. Ví dụ:<br /> Tại Dự án phát triển giáo dục THPT do Ngân hàng phát triển Châu Á tài trợ, quá<br /> trình và thủ tục tiếp nhận kinh phí được thực hiện theo hướng dẫn trong Sổ tay hướng dẫn<br /> các vấn đề tài chính trong dự án hỗ trợ phát triển chính thức tháng 12/2004 của Bộ Tài<br /> chính viết phối hợp cùng Ngân hàng phát triển Châu Á.<br /> Tại Dự án giáo dục tiểu học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn do Ngân hàng Thế<br /> giới và một số Nhà tài trợ khác viện trợ không hoàn lại thông qua Ngân hàng thế giới.<br /> <br /> Quá trình tiếp nhận kinh phí dự án được thực hiện theo Sổ tay hướng dẫn các vấn đề tài<br /> chính của Ngân hàng Thế giới. Với đặc thù hoạt động của Dự án giáo dục tiểu học cho trẻ<br /> em có hoàn cảnh khó khăn là thành lập Ban Quản lý dự án cấp 2 tại các địa phương, điểm<br /> trường tham gia dự án. Do đó quá trình tiếp nhận nguồn kinh phí dự án đòi hỏi thêm quá<br /> trình chuẩn bị kế hoạch ngân sách năm của các Ban Quản lý địa phương và được tổng<br /> hợp bởi Ban Điều phối dự án Trung ương.<br />  Thủ tục sử dụng và phân phối kinh phí dự án<br /> Đây là quá trình Ban QLDA thực hiện các hoạt động của Dự án theo các cam kết<br /> giữa Chính phủ Việt Nam với Nhà tài trợ. Theo đó, các hoạt động của dự án được tiến<br /> hành tuân thủ theo các quy định quản lý tài chính của Chính phủ Việt Nam về định mức<br /> chi tiêu, về cách thức tiến hành, trình tự và thủ tục tiến hành, … bên cạnh đó cũng phải<br /> tuân thủ những quy định nhất định từ phía Nhà tài trợ. Về cơ bản, thủ tục sử dụng và<br /> phân phối kinh phí dự án được thực hiện như sau:<br /> - Tất cả mọi hoạt động của dự án đều phải được kiểm soát chi thông qua KBNN, có<br /> thể áp dụng theo hình thức kiểm soát chi trước hoặc kiểm soát chi sau.<br /> - Tuỳ theo những quy định trong Hiệp định tín dụng/văn kiện dự án, hoặc trong các<br /> hướng dẫn về giải ngân của Nhà tài trợ về nội dung chi, hạn mức mỗi lần thanh toán, dự<br /> án có thể thực hiện việc phân phối và sử dụng theo hình thức chi từ TKTƯ/TKĐB hay<br /> thanh toán trực tiếp cho Nhà thầu thông qua hình thức đơn rút vốn trực tiếp.<br />  Thủ tục quyết toán kinh phí dự án<br /> Trong số rất nhiều dự án thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo được khảo sát, ngoài những<br /> dự án đang hoạt động, cũng có một số dự án đã thực sự hoàn thành, đã được quyết toán<br /> và thẩm tra phê duyệt bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính như: Dự án phát triển<br /> giáo dục THCS I, Dự án giáo dục Đại học I,… Thủ tục quyết toán kinh phí dự án được<br /> thực hiện như sau:<br /> -<br /> <br /> Xử lý công nợ<br /> <br /> -<br /> <br /> Xử lý tài sản dự án<br /> <br /> -<br /> <br /> Khóa sổ kế toán<br /> <br />