i<br />
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÀI<br />
CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG<br />
THƯƠNG MẠI<br />
<br />
1.1 Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại<br />
1.1.1<br />
<br />
Khái quát về ngân hàng thương mại<br />
<br />
1.1.1.1 Định nghĩa ngân hàng thương mại<br />
NHTM là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động<br />
ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan, hoạt động ngân hàng là hoạt động<br />
kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi<br />
và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán.<br />
<br />
1.1.1.2 Đặc điểm của ngân hàng thương mại<br />
Nhìn chung, NHTM dù có quy mô lớn nhỏ khác nhau nhưng đều có các đặc<br />
điểm sau đây: NHTM là một doanh nghiệp đặc thù kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ<br />
- tín dụng; Quá trình hoạt động của NHTM không tạo ra sản phẩm dở dang, tồn kho<br />
mà tạo ra sản phẩm hàng hóa trực tiếp cung ứng cho người tiêu dùng; Hoạt động<br />
của ngân hàng là cầu nối giữa các nhà đầu tư, các doanh nghiệp, cá nhân có vốn và<br />
các nhà đầu tư, các doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu vay vốn.<br />
<br />
1.1.1.3 Phân loại ngân hàng thương mại<br />
NHTM được phân loại theo các tiêu thức sau đây: Dựa vào hình thức sở hữu,<br />
dựa vào chiến lược kinh doanh.<br />
<br />
1.1.2<br />
<br />
Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại<br />
<br />
1.1.2.1 Khái niệm cho vay<br />
Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao<br />
cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời<br />
gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.<br />
<br />
1.1.2.2 Hoạt động cho vay theo dự án của NHTM<br />
Hoạt động cho vay theo dự án của NHTM là hoạt động NHTM cung ứng vốn<br />
cho khách hàng để thực hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, dịch<br />
vụ và các dự án phục vụ đời sống với nguyên tắc hoàn trả gốc và lãi theo quy định.<br />
<br />
1.2 Chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của<br />
<br />
ii<br />
<br />
ngân hàng thương mại<br />
1.2.1 Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân hàng<br />
thương mại<br />
1.2.1.1 Khái niệm thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của<br />
ngân hàng thương mại<br />
Thẩm định dự án trong hoạt động cho vay của NHTM là rà soát, kiểm tra lại một<br />
cách khoa học, khách quan và toàn diện mọi nội dung của dự án và liên quan đến dự án<br />
nhằm khẳng định tính hiệu quả cũng như tính khả thi, khả năng trả nợ của dự án trước<br />
khi quyết định đầu tư, qua đó ra quyết định cho vay một cách hiệu quả, an toàn.<br />
<br />
1.2.1.2 Nội dung thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân<br />
hàng thương mại<br />
Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương<br />
mại bao gồm nhiều nội dung liên quan chặt chẽ với nhau, về cơ bản thẩm định<br />
tài chính dự án bao gồm 5 nội dung chủ yếu sau đây: Thẩm định tổng dự toán<br />
vốn đầu tư, các nguồn vốn tài trợ và phương thức tài trợ; Xác định doanh thu và<br />
chi phí của dự án, từ đó xác định dòng tiền của dự án; Thẩm định lãi suất chiết<br />
khấu của dự án; Thẩm định các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính dự án; Phân<br />
tích rủi ro của dự án.<br />
<br />
1.2.2 Chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của NHTM<br />
1.2.2.1 Khái niệm chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho<br />
vay của NHTM<br />
Chất lượng thẩm định tài chính dự án là một chỉ tiêu tổng hợp phản ánh mức<br />
độ chính xác, khoa học nội dung và kết quả thẩm định trong điều kiện thời gian<br />
ngắn nhất và chi phí thẩm định thấp nhất, từ đó là cơ sở để ngân hàng lựa chọn<br />
được những dự án có tính khả thi, hiệu quả, đảm bảo khả năng trả nợ gốc và lãi đầy<br />
đủ đúng hạn, đồng thời dung hòa được việc giảm thiểu tối đa rủi ro trong hoạt động<br />
cho vay của ngân hàng nhưng cũng đem lại sự hài lòng lớn nhất cho khách hàng.<br />
<br />
1.2.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt<br />
động cho vay của NHTM.<br />
<br />
iii<br />
a. Chất lượng tín dụng và hiệu quả của hoạt động cho vay theo dự án<br />
Hiệu quả của việc thực hiện thẩm định tài chính dư án khó đo lường trực tiếp,<br />
tuy nhiên có thể đánh giá sơ bộ qua tác động của nó đến kết quả công tác tín dụng<br />
của ngân hàng thông qua các chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng và hiệu quả cho<br />
vay theo dự án của ngân hàng như:<br />
Tỷ lệ dư nợ quá hạn đối với các khoản vay theo dự án<br />
Tỷ lệ các dự án không trả nợ đúng kế hoạch<br />
Tỷ lệ dư nợ xấu cho vay theo dự án<br />
Thu nhập từ hoạt động cho vay theo dự án<br />
b, Thời gian thẩm định<br />
Đối với chỉ tiêu về thời gian thẩm định khi đánh giá chất lượng thẩm định tài<br />
chính dự án trong hoạt động cho vay của một NHTM, ta có thể tham chiếu giữa thời<br />
gian thẩm định thực tế với quy định của ngân hàng đó. Yêu cầu của thẩm định tài<br />
chính dự án là phục vụ nhanh nhất cho khách hàng trong phạm vi thời gian quy<br />
định. Nếu thời gian được rút ngắn và đảm bảo theo quy định thì chất lượng thẩm<br />
định tài chính dự án là tốt, ngược lại, nếu thời gian thẩm định vượt quá quy định thì<br />
chất lượng hoạt động này chưa tốt.<br />
c, Chi phí thẩm định<br />
Chất lượng thẩm định tài chính dự án còn được đánh giá thông qua chi phí<br />
thẩm định. Nếu chi phí thẩm định được tối thiểu hóa mà vẫn đảm bảo công tác thẩm<br />
định được tiến hành đầy đủ cả về mặt nội dung cũng như kết quả được chính xác thì<br />
đây chính là cơ sở để nói nên chất lượng công tác thẩm định tài chính dự án của<br />
ngân hàng là khá tốt.<br />
d, Nội dung thẩm định<br />
Nội dung thẩm định đầy đủ, khoa học là căn cứ cho thấy chất lượng thẩm định<br />
tài chính dự án là tốt hay chưa tốt. Điều này được thể hiện qua các tiêu chí sau:<br />
- Tính chính xác, đầy đủ trong thẩm định vốn đầu tư, đảm bảo tính toán đúng<br />
lượng vốn đầu tư cần thiết, tránh cao quá hay thấp quá.<br />
<br />
iv<br />
- Tính khả thi trong phương thức huy động vốn.<br />
- Tính hợp lý, đầy đủ trong ước lượng các giả định của dự án.<br />
- Tính thuyết phục trong xác định tỷ lệ lãi suất chiết khấu của dự án.<br />
- Tính chính xác, khoa học trong việc lựa chọn và tính toán các chỉ tiêu đánh<br />
giá hiệu quả tài chính và khả năng trả nợ của dự án.<br />
- Việc đánh giá, đo lường các rủi ro có thể xảy ra của dự án có được thực hiện<br />
hay không? Có hợp lý không?<br />
<br />
v<br />
<br />
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tài chính dự án<br />
trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại<br />
1.3.1 Các nhân tố chủ quan<br />
1.3.1.1 Đội ngũ cán bộ thẩm định tài chính dự án<br />
Con người là nhân tố quyết định chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư<br />
bởi con người là chủ thể trực tiếp quản lý và thực hiện công tác thẩm định theo các<br />
phương pháp, kỹ thuật và trình tự do mình đặt ra. Kết quả thẩm định là kết quả đánh<br />
giá, xem xét mang tính chủ quan của con người trên cơ sở khoa học và các tiêu thức<br />
chuẩn mực khác nhau.<br />
<br />
1.3.1.2 Phương pháp thẩm định<br />
Phương pháp thẩm định thể hiện thông qua hệ thống chỉ tiêu và cách áp dụng<br />
khi thẩm định tài chính dự án ảnh hưởng đến chất lượng của công tác này. Mỗi chỉ<br />
tiêu đều có ưu nhược điểm nhất định khi áp dụng để thẩm định dự án, do đó người<br />
thẩm định phải biết sử dụng kết hợp các chỉ tiêu để cho kết quả toàn diện và chính<br />
xác. Tuy theo đặc điểm tính chất của từng dự án mà đặt chỉ tiêu nào là quan trọng<br />
trong việc quyết định cho vay.<br />
<br />
1.3.1.3 Thông tin sử dụng khi thẩm định<br />
Ngân hàng coi hồ sơ vay vốn của khách hàng gửi lên là nguồn thông tin cơ<br />
bản nhất để thẩm định. Như trên đã đề cập hồ sơ của khách hàng mang tính chủ<br />
quan của chủ đầu tư hoặc do những hạn chế mà không nhìn hết mọi khía cạnh hoặc<br />
cố ý điều chỉnh số liệu làm tăng tính khả thi của dự án. Do vậy nó không thể là<br />
nguồn thông tin duy nhất để ngân hàng xem xét. Để đảm bảo chất lượng tín dụng,<br />
ngân hàng nên chủ động xem xét các nguồn thông tin được cung cấp ở ngoài như từ<br />
NHNN, viện nghiên cứu, phương tiện thông tin đại chúng… đồng thời phải biết<br />
sàng lọc, lựa chọn thông tin một cách cập nhật, đầy đủ, chính xác.<br />
<br />
1.3.1.4 Quy trình thẩm định<br />
Quy trình thẩm định của mỗi ngân hàng là căn cứ để cán bộ thẩm định dựa<br />
vào thực hiện công việc một cách khách quan, khoa học và đầy đủ. Quy trình thẩm<br />
định tài chính dự án đầu tư bao gồm nội dung – phương pháp thẩm định – trình tự<br />
tiến hành nội dung thẩm định.<br />
<br />