Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện kiểm toán hoạt động chương trình dự án đầu tư do Kiểm toán Nhà nước thực hiện

i<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> Hàng năm các chương trình, dự án đầu tư xây dựng cơ bản được Nhà nước<br /> đầu tư với ngân sách rất lớn và được huy động từ nhiều nguồn khác nhau. Tuy<br /> nhiên, không phải dự án đầu tư nào cũng đạt được tất cả các mục tiêu về tính kinh<br /> tế, tính hiệu quả, hiệu lực.<br /> Hiện nay ở Việt Nam đã có những công trình nghiên cứu về kiểm toán hoạt<br /> động được công bố nhưng đều là các đề tài mang tính định hướng chung và chủ yếu<br /> nghiên cứu về lĩnh vực rộng, chưa đi sâu vào lĩnh vực chuyên môn hẹp.<br /> Trong những năm qua, KTNN Việt Nam đã tổ chức kiểm toán các chương<br /> trình, dự án đầu tư với yêu cầu ngày càng cao và đã có những bước phát triển nhất<br /> định, việc đánh giá tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực của dự án được coi là một trong<br /> các mục tiêu chính trong một cuộc kiểm toán. Do đó, việc thực hiện các cuộc kiểm<br /> toán kết hợp hoặc thực hiện riêng các cuộc kiểm toán hoạt động đối với các hoạt<br /> động này là một yêu cầu thiết yếu về mặt thực tiễn.<br /> Xuất phát từ nhận thức trên, Đề tài “Hoàn thiện kiểm toán hoạt động<br /> chương trình dự án đầu tư do Kiểm toán Nhà nước thực hiện” được nghiên cứu<br /> nhằm góp phần hoàn thiện tổ chức kiểm toán đồng thời góp phần nâng cao năng lực<br /> hoạt động của cơ quan KTNN Việt Nam trong việc kiểm tra, kiểm soát tài chính<br /> công đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư XDCB.<br /> Nội dung tóm tắt của đề tài bao gồm:<br /> <br /> CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN CỦA KIỂM TOÁN<br /> HOẠT ĐỘNG CÁC CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ<br /> 1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản của kiểm toán hoạt động<br /> Luận văn tiến hành phân tích các khái niệm kiểm toán hoạt động của Tổ<br /> chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao, Cơ quan Tổng kế toán Hoa Kỳ; Hiệp<br /> hội Kiểm toán viên nội bộ để đưa ra khái niệm chung về kiểm toán hoạt động:<br /> <br /> ii<br /> <br /> Kiểm toán hoạt động là một loại hình kiểm toán hướng vào việc đánh giá<br /> hiệu lực của hệ thống thông tin và quản trị nội bộ, hiệu quả của hoạt động và hiệu<br /> năng của quản lý các hoạt động đã và đang diễn ra trong một tổ chức, cơ quan.<br /> Bên cạnh việc đưa ra khái niệm về kiểm toán hoạt động, luận văn cũng tiến hành<br /> phân tích để làm rõ sự khác nhau giữa kiểm toán hoạt động và các loại hình kiểm toán<br /> khác trên các khía cạnh: chức năng, đối tượng, mục tiêu, vai trò của kiểm toán hoạt động.<br /> <br /> 1.2. Những nội dung chủ yếu trong tổ chức thực hiện kiểm toán hoạt động<br /> Luận văn tiến hành phân tích, làm rõ, bổ sung và hoàn thiện các lý luận liên<br /> quan đến kiểm toán hoạt động bao gồm nội dung tất cả các giai đoạn từ phương<br /> thức tổ chức, thực hiện; phương thức tiếp cận kiểm toán đến quy trình tổ chức thực<br /> hiện một cuộc kiểm toán hoàn chỉnh.<br /> Luận văn phân tích các đặc điểm riêng trong phương thức tổ chức kiểm toán<br /> hoạt động trên cả 2 phương diện: tổ chức lực lượng thực hiện kiểm toán và tổ chức<br /> quan hệ quản lý trong thực hiện kiểm toán hoạt động.<br /> Về xây dựng, lựa chọn tiêu chí kiểm toán: Luận văn không chỉ nêu rõ sự cần<br /> thiết của tiêu chí kiểm toán trong kiểm toán hoạt động mà còn đưa ra các phân tích<br /> sâu sắc về yêu cầu đối với một tiêu chí kiểm toán, đồng thời hoàn thiện các phương<br /> pháp và trình tự cơ bản trong việc xây dựng tiêu chí kiểm toán.<br /> Về quy trình thực hiện kiểm toán: Quy trình kiểm toán là coi là “hạt nhân”<br /> trong hoạt động kiểm toán. Nhận thức rõ điều này, luận văn đã dành một phần lớn<br /> nội dung Chương I để làm rõ từng bước, từng nội dung của quy trình kiểm toán đối<br /> với một cuộc kiểm toán hoạt động từ giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, thực hiện<br /> kiểm toán đến giai đoạn kiểm tra thực hiện kiến nghị kiểm toán.<br /> Bên cạnh việc mô tả quy trình kiểm toán theo các bước như: đánh giá hệ<br /> thống kiểm soát nội bộ, thu thập thông tin và phân tích thông tin… luận văn còn đi<br /> sâu nghiên cứu về một khía cạnh đặc thù của kiểm toán hoạt động đó là đo lường và<br /> đánh giá kết quả đầu ra.<br /> <br /> iii<br /> <br /> 1.3. Những nhân tố chủ yếu tác động đến việc vận dụng kiểm toán hoạt<br /> động vào kiểm toán hoạt động các chương trình, dự án đầu tư<br /> Để vận dụng kiểm toán hoạt động vào thực tiễn kiểm toán các chương trình<br /> dự án đầu tư, luận văn cũng tiến hành phân tích các đặc điểm đặc trưng của các dự<br /> án đầu tư tác động đến việc vận dụng kiểm toán hoạt động , cụ thể:<br /> Đặc điểm hoạt động của các chương trình dự án đầu tư: luận văn đi sâu phân<br /> tích về tính đặc thù của mỗi dự án đầu tư dẫn đến việc kiểm toán phải thực hiện<br /> riêng cho từng công trình, hạng mục công trình và mỗi dự án phải được xây dựng<br /> một hệ thống tiêu chí riêng.<br /> Đặc điểm quản lý các chương trình dự án đầu tư: luận văn nêu và phân tích<br /> các kiểu quản lý dự án đầu tư trên thế giới đang áp dụng<br /> Phân tích tác động của đặc điểm và phương thức quản lý các chương trình,<br /> dự án đầu tư đến việc kiểm toán hoạt động các chương trình, dự án đầu tư trên các<br /> khía cạnh: nội dung kiểm toán, phạm vi kiểm toán, trình tự kiểm toán đặc biệt là<br /> việc xây dựng tiêu chí kiểm toán.<br /> <br /> 1.4. Kinh nghiệm đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực của một số<br /> cơ quan kiểm toán quốc tế<br /> Kinh nghiệm đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực được luận văn xem<br /> xét là kinh nghiệm của các tổ chức kiểm toán độc lập và kiểm toán nhà nước Thái<br /> Lan: Đây là các kinh nghiệm hữu ích trong việc triển khai thực hiện kiểm toán hoạt<br /> động đối với các dự án, chương trình đầu tư.<br /> Thông qua việc đúc kết kinh nghiệm thực tiễn của các cơ quan tổ chức có liên<br /> quan, luận văn cũng rút ra các bài học kinh nghiệm phục vụ cho nhiệm vụ kiểm toán<br /> nói chung và công tác đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực nói riêng.<br /> <br /> iv<br /> <br /> CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN HOẠT ĐỘNG CÁC<br /> CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ DO KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC<br /> VIỆT NAM THỰC HIỆN<br /> 2.1. Kiểm toán Nhà nước Việt Nam với kiểm toán các chương trình, dự<br /> án đầu tư<br /> Luận văn nêu rõ lịch sử hình thành và phát triển của Kiểm toán Nhà nước Việt<br /> Nam từ khi thành lập năm 1994 đến nay. Trong quá trình thực hiện kiểm toán, Kiểm<br /> toán Nhà nước đã có những thay đổi đáng kể trong việc nghiên cứu, tiếp nhận và<br /> thực hiện kiểm toán hoạt động đối với các chương trình dự án đầu tư.<br /> Luận văn cũng phân tích đặc điểm của các chương trình dự án đầu tư do<br /> KTNN Việt Nam thưc hiện về các khía cạnh:<br /> Đặc điểm về nguồn vốn: là các dự án có nguồn từ NSNN có mục tiêu xác<br /> định hướng tới lợi ích chung của xã hội với sự đảm bảo tương ứng về ngân sách.<br /> Theo đó việc quản lý luôn đặt ra yêu cầu cân đối giữa mục tiêu với nguồn lực cho<br /> từng dự án trong một khoảng thời gian cụ thể. Mục tiêu và nguồn lực cho từng<br /> chương trình được thể hiện trên dự toán ngân sách cho từng chương trình, dự án<br /> theo từng bước triển khai cụ thể với nhiều tiêu chí định lượng.<br /> Đặc điểm về sản phẩm: Mỗi chương trình, dự án đầu tư lại có đặc trưng riêng<br /> từ thiết kế, dự toán, thi công và sản phẩm do đó có sự khác biệt lớn cả về mục đích<br /> đầu tư, tính chất, phạm vi đầu tư,…<br /> Luận văn nêu lên trình tự của một dự án đầu tư từ việc lập dự án đầu tư, báo<br /> cáo kinh tế kỹ thuật đến việc lập dự toán công trình, thực hiện và quản lý dự án đến<br /> việc thanh toán, quyết toán vốn cho dự án.<br /> <br /> 2.2. Tình hình đánh giá hiệu quả hoạt động, hiệu lực và hiệu năng quản<br /> lý trong kiểm toán các chương trình, dự án đầu tư do Kiểm toán Nhà<br /> nước Việt Nam thực hiện<br /> Hàng năm, KTNN đã thực hiện rất nhiều cuộc kiểm toán đối với các chương<br /> trình, dự án đầu tư trong đó các dự án nhóm A thường do Kiểm toán Nhà nước<br /> <br /> v<br /> <br /> chuyên ngành IV, V thực hiện.<br /> Trên quan điểm mỗi cuộc kiểm toán đều có sự lồng ghép giữa các loại hình<br /> kiểm toán khác nhau, luận văn đã tiến hành phân tích một số ví dụ điển hình trong<br /> việc đánh giá hiệu quả, hiệu lực và hiệu năng quản lý trong khi kiểm toán một số<br /> chương trình, dự án thuộc kế hoạch kiểm toán năm 2007, 2008.<br /> Luận văn không chỉ mô tả trung thực phương pháp và kết quả đánh giá tính<br /> kinh tế, hiệu quả và hiệu lực trong cuộc kiểm toán do KTNN thực hiện mà còn đưa<br /> ra những hạn chế để rút ra bài học trong triển khai loại hình kiểm toán hoạt động<br /> đối với các chương trình dự án đầu tư.<br /> <br /> CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN<br /> KIỂM TOÁN HOẠT ĐỘNG CÁC CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ<br /> DO KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC VIỆT NAM THỰC HIỆN<br /> 3.1. Tính tất yếu và phương hướng đối với kiểm toán hoạt động<br /> Trước khi đi vào trình tự các bước để vận dụng kiểm toán hoạt động vào<br /> kiểm toán các chương trình dự án đầu tư, luận văn đã tiến hành làm rõ các vấn đề<br /> thuộc về định hướng và chiến lược của KTNN trong triển khai kiểm toán hoạt động,<br /> bao gồm:<br /> Sự cần thiết phải thực hiện kiểm toán hoạt động đối với các chương trình, dự<br /> án đầu tư xuất phát từ yêu cầu đổi mới trong quản lý tài chính Nhà nươc, yêu cầu<br /> trong thực tiễn quản lý các chương trình, dự án đầu tư từ nguồn NSNN.<br /> Chiến lược phát triển kiểm toán hoạt động của KTNN: Trong chiến lược phát<br /> triển dài hạn, KTNN Việt Nam luôn khẳng định vai trò của kiểm toán hoạt động<br /> trong hệ thống chức năng nhiệm vụ kiểm toán của mình, điều đó đã được quy định<br /> cụ thể trong Luật KTNN và các văn bản hướng dẫn thi hành.<br /> Đưa ra định hướng về phương thức quản lý và tổ chức thực hiện cuộc kiểm<br /> toán hoạt động: Thông qua các kết quả nghiên cứu và hợp tác đạt được, KTNN từng<br /> bước hình thành định hướng cho việc triển khai thực hiện kiểm toán hoạt động bao<br /> gồm các nội dung: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu về lộ trình và phương thức thực<br /> <br />