Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện tổ chức kế toán ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh

i<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> <br /> NSNN có vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc phát triển KT-XH,<br /> kinh tế có phát triển thì NSNN mới vững mạnh, NSNN vững mạnh thì mới có<br /> nguồn lực đầu tư phát triển KT-XH. Điều hành NSNN hiệu quả chính là điều<br /> kiện tiên quyết để phát triển KT-XH, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hoạt<br /> động của bộ máy nhà nước.<br /> Để quản lý và điều hành ngân sách hiệu quả thì yêu cầu phải có thông<br /> tin đầy đủ, kịp thời, chính xác về tình hình thu, chi, tồn quỹ ngân sách; đánh<br /> giá, dự báo nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách cho tương lai. Thu thập, xử lý<br /> thông tin, kiểm soát thực hiện chế độ, thu chi ngân sách, quản lý, theo dõi và<br /> tổng hợp báo cáo tình hình thu, chi ngân sách là chức năng của kế toán NSNN.<br /> Việc hoàn thiện tổ chức kế toán NSNN nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý ngày<br /> càng cao và từng bước phù hợp với kế toán công quốc tế là đòi hỏi cấp thiết<br /> đối với công tác quản lý, điều hành ngân sách, là cán bộ công tác trong ngành<br /> tài chính tỉnh Bắc Ninh, thường xuyên phải sử dụng công cụ kế toán NSNN<br /> để xây dựng báo cáo, tham mưu các phương án quản lý, điều hành ngân sách<br /> do vậy học viên chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán ngân sách nhà nước<br /> trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” làm luận văn cao học.<br /> <br /> Chương 1<br /> LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC<br /> <br /> 1.1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC<br /> <br /> 1.1.1. Ngân sách nhà nước<br /> NSNN là một phạm trù kinh tế mang tính lịch sử gắn liền với sự ra đời<br /> của Nhà nước. Nhà nước ra đời tất yếu phải phải có nguồn lực tài chính để<br /> trang trải cho hoạt động bộ máy và thực hiện các chức năng KT-XH.<br /> <br /> ii<br /> <br /> Theo Luật NSNN thì: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu,<br /> chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và<br /> được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ<br /> của Nhà nước”. Thu NSNN bao gồm các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí; các<br /> khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước; các khoản đóng góp của các tổ<br /> chức và cá nhân; các khoản viện trợ; các khoản thu khác theo quy định của pháp<br /> luật. Chi NSNN bao gồm các khoản chi phát triển KT-XH, bảo đảm quốc<br /> phòng, an ninh, bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước; chi trả nợ của Nhà<br /> nước; chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.<br /> 1.1.2. Đặc điểm ngân sách nhà nước<br /> Theo tổ chức ngân sách nhà nước: NSNN bao gồm NSTW và NSĐP,<br /> NSĐP bao gồm Ngân sách cấp tỉnh và ngân sách huyện; trong ngân sách<br /> huyện gồm ngân sách cấp huyện và ngân sách xã.<br /> Theo nguồn hình thành: NSNN gồm các khoản thu trong nước, thu<br /> ngoài nước và thu từ hoạt động đi vay.<br /> Theo nội dung kinh tế: NSNN gồm các hoạt động thu và chi ngân sách.<br /> Theo chu trình ngân sách: Chu trình ngân sách được bắt đầu từ khâu lập<br /> dự toán ngân sách đến chấp hành dự toán và cuối cùng là quyết toán, công khai<br /> ngân sách. Các khâu trong chu trình có sự gắn kết chặt chẽ với nhau.<br /> 1.2. KẾ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC<br /> KẾ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC<br /> <br /> 1.2.1. Kế toán ngân sách nhà nước<br /> Kế toán NSNN có Nhiệm vụ thu thập, xử lý tình hình thu, chi<br /> NSNN; kiểm soát việc chấp hành chế độ quản lý tài chính, chế độ thanh<br /> toán và các chế độ, qui định khác của nhà nước liên quan đến thu, chi<br /> NSNN; Chấp hành chế độ báo cáo kế toán, cung cấp đầy đủ, kịp thời,<br /> chính xác các số liệu, thông tin kế toán phục vụ việc quản lý, điều hành,<br /> quyết toán NSNN.<br /> <br /> iii<br /> <br /> 1.2.2. Vai trò của tổ chức kế toán ngân sách nhà nước<br /> Tổ chức kế toán NSNN có vai trò cung cấp thông tin lập kế hoạch ngân<br /> sách - dự toán ngân sách; điều hành thu, chi ngân sách có hiệu quả; giám<br /> sát chấp hành NSNN; lập báo cáo quyết toán, công khai ngân sách.<br /> 1.3. NỘI DUNG TỔ CHỨC KẾ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC<br /> <br /> 1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán ngân sách nhà nước<br /> - Đối với cơ quan tài chính: thực hiện chức năng kế toán NSNN là bộ<br /> phận Quản lý ngân sách, có trách nhiệm Tổng hợp, lập, trình dự toán NSNN<br /> và phương án phân bổ ngân sách hàng năm, phối hợp lập dự toán, phương án<br /> phân bổ chi đầu tư phát triển; Thẩm định quyết toán thu, chi ngân sách của<br /> các đơn vị sử dụng ngân sách, ngân sách cấp dưới, tổng hợp, trình Chính phủ<br /> để trình Quốc hội (đối với Bộ tài chính), tổng hợp quyết toán NSĐP trình<br /> UBND cùng cấp để trình HĐND cùng cấp phê chuẩn tổng quyết toán NSNN.<br /> - Đối với cơ quan Kho bạc nhà nước: Bộ máy kế toán NSNN trong hệ<br /> thống được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất dưới sự chỉ đạo của<br /> Tổng Giám đốc KBNN. Mỗi đơn vị KBNN là một đơn vị kế toán độc lập;<br /> đơn vị kế toán KBNN cấp dưới chịu sự chỉ đạo, kiểm tra về nghiệp vụ của<br /> đơn vị kế toán KBNN cấp trên, thực hiện chức năng kế toán thu, chi NSNN.<br /> 1.3.2. Tổ chức công tác kế toán ngân sách nhà nước<br /> 1.3.2.1. Về chứng từ kế toán ngân sách nhà nước<br /> Chứng từ kế toán là những giấy tờ và vật mang tin, phản ánh nghiệp vụ<br /> kinh tế, tài chính phát sinh và đã hoàn thành, làm căn cứ ghi sổ kế toán.<br /> Hệ thống chứng từ trong kế toán NSNN có nhiều loại: Theo nội dung<br /> kinh tế có chứng từ thu NSNN, chứng từ chi NSNN, chứng từ thanh toán;<br /> phân loại theo nguồn của chứng từ thì có chứng từ do KBNN lập, chứng từ<br /> do các đối tượng có quan hệ với NSNN chuyển đến; phân loại theo hình thức<br /> thì có chứng từ giấy theo mẫu, chứng từ do các đơn vị được phép phát hành<br /> theo mẫu, chứng từ điện tử.<br /> <br /> iv<br /> <br /> 1.3.2.2. Về tổ chức hệ thống tài khoản kế toán<br /> Tài khoản kế toán là phương pháp kế toán dùng để phân loại và hệ<br /> thống hóa các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh theo nội dung kinh tế.<br /> Tài khoản kế toán phản ánh và kiểm soát thường xuyên, liên tục và có hệ<br /> thống tình hình vận động của các đối tượng kế toán.<br /> Hệ thống tài khoản trong kế toán NSNN gồm các nhóm: Nhóm loại 2 Tạm ứng và cho vay; Nhóm loại 3 - Chi từ nguồn vốn ngân sách nhà nước và các<br /> nguồn vốn khác; Nhóm loại 4 - Cân đối ngân sách và các hoạt động nghiệp vụ<br /> kho bạc nhà nước; Nhóm loại 5 - Vốn bằng tiền; Nhóm loại 6 - Thanh toán;<br /> Nhóm loại 7 - Thu ngân sách nhà nước; Nhóm loại 8 - Nguồn vốn chuyên<br /> dùng; Nhóm loại 9 - Nguồn vốn vay và tiền gửi tiết kiệm.<br /> Tổ hợp tài khoản kế toán là việc kết hợp các đoạn mã tương ứng trong<br /> kế toán đồ để phân loại và hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế.<br /> 1.3.2.3. Về hệ thống sổ kế toán<br /> Sổ kế toán là tài liệu kế toán dùng để ghi chép, hệ thống và lưu trữ toàn<br /> bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh liên quan đến thu, chi NSNN. Sổ<br /> kế toán bao gồm Sổ cái và các Sổ chi tiết.<br /> Sổ cái: dùng để ghi chép các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong<br /> từng kỳ và cả niên độ kế toán theo nội dung nghiệp vụ.<br /> Sổ chi tiết: dùng để ghi chép chi tiết các đối tượng kế toán cần thiết<br /> theo yêu cầu quản lý.<br /> 1.3.2.4. Về báo cáo tài chính và báo cáo quản trị<br /> Báo cáo tài chính NSNN là phương pháp kế toán dùng để tổng hợp, hệ<br /> thống hóa và thuyết minh các chỉ tiêu kinh tế, phản ánh tình hình thu, chi ngân<br /> sách trong một kỳ hoặc một niên độ kế toán. Báo cáo tài chính NSNN gồm 2 loại:<br /> Báo cáo tài chính định kỳ (tháng, quí, năm) và báo cáo quyết toán năm.<br /> Báo cáo kế toán quản trị trong hệ thống KBNN là loại báo cáo phục<br /> vụ cho việc điều hành kịp thời NSNN các cấp.<br /> <br /> v<br /> <br /> 1.3.3. Tổ chức kế toán thu, chi, quyết toán ngân sách nhà nước<br /> 1.3.3.1. Tổ chức kế toán thu ngân sách nhà nước<br /> Toàn bộ các khoản thực thu NSNN được tập trung vào tài khoản điều<br /> tiết NSNN sau đó điều tiết cho từng cấp theo quy định.<br /> Chứng từ được sử dụng trong kế toán thu NSNN chủ yếu là lệnh thu<br /> tiền vào NSNN, giấy nộp tiền vào NSNN, lệnh ghi thu NSNN.<br /> Tài khoản được sử dụng để hạch toán thu NSNN là các tài khoản thuộc<br /> nhóm 7 – Thu ngân sách nhà nước và các tài khoản liên quan, khi phát sinh<br /> các khoản thu NSNN, kế toán hạch toán tập trung vào tài khoản điều tiết, sau<br /> đó điều tiết về từng tài khoản thu NSNN của các cấp ngân sách.<br /> Sổ kế toán dùng trong kế toán thu NSNN gồm sổ cái tài khoản thu NSNN<br /> các cấp, sổ chi tiết thu NSNN mở cho từng loại đối tượng có nghĩa vụ nộp NSNN,<br /> ngoài ra còn sử dụng các loai bảng kê như bảng kê giấy nộp tiền vào NSNN.<br /> Báo cáo trong kế toán thu NSNN là báo cáo tình hình thu NSNN trên<br /> địa bàn (tháng, quý, năm), báo cáo thu NSNN theo MLNS, báo cáo thu và<br /> vay của NSNN theo niên độ và các báo cáo quản trị theo yêu cầu quản lý.<br /> 1.3.3.2. Tổ chức kế toán chi ngân sách nhà nước<br /> Tổ chức kế toán chi NSNN được thực hiện tuỳ theo hình thức cấp phát<br /> ngân sách ứng với mỗi trường hợp cụ thể:<br /> - Về chứng từ kế toán gồm: “Lệnh chi tiền”; giấy rút kinh phí bằng tiền<br /> mặt và rút kinh phí bằng chuyển khoản; thông báo hạn mức kinh phí …<br /> - Tài khoản sử dụng là các tài khoản thuộc nhóm 3 – “Chi từ nguồn<br /> vốn ngân sách và các nguồn vốn khác” và các tài khoản liên quan.<br /> Sổ kế toán gồm sổ cái tài khoản chi ngân sách các cấp, sổ chi tiết chi<br /> ngân sách mở cho từng loại đối tượng có quan hệ với ngân sách.<br /> Báo cáo trong kế toán chi ngân sách là báo cáo tình hình chi ngân sách<br /> (tháng, quý, năm), báo cáo chi ngân sách theo MLNS, báo cáo chi ngân sách<br /> theo các loại nguồn vốn và các báo cáo quản trị theo yêu cầu quản lý.<br /> <br />