Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam

Pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt<br /> Nam<br /> Phạm Thị Thủy<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS Chuyên ngành: Luật kinh tế; Mã số 60 38 01 07<br /> Người hướng dẫn: TS. Doãn Hồng Nhung<br /> Năm bảo vệ: 2014<br /> <br /> Keywords. Pháp luật Việt Nam; Tài nguyên rừng; Luật kinh tế; Bảo tồn tài nguyên<br /> thiên nhiên.<br /> <br /> Content<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Ngay từ thuở xa xưa, con người đã biết sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên để<br /> phục vụ cho cuộc sống của mình. Xã hội thay đổi, đời sống con người ngày càng được cải<br /> thiện, nhu cầu của con người không ngừng nâng lên. Việc khai thác các nguồn tài nguyên nói<br /> chung và tài nguyên rừng nói riêng ngày càng được con người quan tâm khai thác triệt để.<br /> Hậu quả của việc khai thác triệt để đó là ngày nay con người đang phải đối mặt với sự suy<br /> giảm mạnh các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong đó có tài nguyên rừng. Tài nguyên rừng<br /> đang từng ngày, từng giờ bị tàn phá, sự tái tạo, tính cân bằng tự nhiên của các cánh rừng gần<br /> như không còn nữa. Vai trò của rừng là duy trì cân bằng hệ sinh thái và sự đa dạng sinh học<br /> trên hành tinh chúng ta, duy trì tính ổn định, độ màu mỡ của đất, hạn chế lũ lụt, hạn hán, ngăn<br /> chặn xói mòn đất, làm giảm nhẹ sức tàn phá khốc liệt của thiên tai, bảo tồn nguồn nước mặt,<br /> nước ngầm và làm giảm mức ô nhiễm không khí và nước. Rừng còn là nơi cung cấp những<br /> cây gỗ quý, sản vật thiên nhiên, cây thuốc… cho con người. Tuy nhiên trên thực tế nguồn tài<br /> <br /> nguyên rừng đang dần bị suy thoái. Những năm qua, ở Việt Nam nạn phá rừng, mất rừng,<br /> cháy rừng… ngày càng nghiêm trọng, hàng ngàn hécta rừng bị thu hẹp lại. Mất rừng và suy<br /> thoái rừng gây nên hiện tượng sa mạc hóa, làm nghèo đất tại nhiều địa phương. Tình trạng đó<br /> đã tạo ra hàng loạt các tác động tiêu cực và thách thức sự phát triển kinh tế, xã hội và môi<br /> trường như gây ra lũ lụt, hạn hán, gây khó khăn trong việc cung ứng lâm sản, làm giảm diện<br /> tích đất trồng khiến tình trạng nghèo đói và thất nghiệp ở nhiều khu vực ngày càng đáng lo<br /> ngại, hơn nữa hiện tượng suy thoái rừng đã làm phá vỡ các hệ sinh thái quan trọng khác. Hoạt<br /> động buôn bán động vật hoang dã ở Việt Nam ngày một gia tăng. Minh chứng cho điều đó là<br /> chỉ trong một thời gian ngắn, danh sách các loài động vật và thực vật hoang dã sắp bị tuyệt<br /> chủng của Việt Nam tăng lên tới mức báo động. Mức độ đa dạng sinh học của Việt Nam đang bị<br /> đe dọa nghiêm trọng. Việc xâm phạm rừng, làm biến đổi môi trường sống của các loài theo<br /> hướng tiêu cực đang là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều loài động vật trong<br /> Sách Đỏ Việt Nam bị tuyệt chủng. Một số rất hiếm hoi còn lại đang có nguy cơ tuyệt chủng<br /> rất cao. Hiểu rõ về hiện trạng rừng Việt Nam, tìm ra các biện pháp khắc phục những hậu quả do<br /> suy thoái tài nguyên rừng gây ra đang là một vấn đề cấp thiết hiện nay mà chúng ta cần quan<br /> tâm. Các văn bản pháp luật mới chỉ dừng lại ở các quy định mà hiệu quả thực thi chưa cao. Do<br /> đó qua tìm hiểu và nghiên cứu tác giả nhận thấy vấn đề bảo vệ tài nguyên rừng là một việc làm<br /> khẩn thiết và hữu ích. Với suy nghĩ như vậy, tác giả lựa chọn đề tài: "Pháp luật về bảo vệ tài<br /> nguyên rừng ở Việt Nam" để làm luận văn thạc sĩ Luật học, chuyên ngành: Luật kinh tế. Trên<br /> cơ sở nghiên cứu, đánh giá các quy định, văn bản pháp luật khi chọn đề tài nghiên cứu này,<br /> trước hết là một nỗ lực nhằm có được một sự hiểu biết sâu hơn về pháp luật bảo vệ tài nguyên<br /> rừng, và sau đó đưa ra một số phương hướng hoàn thiện pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng<br /> và giải pháp để thực thi một cách hiệu quả các quy định trong thực tiễn.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu<br /> Bảo vệ tài nguyên rừng có một tầm quan trọng nhất định, chính vì vậy trong những<br /> năm gần đây đã có các công trình, nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này. Có thể kể đến như:<br /> "Pháp luật bảo vệ môi trường rừng ở Việt Nam thực trạng và phương hướng hoàn thiện", Luận<br /> văn thạc sĩ Luật học, của Nguyễn Hải Âu, Trường Đại học Luật Hà Nội, năm 2001; "Một số vấn<br /> đề cơ bản về pháp luật bảo vệ rừng ở Việt Nam hiện nay", Luận văn thạc sĩ Luật học, của Nguyễn<br /> Thanh Huyền, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2004; "Quản lý nhà nước bằng pháp<br /> <br /> luật trong lĩnh vực bảo vệ rừng", Luận án tiến sĩ Luật học, của Hà Công Tuấn, Học viện Chính trị<br /> Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2006; "Hoàn thiện pháp luật về quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng ở<br /> Việt Nam hiện nay", Luận án tiến sĩ Luật học, của Nguyễn Thanh Huyền, Khoa Luật - Đại học<br /> Quốc gia Hà Nội, năm 2012; "Một số vấn đề pháp lý về bảo vệ các loài động, thực vật nguy cấp,<br /> quý, hiếm", Khóa luận tốt nghiệp cử nhân Luật, của Hoàng Hiền Lương, Trường Đại học Luật Hà<br /> Nội, năm 2009; "Pháp luật về buôn bán động, thực vật hoang dã", Khóa luận tốt nghiệp cử nhân<br /> Luật, của Nguyễn Thị Hoa, Trường Đại học Luật Hà Nội, năm 2012. Ngoài ra, còn phải kể đến<br /> các bài viết về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam và bảo vệ các loài động vật, thực vật rừng nguy<br /> cấp, quý, hiếm như: "Quản lý bảo vệ rừng trên cơ sở cộng đồng", của TS. Nguyễn Huy Dũng,<br /> Tạp chí Bảo vệ môi trường, số 12/2008; "Sử dụng luật tục hương ước một chiến lược quản lý<br /> rừng", của ThS. Hà Công Tuấn, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 03/2006; "Nghiên cứu một số<br /> tội phạm xâm hại môi trường rừng được quy định tại chương XVII- Các tội xâm phạm môi<br /> trường trong Bộ luật hình sự năm 1999", của Nguyễn Thanh Huyền, Tạp chí Nông nghiệp và<br /> Phát triển nông thôn, tháng 6/2008; "Nghiên cứu chính sách thuế trong phát triển lâm<br /> nghiệp", của Nguyễn Thanh Huyền, Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tháng<br /> 5/2007; "Bàn về tội hủy hoại rừng theo điều 189 Bộ luật hình sự", của Nguyễn Văn Dũng,<br /> Tạp chí Tòa án nhân dân, số 9/2009; "Vướng mắc cần giải quyết trong việc áp dụng điều 190<br /> bộ luật hình sự về tội vi phạm các quy định về bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm", của<br /> Nguyễn Duy Giảng, Tạp chí Kiểm sát, số 4/2009; "Hương ước, quy ước trong quản lý bảo vệ<br /> rừng và tài nguyên thiên nhiên", của Bàn Văn Trung, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số<br /> chuyên đề tháng 6/2010; "Một số khó khăn, vướng mắc khi áp dụng các quy định về quản lý,<br /> khai thác và bảo vệ rừng", của Cao Anh Đức, Tạp chí Kiểm sát, số 22/2010; "Về tội vi phạm<br /> các quy định về khai thác và bảo vệ rừng tại điều 175 Bộ luật hình sự", của Phạm Văn Beo,<br /> Tạp chí Tòa án nhân dân, số 1/2010; "Quyền tài sản của chủ rừng đôi điều bàn luận", của<br /> Nguyễn Thanh Huyền, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 10/2011; "Nghiên cứu một số quy<br /> định pháp luật về bảo vệ và phát triển thực vật, động vật hoang dã ở Việt Nam", của Nguyễn<br /> Thanh Huyền, Tạp chí Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn, tháng 6/2011; "Hoàn thiện quy<br /> chế pháp lý cho cá nhân nước ngoài thuê rừng, đất rừng tại Việt Nam", của Nguyễn Thanh<br /> Huyền, Tạp chí Khoa học, (Luật học), số 27/2011; "Công tác phòng chống vi phạm pháp luật<br /> về bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm ở nước ta một số khó khăn, vướng mắc và giải pháp<br /> khắc phục", của Đặng Thu Hiền, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 5/2011; "Thực trạng công<br /> <br /> tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực buôn bán động vật hoang dã,<br /> quý, hiếm ở nước ta", của Trần Minh Hưởng, Tạp chí Kiểm sát, số 7/2012; "Hoàn thiện pháp<br /> luật đối với chủ rừng là doanh nghiệp có vốn đầu tư nhà nước", của Nguyễn Thanh Huyền,<br /> Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 4, tháng 2/2012.<br /> Các công trình nghiên cứu, bài viết, đề tài trên đây đã chỉ ra vai trò quan trọng của<br /> pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng nói chung và bảo vệ động vật và thực vật rừng nói<br /> riêng. Tuy nhiên, cùng với xu hướng hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới thì thực<br /> trạng suy thoái rừng ngày càng diễn ra mạnh. Pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng có những<br /> bước phát triển và đổi mới cần được tổng hợp và nghiên cứu.<br /> 3. Mục đích nghiên cứu của đề tài<br /> Nghiên cứu một số các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo vệ tài<br /> nguyên rừng.<br /> Làm rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> Qua đó đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật và trên cơ sở đó rút ra một số kiến nghị,<br /> giải pháp nâng cao hiệu quả bảo đảm pháp luật cũng như nhận thức của cộng đồng trong việc<br /> bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> Đề tài nghiên cứu "Pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam". Tuy nhiên,<br /> trong luận văn này tác giả không có tham vọng đi sâu nghiên cứu toàn bộ nội dung điều chỉnh<br /> của pháp luật hiện hành về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam, mà tác giả nghiên cứu một số<br /> quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng nói chung và pháp luật về bảo vệ động vật<br /> và thực vật rừng nói riêng. Thông qua đó đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật để tìm ra<br /> vướng mắc, từ đó mạnh dạn đưa ra một số đánh giá và kiến nghị hoàn thiện.<br /> 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu<br /> Trong việc nghiên cứu, tác giả sử dụng phương pháp bình luận, phân tích, so sánh,<br /> thống kê… nhằm giải quyết các yêu cầu của luận văn đặt ra.<br /> <br /> Ngoài ra, đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những nguyên tắc, quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước ta<br /> trong tiến trình hội nhập kinh tế, quốc tế.<br /> Đồng thời tác giả cũng có sự tham khảo các công trình nghiên cứu liên quan đến vấn<br /> đề này, nhằm hoàn thành bài luận văn.<br /> 6. Kết quả và ý nghĩa nghiên cứu<br /> Luận văn phân tích một cách khái quát một số các quy định của pháp luật về vấn đề<br /> bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> Đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật của công tác bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt<br /> Nam. Thông qua đó đánh giá một số những bất cập của pháp luật Việt Nam hiện hành về vấn<br /> đề này.<br /> Kết quả nghiên cứu, những định hướng giải pháp của đề tài góp phần nhỏ vào việc<br /> hoàn thiện các quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> Đồng thời kết quả nghiên cứu của đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho<br /> các sinh viên, những người nghiên cứu chuyên hoặc không chuyên về pháp luật.<br /> 7. Kết cấu của luận văn<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn<br /> gồm 3 chương:<br /> Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở<br /> Việt Nam.<br /> Chương 2: Thực trạng pháp về luật bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> Chương 3: Hoàn thiện pháp luật về bảo vệ tài nguyên rừng ở Việt Nam.<br /> <br />