Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam

1<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Dệt may được coi là một trong những ngành trọng điểm của nền công nghiệp<br /> Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong đó các DN<br /> may đóng vai trò chủ lực. Theo số liệu từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam, kim ngạch<br /> xuất khẩu năm 2012 đối với hàng dệt may và xơ sợi dệt các loại đạt 17,2 tỷ<br /> USD, tăng 8,5% so với 2011 và mục tiêu đến năm 2015 kim ngạch xuất khẩu đạt<br /> 19 tỷ USD thu hút trên 2.500.000 lao động, năm 2020 đạt từ 25-27 tỷ USD. Với<br /> vai trò quan trọng và to lớn của ngành dệt may đối với nền kinh tế của đất nước<br /> như vậy thì việc bảo đảm cho các doanh nghiệp dệt may tăng trưởng và phát triển<br /> bền vững trong hoàn cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều biến động là hết sức cần<br /> thiết, nhất là khi toàn thế giới đang lâm vào cuộc khủng hoảng và suy thoái kinh tế<br /> như hiện nay.<br /> Các DN may Việt nam hiện nay vẫn chủ yếu là sản xuất theo quy cách và<br /> thiết kế của khách hàng và trong nhiều trường hợp sử dụng nguyên phụ liệu do<br /> người mua chỉ định. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu lớn nhưng doanh thu thực tế từ<br /> các hoạt động này là rất thấp dẫn đến lợi nhuận thấp, thậm chí một số doanh<br /> nghiệp còn có lợi nhuận âm.Bên cạnh đó, từ khi gia nhập WTO, ngành dệt may<br /> đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, phải cạnh tranh ngang bằng với các<br /> cường quốc xuất khẩu lớn như Trung Quốc, Ấn Độ (cạnh tranh về giá cả) và Hàn<br /> Quốc, Nhật Bản (cạnh tranh về mẫu mã, thiết kế). Áp lực cạnh tranh này buộc các<br /> DN may Việt nam phải có chiến lược phát triển, quản lý tốt chi phí giảm giá thành<br /> sản xuất, đầu tư vào máy móc thiết bị nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả<br /> sản xuất kinh doanh. Trong bối cảnh đó, nhu cầu thông tin kế toán quản trị của<br /> nhà quản trị là rất lớn, đặc biệt hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí luôn giữ<br /> vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp, nó<br /> bao gồm việc cung cấp và phân tích thông tin chi phí để ra quyết định đầu tư, cung<br /> cấp thông tin để hỗ trợ cho việc sản xuất các sản phẩm với chi phí thấp, đảm bảo<br /> chất lượng sản phẩm, giao hàng đúng thời gian quy định. Tuy nhiên, hệ thống kế<br /> toán chi phí trong các doanh nghiệp nói chung và trong các doanh nghiệp may nói<br /> riêng mới chỉ tập trung vào việc thiết lập thông tin kế toán tài chính phục vụ cho<br /> việc lập báo cáo tài chính, chưa chú trọng đến việc cung cấp thông tin phục vụ cho<br /> quản trị doanh nghiệp.<br /> Hiện nay, công tác tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí tại các<br /> doanh nghiệp may đang gặp nhiều khó khăn, khả năng phối hợp giữa các bộ<br /> <br /> 2<br /> <br /> phận, hệ thống trong doanh nghiệp để tổ chức thu thập đầy đủ dữ liệu đầu vào,<br /> xử lý và cung cấp thông tin chi phí còn nhiều hạn chế. Với hệ thống kế toán<br /> quản trị chi phí như hiện nay, các doanh nghiệp may sẽ khó có thể đứng vững<br /> trong môi trường cạnh tranh khu vực và thế giới. Để tổ chức được hệ thống<br /> thông tin kế toán quản trị chi phí nhằm đáp ứng tốt nhất cho yêu cầu quản trị<br /> doanh nghiệp luôn là công việc phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía như: từ<br /> nhu cầu thông tin kế toán quản trị chi phí của các nhà quản trị, việc phối hợp<br /> giữa các bộ phận trong doanh nghiệp đến việc tổ chức bộ máy kế toán và các<br /> phần hành công việc kế toán quản trị chi phí để đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông<br /> tin về chi phí cho quản trị doanh nghiệp của các nhà quản lý các cấp trong<br /> doanh nghiệp.<br /> Do vậy, việc nghiên cứu đặc điểm và nội dung của hệ thống thông tin kế<br /> toán quản trị chi phí trên cơ sở đó tổ chức được hệ thống thông tin này trong<br /> các doanh nghiệp may Việt Nam là việc làm rất cần thiết trong giai đoạn hiện<br /> nay. Xuất phát từ những lý do nêu trên, luận án nghiên cứu đề tài “Tổ chức hệ<br /> thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam”<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí là một công cụ hữu ích giúp các nhà<br /> quản trị doanh nghiệp kiểm soát chi phí. Mục tiêu nghiên cứu của luận án là nghiên<br /> cứu thực trạng HTTT KTQT chi phí đã được tổ chức ở các doanh nghiệp may Việt<br /> Nam như thế nào? Từ đó đề xuất giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản<br /> trị chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm khai thác lợi ích của hệ thống thông<br /> tin kế toán quản trị chi phí đối với công tác quản trị doanh nghiệp.<br /> 3. Câu hỏi nghiên cứu<br /> Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của luận án, luận án cần phân tích các vấn đề<br /> liên quan đến HTTT KTQT chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm trả lời các<br /> câu hỏi sau:<br /> 1. Nhu cầu thông tin kế toán quản trị nói chung và thông tin kế toán quản trị<br /> chi phí của nhà quản trị trong doanh nghiệp may Việt Nam và mức độ thỏa mãn của<br /> họ đối với thông tin do kế toán chi phí cung cấp hiện nay như thế nào?<br /> 2. Có những nhân tố nào ảnh hưởng tới HTTT KTQT chi phí trong các doanh<br /> nghiệp may?<br /> 3. Việc tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh<br /> nghiệp may đang thực hiện ở mức độ như thế nào?<br /> 4. Từ kết quả đánh giá thực trạng tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị<br /> <br /> 3<br /> <br /> chi phí trong các doanh nghiệp may đưa ra những giải pháp nào để có thể tổ chức<br /> hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm khai<br /> thác lợi ích của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí đối với công tác quản trị<br /> doanh nghiệp?<br /> 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu:<br /> Luận án nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các<br /> doanh nghiệp may Việt Nam<br /> 4.2. Phạm vi nghiên cứu:<br /> Hiện nay, tỷ lệ các DN may có quy mô nhỏ chiếm chưa đến 20% về số<br /> lượng các DN may Việt Nam, và HTTT KTQT chi phí cũng rất khó thực hiện<br /> tại các DN nhỏ do đòi hỏi về khả năng đầu tư tài chính, nguồn nhân lực. Vì vậy,<br /> phạm vi nghiên cứu được thực hiện tại các doanh nghiệp may có quy mô lớn và<br /> quy mô vừa.<br /> 5. Những đóng góp của luận án và đề xuất các nghiên cứu tiếp theo<br /> Luận án có đóng góp cả về tính lý luận và tính thực tiễn. Về mặt lý luận,<br /> dựa trên cơ sở lý thuyết về hệ thống thông tin quản trị doanh nghiệp, luận án đã<br /> nghiên cứu đồng bộ cả ba nội dung của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi<br /> phí là hệ thống thông tin dự toán chi phí, hệ thống thông tin chi phí thực hiện và<br /> hệ thống thông tin kiểm soát chi phí nhằm đưa ra một mối liên hệ mật thiết về<br /> thông tin trong kiểm soát chi phí đó là thông tin quá khứ, hiện tại và tương lai.<br /> Từ đó có thể khẳng định vai trò của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí<br /> trong việc ra quyết định của nhà quản trị để trả lời câu hỏi có tồn tại mối quan<br /> hệ giữa HTTT kế toán quản trị chi phí và hiệu quả công tác quản trị doanh<br /> nghiệp hay không? Nghiên cứu được thực hiện trong các DN may Việt Nam<br /> nhưng hoàn toàn có thể áp dụng cho các ngành sản xuất công nghiệp khác như<br /> sản xuất thuốc lá, xi măng, bia,...<br /> Về mặt thực tiễn, luận án đã chỉ ra một vấn đề mà các DN may đang gặp<br /> phải hiện nay là làm thế nào đạt mục tiêu kiểm soát chi phí, hạ giá thành sản<br /> phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh khi hội nhập. Luận án đã góp phần làm<br /> sáng tỏ việc các nhà quản trị DN may cần phải biết cách phân loại tính toán chi<br /> phí kinh doanh một cách chính xác, cần phải có thông tin về chi phí không phải<br /> chỉ ở phạm vi toàn doanh nghiệp mà từng khâu, từng bộ phận, cá nhân tham gia<br /> vào quá trình SXKD để có thể kiểm soát được chi phí. Luận án đã chỉ ra để tổ<br /> chức tốt hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí, các giải pháp cho doanh<br /> <br /> 4<br /> <br /> nghiệp may cần có sự đồng bộ, thống nhất xuyên suốt từ các giải pháp về<br /> HTTT dự toán chi phí đến các giải pháp về HTTT kiểm soát chi phí và ra quyết<br /> định kinh doanh. Qua đó đề xuất các giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế<br /> toán quản trị chi phí khá cụ thể để các DN may có thể ứng dụng vào thực tiễn<br /> quản trị chi phí của doanh nghiệp.<br /> 6. Kết cấu của luận án<br /> Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận án được kết cấu thành 4 chương:<br /> Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu<br /> của luận án<br /> Chương 2: Cơ sở lý luận về tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi<br /> phí trong các doanh nghiệp sản xuất<br /> Chương 3: Thực trạng tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí<br /> trong các doanh nghiệp may Việt Nam<br /> Chương 4: Giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí<br /> trong các doanh nghiệp may Việt Nam<br /> <br /> 5<br /> <br /> CHƢƠNG 1<br /> TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN<br /> 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài<br /> Luận án đã trình bày các nghiên cứu của các tác giả khác nhau có liên quan<br /> đến tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí. Theo Laudon J.P (2003), HTTT kế<br /> toán được xác định như một tổng thể gồm con người, thiết bị (phần cứng), các<br /> chương trình máy tính (phần mềm), dữ liệu được lưu trữ và các phương án tổ<br /> chức dữ liệu, mạng kết nối và quá trình thiết lập thông tin về tình hình phân bổ<br /> và sử dụng nguồn lực, về tình hình kinh doanh cho người sử dụng. Chang<br /> (2001) khẳng định HTTT kế toán đóng vai trò then chốt trong hiệu quả tổ chức<br /> quản trị doanh nghiệp, đặc biệt trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Nghiên<br /> cứu “Vai trò của thông tin kế toán trong quá trình ra quyết định ở các doanh<br /> nghiệp sản xuất sữa CHLB Đức” của Eva, Heidhues & Chris Patel (2008) cho<br /> rằng sự phát triển của lý thuyết quản trị chi phí, cộng với sự hỗ trợ của công<br /> nghệ thông tin sẽ là công cụ tốt nhất trong công tác quản trị doanh nghiệp.<br /> Nghiên cứu cho rằng các nhà quản trị doanh nghiệp cần phải được thuyết phục<br /> về tác dụng của HTTT kế toán chi phí trong quá trình ra quyết định. Tuy nhiên,<br /> nghiên cứu chưa làm rõ được mối quan hệ giữa nhu cầu của nhà quản trị doanh<br /> nghiệp với thông tin KTQT chi phí. Vấn đề này cần phải được nghiên cứu sâu<br /> hơn vì đó là nền tảng thiết lập HTTT KTQT chi phí.<br /> Các tác giả Barfield, Raiborn & Kinney (1998) trong tài liệu Cost<br /> Accounting: Traditions and Innovations cho rằng hệ thống thông tin kế toán chi<br /> phí sẽ thiên về việc cung cấp thông tin cho quản trị nội bộ. Kế toán chi phí có<br /> chức năng phân tích về tình hình chi phí và khả năng sinh lời của các dự án, quá<br /> trình hoặc sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Theo đó, hệ thống<br /> thông tin kế toán quản trị chi phí bao gồm 2 bước: Bước 1: thu thập các thông<br /> tin về chi phí thông qua phân loại dựa vào bản chất như chi phí nguyên vật liệu,<br /> chi phí về lao động,... Bước 2: truy nguyên và phân bổ lại chi phí vào một hay<br /> nhiều đối tượng tạo phí như các hoạt động, các phòng ban, khách hàng hay các<br /> sản phẩm. Thông qua 2 bước này nhà quản lý mới có thể có đầy đủ thông tin<br /> nắm bắt được chính xác đối tượng chi phí, biết được cụ thể bộ phận, khâu nào<br /> gây lỗ hoặc không sinh lãi. Tuy vậy, nghiên cứu chưa đề cập đến khía cạnh tổ<br /> chức HTTT KTQT chi phí như cách thức thiết lập cơ sở dữ liệu, các phương<br /> pháp thiết lập thông tin và hệ thống báo cáo cung cấp thông tin KTQT chi phí.<br /> <br />