Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội

PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Mặc dù, trải qua nhiều thăng trầm và phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách<br /> thức do tác động tiêu cực từ cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu,<br /> nhưng dưới sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, ngành ngân hàng đã tận dụng tốt<br /> những thời cơ, vượt qua không ít những cam go trong quá trình hội nhập kinh tế quốc<br /> tế để gặt hái được những thành tựu to lớn, đóng góp phần không nhỏ vào sự phát triển<br /> kinh tế của đất nước trong những năm qua. Ngân hàng là một trung gian thanh toán<br /> quan trọng trong nền kinh tế, bằng các nghiệp vụ thanh toán ngân hàng đã thay mặt<br /> khách hàng thực hiện thanh toán giá trị hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế. Trong<br /> đó, thanh toán không dùng tiền mặt đóng vai trò then chốt trong quá trình tuần hoàn<br /> và luân chuyển tiền tệ nhằm hạn chế bớt những tổn thất mà thanh toán trực tiếp bằng<br /> tiền mặt có thể gây ra.<br /> Trong những năm gần đây, thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam đã<br /> không ngừng hoàn thiện và phát triển về cơ sở hạ tầng, hành lang pháp lý, mô hình tổ<br /> chức, phương tiện cũng như các dịch vụ thanh toán. Tuy nhiên, thực tế hoạt động<br /> thanh toán không dùng tiền mặt vẫn còn những rào cản, khó khăn cần được tăng<br /> cường để đáp ứng tốt hơn đòi hỏi của thực tế; tiền mặt vẫn là phương tiện thanh toán<br /> phổ biến chiếm tỷ trọng khá lớn trong các giao dịch thanh toán. Nhìn chung, việc sử<br /> dụng tiền mặt để thanh toán làm cho các hoạt động kinh tế bị kéo dài, không tiện dụng<br /> đã góp phần kìm hãm tốc độ phát triển của nền kinh tế.<br /> Với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, hệ thống ngân hàng Việt N am đang ngày<br /> càng lớn mạnh và phát triển, đặc biệt các ngân hàng thương mại cổ phần được thành<br /> lập và ngày càng khẳng định được vị trí của mình trong nền kinh tế. Ngân hàng<br /> thương mại cổ phần Quân đội được thành lập từ năm 1994 với mục tiêu trở thành một<br /> ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu Việt Nam, hoạt động vững mạnh và an toàn,<br /> phát triển bền vững đáp ứng các yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Công tác thanh toán<br /> không dùng tiền mặt của ngân hàng Quân đội trong những năm gần đây đã đạt được<br /> những thành tựu đáng kể, quy mô thanh toán không dùng tiền mặt dần được mở rộng,<br /> chất lượng dần được nâng cao. Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại nhất định đòi hỏi<br /> ngân hàng Quân đội cần phải có những giải pháp phù hợp, từng bước nâng cao chất<br /> lượng, hiệu quả, mở rộng quy mô để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong<br /> điều kiện những thời cơ thuận lợi và rất nhiều khó khăn, thách thức của bối cảnh kinh<br /> tế xã hội hiện nay, bảo đảm thực hiện được phương hướng kế hoạch đề ra.<br /> <br /> Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết đó của thự c tiễn, đề tài “Phát triển thanh toán<br /> không dùng tiền mặt tại Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội” được lựa chọn<br /> nghiên cứu.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu của luận văn<br /> - Nghiên cứu cơ sở lý luận cơ bản về thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân<br /> hàng thương mại.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng về thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân<br /> hàng thương mại cổ phần Quân đội.<br /> - Đề xuất giải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng<br /> thương mại cổ phần Quân đội.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng thương<br /> mại.<br /> - Phạm vi nghiên cứu: Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội.<br /> - Thời gian nghiên cứu:<br /> + Đánh giá thực trạng phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng<br /> thương mại cổ phần Quân đội từ năm 2008-2010.<br /> + Định hướng và giải pháp nhằm phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại<br /> ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội đến năm 2015.<br /> - Giác độ nghiên cứu: người quan sát nghiên cứu về thanh toán không dùng<br /> tiền mặt trong nước gi ữa các khách hàng qua ngân hàng thương mại (không nghiên<br /> cứu thanh toán trong hệ thống ngân hàng và thanh toán quốc tế).<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> - Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm phương<br /> pháp luận cơ bản.<br /> - Sử dụng phương pháp hệ thống, thống kê khảo cứu và phân tích để tiến hành<br /> phân tích thực hiện luận văn.<br /> <br /> CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THANH TOÁN<br /> KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> 1.1. Thanh toán không dùng tiền mặt của NHTM<br /> <br /> Thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) là quá trình tiền tệ thực hiện chức<br /> năng phương tiện lưu thông và phương tiện thanh toán không trực tiếp bằng tiền mặt .<br /> TTKDTM chỉ được phát triển và hoàn thiện trong nền kinh tế thị trường và được áp<br /> dụng rộng rãi trong lĩnh vực kinh tế tài chính đối nội cũng như đối ngoại. Sự phát triển<br /> rộng khắp của TTKDTM hiện nay là do yêu cầu phát triển vượt bậc của nền kinh tế<br /> hàng hoá. Nền kinh tế hàng hóa phát triển càng cao, khối lượ ng hàng hoá trao đổi<br /> trong và ngoài nước càng lớn thì cần có nh ững cách thức thanh toán thuận tiện, an<br /> toàn và tiết kiệm.<br /> Ngày nay, song song với quá trình phát triển của nền kinh tế thị trường, hoạt<br /> động thanh toán của NHTM cũng ngày càng được mở rộng với các phương thức thanh<br /> toán như: ủy nhiệm chi (UNC), ủy nhiệm thu (UNT), séc, thư tín dụng, thẻ thanh toán.<br /> Bởi vậy, TTKDTM luôn giữ một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế nói chung và<br /> đối với từng chủ thể trong nền kinh tế nói riêng. TTKDTM góp phần giảm thấp tỷ<br /> trọng tiền mặt trong lưu thông; tạo ra sự chuyển hóa thông suốt giữa tiền mặt và tiền<br /> chuyển khoản; và tạo điều kiện tập trung một nguồn vốn lớn của xã hội vào tín dụng<br /> để tái đầu tư vào nền kinh tế, phát huy vai trò điều tiết, kiểm tra của nhà nước vào hoạt<br /> động tài chí nh ở tầm vĩ mô và vi mô, qua đó kiểm soát được lạm phát đồng thời tạo<br /> điều kiện nâng cao năng suất lao động. Ngoài ra, TTKDTM góp phần thúc đẩy nhanh<br /> tốc độ thanh toán, tốc độ chu chuyển vốn và quá trình tái sản xuất trong hoạt động<br /> kinh doanh của các các doanh nghiệp trong nền kinh tế.<br /> Như vậy, để hoạt động TTKDTM đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nền kinh tế, góp<br /> phần giảm chi phí xã hội liên quan đến tiền mặt, thì các ngân hàng phải tập trung đầu<br /> tư, phát triển hạ tầng công nghệ phục vụ TTKDTM từ đó đẩy mạnh hơn nữa sự phát<br /> triển của TTKDTM.<br /> <br /> 1.2. Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại NHTM<br /> Phát triển TTKDTM là mở rộng và phát triển các dịch vụ thanh toán qua các<br /> kênh thanh toán điện tử, nhằm thay thế hoạt động thanh toán bằng tiền mặt, giảm<br /> lượng tiền mặt trong lưu thông. Ngày nay, để đánh giá sự phát triển của TTKDTM có<br /> thể dựa vào một số tiêu chí chủ yếu như: doanh số TTKDTM, sản phẩm dịch vụ và<br /> công nghệ ngân hàng.<br /> Cho đến nay, các dịch vụ, phương tiện TTKDTM được phát triển mạnh mẽ và<br /> đa dạng là dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin. Từ đó, các dịch vụ thanh<br /> toán như internet banking, mobile banking, Ví điện tử,… đã hình thành và đang dần đi<br /> vào cuộc sống, phù hợp với xu thế thanh toán của các nước trong khu vực và trên thế<br /> giới. Công nghệ là cốt lõi, nền tảng bên trong, sản phẩm dịch vụ là yếu tố thể thể hiện<br /> bên ngoài. Như vậy, nhìn vào sự phát triển của dịch vụ là nhận thấy trình độ phát triển<br /> <br /> của công nghệ đến mức nào. Dịch vụ ngân hàng nói chung và TTKDTM nói riêng<br /> phát triển thể hiện qua tiện ích, tiện ích càng nhiều thì chứng tỏ dịch vụ ngân hàng<br /> cũng như dịch vụ TTKDTM phát triển càng tốt và ngược lại. Do đó, việc đầu tư phát<br /> triển hạ tầng kỹ thuật công nghệ ở các NHTM là điều kiện tiên quyết để phát triển<br /> TTKDTM. Như vậy, một ngân hàng có trình độ công nghệ càng cao thì sẽ đa dạng<br /> được các sản phẩm dịch vụ, phương tiện thanh toán cung ứng trong nền kinh tế từ đó<br /> giúp tăng doanh số thanh toán. Khi doanh số TTKDTM của một ngân hàng càng cao,<br /> sản phẩm dịch vụ càng phong phú và công nghệ hi ện đại chứng tỏ hoạt động<br /> TTKDTM của ngân hàng đó rất phát triển.<br /> Hiện nay, với chức năng là một trung gian thanh toán trong nền kinh tế, các<br /> ngân hàng luôn phấn đấu đẩy mạnh các dịch vụ TTKDTM, gia tăng các sản phẩm tiện<br /> ích. Tuy nhiên, có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của TTKDTM bao<br /> gồm cả nhân tố chủ quan và nhân tố khách quan.<br /> <br /> 1.3. Nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển TTKDTM<br /> Trong bối cảnh hiện nay, sự cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng gay gắt,<br /> thì nhóm nhân tố chủ quan gồm nhân tố con người, công nghệ ngân hàng và hoạt động<br /> kinh doanh chung của ngân hàng có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động TTKDTM của<br /> ngân hàng đó. Bởi, chất lượng của sản phẩm dịch vụ mà khách hàng cảm nhận được<br /> chính là sự tổng hợp của nhiều yếu tố khác nhau, trong đ ó thái độ phục vụ, trình độ<br /> của đội ngũ nhân viên mang tính quyết định đến hình ảnh của ngân hàng; công nghệ<br /> ngân hàng tiên tiến và hoạt động kinh doanh chung của ngân hàng phát triển vững<br /> mạnh sẽ thúc đẩy chức năng trung gian thanh toán của ngân hàng phát triển để hỗ trợ<br /> cho các hoạt động khác của ngân hàng và ngược lại.<br /> Không chỉ sự phát triển TTKDTM mà mọi hoạt động của ngân hàng luôn chịu<br /> sự tác động mạnh mẽ của nhóm nhân tố khách quan, đó là: môi trường kinh tế vĩ mô,<br /> môi trường pháp lý và thói quen, t âm lý của người dân. Khi môi trường kinh tế vĩ mô<br /> và môi trường pháp lý không ổn định, ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh chung của<br /> ngân hàng từ đó tác động gián tiếp tới hoạt động TTKDTM. Ngoài ra, thói quen sử<br /> dụng tiền mặt trong thanh toán hiện nay là l ực cản lớn trong việc phát triển TTKDTM.<br /> 1.4. Kinh nghiệm về TTKDTM của một số nước trên thế giới<br /> Nền kinh tế mạnh luôn đi kèm với một hệ thống thanh toán hiện đại, để đẩy<br /> mạnh hơn nữa sự phát triển TTKDTM, Việt Nam cần học tập kinh nghiệm của một số<br /> nước phát triển trong khu vực như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines,... vận dụng<br /> phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của mình. Việt Nam cần sớm nâng cấp và mở rộng<br /> cơ sở hạ tầng thanh toán đồng thời Nhà nước cần ban hành chính sách khuyến khích<br /> và bắt buộc như: giảm thuế thu nhập cho các đơn vị lắp đặt POS, giảm thuế giá trị gia<br /> <br /> tăng cho người thanh toán bằng thẻ, thanh tra thuế thường xuyên đối với đơn vị bán lẻ<br /> không lắp đặt POS, lựa chọn và bắt buộc một số đơn vị điển hình thanh toán thẻ;...<br /> <br /> CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THANH TOÁN KHÔNG<br /> DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI<br /> 2.1. Khái quát về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội<br /> Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) được thành lập vào năm 1994 theo giấy<br /> phép hoạt động số 0054/NH -GP do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp<br /> ngày 14/9/1994, đến nay, qua gần 17 năm hoạt động, MB đã liên tục kinh doanh có<br /> hiệu quả và được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đánh giá là một trong những ngân<br /> hàng TMCP hàng đầu của Việt Nam.<br /> Cơ cấu tổ chức ngân hàng TMCP Quân đội chủ yếu bao gồm các thành phần<br /> sau: Hội sở chính; Sở giao dịch, các chi nhánh các cấp, Văn phòng đại diện; các<br /> phòng giao dịch, điểm giao dịch, các đơn vị và công ty trực thuộc.<br /> <br />