Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật hành chính: Chế định quyền con người trong hiến pháp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ NỘI VỤ<br /> <br /> HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA<br /> <br /> ĐẶNG THỊ TRANG<br /> <br /> CHẾ ĐỊNH QUYỀN CON NGƯỜI TRONG<br /> HIẾN PHÁP VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính<br /> Mã số: 60 38 01 02<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH<br /> <br /> HÀ NỘI – NĂM 2017<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA<br /> Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Hùng Hải<br /> (Ghi rõ họ tên, chức danh khoa học, học vị)<br /> <br /> Phản biện 1:……………………………………………………………….<br /> ………………………………………………………………..<br /> Phản biện 2:……………………………………………………………….<br /> ………………………………………………………………..<br /> Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành<br /> chính Quốc gia<br /> Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ,<br /> Học viện Hành chính Quốc gia<br /> Số:… - Đường…………… - Quận……………… - TP………………<br /> Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 201...<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia<br /> <br /> hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia<br /> <br /> ̉<br /> MƠ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiế t của đề tài luâ ̣n văn<br /> Quyề n con người là yế u tố cơ bản, ta ̣o nên nề n tảng của mô ̣t xa ̃ hô ̣i dân chủ, văn minh.<br /> Tư tưởng về quyề n con người (nhân quyề n) đa ̃ hinh thành rấ t sớm trong lich sử nhân loa ̣i;<br /> ̣<br /> ̀<br /> nhưng không phải trong bấ t cứ hinh thái kinh tế - xa ̃ hô ̣i nào, trong bấ t cứ kiể u nhà nước nào nó<br /> ̀<br /> cung được thừa nhâ ̣n mô ̣t cách đầ y đủ. Vì thế , quyề n con người là mô ̣t pha ̣m trù lich sử và là<br /> ̣<br /> ̃<br /> kế t quả của cuô ̣c đấ u tranh không ngừng của toàn nhân loa ̣i, vươn tới những lý tưởng, giải<br /> phóng hoàn toàn con người nhằ m xây dựng mô ̣t xa ̃ hô ̣i thâ ̣t sự công bằ ng, dân chủ.<br /> Giai cấ p tư sản khi tiế n hành cách ma ̣ng tư sản đa ̃ coi quyề n con người như mô ̣t vũ khí<br /> của minh để tranh giành quyề n lực với giai cấ p phong kiế n và để tâ ̣p hợp các lực lượng xa ̃<br /> ̀<br /> hô ̣i; do đó, từ thế kỷ XVIII, vấ n đề nhân quyề n đa ̃ được giai cấ p tư sản đề câ ̣p đế n như Tuyên<br /> ngôn đô ̣c lâ ̣p của Hợp chủng quố c Hoa Kỳ năm 1776, Tuyên ngôn Nhân quyề n và Dân quyề n<br /> của Pháp năm 1789.<br /> Sau khi chiế n tranh thế giới thứ II kế t thúc, vấ n đề nhân quyề n đa ̃ trở thành mố i quan<br /> tâm của cả nhà nước xa ̃ hô ̣i chủ nghia và nhà nước tư bản chủ nghia nên ngay từ khi tổ chức<br /> ̃<br /> ̃<br /> Liên Hiệp Quố c ra đời, vấ n đề cơ bản, đầ u tiên của tổ chức này đó là vấ n đề nhân quyề n.<br /> Quyền con người đa ̃ trở thành vấ n đề quan tro ̣ng, thường xuyên được đề câ ̣p đế n trong các<br /> quan hê ̣ quố c tế . Liên Hiệp Quố c đa ̃ ban hành hàng loa ̣t các văn kiê ̣n khẳ ng đinh các quyề n và<br /> ̣<br /> tự do của tấ t cả mo ̣i người. Đă ̣c biê ̣t là Hiế n chương Liên Hiệp Quố c năm 1945 và Tuyên<br /> ngôn toàn thế giới về quyề n con người năm 1948, vấ n đề nhân quyề n đa ̃ chuyể n sang mô ̣t<br /> bước ngoa ̣t mới trong lich sử nhân loa ̣i, trở thành mô ̣t quan hê ̣ cơ bản được điề u chinh bằ ng<br /> ̣<br /> ̉<br /> pháp luâ ̣t quố c tế . Đế n nay, quyề n con người đa ̃ được khẳ ng đinh và ghi nhâ ̣n trong Hiế n pháp<br /> ̣<br /> của nhiề u quố c gia trên thế giới.<br /> Có thể nói, quyề n con người là thành tựu chung của cả loài người, là kế t tinh của nề n<br /> văn minh nhân loa ̣i. Lich sử loài người cho thấ y tri thức về quyề n con người có ý nghia quan<br /> ̣<br /> ̃<br /> tro ̣ng cho sự phát triể n và tiế n bô ̣ của các xa ̃ hô ̣i cung như là tiề n đề cho sự phát triể n đầ y đủ<br /> ̃<br /> ̉<br /> về nhân cách và năng lực của mỗi cá nhân, Ơ pha ̣m vi rô ̣ng hơn, tri thức về quyề n con người<br /> là tiề n đề cho hòa binh và thinh vượng của nhân loa ̣i.<br /> ̣<br /> ̀<br /> ̉<br /> Ơ Viê ̣t Nam, tư tưởng về quyề n con người gắ n liề n với cuô ̣c cách ma ̣ng giải phóng<br /> dân tô ̣c. Kể từ khi giành đô ̣c lâ ̣p dân tô ̣c năm 1945, Đảng và Nhà nước ta luôn tôn tro ̣ng<br /> quyề n con người. Tuyên ngôn đô ̣c lâ ̣p của nước Viê ̣t Nam Dân chủ Cô ̣ng hòa do Chủ tich Hồ<br /> ̣<br /> Chí Minh đo ̣c ta ̣i quảng trưởng Ba Đinh, Hà Nô ̣i ngày 02/9/1945 được coi là mô ̣t văn kiê ̣n có<br /> ̀<br /> tinh lich sử trên phương diê ̣n quố c tế về quyề n con người. Trên cơ sở đó, quyề n con người đa ̃<br /> ̣<br /> ́<br /> được ghi nhâ ̣n trong Hiế n pháp nước ta: Hiế n pháp năm 1946, Hiế n pháp năm 1959, Hiế n<br /> pháp năm 1980, Hiế n pháp năm 1992 (sửa đổ i, bổ sung năm 2001) và Hiế n pháp năm 2013.<br /> Đă ̣c biê ̣t, với quy đinh của Hiế n pháp năm 2013 về quyề n con người đa ̃ ta ̣o bước tiế n quan<br /> ̣<br /> tro ̣ng về mă ̣t pháp lý cho viê ̣c thực hiê ̣n quyề n con ngưới trên thực tế . Có thể nhâ ̣n thấ y, cùng<br /> <br /> 1<br /> <br /> với sự phát triể n của đấ t nước, những quan điể m và quy đinh của pháp luâ ̣t về quyề n con<br /> ̣<br /> người ở nước ta cung dầ n có nhữ ng thay đổ i, tiế n bô ̣ hơn.<br /> ̃<br /> Để nhin nhâ ̣n mô ̣t cách tổ ng quan quá trinh phát triể n của chế đinh quyề n con người<br /> ̣<br /> ̀<br /> ̀<br /> trong Hiế n pháp Viê ̣t Nam, đánh giá những thành tựu và ha ̣n chế về vấ n đề quyề n con người<br /> qua các bản Hiế n pháp, trong đó tâ ̣p trung vào Hiế n pháp hiê ̣n hành năm 2013, tác giả lựa<br /> cho ̣n đề tài: “Chế đi ̣nh quyền con người trong Hiế n pháp Viê ̣t Nam” làm luâ ̣n văn tha ̣c sỹ<br /> chuyên ngành Luâ ̣t Hiế n pháp và luâ ̣t Hành chinh của minh.<br /> ́<br /> ̀<br /> 2. Tinh hinh nghiên cưu liên quan đế n đề tài luâ ̣n văn<br /> ̀<br /> ̀<br /> ́<br /> Quyề n con người đa ̃ được Liên Hiệp Quố c, các nhà khoa ho ̣c pháp lý trong nước và<br /> thế giới quan tâm nghiên cứu. Vì thế , thời gian qua, ở nước ta có rấ t nhiề u các công trinh<br /> ̀<br /> nghiên cứu về quyề n con người.<br /> + Các bài viết như: Vũ Công Giao-Lê Thi ̣ Thúy Hương (2014), Nguyên tắ c giới hạn<br /> quyề n con người, quyề n công dân trong Hiế n pháp năm 2013, trong cuố n “Binh luâ ̣n Khoa<br /> ̀<br /> ho ̣c Hiế n pháp nước CHXHCN Viê ̣t Nam năm 2013” của Viê ̣n Chinh sách công và pháp luâ ̣t,<br /> ́<br /> Nxb Lao đô ̣ng-Xa ̃ hô ̣i; Nguyễn Trung Tin (2009), “Quyề n con người và nhà nước pháp<br /> ́<br /> quyề n”, Quyề n con người-tiế p câ ̣n đa ngành và liên ngành khoa ho ̣c xa ̃ hô ̣i; Vũ Công Giao<br /> (2011), Báo báo tổ ng quan đề tài nghiên cưu khoa học: Quyề n con người trong Hiế n pháp<br /> ́<br /> Viê ̣t Nam và một số nước trên thế giới, Khoa Luâ ̣t, ĐHQG Hà Nô ̣i; Các nguyên tắc của chế<br /> định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong Hiến pháp sửa đổi của<br /> PGS.TS Phạm Hữu Nghị, đăng trên tạp chí Nhà nước và Pháp luật năm 2013; Quyền con<br /> người, quyền công dân trong Hiến pháp năm 2013 của PGS.TS. Nguyễn Thanh Tuấn đăng<br /> trên Tạp chí Cộng sản năm 2013; Vũ Công Giao (2014), Chế định quyền con người, quyền<br /> công dân trong Hiến pháp năm 2013, trong cuốn “Bình luận Khoa học Hiến pháp nước<br /> CHXHCN Việt Nam năm 2013” của Viện Chính sách công và Pháp luật, NXB Lao động –<br /> Xã hội;…<br /> + Luận văn thạc sỹ của Giáp Mạnh Huy (2008) về đề tài “Bảo đảm pháp lý về quyề n<br /> con ngườ i ở Viê ̣t Nam hiê ̣n nay”; luâ ̣n án tiế n sỹ luâ ̣t ho ̣c của Đă ̣ng Công Cương (2013) về đề<br /> tài “Vai trò của Tòa án trong viê ̣c bảo vê ̣ quyề n con người ở Viê ̣t Nam hiê ̣n nay”;luâ ̣n văn<br /> tha ̣c sỹ luâ ̣t ho ̣c của Trương Thi ̣Dung (2014) về đề tài “Vai trò của tư pháp trong viê ̣c bảo vê ̣<br /> quyề n con người ở Viê ̣t Nam”;luâ ̣n văn tha ̣c sỹ luâ ̣t ho ̣c của Trầ n Thi ̣ Phương Hảo(2014) về<br /> đề tài “Một số vấ n đề lý luận và thực tiễn về bảo vê ̣ các quyề n con người bằ ng pháp luật hình<br /> sự Viê ̣t Nam”; luâ ̣n văn tha ̣c sỹ chuyên ngành pháp luâ ̣t về quyề n con người của Nguyễn<br /> Ma ̣nh Hùng (2014)về đề tài “Vai trò của Quố c hội trong viê ̣c bảo vê ̣ và thúc đẩy quyề n con<br /> người ở Viê ̣t Nam”; luâ ̣n văn tha ̣c sỹ chuyên ngành pháp luâ ̣t về quyề n con người của Hoàng<br /> Lan Anh (2014)về đề tài “Bảo đảm quyề n con người trong Hiế n pháp Viê ̣t Nam”; luâ ̣n văn<br /> tha ̣c sỹ chuyên ngành pháp luâ ̣t về quyề n con người của Nguyễn Thùy Dương(2014) về đề<br /> tài“Chế đi ̣nh quyề n con người, quyề n công dân trong Hiế n pháp Viê ̣t Nam”.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Những công trình nêu trên đã cung cấp một lượng tri thức, thông tin khá lớn về vấ n đề<br /> quyền con người trong các bản Hiến pháp của Việt Nam. Mặc dù vậy, chưa có công trình nào<br /> nêu trên phân tích một cách toàn diện những tiến bộ, hạn chế và cơ chế bảo đảm thực thi<br /> những quy đinh về quyền con người trong các bản Hiến pháp, từ Hiến pháp năm 1946 đến<br /> ̣<br /> Hiến pháp năm 2013. Vì vậy, việc nghiên cứu về vấ n đề này có ý nghĩa lý luận, thực tiễn.<br /> 3. Mu ̣c đích và nhiê ̣m vu ̣ của luâ ̣n văn<br /> 3.1. Mục đí ch<br /> Mu ̣c đich của luâ ̣n văn này là phân tich những cơ sở lý luâ ̣n, thực tiễn và nô ̣i dung của<br /> ́<br /> ́<br /> chế đinh quyề n con người trong các bản Hiế n pháp Viê ̣t Nam nhằ m đánh giá mô ̣t cách tổ ng<br /> ̣<br /> quan nhữ ng thành tựu, ha ̣n chế của Hiến pháp Viê ̣t Nam về vấ n đề quyề n con người. Từ đó,<br /> đưa ra những quan điểm và giải pháp nhằ m nâng cao hiệu quả thực hiện chế đinh này.<br /> ̣<br /> 3.2. Nhiê ̣m vụ<br /> Để đa ̣t được mu ̣c đich nêu trên, luâ ̣n văn có những nhiê ̣m vu ̣ cơ bản sau:<br /> ́<br /> - Làm rõ những vấ n đề lý luâ ̣n nề n tảng về mố i quan hê ̣ giữa quyề n con người và Hiế n<br /> pháp.<br /> - Phân tich chế đinh quyề n con người trong các bản Hiế n pháp Viê ̣t Nam (1946,1959,<br /> ̣<br /> ́<br /> 1980, 1992, 2013), chỉ ra sự phát triể n của chế đinh này qua từng bản Hiế n pháp.<br /> ̣<br /> - Phân tich những sửa đổ i, bổ sung của chế đinh quyề n con người trong Hiế n pháp<br /> ̣<br /> ́<br /> năm 2013.<br /> - Phân tich chỉ ra những điể m tiế n bô ̣ và ha ̣n chế của chế đinh quyề n con người trong<br /> ̣<br /> ́<br /> Hiế n pháp năm 2013 trên cơ sở so sánh với các công ước quố c tế cơ bản về quyề n con người<br /> mà Viê ̣t Nam đa ̃ gia nhập, Hiế n pháp của các nước trên thế giới và các bản Hiế n pháp trước<br /> đó của Viê ̣t Nam.<br /> - Đưa ra một số quan điểm về quyền con người trong Hiến pháp và đề xuất các giải<br /> pháp nhằm tổ chức thực hiện và nâng cao hiệu quả thực hiện chế định quyền con người trong<br /> Hiến pháp Việt Nam.<br /> 4. Đối tươ ̣ng và pha ̣m vi nghiên cưu của luâ ̣n văn<br /> ́<br /> 4.1. Đố i tượng nghiên cưu<br /> ́<br /> Luâ ̣n văn nghiên cứu về quyề n con người trong Hiế n pháp Viê ̣t Nam.<br /> 4.2. Pha ̣m vi nghiên cưu<br /> ́<br /> Quyề n con người là nô ̣i dung được ghi nhâ ̣n không chỉ trong Hiế n pháp – đa ̣o luâ ̣t cơ<br /> bản của quố c gia, mà còn được cu ̣ thể hóa trong các văn bản pháp luâ ̣t của nhiề u ngành luâ ̣t<br /> khác nhau. Tuy nhiên, trong pha ̣m vi luâ ̣n văn này, tác giả chỉ đi sau nghiên cứu các quy đinh<br /> ̣<br /> về quyề n con người trong các bản Hiế n pháp Viê ̣t Nam: Hiế n pháp năm 1946, Hiế n pháp năm<br /> 1959, Hiế n pháp năm 1980, Hiế n pháp năm 1992 (sửa đổ i, bổ sung năm 2001) và Hiế n pháp<br /> năm 2013. Trong đó, tâ ̣p trung vào chế đinh quyề n con người của Hiế n pháp hiê ̣n hành năm<br /> ̣<br /> 2013.<br /> <br /> 3<br /> <br />