Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam

i<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Dịch vụ thẻ ngân hàng là một trong những dịch vụ quan trọng trong hoạt<br /> động của một Ngân hàng thương mại, thanh toán bằng thẻ đã trở thành xu thế tất<br /> yếu, và được ưa chuộng trên toàn cầu. Chính vì vậy dịch vụ thẻ đã và đang được các<br /> NHTM nhìn nhận là một lợi thế cạnh tranh hết sức quan trọng trong cuộc đua<br /> hướng tới thị trường ngân hàng bán lẻ.<br /> Luôn tiên phong trong việc cung cấp cho khách hàng các giải pháp tài chính<br /> tối ưu nhất, NHTM Ngoại thương Việt Nam là Ngân hàng thương mại đầu tiên và<br /> đứng đầu ở Việt Nam triển khai dịch vụ thẻ - dịch vụ thanh toán không dùng tiền<br /> mặt hiệu quả, an toàn và tiện lợi nhất hiện nay. Tuy nhiên trong việc phát triển lĩnh<br /> vực thẻ hiện nay, Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam phải đối<br /> mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ phía các ngân hàng trong nước và nước ngoài. Thị<br /> phần thẻ của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam hai năm gần<br /> đây có sự giảm sút so với năm trước.<br /> Với mục đích đánh giá đúng những khó khăn, thách thức mà Ngân hàng<br /> Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam đang gặp phải. Đồng thời, thông qua<br /> việc phân tích năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại<br /> thương Việt Nam trong lĩnh vực thẻ từ đó tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao<br /> năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại<br /> thương Việt Nam tôi đã chọn đề tài: “Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh<br /> vực thẻ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam” làm đề tài<br /> cho luận văn tốt nghiệp của mình.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Nghiên cứu về lĩnh vực cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng nói chung và<br /> trong lĩnh vực thẻ nói riêng. Áp dụng những kiến thức thu nhận được từ thực tiễn<br /> hoạt động thẻ trong ngân hàng kết hợp với cách nhìn nhận vấn đề của bản thân để<br /> đưa ra những phân tích, đánh giá về tình hình cạnh tranh hiện nay giữa các ngân<br /> hàng thương mại trong lĩnh vực này. Đề ra các giải pháp cũng như kiến nghị để nâng<br /> <br /> ii<br /> <br /> cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt<br /> Nam trong thời gian tới.<br /> 3. Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp thống kê mô tả; Phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh - đối chiếu<br /> số liệu; Phương pháp duy vật biện chứng; Phương pháp phân tích SWOT.<br /> NỘI DUNG LUẬN VĂN<br /> Chương 1: Những vấn đề lý luận về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ tại<br /> Ngân hàng thương mại<br /> Nội dung của chương 1 trình bày khái quát chung về hoạt động kinh doanh<br /> thẻ của Ngân hàng thương mại bao gồm khái niệm thẻ, quan điểm về hoạt động<br /> kinh doanh thẻ, mục tiêu và nội dung của hoạt động kinh doanh thẻ. Chương 1 cũng<br /> trình bày những vấn đề cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của ngân hàng<br /> nói chung và đưa ra các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực kinh<br /> doanh thẻ nói riêng của Ngân hàng thương mại. Đồng thời Chương 1 cũng giới<br /> thiệu về mô hình SWOT trong việc đánh giá năng lực cạnh tranh về thẻ của ngân<br /> hàng.<br /> 1.1. Kinh doanh thẻ tại Ngân hàng thương mại<br /> Thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, ra đời từ<br /> phương thức mua bán chịu hàng hoá bán lẻ và phát triển gắn liền với sự ứng dụng<br /> công nghệ tin học trong lĩnh vực ngân hàng. Thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán<br /> do ngân hàng phát hành thẻ cấp cho khách hàng sử dụng thanh toán hàng hoá dịch<br /> vụ hoặc rút tiền mặt trong phạm vi số dư tiền gửi của mình hoặc hạn mức tín dụng<br /> được cấp. Thẻ ngân hàng còn dùng để thực hiện các dịch vụ thông qua hệ thống<br /> giao dịch tự động hay còn gọi là hệ thống tự phục vụ ATM.<br /> Hoạt động kinh doanh thẻ của ngân hàng thương mại là hoạt động phát hành thẻ<br /> cho khách hàng sử dụng và thực hiện thanh toán thẻ. Qua đó ngân hàng thu phí phát<br /> hành thẻ, các khoản phí về sử dụng thẻ và thanh toán thẻ.<br /> Mục tiêu trong hoạt động kinh doanh thẻ của NHTM luôn gắn liền với lợi ích<br /> do hoạt động thẻ mang lại bao gồm lợi ích trực tiếp và lợi ích gián tiếp. Từ đó mà<br /> <br /> iii<br /> <br /> ngân hàng xác định cho mình những mục tiêu trong hoạt động thẻ như: theo đuổi<br /> mục tiêu thị phần hay theo đuổi mục tiêu lợi nhuận.<br /> Theo quan điểm về hoạt động kinh doanh thẻ của NHTM thì hoạt động kinh<br /> doanh thẻ bao gồm 2 nội dung: hoạt động phát hành và thanh toán thẻ.<br /> 1.2. Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh thẻ tại Ngân hàng thương mại<br /> Cạnh tranh của NHTM là khả năng tạo ra và sử dụng có hiệu quả các lợi thế<br /> so sánh, để giành thắng lợi trong quá trình cạnh tranh với các NHTM khác, là nỗ lực<br /> hoạt động đồng bộ của ngân hàng trong một lĩnh vực khi cung ứng cho khách hàng<br /> những sản phẩm dịch vụ có chất lượng cao, chi phí rẻ nhằm khẳng định vị trí của<br /> ngân hàng vượt lên khỏi các ngân hàng khác trong cùng lĩnh vực hoạt động ấy.<br /> Lợi thế cạnh tranh của ngân hàng A so với các đối thủ là nhờ ngân hàng A<br /> cung cấp giá trị hơn cho khách hàng, làm tăng mức độ hài lòng của khách hàng so<br /> với các ngân hàng cạnh tranh.<br /> Năng lực cạnh tranh của một ngân hàng là khả năng sử dụng các nguồn lực<br /> bên trong và khai thác các yếu tố tác động bên ngoài để tạo ra lợi thế cạnh tranh bền<br /> vững cho ngân hàng thông qua việc cung cấp các dịch vụ tài chính đáp ứng tối đa<br /> yêu cầu hợp lý của khách hàng, từ đó duy trì, mở rộng thị phần và tăng lợi nhuận.<br /> Các yếu tố tạo nên năng lực cạnh tranh của NHTM được phân thành 2 nhóm<br /> yếu tố chính là nhóm yếu tố trực tiếp và nhóm yếu tố bổ trợ. Nhóm yếu tố trực tiếp<br /> bao gồm các yếu tố có tác động trực tiếp đến hoạt động mua của khách hàng đối với<br /> ngân hàng như: sản phẩm; kênh phân phối; hoạt động bán hàng và Marketing.<br /> Nhóm yếu tố bổ trợ bao gồm: Sức mạnh tài chính; quản lý chi phí kinh doanh; công<br /> nghệ; khả năng nghiên cứu và phát triển; tổ chức; nguồn nhân lực.<br /> Dựa vào các yếu tố tạo nên năng lực cạnh tranh của NHTM và đặc điểm hoạt<br /> động kinh doanh thẻ của NHTM, luận văn đưa ra các tiêu chí phản ánh năng lực<br /> cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ của NHTM, bao gồm 2 nhóm tiêu chí chính là nhóm<br /> tiêu chí kết quả và nhóm tiêu chí nhân tố tạo thành.<br /> Để đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh thẻ bằng tiêu chí<br /> kết quả, luận văn đưa ra 2 chỉ tiêu là lợi nhuận và thị phần. Bên cạnh đó, nhóm tiêu<br /> <br /> iv<br /> <br /> chí nhân tố tạo thành bao gồm: Chất lượng sản phẩm dịch vụ thẻ; Kênh phân phối;<br /> Hoạt động bán hàng và marketing; Sức mạnh tài chính; Công nghệ đầu tư cho lĩnh<br /> vực thẻ; Mô hình tổ chức và nguồn nhân lực cho lĩnh vực thẻ.<br /> Đồng thời, luận văn cũng giới thiệu về mô hình SWOT bằng việc đưa ra khái<br /> niệm, vai trò của mô hình SWOT; cách phân tích SWOT và các chiến lược của mô<br /> hình SWOT để ứng dụng cho việc phân tích năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ<br /> của NHTM.<br /> Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ tại Ngân hàng<br /> TMCP Ngoại thương Việt Nam<br /> Chương 2, Luận văn giới thiệu tổng quan về VCB và đánh giá thực trạng hoạt<br /> động trong lĩnh vực kinh doanh thẻ của VCB trong vài năm năm gần đây. Từ đó,<br /> Luận văn đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ của ngân hàng theo các<br /> tiêu chí đã nêu ở chương 1 và theo mô hình SWOT. Cụ thể như sau:<br /> 2.1. Tổng quan về Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam<br /> Ngày<br /> <br /> 26/12/2007,<br /> <br /> Ngân<br /> <br /> hàng<br /> <br /> TMCP<br /> <br /> Ngoại<br /> <br /> thương<br /> <br /> Việt<br /> <br /> Nam<br /> <br /> (Vietcombank) được thành lập. Với chặng đường 48 năm qua không ngừng phấn<br /> đấu và phát triển, Vietcombank luôn giữ vững vị thế là nhà cung cấp đầy đủ các<br /> dịch vụ tài chính hàng đầu trong lĩnh vực thương mại quốc tế; trong các hoạt động<br /> kinh doanh truyền thống như kinh doanh vốn, huy động vốn, tín dụng, tài trợ dự<br /> án… cũng như mảng dịch vụ ngân hàng hiện đại. Vietcombank đang từng bước<br /> triển khai áp dụng mô hình tổ chức cũng như các mô thức quản trị doanh nghiệp<br /> theo các chuẩn mực và thông lệ quốc tế tốt nhất hiện nay.<br /> Trong lĩnh vực thẻ, Vietcombank tiếp tục duy trì được vị trí dẫn đầu trong<br /> hoạt động kinh doanh thẻ, đã ban hành hàng loạt các sản phẩm bán lẻ đến khách hàng<br /> sử dụng. Bên cạnh đó, Vietcombank còn phát triển một hệ thống Autobank với<br /> khoảng 16.300 máy ATM và điểm chấp nhận thanh toán thẻ (POS) trên toàn quốc.<br /> Hoạt động ngân hàng còn được hỗ trợ bởi mạng lưới hơn 1.300 ngân hàng đại lý tại<br /> <br /> v<br /> <br /> 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Với bề dày hoạt động và đội ngũ cán bộ có chuyên<br /> môn vững vàng, nhạy bén với môi trường kinh doanh hiện đại, mang tính hội nhập<br /> cao…Vietcombank luôn là sự lựa chọn hàng đầu của các tập đoàn, các doanh<br /> nghiệp lớn và của hơn 5,2 triệu khách hàng cá nhân trong và ngoài nước.<br /> Với những đóng góp quan trọng cho sự phát triển ổn định của ngành ngân<br /> hàng, sự phát triển ổn định của kinh tế - xã hội đất nước suốt gần nửa thế kỷ qua,<br /> Vietcombank đã vinh dự nhận được nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà<br /> nước, Chính phủ và nhiều tổ chức quốc tế trao tặng.<br /> 2.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng thương mại cổ phần<br /> Ngoại thương Việt Nam<br /> Luận văn đánh giá thực trạng, kết quả hoạt động kinh doanh thẻ của VCB<br /> trên 2 mảng: phát hành thẻ và thanh toán thẻ. Nhìn chung hoạt động kinh doanh thẻ<br /> của VCB luôn đạt kết quả cao cả về số lượng và chất lượng, năm sau luôn tăng<br /> trưởng so với năm trước.<br /> 2.3. Đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh thẻ tại Ngân hàng<br /> thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam<br /> Về tiêu chí thị phần: Thông qua việc phân tích đối thủ cạnh tranh của VCB ở<br /> các mảng hoạt động về thẻ có thể nhận thấy: mặc dù Vietcombank hiện vẫn đang là<br /> ngân hàng dẫn đầu về hoạt động thẻ tại thị trường Việt Nam, song hầu hết các mảng<br /> hoạt động thẻ của Vietcombank đều đang có chiều hướng suy giảm thị phần, riêng<br /> hoạt động phát hành thẻ quốc tế vẫn duy trì ổn định nên Vietcombank đang phải đối<br /> mặt với nguy cơ mất vị thế và thị phần.<br /> Về nhóm tiêu chí yếu tố tạo thành, năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thẻ<br /> của VCB được đánh giá như sau: VCB có thế mạnh trong việc cung cấp sản phẩm<br /> dịch vụ với yếu tố: đa dạng và uy tín. Tuy nhiên mức độ đa dạng về sản phẩm vẫn<br /> còn có 1 số điểm kém so với ngân hàng Đông Á. Nhưng VCB lại được đánh giá cao<br /> về mức độ đa dạng và rộng khắp về kênh phân phối, đặc biệt là kênh phân phối<br /> truyền thống. Tuy nhiên dịch vụ cung cấp qua kênh phân phối tự động của VCB còn<br /> hạn chế so với 1 số NHTM khác như Đông Á, Techcombank, ACB,… Trong vài<br /> <br />