Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Hoàn thiện hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước Viêṭ Nam đối với Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn Hà Nộ

TÓM TẮT LUẬN VĂN<br /> Thanh tra Ngân hàng với tư cách là một chức năng thiết yếu của Ngân hàng Nhà<br /> nước, một khâu quan trọng trong hoạt động quản lý Nhà nước, là phương thức đảm bảo<br /> pháp chế, tăng cường kỷ luật trong quản lý Nhà nước về ngân hàng. Làm tốt công tác này<br /> sẽ góp phần đảm bảo an toàn hệ thống Tổ chức tín dụng nói chung cũng như hệ thống<br /> Quỹ tín dụng nhân dân nói riêng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền,<br /> phục vụ chính sách tiền tệ quốc gia, đặc biệt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã<br /> hội chủ nghĩa.<br /> Trước thực trạng các Quỹ tín dụng nhân dân ở nước ta với quy mô quá nhỏ, năng<br /> lực tài chính thấp, địa bàn hoạt động hẹp, trình độ cán bộ còn hạn chế, lại hoạt động trong<br /> môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt với các ngân hàng thương mại nên gặp không<br /> ít khó khăn. Đồng thời, với mặt trái của nền kinh tế thị trường, hoạt động ngân hàng của<br /> các Tổ chức tín dụng nói chung và Quỹ tín dụng nói riêng còn xảy ra hiện tượng cạnh<br /> tranh không lành mạnh, chất lượng cho vay và đầu tư chưa cao,… gây nên những hậu quả<br /> nghiêm trọng trong hoạt động của hệ thống ngân hàng. Những tồn tại đó, bên cạnh<br /> nguyên nhân thuộc về các Tổ chức tín dụng còn phải kể đến nguyên nhân thuộc về vai trò<br /> quản lý của Ngân hàng Nhà nước trong đó có Thanh tra ngân hàng.<br /> Vì vậy, vấn đề hết sức cấp thiết hiện nay là phải hoàn thiện hoạt động thanh tra<br /> trong đó chú trọng vấn đề nâng cao hiệu quả và hiệu lực thanh tra nhằm đáp ứng yêu<br /> cầu của quản lý Nhà nước đối với các Quỹ tín dụng nhân dân đồng thời giúp các Quỹ<br /> tín dụng nhân dân hoạt động kinh doanh an toàn, hiệu quả và đúng pháp luật cũng như<br /> những quy định của Ngân hàng Nhà nước. Nhận thức được sự cần thiết đó, tác giả đã<br /> chọn nghiê cứu đề tài: “Hoàn thiện hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước<br /> Viê ̣t Nam đối với Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn Hà Nội”.<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và các danh mục tài liệu tham khảo, nội dung cơ bản<br /> của luận văn được kết cấu gồm 3 chương:<br /> <br /> Chương I: Những vấn đề cơ bản về hoạt động thanh tra Ngân hàng đối với<br /> các Quỹ tín dụng nhân dân<br /> - Giới thiệu về Quỹ tín dụng nhân dân, sự cần thiết phát triển các Quỹ tín dụng<br /> nhân dân trong hệ thống trung gian tài chính và sự cần thiết của hoạt động thanh tra ngân<br /> hàng đối với các Quỹ tín dụng nhân dân.<br /> - Nghiên cứu các vấn đề cơ bản mang tính lý luận về hoạt động thanh tra của Ngân<br /> hàng Trung ương đối với các TCTD nói chung và các Quỹ tín dụng nhân dân trong nền<br /> kinh tế thị trường nói riêng gồm một số vấn đề sau:<br /> + Khái niệm về thanh tra ngân hàng: Tại Việt Nam, theo luật NHNN, Luật Thanh<br /> tra, Thanh tra Ngân hàng là thanh tra Nhà nước chuyên ngành về ngân hàng, được tổ<br /> chức thành hệ thống thuộc bộ máy NHNN, thực hiện chức năng thanh tra hành chính và<br /> thanh tra chuyên ngành về ngân hàng.<br /> + Mục đích, đặc điểm và nguyên tắc hoạt động của Thanh tra ngân hàng<br /> + Các phương thức hoạt đông của Thanh tra ngân hàng gồm: giám sát từ xa và<br /> thanh tra tại chỗ<br /> + Các phương pháp thanh tra ngân hàng. Ở phần này, tác giả giới thiệu khái quát<br /> phương pháp thanh tra truyền thống (phương pháp thanh tra tuân thủ) và phương pháp<br /> thanh tra hiện đại (phưong pháp thanh tra trên cơ sở rủi ro).<br /> - Trong chương này, tác giả giới thiệu khái quát các nguyên tắc cơ bản về hoạt<br /> đông thanh tra, giám sát ngân hàng hiệu quả của uỷ ban Basel và hệ thống giám sát, xếp<br /> hạng Tổ chức tín dụng theo Camels<br /> - Đồng thời luận văn cũng khái quát một số kinh nghiệm của một số nước trên thế<br /> giới về mô hình giám sát, thanh tra ngân hàng và kinh nghiệm thanh tra QTDND có thể<br /> áp dụng cho Việt Nam nhằm giúp cho Thanh tra ngân hàng nước ta đảm đương được vai<br /> trò của mình trong điều kiện hội nhập quốc tế.<br /> <br /> Chương II: Thực trạng hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước đối với<br /> các Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn thành phố Hà Nội<br /> Trong chương 2, luận văn đã khái quát một số nét về quá trình hình thành, phát<br /> triển của hệ thống QTDND Việt Nam nói chung và tình hình hoạt động của các QTDND<br /> trên địa bàn Hà Nội nói riêng từ năm 2003-2007, cũng như khái quát về tổ chức bộ máy<br /> thanh tra Chi nhánh NHNN thành phố Hà Nội. Luận văn cũng phân tích, đánh giá thực<br /> trạng về tổ chức và hoạt động thanh tra của NHNN thành phố Hà Nội đối với các<br /> QTDND trên địa bàn, trên cơ sở đó đánh giá những kết quả và hạn chế cũng như những<br /> nguyên nhân của các hạn chế đó. Qua đó gởi ra những vấn đề suy ngẫm để đưa ra những<br /> giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra ngân hàng đối với các QTDND nói riêng<br /> và TCTD nói chung, cụ thể:<br /> - Khái lược về sự hình thành hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân Việt Nam và trên địa<br /> bàn thành phố Hà Nội:<br /> Đến nay, mô hình hệ thống QTDND nước ta gồm: Tổ chức trực tiếp kinh doanh<br /> phục vụ thành viên và tổ chức liên kết phát triển hệ thống và hệ thống QTDND nước ta<br /> bao gồm QTDND Trung ương với 24 chi nhánh hoạt động trên địa bàn 54 tỉnh, thành phố<br /> và 940 QTDND cơ sở. Hoạt động của hệ thống QTDND tiếp tục tăng trưởng bền vững,<br /> đã lấy lại được niềm tin của người dân. Tuy vậy, trong quá trình hoạt động của các<br /> QTDND không tránh khỏi có sự sai phạm ở nơi này, nơi kia của một số QTDND.<br /> Hà Nội là thủ đô của cả nước, là trung tâm đầu não về chính trị, văn hoá, khoa học<br /> kỹ thuật, đồng thời là trung tâm lớn về kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước. Với nhu<br /> cầu bức xúc về vốn và chủ trương phát triển QTDND của Đảng bộ thành phố Hà Nội,<br /> NHNN, hệ thống QTDND Hà Nội đã ra đời. Tính đến 31/12/2007, trên địa bàn Hà Nội<br /> có 14 QTDND hoạt động trong đó có 02 quỹ mới là QTDN Bắc Sơn (cấp phép ngày<br /> 25/12/2006, khai trương hoạt động tháng 3/2007) và QTDND Hoàng Mai (cấp phép<br /> 10/8/2007, khai trương hoạt động tháng 11/2007).<br /> - Phân tích tình hình hoạt động của các Quỹ tín dụng nhân dân tại Hà Nội:<br /> <br /> Phải nói rằng, từ khi hoạt động, các QTDND trên địa bàn Hà Nội đã đạt được<br /> những kết quả bước đầu rất đáng khích lệ (trừ 02 Quỹ mới thành lập), khẳng định được vị<br /> trí và vai trò của mình, đáp ứng nhu cầu vay vốn phát triển nông nghiệp, hạn chế cho vay<br /> nặng lãi, góp phần thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo ở nông thôn, xoá bỏ mặc cảm<br /> cũ cả người dân về QTDND . Hiện nay, các QTDND ở Hà Nội ngày càng có nhiều người<br /> tham gia làm thành viên của Quỹ, vốn điều lệ và các nguồn vốn khác ngày càng phát<br /> triển, các Quỹ hoạt động ngày càng ổn định, phát triển bền vững thể hiện trên:<br /> + Số lượng thành viên: Theo số liệu thống kê thì số lượng thành viên tham gia các<br /> QTDND tăng đều đặn, năm sau cao hơn năm trước, chứng tỏ các QTDND đã tạo dựng<br /> được lòng tin của nhân dân và đó là cơ sở để các QTDND phát huy hiệu quả, vai trò của<br /> mình trên địa bàn hoạt động.<br /> + Huy động vốn: Các QTDND ở Hà Nội đã huy động được khá nhiều vốn nhàn<br /> rỗi của dân cư khu vực ngoại thành,..<br /> + Sử dụng vốn: Trung bình mỗi năm, các QTDND đã cho trên 7.000 lượt thành<br /> viên vay vốn, tỷ lệ giữa doanh số cho vay trên doanh số thu nợ đạt trung bình trên 85%,<br /> tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ trung bình là 0,26%, tỷ lệ này không phải là cao và có xu<br /> hướng giảm, đây là điều rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, hiệu suất sử dụng vốn của các<br /> QTDND có giảm hơn trước, thể hiện tỷ lệ tiền gửi tại các TCTD có xu hướng tăng lên từ<br /> năm 2005 đến này, số dư vốn chưa sử dụng hết được các QTD gửi tại các TCTD với lãi<br /> suất bằng lãi suất huy động của tổ chức.<br /> + Cơ cấu dư nợ cho vay của các QTDND khá đa dạng, phong phú. Do tiến trình<br /> đô thị hoá mạnh nên việc đầu tư vào sản xuất nông nghiệp có xu hướng ngày càng giảm<br /> dần, trong khi cho vay kinh doanh dịch vụ và phát triển ngành nghề phụ có xu hướng<br /> tăng trưởng mạnh.<br /> + Kết quả kinh doanh: Chỉ tính riêng kết quả kinh doanh năm 2007, trong số 14<br /> QTDND có 12 quỹ kinh doanh có lãi với tổng số lãi là 1.351 triệu đồng, giảm so với năm<br /> 2006 là 251 triệu đồng, do điều kiện tình hình kinh tế chung có dấu hiệu đi xuống giai<br /> <br /> đoạn nửa cuối năm 2007, thêm nữa 02 quỹ mới thành lập hoạt động kinh doanh bị lỗ<br /> (QTDND Bắc Sơn lỗ 37 triệu đồng, QTDND Hoàng Mai lỗ 202 triệu đồng, nguyên nhân<br /> do công tác quản trị, điều hành hạn chế).<br /> - Thực trạng mô hình tổ chức của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước- Chi nhánh Hà<br /> Nội: Thanh tra ngân hàng tại NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương,<br /> được gọi là Thanh tra Chi nhánh NHNN, là đơn vị tương đương cấp phòng thuộc tổ chức<br /> bộ máy của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố; Điều hành hoạt động Thanh tra của Thanh<br /> tra Chi nhánh NHNN là Chánh Thanh tra chi nhánh, giúp việc Chánh thanh tra có các<br /> Phó chánh thanh tra chi nhánh. Chánh Thanh tra chi nhánh do Giám đốc NHNN chi<br /> nhánh tỉnh, thành phố đề nghị, Chánh Thanh tra NHNN trình Thống đốc NHNN bổ<br /> nhiệm, miễn nhiệm. Các Phó Chánh thanh tra chi nhánh do Giám đốc chi nhánh NHNN<br /> tỉnh, thành phố bổ nhiệm, miễn nhiệm; Thanh tra chi nhánh NHNN chịu sự điều hành<br /> trực tiếp của Giám đốc NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố nhưng chịu sự chỉ đạo, hướng<br /> dẫn nghiệp vụ thanh tra của Chánh thanh tra NHNN (do Thống đốc NHNN bổ nhiệm,<br /> miễn nhiệm sau khi thống nhất ý kiến với Tổng thanh tra).<br /> Tuy chưa có quy định cụ thể về tổ chức, song Chi nhánh NHNN thành phố Hà Nội<br /> đã hình thành các tổ chuyên môn. Hiện nay, Thanh tra NHNN thành phố Hà Nội có 5 tổ<br /> sau: (1) Tổ thanh tra các NHTM nhà nước; (2) Tổ thanh tra các NHTM cổ phần; (3) Tổ<br /> giám sát từ xa và thanh tra các Văn phòng đại diện nước ngoài; (4) Tổ thanh tra các<br /> TCTD phi ngân hàng; (5) Tổ tổng hợp và xét khiếu tố. Nhiệm vụ cụ thể của từng tổ do<br /> Chánh thanh tra chi nhánh quy định.<br /> Trách nhiệm giám sát và thanh tra của Thanh tra chi nhánh NHNN (được thực<br /> hiện theo quy định tại Thông tư số 04/2000/TT-NHNN3): Thanh tra NHNN chi nhánh<br /> thành phố Hà Nội chịu trách nhiệm giám sát và thanh tra các TCTD trên địa bàn gồm: các<br /> chi nhánh, công ty trực thuộc của TCTD nhà nước; TCTD cổ phần; QTDND cơ sở; hoạt<br /> động ngân hàng của các tổ chức khác không phải là TCTD được các cấp có thẩm quyền<br /> cấp giấy phép (theo uỷ quyền). Thanh tra NHNN chỉ tiến hành thanh tra những đơn vị<br /> này khi thấy cần thiết.<br /> <br />