i<br />
<br />
MỞ ĐẦU<br />
Với vai trò khơi thông dòng vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh, thị<br />
trường chứng khoán (TTCK) có vai trò cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế đó<br />
là: thúc đẩy việc tích lũy, tập trung vốn để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ sở vật<br />
chất kỹ thuật cho nền kinh tế. Hiện nay, Việt Nam có Sở Giao dịch Chứng<br />
khoán TP.Hồ Chí Minh, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội với 410 loại chứng<br />
khoán niêm yết, tổng giá trị vốn hóa lên tới hàng nghìn tỷ đồng.<br />
Công ty chứng khoán (CTCK) là tác nhân quan trọng không thể thiếu<br />
trong quá trình phát triển của TTCK. Vai trò của CTCK được thể hiện qua các<br />
nghiệp vụ của doanh nghiệp. Thông qua các hoạt động này, CTCK đã thật sự<br />
tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển của nền kinh tế nói chung và<br />
TTCK nói riêng.<br />
Để thực hiện xứ mệnh là một định chế tài chính trung gian và đạt được<br />
kết quả hiện nay, không thể không kể đến vai trò của tổ chức hạch toán kế toán<br />
trong các CTCK. Với mong muốn, nghiên cứu thực tế và đưa ra các giải pháp<br />
hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán trong các CTCK Việt Nam giúp các<br />
CTCK ngày càng phát triển bền vững trong nền kinh tế Việt Nam nói chung và<br />
TTCK Việt Nam nói riêng. Tôi đã chọn đề tài: “Hoàn thiện tổ chức hạch toán<br />
kế toán trong các Công ty Chứng khoán Việt Nam”<br />
<br />
ii<br />
<br />
CHƯƠNG I: TỔ CHỨC HẠCH TOÁN KẾ TOÁN TRONG CÔNG TY<br />
CHỨNG KHOÁN<br />
1.1. Tổng quan về thị trường chứng khoán<br />
Nghiên cứu tổng quan TTCK trên các khía cạnh<br />
Lịch sử hình thành và phát triển thị trường chứng khoán<br />
Vai trò của TTCK, chức năng của thị trường và cấu trúc thị trường.<br />
Nguyên tắc hoạt động của thị trường và hàng hóa của thị trường chứng<br />
khoán. Luận văn nghiên cứu hàng hóa của thị trường dưới giác độ là người đi<br />
khảo sát thị trường. Đồng thời nghiên cứu chủ thể tham gia thị trường, trong đó<br />
nhấn mạnh chủ thể phát hành – nguồn cung hàng hóa cho thị trường chứng<br />
khoán.<br />
Có nhiều nhân tố đảm bảo cho thị trường hoạt động thông suốt. Trong đó<br />
có nhân tố mà luận văn không thể không đề cập tới đó là các tổ chức hỗ trợ thị<br />
trường, tổ chức quản lý và giám sát thị trường.<br />
1.2. Công ty chứng khoán<br />
Chương 1 của luận văn nghiên cứu khá sâu về CTCK trên các khía cạnh:<br />
chức năng đối với nền kinh tế nói chung và TTCK nói riêng; đặc trưng quản lý;<br />
các nghiệp vụ trong công ty chứng khoán. Đặc biệt là bộ khung tài chính trong<br />
công ty chứng khoán đó là tổ chức hạch toán kế toán.<br />
1.2.1. Định nghĩa về công ty chứng khoán<br />
Ở Việt Nam, các CTCK là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn<br />
được thành lập hợp pháp tại Việt Nam và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước<br />
cấp giấy phép thực hiện một hoặc một số loại hình kinh doanh chứng khoán.<br />
<br />
iii<br />
<br />
1.2.2. Vai trò của công ty chứng khoán<br />
CTCK có vai trò hết sức đặc biệt trong nền kinh tế hiện đại. CTCK là<br />
trung gian tài chính, đây là các kênh chuyển vốn từ nơi dư thừa sang nơi có nhu<br />
cầu sử dụng vốn. CTCK thực hiện cơ chế chuyển đổi này giúp nhà đầu tư thực<br />
hiện mong muốn chuyển tiền mặt thành chứng khoán và ngược lại một cách<br />
nhanh chóng. CTCK cung cấp cho nhà đầu tư các thông tin về từng loại chứng<br />
khoán và toàn thị trường.<br />
1.2.3. Nghiệp vụ của công ty chứng khoán<br />
CTCK thực hiện một, một số hoặc toàn bộ các nghiệp vụ: môi giới chứng<br />
khoán, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn và lưu<br />
ký chứng khoán<br />
CTCK chỉ được phép thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng<br />
khoán khi thực hiện nghiệp vụ tự doanh chứng khoán.<br />
Luận văn nghiên cứu các nghiệp vụ trên các khía cạnh: quy trình hoạt<br />
động của nghiệp vụ, sản phẩm của nghiệp vụ.<br />
1.3. Vai trò, yêu vầu và nguyên tắc tổ chức hạch toán kế toán trong quản lý<br />
CTCK<br />
Tổ chức là thành lập mối quan hệ theo một trật tự nhất định giữa các yếu<br />
tố quyết định nội dung của một hệ thống. Tổ chức hạch toán kế toán trong<br />
CTCK là việc tạo ra mối quan hệ qua lại theo một trật tự xác định giữa các yếu<br />
tố quyết định bản chất và chức năng của hạch toán kế toán. Tổ chức hạch toán<br />
kế toán trong CTCK có chức năng tổ chức hệ thống thông tin về tình hình biến<br />
động tài sản và nguồn hình thành tài sản, giám sát tình hình quản lý và sử dụng<br />
tài sản. Trong điều kiện TTCK là thị trường đòi hỏi thông tin kế toán tốc độ thì<br />
tổ chức hạch toán kế toán giữ một vai trò quan trọng. Bởi tổ chức hạch toán kế<br />
toán trong CTCK cung cấp một bộ khung cho bộ phận tài chính trong đơn vị.<br />
<br />
iv<br />
<br />
1.4. Nội dung tổ chức hạch toán kế toán trong công ty chứng khoán<br />
1.4.1. Tổ chức bộ máy kế toán<br />
Tổ chức bộ máy kế toán tạo quan hệ tác nghiệp giữa các cấp của bộ máy<br />
kế toán và bố trí nhân sự kế toán. Vì thế, xây dựng bộ máy kế toán phải dựa trên<br />
cơ sở là khối lượng công tác kế toán phải thực hiện và lao động kế toán trong<br />
đơn vị.<br />
1.4.2. Tổ chức hạch toán kế toán<br />
Luận văn nghiên cứu tổ chức hệ thống chứng từ, tổ chức hệ thống tài<br />
khoản, tổ chức hệ thống sổ, báo cáo kế toán trong CTCK Việt Nam trên cơ sở<br />
lý thuyết.<br />
1.4.3. Tổ chức kiểm tra, kiểm soát hệ thống thông tin kế toán<br />
Có thể nói kiểm tra, kiểm soát hệ thống thông tin kế toán là hoạt động<br />
không thể thiếu trong CTCK. Luận văn đã khái quát hoạt động kiểm tra kiểm<br />
soát thông tin kế toán trong các công ty từ khâu tổ chức chứng từ, hạch toán và<br />
phản ánh nghiệp vụ lên báo cáo tài chính.<br />
1.4.4. Phân tích, xử lý thông tin và sử dụng thông tin kế toán trong quản lý<br />
tại công ty chứng khoán<br />
Hiện nay, công tác phân tích, xử lý thông tin kế toán trong các CTCK<br />
được thực hiện trên cơ sở các số liệu quá khứ. Kế toán trưởng lập các báo cáo<br />
nhanh phản ánh thực trạng quá khứ. Trên cơ sở các báo cáo nhanh nhà quản trị<br />
dự báo tình hình kinh doanh trong những kỳ kế toán tiếp theo.<br />
<br />
v<br />
<br />
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HẠCH TOÁN KẾ TOÁN<br />
TRONG CÁC CÔNG TY CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM<br />
2.1. Tổng quan về các công ty chứng khoán Việt Nam<br />
Trước hết luận văn tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển TTCK Việt<br />
Nam, đặc điểm kinh doanh và kết quả kinh doanh tại hai công ty chứng khoán<br />
chọn nghiên cứu là: Công ty cổ phần chứng khoán Sài gòn đại diện cho các<br />
CTCK cổ phần và CTCK Ngân hàng Công thương Việt Nam đại diện cho các<br />
CTCK trực thuộc ngân hàng thương mại. Sau đó, đi sâu nghiên cứu thực trạng<br />
tổ chức hạch toán kế toán tại hai đơn vị.<br />
2.2. Thực trạng tổ chức hạch toán kế toán trong các CTCK Việt Nam<br />
2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán<br />
Có thể nói, bộ máy kế toán trong các CTCK tương đối cồng kềnh: vừa bố<br />
trí nhân sự thực hiện kế toán giao dịch vừa đảm bảo nhân sự theo dõi chi tiêu<br />
nội bộ.<br />
Các CTCK Việt Nam đều có trụ sở chính hoặc chi nhánh tại Hà Nội và<br />
TP.Hồ Chí Minh, do đó bộ máy kế toán trong các CTCK được tổ chức theo<br />
kiểu phân tán. Kế toán chi nhánh có bộ sổ riêng, cuối kỳ thực hiện chuyển số<br />
liệu về cho trụ sở chính. Kế toán trụ sở chính thực hiện tổng hợp số liệu toàn<br />
công ty và tính doanh thu, lợi nhuận tổng hợp.<br />
Kế toán giao dịch tại hai công ty được bố trí giống nhau, thực hiện<br />
nghiệp vụ nộp tiền, rút tiền, chuyển khoản tiền giữa các tài khoản trong công ty<br />
và ra ngoài công ty khi có yêu cầu của nhà đầu tư trên cơ sở phê duyệt của kế<br />
toán phụ trách giao dịch.<br />
Tại CTCK Ngân hàng Công thương công việc giao dịch khách hàng do 3<br />
kế toán đảm nhiệm, còn tại CTCK Sài Gòn có 6 kế toán viên đảm nhiệm.<br />
<br />