Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện môi trường kiểm soát trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại Hội sở chính Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

i<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN<br /> Trong những năm gần đây hệ thống NHTM tại Việt Nam đã có những thành tựu<br /> đáng kể. Bên cạnh những thành công ban đầu, các NHTM cũng đang phải đương<br /> đầu với những thách thức to lớn như áp lực của lộ trình hội nhập khu vực và thế<br /> giới, hàng loạt các vụ đổ vỡ tín dụng, các tổn thất mất mát do buông lỏng trong<br /> công tác quản lý và điều hành NH, đặc biệt là các yếu kém trong kiểm soát.<br /> BIDV là một trong những NHTM hàng đầu tại Việt Nam. Thiết lập môi trường<br /> kiểm soát nội bộ phù hợp đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình vận hành hiệu<br /> quả hoạt động kiểm soát nội bộ tại BIDV. Tuy nhiên, do sự phát triển quá nhanh về<br /> quy mô và việc thay đổi cơ cấu tổ chức, môi trường kiểm soát gần đây có nhiều yếu<br /> tố không thuận lợi cho công tác kiểm soát nội bộ. Để góp phần giải quyết vấn đề<br /> này, trên cơ sở kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tôi đã tiếp cận đề tài:<br /> “Hoàn thiện môi trường kiểm soát trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại Hội sở chính<br /> Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam”.<br /> Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, nội dung chính của Luận văn được kết cấu theo<br /> 3 chương như sau:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận về môi trường kiểm soát trong hệ thống kiểm soát nội<br /> bộ tại ngân hàng thương mại.<br /> Chương 2: Thực trạng môi trường kiểm soát trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại<br /> Hội sở chính Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam.<br /> Chương 3: Phương hướng và các giải pháp hoàn thiện môi trường kiểm soát<br /> trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại Hội sở chính Ngân hàng Đầu tư và Phát triển<br /> Việt Nam.<br /> <br /> ii<br /> <br /> Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT TRONG HỆ<br /> THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> Trong phần này luận văn trình bày những nội dung sau đây:<br /> - Những khái niệm chung về kiểm soát nội bộ<br /> Theo các tác giả Jones và George (2003), kiểm soát là quá trình nhà quản lý<br /> giám sát và điều tiết tính hiệu quả và hiệu lực của tổ chức và các thành viên trong<br /> việc thực hiện các hoạt động nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức.<br /> Để giảm thiểu rủi ro ảnh hưởng đến mục tiêu lợi nhuận, các doanh nghiệp<br /> thường thiết kế những phương thức kiểm soát phù hợp thông qua việc xây dựng hệ<br /> thống kiểm soát nội bộ. Đó là hệ thống các cơ chế kiểm soát trong doanh nghiệp<br /> được cụ thể hoá bằng các quy chế quản lý do ban lãnh đạo ban hành nhằm giảm<br /> thiểu những rủi ro làm cho doanh nghiệp không đạt được mục tiêu của mình.<br /> Theo Liên đoàn Kế toán quốc tế (IFAC), kiểm soát nội bộ là tất cả các chính<br /> sách, thủ tục do nhà quản lý xây dựng, lựa chọn áp dụng để đảm bảo đạt được các<br /> mục tiêu quản trị và quản lý có hiệu quả hoạt động kinh doanh.<br /> Tóm lại, có thể hiểu kiểm soát nội bộ là một quá trình giám sát xuyên suốt và<br /> liên tục gắn liền với các hoạt động hàng ngày của một tổ chức, để đảm bảo tính hiệu<br /> quả cho các hoạt động, duy trì sự tuân thủ các quy định, quy chế và đảm bảo độ tin<br /> cậy của các thông tin tài chính trong tổ chức.<br /> Hệ thống kiểm soát nội bộ, theo IFAC, là một hệ thống chính sách và thủ tục<br /> được thiết kế nhằm bốn mục tiêu: Bảo vệ tài sản của đơn vị, Bảo đảm độ tin cậy<br /> của các thông tin, Bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý, Bảo đảm hiệu quả<br /> của hoạt động và năng lực quản lý. Mỗi hệ thống kiểm soát nội bộ dù hoàn hảo đến<br /> <br /> iii<br /> <br /> đâu cũng không thể ngăn ngừa hay phát hiện mọi sai phạm có thể xảy ra, đó là những<br /> hạn chế cố hữu của hệ thống kiểm soát nội bộ.<br /> - Vai trò của hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ là phương thức nhằm quản lý và giảm<br /> thiểu rủi ro trong hoạt động của doanh nghiệp.<br /> Một hệ thống kiểm soát nội bộ vững mạnh còn đem lại các lợi ích cho doanh<br /> nghiệp như: giám sát và ngăn ngừa sai sót, giảm bớt rủi ro gian lận hoặc trộm cắp<br /> đối với doanh nghiệp giảm bớt rủi ro không tuân thủ chính sách và quy trình kinh<br /> doanh của doanh nghiệp; tạo nên sự tin tưởng cao của cổ đông; giảm thiểu sự xung<br /> đột quyền lợi chung - quyền lợi riêng của người sử dụng lao động với người lao<br /> động…<br /> Các yếu tố cấu thành hệ thống kiểm soát nội bộ gồm môi trường kiểm soát, hệ<br /> thống kế toán, kiểm toán nội bộ và thủ tục kiểm soát.<br /> Môi trường kiểm soát bao gồm toàn bộ những nhân tố có ảnh hưởng đến quá<br /> trình thiết kế, vận hành và xử lý dữ liệu của hệ thống kiểm soát nội bộ doanh<br /> nghiệp, trong đó nhân tố chủ yếu và quan trọng là nhận thức về hoạt động kiểm tra,<br /> kiểm soát và điều hành hoạt động của các nhà quản lý doanh nghiệp. Các nhân tố<br /> thuộc môi trường kiểm soát gồm: đặc thù về quản lý, chính sách nhân sự, cơ cấu tổ<br /> chức của đơn vị, công tác kế hoạch, uỷ ban kiểm soát và môi trường bên ngoài.<br /> - Đặc điểm môi trường kiểm soát nội bộ ngân hàng thương mại<br /> NH là một loại hình tổ chức quan trọng đối với nền kinh tế. Những đặc điểm<br /> của NHTM có ảnh hưởng đến môi trường kiểm soát nội bộ như: chức năng phân<br /> phối vốn cho nền kinh tế, thực hiện chính sách tiền tệ, hoạt động liên quan đến mối<br /> quan hệ tài chính của nhiều đối tượng của nền kinh tế, mô hình hoạt động phân tán,<br /> <br /> iv<br /> <br /> quy mô vốn lớn, bộ máy tổ chức phức tạp, nguồn nhân lực tốt là thế mạnh quyết<br /> định hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTM, phục vụ một số lượng lớn các khách<br /> hàng với nhu cầu đa dạng, sự quản lý của các cơ quan chức năng, đặc biệt là NHNN<br /> (NH Trung ương).<br /> Vì vậy, môi trường kiểm soát nội bộ trong NHTM có những đặc điểm đặc<br /> trưng như: ý thức rõ về tầm quan trọng của kiểm soát nội bộ của nhà quản lý, từ đó<br /> có chính sách thiết lập, vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, cơ cấu bộ máy<br /> hoạt động lớn nhưng có sự phân chia nhiệm vụ, chức năng rõ ràng, phù hợp với<br /> hoạt động kinh doanh, thực thi chính sách nhân sự thỏa đáng, thực hiện lập kế<br /> hoạch và quản lý khoa học, toàn diện, xây dựng Ủy ban kiểm soát đủ mạnh, tuân<br /> thủ quy định của pháp luật, chủ động với những biến động của môi trường kinh<br /> doanh bên ngoài.<br /> - Kinh nghiệm thế giới về môi trường kiểm soát trong kiểm soát nội bộ ngân<br /> hàng thương mại<br /> Luận văn trình bày những đặc điểm nổi bật, khác biệt trong môi trường kiểm<br /> soát nội bộ tại tập đoàn HSBC, là một tập đoàn tài chính NH lớn trên thế giới.<br /> Trong tương lai gần, khi hệ thống NHTM Việt Nam phát triển đủ lớn, hệ thống<br /> kiểm soát nội bộ và môi trường kiểm soát cũng cần thiết phải tập trung vào các vấn<br /> đề tương tự như với HSBC hiện nay.<br /> <br /> v<br /> <br /> Chương 2: THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT TRONG HỆ<br /> THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI HỘI SỞ CHÍNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ<br /> VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM<br /> Trong phần này luận văn trình bày những nội dung sau:<br /> - Tổng quan về Hội sở chính Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam<br /> với hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam được thành lập ngày 26/04/1957. Qua<br /> 50 năm xây dựng và trưởng thành, BIDV đã trở thành một trong bốn NHTM lớn nhất<br /> Việt Nam. Hiện tại, BIDV cung cấp đầy đủ và phong phú các dịch vụ tài chính, NH<br /> như: các sản phẩm huy động vốn, các sản phẩm tín dụng, các dịch vụ thanh toán, dịch<br /> vụ NH điện tử, dịch vụ kinh doanh tiền tệ, dịch vụ tài trợ thương mại,…<br /> Bộ máy tổ chức của BIDV được tổ chức theo mô hình quản lý tập trung và được<br /> quản lý thống nhất tại HSC, bao gồm: HSC và các Sở giao dịch, chi nhánh (3 Sở<br /> giao dịch và 110 chi nhánh); văn phòng đại diện trong và ngoài nước, đơn vị sự<br /> nghiệp, các công ty trực thuộc BIDV.<br /> Từ những đặc điểm hoạt động kinh doanh có thể thấy BIDV cung cấp một số<br /> lượng lớn các sản phẩm khác nhau về tính chất, quy mô, số lượng giao dịch phát<br /> sinh lớn, độ phức tạp khác nhau nên khả năng xảy ra gian lận, sai sót là vô cùng lớn.<br /> Với nhiệm vụ quản lý toàn bộ hệ thống, kiểm soát nội bộ tại HSC là hết sức cần<br /> thiết trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro, kiểm soát tốt hoạt động<br /> NH, đáp ứng yêu cầu quản trị và phát triển.<br /> - Môi trường kiểm soát nội bộ tại Hội sở chính Ngân hàng Đầu tư và Phát triển<br /> Việt Nam<br /> <br />