Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Nhu cầu và mức độ sử dụng báo cáo tài chính cung cấp bởi doanh nghiệp - nghiên cứu ở địa bàn Đà Nẵng

Chia sẻ: Dfg Dfg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhận diện thực trạng về nhu cầu và mức độ sử dụng báo cáo tài chính cho việc ra quyết định của các nhóm đối tượng sử dụng khác nhau trên đại bàn thành phố Đà Nẵng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Nhu cầu và mức độ sử dụng báo cáo tài chính cung cấp bởi doanh nghiệp - nghiên cứu ở địa bàn Đà Nẵng

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG PH M TH THÚY QUỲNH NHU C U VÀ M C Đ S D NG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CUNG C P B I DOANH NGHI P - NGHIÊN C U Đ A BÀN ĐÀ N NG Chuyên ngành: K toán Mã s : 60.34.30 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Đà N ng, Năm 2012
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS Nguy n Công Phương Ph n bi n 1 : TS. Đoàn Th Ng c Trai Ph n bi n 2 : PGS.TS. Võ Văn Nh Lu n văn ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ Qu n tr kinh doanh h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 08 tháng 01 năm 2012. Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Trong n n kinh t th trư ng, k toán không ch ph c v cho yêu c u qu n lý c a nhà nư c mà còn h tr cho các nhóm ngư i s d ng khác ñư c hình thành trong quá trình c i cách và phát tri n kinh t . BCTC Vi t Nam ñư c xây d ng d a trên vi c ti p thu có ch n l c các nguyên t c và chu n m c qu c t , xu t phát t nhu c u qu n lý c a cơ quan nhà nư c. Do ñó, khi kinh t Vi t Nam ngày càng h i nh p hơn vào n n kinh t th gi i, BCTC ñã b c l nhi u h n ch trong vi c ñáp ng nhu c u thông tin h u ích cho ngư i s d ng. Bên c nh ñó, các nư c phát tri n, lý thuy t "tính h u d ng cho vi c ra quy t ñ nh” (decision – usefulness) c a Staubus (1961, 1977) ñã tr thành n n t ng ñ l a ch n các thông tin ñư c công b trong BCTC. Trong khi ñó, lý thuy t này không ñư c ñ c p trong các khái ni m và nguyên t c k toán Vi t Nam. Vi c làm sáng t các lý thuy t này là r t quan tr ng ñ i v i m t h th ng k toán vì chúng ñ m b o tính n ñ nh và ñ nh hư ng cho các thông tin mà k toán cung c p. Không nh ng v y, các nghiên c u c a Vi t Nam v BCTC chưa t p trung vào vi c ñánh giá thông tin cung c p trong BCTC có phù h p v i nhu c u c a ngư i s d ng hay không. Hi n nay, nhi u ngư i s d ng BCTC Vi t Nam cho r ng ch t lư ng thông tin cung c p trong báo cáo hi n nay không ñ m b o, do ñó v n ñ s d ng BCTC cho vi c ra quy t ñ nh còn h n ch . Xu t phát t th c t này, v n ñ ñ t ra là làm th nào ñ nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC. Vì v y, lu n văn ñã ti n hành nghiên c u nhu c u và m c ñ s d ng BCTC cung c p b i doanh nghi p trên ñ a bàn thành ph Đà N ng ñ làm sáng t v n ñ trên.
4 2. M c tiêu nghiên c u M c ñích nghiên c u c a lu n văn là: – Nh n di n th c tr ng v nhu c u và m c ñ s d ng BCTC cho vi c ra quy t ñ nh c a các nhóm ñ i tư ng s d ng khác nhau trên ñ a bàn thành ph Đà N ng. – Đ xu t gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong Báo cáo tài chính nh m ñáp ng nhu c u ngư i s d ng. 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u Lu n văn nghiên c u nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a ba nhóm ñ i tư ng là cán b thu , nhân viên tín d ng t i các ngân hàng và nhà ñ u tư ch ng khoán trên ñ a bàn Thành ph Đà N ng. 4. Phương pháp nghiên c u D a vào cách ti p c n th c t , lu n văn ñánh giá th c tr ng nhu c u và m c ñ s d ng Báo cáo tài chính thông qua s li u ñi u tra, ph ng v n b ng b ng câu h i và phân tích Báo cáo tài chính. S li u thu th p ñư c x lý, tính toán các tham s th ng kê nh m phân tích th c tr ng cũng như các nhân t nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng Báo cáo tài chính c a các nhóm ñ i tư ng khác nhau. 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài – H th ng hóa và phân tích nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v Báo cáo tài chính và các ñ i tư ng s d ng Báo cáo tài chính. – Nghiên c u th c ti n, t ng h p và phân tích th c tr ng v nhu c u và m c ñ s d ng Báo cáo tài chính c a ba nhóm ñ i tư ng khác nhau trên ñ a bàn thành ph Đà N ng. – T lý lu n và th c ti n, ñ tài ñưa ra m t s gi i pháp nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong Báo cáo tài chính ñáp ng nhu c u ña d ng c a ngư i s d ng.
5 6. C u trúc c a lu n văn Lu n văn ñư c t ch c thành ba chương: – Chương 1: Báo cáo tài chính và s d ng Báo cáo tài chính – Chương 2: Th c tr ng v nhu c u và m c ñ s d ng Báo cáo tài chính cung c p b i doanh nghi p trên ñ a bàn thành ph Đà N ng – Chương 3: M t s gi i pháp nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC nh m ñáp ng nhu c u ngư i s d ng CHƯƠNG 1 BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ S D NG BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.1 Báo cáo tài chính và vi c cung c p thông tin trong BCTC 1.1.1 Báo cáo tài chính 1.1.1.1 M c ñích c a báo cáo tài chính Vi c l p Báo cáo tài chính nh m các m c ñích sau: – Cung c p thông tin cơ b n và c n thi t nh t ñ ñánh giá th c tr ng tài chính doanh nghi p trong kỳ ho t ñ ng ñã qua và d ñoán ho t ñ ng c a doanh nghi p trong tương lai. – Giúp nhà qu n lý doanh nghi p ñánh giá hi u qu ho t ñ ng và ñưa ra các chính sách phát tri n s n xu t kinh doanh phù h p. – Báo cáo tài chính còn là công c h u hi u giúp cơ quan Nhà nư c qu n lý, ñi u ch nh v m t kinh t và xã h i. – Báo cáo tài chính cung c p các thông tin h u ích cho ñ i tư ng s d ng khác như nhà ñ u tư, ngân hàng, nhà cung c p,... trong vi c ñưa ra các quy t ñ nh kinh t . 1.1.1.2 H th ng báo cáo tài chính Vi t Nam Theo Ch ñ k toán doanh nghi p ban hành kèm quy t ñ nh s 15/2006/QĐ-BTC ngày 20 tháng 3 năm 2006, h th ng báo cáo tài
6 chính g m b n lo i sau: B ng cân ñ i k toán, Báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh, Báo cáo lưu chuy n ti n t và Thuy t minh BCTC. 1.1.2 Thông tin cung c p trong Báo cáo tài chính 1.1.2.1 Thông tin cung c p trong B ng cân ñ i k toán B ng cân ñ i k toán là báo cáo tài chính t ng h p, ph n ánh t ng quát toàn b giá tr tài s n hi n có và ngu n hình thành tài s n ñó c a doanh nghi p dư i hình thái ti n t t i m t th i ñi m nh t ñ nh. Th i ñi m ñó thư ng là ngày cu i tháng, cu i quý, cu i năm. 1.1.2.2 Thông tin cung c p trong Báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh Báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh là báo cáo tài chính t ng h p, ph n ánh t ng quát tình hình và k t qu kinh doanh trong m t kỳ k toán c a doanh nghi p, chi ti t theo ho t ñ ng kinh doanh chính và các ho t ñ ng khác. 1.1.2.3 Thông tin cung c p trong Báo cáo lưu chuy n ti n t Báo cáo lưu chuy n ti n t là báo cáo tài chính t ng h p, ph n ánh vi c hình thành và s d ng lu ng ti n phát sinh theo các ho t ñ ng khác nhau trong kỳ báo cáo c a doanh nghi p. 1.1.2.4 Thông tin cung c p trong Thuy t minh báo cáo tài chính B n thuy t minh BCTC dùng ñ mô t mang tính tư ng thu t ho c phân tích chi ti t các thông tin s li u ñã trình bày trong B ng CĐKT, Báo cáo KQHĐKD, Báo cáo LCTT cũng như các thông tin c n thi t khác theo yêu c u c a các chu n m c k toán c th . 1.1.3 Quy ñ nh v l p và công b thông tin trong BCTC 1.1.3.1 Quy ñ nh v l p và trình bày BCTC a. Yêu c u l p và trình bày BCTC Vi c l p và trình bày BCTC ph i tuân th các yêu c u qui ñ nh t i Chu n m c k toán s 21 - Trình bày báo cáo tài chính.
7 b. Nguyên t c l p và trình bày BCTC Vi c l p và trình bày BCTC ph i tuân th sáu nguyên t c quy ñ nh t i Chu n m c k toán s 21 – Trình bày báo cáo tài chính, ñó là ho t ñ ng liên t c, cơ s d n tích, nh t quán, tr ng y u, t p h p, bù tr và có th so sánh. 1.1.3.2 Quy ñ nh v công b thông tin trong BCTC T t c các doanh nghi p thu c m i lĩnh v c, m i thành ph n kinh t ph i l p và công b thông tin theo quy t ñ nh s 15/2006/QĐ-BCT v Ch ñ k toán doanh nghi p; riêng các doanh nghi p có quy mô v a và nh ph i tuân theo quy t ñ nh s 48/2006/QĐ-BTC v Ch ñ k toán doanh nghi p v a và nh . Các doanh nghi p có tham gia vào th trư ng ch ng khoán ph i công b thông tin theo thông tư s 09/2010/TT-BTC v Hư ng d n công b thông tin trên th trư ng ch ng khoán. 1.1.4 Các ñ c trưng ñ nh tính c a BCTC BCTC có các ñ c trưng ñ nh tính s sau tho mãn nhu c u c a ngư i s d ng và ph c v h ñưa ra các quy t ñ nh kinh t , ñó là: tin c y, h u ích, liên quan, có th so sánh, k p th i, d hi u và tr ng y u. 1.2 Các ñ i tư ng s d ng Báo cáo tài chính 1.2.1 Các ñ i tư ng s d ng Báo cáo tài chính D a vào m c ñ liên quan ñ n ho t ñ ng c a doanh nghi p, các ñ i tư ng s d ng BCTC có th phân thành hai nhóm sau: – Các ñ i tư ng s d ng BCTC bên trong doanh nghi p g m nhà qu n lý các c p khác nhau c a doanh nghi p. – Các ñ i tư ng s d ng BCTC bên ngoài doanh nghi p chia thành 2 nhóm: Các cơ quan nhà nư c g m c c thu , s tài chính,cơ quan th ng kê; các ñ i tư ng s d ng BCTC không thu c cơ quan nhà nư c bao g m nhà ñ u tư, t ch c tín d ng, nhà cung c p.
8 1.2.2 Nhu c u thông tin c a các ñ i tư ng s d ng BCTC 1.2.2.1 Nhu c u thông tin c a các ñ i tư ng s d ng BCTC bên trong doanh nghi p 1.2.2.2 Nhu c u thông tin c a các ñ i tư ng s d ng BCTC bên ngoài doanh nghi p Nhu c u thông tin c a ngư i s d ng có th ñư c ñánh giá b ng vi c phân tích m c ñích s d ng thông tin, các quy t ñ nh mà các ñ i tư ng s d ng ñưa ra sau khi s d ng các thông tin trên BCTC. 1.3 Các nhân t nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng Báo cáo tài chính Có năm nhân t chính nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a các nhóm ñ i tư ng khác nhau, ñó là m c ñ mà các ñ i tư ng s d ng liên quan ñ n ho t ñ ng c a DN, trình ñ , kinh nghi m, nh n th c c a ngư i s d ng và ch t lư ng c a BCTC. K t lu n chương 1 Lu n văn ñã h th ng hóa và phân tích nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v BCTC như m c ñích, vi c cung c p thông tin và ý nghĩa thông tin c a t ng lo i BCTC, các quy ñ nh l p và công b thông tin trong BCTC, các ñ c trưng ñ nh tính c a BCTC. Lu n văn cũng ñã phân tích nhu c u thông tin c a t ng nhóm ñ i tư ng s d ng BCTC khác nhau và các nhân t nh hư ng ñ n nhu c u y.
9 CHƯƠNG 2 TH C TR NG V NHU C U VÀ M C Đ S D NG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CUNG C P B I DOANH NGHI P TRÊN Đ A BÀN THÀNH PH ĐÀ N NG 2.1 V n ñ nghiên c u các nư c phát tri n, lý thuy t "tính h u d ng cho vi c ra quy t ñ nh” (decision – usefulness theory) ñã tr thành c s ñ xác ñ nh các ñ i tư ng s d ng cũng như vi c s d ng thông tin tài chính c a các ñ i tư ng ñó. Nó cũng gi i thích m i quan h gi a ngư i l p báo cáo tài chính và ngư i s d ng thông tin. Lý thuy t này ñã tr thành n n t ng ñ l a ch n các thông tin ñư c công b trong BCTC. Đ i v i Vi t Nam, cũng như các nư c ñang phát tri n khác, h th ng k toán và tài chính ñã tr i qua nh ng thay ñ i quan tr ng t h th ng k toán cũ sang h th ng k toán d a vào kinh t th trư ng. Tuy nhiên, nh ng thay ñ i này không theo k p so v i s phát tri n c a các ho t ñ ng kinh t . M t khác, lý thuy t tính h u ích c a thông tin không ñư c ñ c p trong các khái ni m và nguyên t c k toán Vi t Nam. Các nghiên c u c a Vi t Nam v BCTC chưa t p trung nghiên c u tr c ti p nhu c u thông tin BCTC c a các nhóm ñ i tư ng s d ng khác nhau. C th hoá nhu c u thông tin c a t ng nhóm ñ i tư ng s d ng là c n thi t ñ xác ñ nh m c ñ mà các thông tin có m c ñích chung tho mãn nhu c u riêng c a t ng nhóm. Do ñó, ñ ñánh giá th c tr ng nhu c u và m c ñ s d ng BCTC cung c p b i doanh nghi p, ñ tài ñưa ra hai v n ñ c n gi i ñáp sau: Q1: Nhu c u và m c ñ s d ng thông tin cung c p trong báo cáo tài chính ph c v cho vi c ra quy t ñ nh c a các nhóm ñ i tư ng s d ng như th nào?
10 Q2: Nh ng nguyên nhân nào nh hư ng ñ n m c ñ s d ng thông tin cung c p trong BCTC c a các nhóm ñ i tư ng? 2.2 Phương pháp nghiên c u 2.2.1 Xây d ng b ng câu h i ñi u tra B ng câu h i ñư c xây d ng bao g m hai ph n chính: – Ph n 1 cung c p thông tin t ng quát v ñ i tư ng ñư c ñi u tra. – Ph n 2 ñánh giá nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a các nhóm ñ i tư ng. G m 3 n i dung sau: Th nh t, ñánh giá nhu c u s d ng thông tin trong BCTC cho vi c ra quy t ñ nh tr l i cho câu h i nghiên c u Q1. Th hai, ñánh giá m c ñ s d ng thông tin BCTC cho vi c ra quy t ñ nh tr l i cho câu h i nghiên c u Q1. Th ba, tìm hi u nguyên nhân nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng thông tin trong BCTC c a các nhóm ñ i tư ng ñ tr l i cho câu h i nghiên c u Q2. 2.2.2 Đ i tư ng ñi u tra M u kh o sát ñư c ch n cho t ng nhóm ñ i tư ng nghiên c u c th như sau: – M u ñi u tra v cán b thu ñư c th c hi n t i c c thu qu n Liên Chi u và qu n H i Châu. – M u ñi u tra v nhân viên tín d ng ñư c th c hi n t i b n ngân hàng là Ngân hàng Đ u tư và phát tri n Vi t Nam, Ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn, Ngân hàng Đông Á và ngân hàng Sài Gòn Thương Tín. – M u ñi u tra v nhà ñ u tư ch ng khoán ñư c th c hi n t i công ty ch ng khoán Đà N ng 102 ñư ng Nguy n Th Minh Khai.
11 2.2.3 Phương pháp ñi u tra và x lý s li u – Các phi u ñi u tra ñư c chuy n tr c ti p ñ n cho các ñ i tư ng có liên quan và thu h i theo hai cách: thông qua bưu ñi n và email. – S d ng ph n m m excel ñ x lý, tính toán các tham s th ng kê, so sánh, ñ i chi u nh m phân tích th c tr ng cũng như các nhân t nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a các nhóm ñ i tư ng khác nhau ñ gi i ñáp hai v n ñ nghiên c u ñ t ra trên. 2.3 Phân tích k t qu ñi u tra 2.3.1 Nhu c u s d ng thông tin trong Báo cáo tài chính ph c v cho vi c ra quy t ñ nh 2.3.1.1 Nhu c u thông tin liên quan ñ n tình tr ng chung c a doanh nghi p Nhu c u thông tin liên quan ñ n tình tr ng chung c a doanh nghi p c a ba nhóm ñ i tư ng ñư c t ng h p b ng 2.2. B ng 2.2 – Nhu c u ñ i v i các thông tin liên quan ñ n DN Giá tr trung bình TT Ch tiêu CBT NVTD NĐT T ng a Đ c ñi m doanh nghi p 3.83 4.29 3.84 4.03 b Quy mô doanh nghi p 3.91 3.51 3.37 3.55 Thông tin liên quan ñ n các c quy t ñ nh qu n lý 3.13 4.27 3.58 3.77 d Thông tin v c phi u 2.48 2.87 4.03 3.20 K ho ch phát hành, s d ng e v n thu ñư c t phát hành CP 2.65 3.27 3.95 3.38 K t qu ho t ñ ng kinh doanh f trong quá kh 4.35 4.22 3.87 4.12 Tình hình tài chính và l i nhu n g th c t so v i k ho ch 4.61 4.47 4.16 4.39 h Kh năng sinh l i 4.22 4.62 4.34 4.43
12 i Kh năng thanh toán 3.43 4.56 3.50 3.93 Tri n v ng kinh t và k ho ch k trong tương lai c a DN 3.74 4.31 4.00 4.08 l Các r i ro DN có th g p ph i 3.30 4.38 3.53 3.84 Thông tin giúp d báo tình hình ho t ñ ng và k t qu SXKD m trong tương lai c a DN 3.39 4.44 3.74 3.96 n Thông tin khác 2.74 3.42 3.11 3.16 V i m c tiêu xác ñ nh s ti n thu mà DN ph i n p và l a ch n DN ñ thanh tra ki m tra v thu , cán b thu quan tâm nhi u ñ n các thông tin ph n ánh l i nhu n th c t và trong quá kh c a DN, kh năng sinh l i, thông tin v quy mô, ñ c ñi m DN. M c ñích chính c a nhân viên tín d ng khi phân tích BCTC là xác ñ nh kh năng tr n c a DN. Tuy nhiên, h có nhu c u ñ i v i t t c các thông tin liên quan ñ n DN, bao g m c thông tin tài chính và phi tài chính. Trong ñó nhóm chi tiêu tài chính v n ñư c ña s nhân viên tín d ng ñánh giá là quan tr ng hơn. So v i hai nhóm ñ i tư ng s d ng trên, ña s các thông tin v DN ñư c nhà ñ u tư ñánh giá m c tương ñ i quan tr ng. Đó là do nhu c u s d ng thông tin c a nhà ñ u tư còn tùy thu c vào m c ñích n m gi c phi u, ñ u tư “lư t sóng” hay ñ u tư dài h n và ph thu c vào trình ñ c a nhà ñ u tư. Tuy nhiên, h có nhu c u cao nh t ñ i v i các thông tin giúp d ñoán giá c a c phi u, kh năng sinh l i và phát tri n c a DN trong tương lai. 2.3.1.2 Nhu c u s d ng thông tin trong BCTC a. Nhu c u s d ng các lo i báo cáo tài chính K t qu kh o sát cho th y c ba nhóm ñ i tư ng ñ u có nhu c u s d ng c b n lo i BCTC. M c ñánh giá ñư c ch n ch y u là quan tr ng và r t quan tr ng, trong ñó c ba nhóm có nhu c u cao nh t v i
13 các thông tin trên báo cáo KQHĐKD và ít có nhu c u v i báo cáo LCTT. Tuy nhiên, gi a ba nhóm ñ i tư ng có s khác nhau v nhu c u s d ng t ng lo i BCTC. b. Nhu c u s d ng các kho n m c thông tin trong BCTC K t qu kh o sát cho th y cán b thu có nhu c u s d ng t t c các thông tin trên BCTC nhưng h ñ c bi t quan tâm ñ n ch tiêu l i nhu n và các kho n m c thông tin có liên quan tr c ti p ñ n doanh thu và chi phí s n xu t trong kì. M c ñích chính c a nhân viên tín d ng khi s d ng BCTC là xác ñ nh kh năng DN có tr ñư c n không và ngu n nào c a DN s ñư c dùng ñ tr n . Do ñó h quan tâm nhi u ñ n các thông tin ño lư ng hi u qu ho t ñ ng và ph n ánh kh năng thanh toán n t tài s n ñ m b o và các ngu n s n có khác. Đ i v i nhà ñ u tư ch ng khoán, ñ xem xét tính h p d n c a c phi u trên th trư ng, h quan tâm nhi u nh t ñ n thông tin v lãi cơ b n trên c phi u và ch tiêu l i nhu n; ti p theo là các ch tiêu phán ánh kh năng sinh l i và quy mô c a DN. 2.3.2 M c ñ s d ng thông tin trong BCTC cho vi c ra quy t ñ nh 2.3.2.1 M c ñ s d ng các lo i BCTC K t qu kh o sát cho th y có s khác nhau trong m c ñ s d ng BCTC gi a ba nhóm, nhưng c ba nhóm thư ng xuyên s d ng Báo cáo KQHĐKD nh t và ít s d ng Báo cáo LCTT nh t. Theo m c ñ s d ng gi m d n, cán b thu x p h ng các lo i BCTC như sau: báo cáo KQHĐKD, thuy t minh BCTC, B ng CĐKT và báo cáo LCTT; còn nhân viên tín d ng là báo cáo KQHĐKD, b ng CĐKT, báo cáo LCTT và thuy t minh BCTC; nhà ñ u tư là báo cáo KQHĐKD, B ng CĐKT, thuy t minh BCTC và báo cáo LCTT.
14 2.3.2.2 M c ñ s d ng các kho n m c thông tin trong BCTC Đ i v i cán b thu , h s d ng thư ng xuyên ch tiêu l i nhu n, doanh thu, giá v n và các ch tiêu có m i liên h v i s bi n ñ ng doanh thu, chi phí. H ít s d ng các ch tiêu ph n ánh c phi u. Nhân viên tín d ng thư ng xuyên s d ng các chi tiêu ph n ánh hi u qu ho t ñ ng như l i nhu n, doanh thu, giá v n, ti n, tài s n có th chuy n ñ i thành ti n, thông tin v các dòng ti n, v n ch s h u. V i các nhà ñ u tư, h thư ng xuyên s d ng các thông tin ph n nh kh năng sinh l i, tình hình tài chính, các ch tiêu ph n ánh quy mô DN, thông tin v dòng ti n, thông tin thuy t minh BCTC. Phân tích k t qu kh o sát cho th y có s khác bi t v nhu c u và m c ñ s d ng thông tin gi a ba nhóm ñ i tư ng, không ch khác nhau v kho n m c thông tin ñư c ch n mà còn khác nhau v m c ñ quan tr ng c a kho n m c thông tin ñó ñ i v i nhu c u c a t ng nhóm. Nguyên nhân c a hi n tư ng này là do m c ñích s d ng thông tin, nh n th c và trình ñ c a ngư i s d ng. 2.3.3 Nguyên nhân gi i thích m c ñ s d ng thông tin BCTC 2.3.3.1 M c ñ trình bày các thông tin liên quan ñ n DN trong BCTC Phân tích k t qu kh o sát cho th y ña s các thông tin ñư c trình bày m c tương ñ i ñ y ñ , tr thông tin v ñ c ñi m DN ñư c công b ñ y ñ (giá tr trung bình 4.27). Vi c trình bày m t s thông tin trên BCTC chưa ñáp ng yêu c u ña d ng c a ngư i s d ng do các DN chưa th c hi n nghiêm túc các quy ñ nh công b thông tin, do ch ñ k toán, chu n m c, thông tư chưa b t bu c công b các thông tin ñó trên BCTC.
15 2.3.3.2 Nh ng rào c n khi s d ng BCTC Th nh t, k t qu kh o sát cho th y có 81% ngư i s d ng cho r ng thông tin trên BCTC là chưa ñ y ñ . Đó là do: – Thông tin chưa ñáp ng nhu c u c a ngư i s d ng. – M t s doanh nghi p công b thông tin chưa ñ y ñ , chính xác và k p th i theo các quy ñ nh hi n hành. – M t s kho n m c thông tin trình bày trên BCTC ch là s li u t ng h p, chưa c th , nh t là các kho n m c khác. Th hai, 87 % ngư i s d ng ñánh giá BCTC thi u trung th c. K t qu này có th gi i thích như sau: – M t s doanh nghi p ñang l p và công b nhi u lo i BCTC cho các m c tiêu khác nhau. – Các thông tin công b trong BCTC thi u trung th c do hi n tư ng “phù phép BCTC”. – Tính không trung th c c a thông tin có th do ch t lư ng c a ki m toán chưa ñ m b o. – S sai bi t gi a BCTC trư c và sau ki m toán có th do năng l c c a k toán viên và qu n tr ñi u hành c a ban lãnh ñ o DN. Th ba, 65% ngư i s d ng cho r ng tính có th so sánh c a thông tin trên BCTC gi a các DN và gi a các năm không cao. K t qu này ph n ánh m t ph n th c tr ng hi n nay v công tác l p báo cáo tài chính do: – BCTC c a Vi t Nam không có tính linh ho t. Ch ñ quy ñ nh bi u m u chung cho t t c các lo i hình DN. – Vi t Nam chưa xây d ng ñư c b ch s nhóm ngành hoàn ch nh, ñư c ki m ñ nh và s d ng r ng rãi. – Theo ch ñ k toán, BCTC ch th hi n s li u k toán c a hai năm li n k và không kèm theo s li u k ho ch kinh doanh năm nên r t khó ñ ñưa ra các ñánh giá tăng trư ng cũng như d báo v DN.
16 Th tư, 31% ngư i s d ng ñánh giá BCTC là khó hi u. Ngư i s d ng g p khó khăn khi s d ng BCTC do: – S li u trình bày trên BCTC ph c t p v i ngư i s d ng. – Trình ñ và kinh nghi m c a ngư i s d ng còn h n ch . Th năm, 72% ngư i s d ng cho r ng vi c công b BCTC còn ch m tr so v i quy ñ nh. Theo th ng kê c a HOSE và HNX, tính ñ n ngày 25-7-2011, so v i t ng s 682 DN tham gia niêm y t hai sàn HOSE và HNX, ch có 30% DN công b thông tin ñúng h n. Tuy nhiên, ngay c các DN ñã n p BCTC ñúng th i gian cũng chưa n p ñ y ñ các lo i BCTC. Th sáu, 24% ngư i s d ng cho r ng không ho c khó ti p c n v i BCTC. DN công b thông tin trên các website còn sơ sài, chưa c p nh t thư ng xuyên tình hình c a DN. Bên c nh ñó, vi c công b thông tin BCTC ch m tr ho c không ñ y ñ theo quy ñ nh cũng là m t v n ñ l n nh hư ng ñ n vi c ti p c n thông tin c a ngư i s d ng. 2.3.4 K t lu n rút ra t cu c kh o sát Phân tích k t qu kh o sát rút ra m t s k t lu n sau: Th nh t, vì m c tiêu s d ng BCTC c a ba nhóm ñ i tư ng là khác nhau nên có s khác bi t v nhu c u s d ng thông tin cung c p trong BCTC ph c v cho vi c ra quy t ñ nh. Th hai, có s khác bi t v m c ñ s d ng các kho n m c thông tin trên BCTC gi a ba nhóm ñ i tư ng. Th ba, k t qu kh o sát cũng cho th y vi c trình bày m t s thông tin liên quan ñ n DN trên BCTC chưa ñáp ng yêu c u ña d ng c a ngư i s d ng. Th tư, ngư i s d ng g p ph i m t s rào c n làm nh hư ng ñ n nhu c u và m c ñ s d ng thông tin trên BCTC.
17 Th năm, ch t lư ng thông tin trên BCTC chưa ñ m b o nhu c u c a ngư i s d ng do nhi u nguyên nhân khác nhau. Th sáu, phân tích k t qu kh o sát cũng cho th y nh hư ng c a m t s nhân t ñ n nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a ngư i s d ng. Trong ñó, hai nhân t m c ñích và l i ích s d ng thông tin quy t ñ nh tr c ti p ñ n nhu c u và m c ñ s d ng BCTC. K t lu n chương 2 Đ tài ñã kh o sát nhu c u và m c ñ s d ng thông tin c a ba nhóm ñ i tư ng là cán b thu , nhân viên tín d ng ngân hàng và nhà ñ u tư ch ng khoán thông qua ñi u tra b ng b ng câu h i. K t qu kh o sát cho th y nhu c u và m c ñ s d ng thông tin BCTC c a ba nhóm ñ i tư ng này ña d ng và khác nhau. K t qu kh o sát cũng cho th y vi c trình bày m t s thông tin liên quan ñ n DN trên BCTC chưa ñáp ng yêu c u ña d ng c a ngư i s d ng. H còn g p m t s v n ñ khi s d ng thông tin cung c p trong BCTC. Phân tích k t qu ñi u tra cũng giúp ñánh giá nh hư ng c a m t s nhân t ñ n nhu c u và m c ñ c a ngư i s d ng. CHƯƠNG 3 M TS GI I PHÁP NÂNG CAO CH T LƯ NG THÔNG TIN CUNG C P TRONG BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐÁP NG NHU C U C A NGƯ I S D NG 3.1 S c n thi t ph i nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC Khi th trư ng tài chính và ñ u tư trong nư c ngày càng ñư c m r ng thì thông tin trên BCTC chưa th c s ñáp ng ñư c nhu c u c a ngư i s d ng. Ch ñ k toán dù ñư c c p nh t thư ng xuyên nhưng v n chưa theo k p v i s phát tri n c a n n kinh t .
18 Bên c nh ñó, phân tích k t qu kh o sát cho th y nhu c u thông tin c a ngư i s d ng r t ña d ng và khác nhau, trong khi ñó ch t lư ng BCTC hi n nay chưa ñáp ng ñư c. Và th c t , hàng lo t các v vi ph m công b thông tin ñã nh hư ng ñ n l i ích c a ngư i s d ng do s m t cân x ng trong ti p c n thông tin, làm gi m ni m tin c a ngư i s d ng v h th ng thông tin k toán. Vì v y, ph i nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC d a trên cơ s nghiên c u th c t v nhu c u và m c ñ s d ng BCTC c a t ng ñ i tư ng s d ng. 3.2 Quan ñi m và ñ nh hư ng nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong báo cáo tài chính nh m ñáp ng nhu c u c a ngư i s d ng 3.2.1 Quan ñi m hoàn thi n BCTC ph i b o ñ m các ñ c trưng ñ nh tính c a nó, khi ñó nó s tho mãn nhu c u c a ngư i s d ng thông tin. Mu n v y, các chu n m c và ch ñ k toán cũng như các quy ñ nh l p và công b thông tin trong BCTC ph i ñư c xây d ng trên các cơ s khoa h c c a k toán. Đó là lý thuy t h u ích c a thông tin (decision usefulness theory) và lý thuy t ñ i di n (agency theory), nguyên t c th c ch t hơn hình th c và nguyên t c tr ng y u. 3.2.2 Đ nh hư ng nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong báo cáo tài chính nh m ñáp ng nhu c u c a ngư i s d ng Đ nâng cao ch t lư ng thông tin BCTC, lu n văn ñưa ra m t s gi i pháp sau: Hoàn thi n v các quy ñ nh l p và công b thông tin trong BCTC, các quy ñ nh v thu , ki m toán viên, hoàn thi n n i dung thông tin cung c p trong BCTC, nâng cao vai trò doanh nghi p và m t s ý ki n ñ i v i ngư i s d ng BCTC.
19 3.3 Gi i pháp c th nâng cao ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC ñáp ng nhu c u ngư i s d ng 3.3.1 Hoàn thi n các quy ñ nh v l p và công b thông tin trong BCTC 3.3.1.1 Hoàn thi n h th ng chu n m c và ch ñ k toán Vi t Nam Hoàn thi n quy trình so n th o chu n m c và ch ñ k toán Chu n m c BCTC ph i ñư c xây d ng trên cơ s ch n l c các phương pháp, nguyên t c phù h p v i m c ñích k toán, môi trư ng kinh t , xã h i c a ñ t nư c và l i ích c a ngư i s d ng và tham kh o IFRS. Đ ng th i, vi c xây d ng chu n m c c n có ý ki n tham gia c a ñông ñ o ngư i s d ng thông qua các hi p h i ngh nghi p. Xác ñ nh các ñ i tư ng s d ng BCTC Hi n nay, VAS không nêu rõ các ñ i tư ng s s d ng thông tin k toán. Do ñó, c n xác ñ nh rõ ñ i tư ng s d ng BCTC, ñ i tư ng s d ng ưu tiên và m c tiêu c a BCTC ñ có tính ñ nh hư ng và hi u qu trong xây d ng các chu n m c, ch ñ k toán. Xác ñ nh các nguyên t c, lý thuy t cơ b n chi ph i vi c xây d ng chu n m c và ch ñ k toán 3.3.1.2 Hoàn thi n quy ñ nh v l p và công b thông tin trong BCTC Ti p t c hoàn thi n các quy ñ nh v l p và công b thông tin trong BCTC ñã ban hành C n ti p t c hoàn thi n quy ñ nh l p và công b thông tin trong BCTC c a t t c các lo i hình DN ñ các BCTC này luôn cung c p ñ y ñ thông tin (c thông tin tài chính và phi tài chính), ñ m b o quy n l i c a t t c các ñ i tư ng s d ng s d ng BCTC khác nhau. Xây d ng cơ ch ki m soát các thông tin trong BCTC trư c khi công b Các văn b n, ch ñ k toán ch quy ñ nh n i dung thông tin ph i cung c p trong các BCTC, do ñó c n xây d ng cơ ch ki m soát tính chính xác c a thông tin liên quan ñ n DN trư c khi công b .
20 Ki m soát ho t ñ ng thuê k toán viên và d ch v k toán Hi n nay, các doanh nghi p cung c p d ch v k toán chưa có s qu n lý th ng nh t c a các t ch c ngh nghi p. Vì v y, các cơ quan qu n lý và t ch c ngh nghi p c n ki m soát ch t ch vi c ñăng ký và hành ngh k toán. Hoàn thi n các quy ñ nh v x ph t n u DN vi ph m công b thông tin – Các cơ quan qu n lý c n nghiêm túc th c hi n các quy ñ nh x lý vi ph m công b thông tin ñã ban hành. – Ti p t c hoàn thi n ch tài x lý các doanh nghi p vi ph m công b thông tin. – Xây d ng quy ñ nh trách nhi m và nghĩa v c a các ñ i tư ng cung c p và s d ng thông tin BCTC. Tăng cư ng vai trò c a cơ quan qu n lý như b tài chính, cơ quan thu ,... và các t ch c ngh nghi p trong vi c ñ m b o ch t lư ng thông tin trong BCTC 3.3.2 Hoàn thi n các quy ñ nh v thu – H th ng hóa l i các văn b n quy ñ nh v công tác thu . – Hoàn thi n các quy ñ nh v thu trong m i liên h v i k toán và ki m toán. – Nâng cao ch t lư ng ki m toán thu . – Hoàn thi n các quy ñ nh x ph t vi ph m v công tác thu . 3.3.3 Nâng cao vai trò c a ki m toán viên và các công ty ki m toán trong vi c ñ m b o ch t lư ng thông tin cung c p trong BCTC Nâng cao ch t lư ng c a ñ i ngũ ki m toán viên (KTV) KTV ph i thư ng xuyên nâng cao trình ñ chuyên môn, rèn luy n ph m ch t, k năng ki m toán,... Bên c nh ñó, c n tăng cư ng