Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Xây dựng mô hình chọn mẫu kiểm toán áp dụng cho các công ty kiểm toán Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br /> -----------------<br /> <br /> NGUYỄN VĂN THẮNG<br /> <br /> XÂY DỰNG MÔ HÌNH CHỌN MẪU KIỂM<br /> TOÁN ÁP DỤNG CHO CÁC CÔNG TY<br /> KIỂM TOÁN VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Kế toán, Kiểm toán và Phân tích<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ<br /> <br /> Hà Nội – 2009<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> <br /> I. Tính cấp thiết của Đề tài<br /> Hệ thống Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam đã đưa ra các tiêu chuẩn<br /> định tính đối với việc áp dụng các phương pháp chọn mẫu kiểm toán, tuy<br /> nhiên chưa đề cập hoặc hướng dẫn về việc lượng hóa mối quan hệ giữa rủi ro<br /> kiểm toán, mức độ trọng yếu với phạm vi các thủ tục kiểm toán cũng như mối<br /> quan hệ giữa rủi ro kiểm toán với các đánh giá, ước tính về sai phạm kiểm<br /> toán. Vì vậy, các công ty kiểm toán Việt Nam gặp vô số khó khăn trong việc<br /> giải quyết mối quan hệ giữa chất lượng và hiệu quả của cuộc kiểm toán.<br /> Trong rất nhiều trường hợp, các công ty kiểm toán Việt Nam thường lựa chọn<br /> phương pháp kiểm toán dựa nhiều vào kinh nghiệm nên không thể đảm bảo<br /> chất lượng kiểm toán. Trong các trường hợp khác, các công ty kiểm toán Việt<br /> Nam thường lựa chọn kiểm tra 100% các phần tử làm cho cuộc kiểm toán trở<br /> nên không có hiệu quả về kinh tế. Nguyên nhân của vấn đề được xác định là<br /> do giới hạn về trình độ và các nguồn lực khác đã cản trở các công ty kiểm<br /> toán nhỏ phát triển các mô hình chọn mẫu kiểm toán phù hợp.<br /> Việc lựa chọn và phát triển một mô hình chọn mẫu kiểm toán phù hợp<br /> với trình độ phát triển của kiểm toán Việt Nam là một nhu cầu bức thiết đối<br /> với các công ty kiểm toán nhỏ ở Việt Nam. Xuất phát từ thực tế trên, Tác giả<br /> chọn Đề tài “Xây dựng mô hình chọn mẫu kiểm toán áp dụng cho các<br /> công ty kiểm toán Việt Nam” làm Đề tài Luận văn thạc sĩ của mình.<br /> II. Mục đích nghiên cứu<br /> Luận văn hướng đến phát triển một mô hình chọn mẫu kiểm toán có<br /> tính khả thi trong điều kiện của công ty kiểm toán nhỏ nhưng đồng thời vẫn<br /> đảm bảo tuân thủ yêu cầu của Hệ thống Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam.<br /> <br /> ii<br /> <br /> III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là mô hình chọn mẫu kiểm toán có<br /> tính hệ thống và tính thực tiễn.<br /> Phạm vi của Luận văn được giới hạn trong các vấn đề kiểm toán báo<br /> cáo tài chính do các công ty kiểm toán độc lập Việt Nam thực hiện.<br /> IV. Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp suy luận toán học được sử dụng kết hợp với phương pháp<br /> mô hình hóa. Ngoài ra trong thu thập tài liệu, Tác giả sử dụng phương pháp<br /> phỏng vấn, điều tra để khảo sát thực tiễn áp dụng chọn mẫu kiểm toán ở 10<br /> công ty kiểm toán độc lập.<br /> V. Những đóng góp của Luận văn<br /> Một là, Tổng kết các yêu cầu về mặt lý luận trong việc xây dựng mô<br /> hình chọn mẫu kiểm toán;<br /> Hai là, Đánh giá thực trạng và phân tích việc xây dựng và áp dụng mô<br /> hình chọn mẫu kiểm toán tại các công ty kiểm toán Việt Nam được chọn mẫu<br /> nghiên cứu;<br /> Ba là, Xây dựng mô hình chọn mẫu kiểm toán để các công ty kiểm toán<br /> độc lập Việt Nam tham khảo và vận dụng vào thực tiễn kiểm toán.<br /> VI. Bố cục của Luận văn<br /> Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, Luận văn gồm 3 chương<br /> Chương 1. Lý luận chung về mô hình chọn mẫu kiểm toán trong kiểm<br /> toán độc lập báo cáo tài chính;<br /> Chương 2. Thực trạng xây dựng và áp dụng mô hình chọn mẫu kiểm<br /> toán tại các công ty kiểm toán Việt Nam;<br /> Chương 3. Phương hướng và giải pháp xây dựng mô hình chọn mẫu<br /> kiểm toán cho các công ty kiểm toán Việt Nam.<br /> <br /> iii<br /> <br /> CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÔ HÌNH CHỌN MẪU KIỂM<br /> TOÁN TRONG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP BÁO CÁO TÀI CHÍNH<br /> 1.1 Cơ sở lý luận của mô hình chọn mẫu kiểm toán trong kiểm toán độc<br /> lập báo cáo tài chính<br /> 1.1.1 Hoạt động kiểm toán độc lập báo cáo tài chính với chọn mẫu kiểm<br /> toán<br /> Kiểm toán độc lập báo cáo tài chính là quá trình mà trong đó kiểm toán<br /> viên thu thập và đánh giá các bằng chứng về tính trung thực, hợp lý của các<br /> báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính được coi là trung thực, hợp lý khi không<br /> chứa đựng các sai phạm trọng yếu. Trọng yếu là khái niệm chỉ rõ tầm cỡ và<br /> tính hệ trọng thông tin trên báo cáo tài chính. Khái niệm trọng yếu bao hàm<br /> hai mặt quy mô hay tầm cỡ (mặt lượng) và tính hệ trọng (mặt chất) của thông<br /> tin.<br /> Chọn mẫu kiểm toán là phương pháp kiểm toán trong đó áp dụng các<br /> thủ tục kiểm toán trên số phần từ ít hơn 100% tổng số phần tử của đối tượng<br /> kiểm toán.<br /> 1.1.2 Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 530- “Lấy mẫu kiểm toán và các<br /> thủ tục lựa chọn khác” (VAS 530)<br /> VAS 530 đưa ra các hướng dẫn có tính chất định tính đối với việc áp<br /> dụng chọn mẫu kiểm toán, bao gồm các vấn đề (i) chọn mẫu kiểm toán có thể<br /> áp dụng cho các thử nghiệm kiểm soát cũng như các thử nghiệm cơ bản; (ii)<br /> rủi ro chọn mẫu và rủi ro ngoài chọn mẫu có thể ảnh hưởng tới rủi ro kiểm<br /> toán; (iii) rủi ro chọn mẫu có thể giảm được bằng cách tăng quy mô mẫu; (iv)<br /> kiểm toán viên phải đảm bảo tính phù hợp và đầy đủ của tổng thể; (v) kiểm<br /> toán viên phải xác định quy mô mẫu trên cơ sở đánh giá về rủi ro và mức độ<br /> <br /> iv<br /> <br /> trọng yếu; và (vi) kiểm toán viên phải xem xét và đánh giá kết quả kiểm tra<br /> mẫu.<br /> 1.1.3 Mô hình rủi ro kiểm toán cơ bản<br /> Mô hình rủi ro kiểm toán cơ bản được minh họa bởi công thức:<br /> <br /> AR IR*CR* DR<br /> <br /> (1.1)<br /> <br /> Trong đó : AR là rủi ro kiểm toán; IR là rủi ro tiềm tàng; CR là rủi ro<br /> kiểm soát; DR là rủi ro phát hiện.<br /> Hạn chế quan trọng của mô hình rủi ro kiểm toán cơ bản là không định<br /> lượng được mối quan hệ giữa trọng yếu, rủi ro và quy mô của các thử nghiệm.<br /> 1.2 Cơ sở toán học của mô hình chọn mẫu kiểm toán<br /> 1.2.1 Mô hình toán học về sai phạm kiểm toán<br /> Một khoản mục báo cáo tài chính là một tổng thể các phần tử riêng biệt.<br /> Tổng sai lệch của một khoản mục báo cáo tài chính theo công thức:<br /> N<br /> <br /> N<br /> <br /> N<br /> <br /> D  B  A   (bi  ai )   d i   ti bi<br /> i 1<br /> <br /> i 1<br /> <br /> (1.2)<br /> <br /> i 1<br /> <br /> B<br /> <br /> là giá trị sổ sách của khoản mục<br /> <br /> ai là giá trị kiểm toán của phần tử thứ i<br /> <br /> A<br /> <br /> là giá trị kiểm toán của khoản mục<br /> <br /> di là số tiền sai lệch của phần từ thứ i<br /> <br /> D<br /> <br /> là tổng số tiền sai phạm<br /> <br /> ti<br /> <br /> bi<br /> <br /> là giá trị sổ sách của phần tử thứ i<br /> <br /> N là tổng số lượng các phần tử của tổng thể<br /> <br /> là tỷ lệ sai lệch của phần từ thứ i<br /> <br /> Số tiền sai lệch d của một phần tử có thể được mô hình hóa như sau:<br /> <br /> bz với xác suất p<br /> d <br />  0 với xác suất (1-p)<br /> Với p là tần suất sai phạm, bằng (=) tỷ lệ giữa tổng số lượng các sai<br /> phạm và tổng số lượng các phần tử của tổng thể; z  0 là biến ngẫu<br /> nhiên đại diện cho tỷ lệ sai lệch của sai phạm.<br /> <br />