Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao từ kinh nghiệm của Singapore

Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về phát triển<br /> nguồn nhân lực có trình độ cao từ kinh nghiệm<br /> của Singapore<br /> Lê Thị Vân Anh<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS Chuyên ngành: Luật Kinh tế; Mã số 601 38 01 07<br /> Người hướng dẫn: TS.Ngô Đức Mạnh<br /> Năm bảo vệ: 2014<br /> <br /> Keywords. Pháp luật Việt Nam; Nguồn nhân lực; Singapore; Luật kinh tế; Nhân lực<br /> trình độ cao.<br /> <br /> Content<br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Từ xưa đến nay, ở Việt Nam và trên thế giới, sự tồn vong, suy thịnh của quốc gia, đều<br /> phụ thuộc rất lớn vào nguồn nhân lực (NNL) của quốc gia. Trong bối cảnh phát triển mạnh<br /> mẽ của cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, kinh tế trí thức và toàn cầu hoá, các nước<br /> ngày càng chú ý nhiều hơn đến phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao. Nguồn nhân lực đã<br /> trở thành lợi thế cạnh tranh của nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới. Phát huy vai trò của<br /> pháp luật để phát triển, nâng cao trình độ nguồn nhân lực ngày càng được các nước chú trọng<br /> nhằm phát huy nội lực đất nước trước sự cạnh tranh quyết liệt và gay gắt giữa các quốc gia<br /> dân tộc trên thế giới trong không gian toàn cầu hóa hiện nay.<br /> Gần ba mươi năm thực hiện công cuộc Đổi mới đất nước do Đảng ta khởi xướng và<br /> lãnh đạo, cách mạng Việt Nam đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất<br /> nước đã thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, chuyển sang thời kỳ phát triển mới: đẩy<br /> mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, vững bước đi lên trên con đường xã hội chủ<br /> nghĩa. Những thành tựu đó tạo điều kiện căn bản và đòi hỏi phải phát triển nguồn nhân lực,<br /> <br /> nhất là nguồn nhân lực có trình độ cao (hay còn được gọi là nguồn nhân lực có chất lượng<br /> cao) để đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.<br /> Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, nguồn nhân lực có trình độ cao nước ta có sự phát<br /> triển nhanh, đóng góp quan trọng vào những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử của đất nước<br /> trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Pháp luật đã góp phần đặc biệt quan trọng quyết<br /> định trực tiếp đến sự phát triển nguồn nhân lực ấy của đất nước. Đại hội XI của Đảng đã xác<br /> định đột phá chiến lược: “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là ngồn nhân lực chất lượng<br /> cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ<br /> phát triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ” [19, tr.106].<br /> Phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó vai trò<br /> của hệ thống pháp luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trên thế giới hiện nay, so với Việt Nam,<br /> mặc dù là một đất nước nhỏ bé, hầu như không có tài nguyên thiên nhiên nhưng Singapore lại là<br /> quốc gia phát triển trong số những nước hàng đầu thế giới về thu nhập tính theo đầu người và<br /> năng lực cạnh tranh quốc gia; nguồn nhân lực của Singapore được đánh giá là có trình độ và<br /> chất lượng cao so với các nước khác trong khu vực. Do đó, những kinh nghiệm quý báu của<br /> Singapore trong vấn đề phát triển nguồn nhân lực là rất hữu ích để Việt Nam có thể tham khảo<br /> và học hỏi. Vấn đề cấp bách đặt ra đối với Việt Nam là muốn phát triển đất nước thì phải có<br /> một nguồn nhân lực có chất lượng và trình độ cao, đáp ứng được các yêu cầu phát triển của<br /> quốc gia. Mà muốn có được nguồn nhân lực trình độ cao như vậy thì phải xây dựng một hệ<br /> thống pháp luật đồng bộ, thống nhất các văn bản pháp luật cụ thể quy định các vấn đề liên quan<br /> đến nguồn nhân lực có trình độ cao để hướng tới mục đích có được nguồn nhân lực có trình độ<br /> cao đủ sức đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc<br /> tế trong thời kỳ mới, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2020 nước ta cơ bản là một nước<br /> công nghiệp theo hướng hiện đại, xây dựng thành công xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ,<br /> công bằng, văn minh như Đảng ta xác định.<br /> Những vấn đề đó đã đặt ra một cách rất cấp bách đối với nước ta hiện nay cả về lý<br /> luận và thực tiễn, đòi hỏi phải được nghiên cứu thấu đáo. Với ý nghĩa đó, tác giả lựa chọn đề<br /> tài: “Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao từ kinh<br /> nghiệm của Singapore” cho luận văn thạc sĩ của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu<br /> Ở Việt Nam cho đến nay, trong thực tiễn phát triển kinh tế của đất nước, thuật ngữ<br /> NNL có trình độ cao (hay còn gọi là NNL chất lượng cao) được dùng khá phổ biến mặc dù<br /> thuật ngữ này chưa thấy xuất hiện trong từ điển Bách Khoa Việt Nam cũng như các từ điển<br /> tiếng Việt hay từ điển kinh tế khác. Đã có một số đề tài khoa học, luận án, luận văn … nghiên<br /> cứu các vấn đề liên quan đến nội dung này, cụ thể như:<br /> <br /> Tác giả Lê Thị Hồng Điệp (2005), Luận án tiến sĩ kinh tế chính trị, “Phát triển nguồn<br /> nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam”.<br /> Viện Chiến lược phát triển của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2006) đã chủ trì triển khai<br /> nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ với chủ đề “Nguồn nhân lực chất lượng cao: Hiện trạng<br /> phát triển, sử dụng và các giải pháp tăng cường”.<br /> PGS.TS. Phạm Hồng Tung (chủ biên) (2008), Sách chuyên khảo, “Lược khảo về kinh<br /> nghiệm phát hiện, đào tạo và sử dụng nhân tài trong lịch sử Việt Nam”.<br /> Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học<br /> (2010), Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài khoa học cấp cơ sở năm 2010, “Phát triển<br /> nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với<br /> kinh tế tri thức”.<br /> TS. Nguyễn Hữu Dũng (2002), Tạp chí Lý luận chính trị số 8 T8/2002, “Phát triển<br /> nguồn nhân lực chất lượng cao trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và<br /> hội nhập quốc tế”.<br /> PGS.TS. Đàm Đức Vượng (2008), “Báo cáo khoa học tại Hội thảo quốc tế Việt Nam<br /> học lần thứ ba với chủ đề: Việt nam, Hội nhập và phát triển, Thực trạng và giải pháp về phát<br /> triển nguồn nhân lực ở Việt Nam”, T12/2008.<br /> Tác giả Nguyễn Tiến Dũng, Đỗ Văn Dạo, Tạp chí Lao động và xã hội, số 329 tháng<br /> 2/2008, “Vấn đề phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay”.<br /> GS.TS. Hoàng Văn Châu (2009), Tạp chí Kinh tế đối ngoại số 38/2009, “Phát triển<br /> nguồn nhân lực chất lượng cao cho hội nhập kinh tế - vấn đề cấp bách sau khủng hoảng”.<br /> GS.TS. Nguyễn Văn Khánh, TS Hoàng Thu Hương (2010), Tạp chí nghiên cứu con<br /> người số 1/2010, “Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay: Thực trạng<br /> và triển vọng”.<br /> Thượng tướng, VS.TS. Nguyễn Huy Hiệu (2011), Tạp chí Tổ chức Nhà nước số<br /> 6/2011, “Giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ<br /> xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN theo tinh thần nghị quyết của Đại hội Đảng<br /> toàn quốc lần thứ XI”.<br /> Hầu hết các công trình nghiên cứu trên đều đi sâu phân tích các giải pháp, chiến lược<br /> một cách khái quát, tổng thể về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao như các giải pháp về<br /> giáo dục - đào tạo, các vấn đề cần đặt ra đối với nguồn nhân lực có trình độ cao trong thời đại<br /> công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hay là đối với nền kinh tế tri thức... tuy nhiên chưa có công<br /> trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, cụ thể về việc việc hoàn thiện pháp luật Việt Nam<br /> về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao.<br /> 3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi, phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> * Mục đích nghiên cứu<br /> Trên cơ sở phân tích một số khái niệm chung về nguồn nhân lực và phát triển nguồn<br /> nhân lực có trình độ cao, luận văn đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam và<br /> Singapore về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao, từ đó đưa ra phương hướng và giải<br /> pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao trên cơ sở<br /> tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của Singapore.<br /> * Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn tập trung vào những nhiệm vụ cụ thể sau:<br /> Một là, phân tích tổng quát các vấn đề lý luận về pháp luật nguồn nhân lực và phát<br /> triển nguồn nhân lực có trình độ cao.<br /> Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về nguồn nhân lực có trình độ cao ở Việt<br /> Nam hiện nay, từ đó rút ra được các hạn chế và nguyên nhân tồn tại của hệ thống pháp luật về<br /> nguồn nhân lực có trình độ cao ở Việt Nam.<br /> Ba là, phân tích, đánh giá kinh nghiệm Singapore, nhất là kinh nghiệm pháp luật về<br /> phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao.<br /> Bốn là, đề xuất các ý kiến về phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật<br /> Việt Nam về phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao.<br /> * Phạm vi nghiên cứu<br /> Với khuôn khổ của Luận văn, luận văn sẽ tập trung đi sâu phân tích các vấn đề lý luận<br /> về pháp luật phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao, thực trạng pháp luật Việt Nam về phát<br /> triển nguồn nhân lực có trình độ cao và kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao<br /> của Singapore.<br /> * Phương pháp nghiên cứu<br /> Luận văn được hoàn thành trên cơ sở vận dụng các phương pháp luận duy vật biện<br /> chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin và quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam.<br /> Luận văn cũng sử dụng những phương pháp nghiên cứu luật học truyền thống như phương<br /> pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê, phương<br /> pháp lịch sử, tư duy logic, phương pháp quy nạp, diễn giải … nhằm làm sáng tỏ nội dung và<br /> phạm vi nghiên cứu của đề tài.<br /> 4. Những đóng góp mới của luận văn<br /> Luận văn góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận pháp luật về nguồn nhân lực có<br /> trình độ cao, phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao và tầm quan trọng của việc phát triển<br /> nguồn nhân lực có trình độ cao ở Việt Nam hiện nay.<br /> <br /> Luận văn phân tích, đánh giá được thực trạng pháp luật Việt Nam về phát triển nguồn<br /> nhân lực có trình độ cao và kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao của<br /> Singapore.<br /> Luận văn đề xuất một số phương hướng và giải pháp mang tính lý luận và thực tiễn<br /> theo kinh nghiệm của Singapore nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam về phát triển<br /> nguồn nhân lực có trình độ cao.<br /> 5. Kết cấu của luận văn<br /> Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn bao gồm 3<br /> chương:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực có trình độ<br /> cao.<br /> Chương 2: Thực trạng pháp luật về nguồn nhân lực có trình độ cao ở Việt Nam và<br /> Singapore hiện nay.<br /> Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về phát triển<br /> nguồn nhân lực có trình độ cao theo kinh nghiệm của Singapore.<br /> <br /> Reference<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> I.<br /> <br /> Tiếng Việt<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Báo Nhân dân (2010), Kinh tế Việt Nam là hiện tượng thần kỳ châu Á, số ra ngày<br /> 30/11/2010, tr.8.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Nguyễn Duy Bắc (Chủ nhiệm) (2013), Đặc điểm của con người Việt Nam với việc đào<br /> tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay, Đề tài khoa học cấp Bộ, Học viện<br /> Chính trị -Hành chính quốc gia, Hà Nội.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Báo cáo tổng kết năm học 2012 – 2013, Hà Nội.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2006), Nguồn nhân lực chất lượng cao: Hiện trạng phát triển,<br /> sử dụng và các giải pháp tăng cường, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Chiến lược phát<br /> triển, Hà Nội.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2013), Kết quả khảo sát nhân lực KH – CN năm<br /> 2013, Viện Khoa học – Lao động Xã hội, Hà Nội.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Chu Văn Cấp (2012), Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao góp phần phát triển bền<br /> vững Việt Nam, Tạp chí Cộng sản, (9/839), tr.54-58.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> C.Mác – Ph.Ăngghen (1995), C.Mác – Ph.Ăngghen toàn tập, tập 4, NXB Chính trị quốc<br /> gia, Hà Nội.<br /> <br />