Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai

Chia sẻ: Cuahapbia | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá thực trạng của quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, các định ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế và đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH trên địa bàn trong thời gian sắp tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐỖ ĐÌNH DƢƠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN IA GRAI TỈNH GIA LAI TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 834 04 10 Đà Nẵng - Năm 2021
Công trình đƣợc hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Hồng Cử Phản biện 1: GS.TS. VÕ XUÂN TIẾN Phản biện 2: PGS.TS. NGUYỄN THẾ TRÀM Luận văn đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại trƣờng Đại học kinh tế, Đại học Đà nẵng vào ngày 27 tháng 3năm 2021. Có thể tìm hiểu Luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thƣ viện trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bảo hiểm xã hội là trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội (ASXH). Sự vững chắc của hệ thống ASXH ở một quốc gia đƣợc phản ánh qua chính sách BHXH của quốc gia đó. Trong hoạt động của BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, công tác quản lý thu BHXH luôn đƣợc chú trọng. Tuy nhiên, trong thực tiễn, quản lý thu BHXH còn nhiều bất cập Để góp phần nhận rõ đƣợc những hạn chế và nguyên nhân của nó, xác định các biện pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH tại BHXH của huyện, tôi chọn đề tài: “Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai ” làm đề tài luận văn thạc sỹ. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Phân tích, đánh giá thực trạng của quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, các định ƣu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế và đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH trên địa bàn trong thời gian sắp tới. 2.1. Mục tiêu cụ thể: - Hê thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. - Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc đối với quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Ia Grai, chỉ rõ những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai.
2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Nghiên cứu hoạt động quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực trạng quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai trong giai đoạn năm 2016 - 2019; các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH đƣợc đề xuất có ý nghĩa đến 2025. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu - Phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: các số liệu đƣợc công bố tại Niên giám thống kê, tổng kết của BHXH huyện... - Phƣơng pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Đƣợc thu thập thông qua phiếu khảo sát tập hợp ý kiến đánh giá của ngƣời tham gia BHXH, các chuyên viên quản lý thu BHXH. 4.2. Phương pháp phân tích - Phƣơng pháp thống kê, mô tả, phƣơng pháp phân tích, tổng hợp; phƣơng pháp so sánh... 5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, luận văn đã tham khảo một số tài liệu sau: - GS.TS Phan Huy Đƣờng (2015). Quản lý nhà nước về kinh tế, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội. - Nguyễn Văn Định (2012) Giáo trình bảo hiểm, Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân; NXB Đại học kinh tế quốc dân.
3 - Phạm Thị Định (2011) chủ biên; Giáo trình Kinh tế bảo hiểm, NXH: Đại học kinh tế quốc dân. - Hoàng Mạnh Cừ, Đoàn Thị Thu Hƣơng chủ biên (2011): Giáo trình Bảo hiểm xã hội, Học viện Tài chính; NXB Tài chính 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo thì luận văn đƣợc kết cấu thành 03 chƣơng, bao gồm: Chƣơng I: Cơ sở lý luận của quản lý thu BHXH. Chƣơng II: Thực trạng công tác quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. Chƣơng III: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÕ CỦA QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của bảo hiểm xã hội a. Khái niệm bảo hiểm xã hội BHXH là phương pháp chuyển giao rủi ro được thực hiện thông qua việc tạo lập quỹ tài chính BHXH, nhằm đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của NLĐ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết. b. Đặc điểm của BHXH - BHXH đƣợc hình thành trên cơ sở quan hệ lao động, giữa các bên cùng tham gia và đƣợc hƣởng BHXH. - BHXH luôn là trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội.
4 - BHXH là hoạt động dịch vụ công, mang tính xã hội cao lấy hiệu quả xã hội làm mục tiêu hoạt động. 1.1.2. Khái niệm, vai trò của quản lý thu BHXH a. Khái niệm về thu BHXH và quản lý thu BHXH “quản lý thu BHXH là quá trình tác động của các cơ quan BHXH đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến thu BHXH theo một quy trình từ xác định đối tượng thu, mức thu, phương thức thu, lập kế hoạch thu đến tổ chức thực hiện kế hoạch và kiểm tra đánh giá việc thực hiện thu nhằm đạt được mục tiêu thu đúng, thu đủ, thu kịp thời tiền thu BHXH của đối tượng tham gia BHXH vào Quỹ BHXH nhằm đáp ứng nguồn kinh phí chi trả các chế độ BHXH trên nguyên tắc có đóng, có hưởng”. b. Đặc điểm của quản lý thu bảo hiểm xã hội - Thu BHXH là nguồn thu định kỳ. - Đối tƣợng thu là tiền nên dễ xảy ra sai phạm, vi phạm đạo đức và trục lợi cho cá nhân, lạm dụng quỹ vốn tiền thu BHXH. - Số đối tƣợng phải thu là rất lớn và gia tăng theo thời gian. c. Vai trò của quản lý thu BHXH Thứ nhất, định hƣớng cho hoạt động của hệ thống BHXH, tạo sự thống nhất trong hoạt động thu BHXH và có ảnh hƣởng quyết định đến hiệu quả hoạt động của hệ thống BHXH. Thứ hai, năng điều tiết hoạt động của hệ thống BHXH, đảm bảo hoạt động thu BHXH bền vững, hiệu quả. BHXH là trụ cột. Thứ ba, kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH. Thứ tư, quản lý thu BHXH là cơ sở để đảm bảo nguồn thu, trên cơ sở đó đảm bảo nguồn chi BHXH.
5 1.2. NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ THU BHXH 1.2.1. Tuyên truyền về chế độ, chính sách, pháp luật về BHXH - Mục đích làm cho ngƣời lao động hiểu rõ chính sách BHXH. - Nội dung cơ bản của công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHXH gồm các chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc về BHXH; lợi ích của ngƣời tham gia BHXH. Tiêu chí đánh giá: (1) Số lần tuyên truyền, số lƣợng bài báo, băng rôn, áp phích, đối thoại về BHXH; (2) Sự phù hợp, tính đa dạng, phong phú, hấp dẫn của nội dung, hình thức tuyên truyền; (3) Số lƣợt ngƣời tham gia các hoạt động tuyên truyền. 1.2.2. Lập dự toán thu BHXH Dự toán thu BHXH là bảng tổng hợp số thu dự kiến về BHXH trong một thời kỳ nhất định. Lập dự toán thu là việc xác định các chỉ tiêu dự toán thu BHXH và xây dựng các biện pháp thực hiện. Quy trình lập dự toán thu BHXH: - Xác định đối tƣợng của thu BHXH - Xác định mức đóng BHXH: - Về phƣơng thức thu BHXH: - Cấp sổ, thẻ BHXH Tiêu chí đánh giá: (1) Lập dự toán thu BHXH có tuân thủ đúng quy định về thời gian; (2) Việc lập dự toán thu BHXH có đảm bảo tính khách quan, trung thực, đúng đối tƣợng; (3) Tính kịp thời trong trong điều chỉnh số đối tƣợng thu và số thu phù hợp với thực tiễn. (4) Công tác quản lý đối tƣợng tham gia BHXH có đƣợc thực hiện đúng qui định; (5) Kết quả của công tác cấp sổ, thẻ BHXH.
6 1.2.3. Tổ chức thực hiện thu BHXH a. Tổ chức bộ máy thực hiện thu BHXH - Xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu liên quan đến ngƣời lao động tham gia BHXH - Xây dựng kế hoạch và hƣớng dẫn, theo phân cấp quản lý và quyết toán số tiền thu BHXH đối với BHXH huyện theo định kỳ. BHXH cấp thành phố tổ chức thu BHXH của các đơn vị SDLĐ đóng trên địa bàn Bảo hiểm xã hội huyện: Tổ chức, hƣớng dẫn thực hiện thu BHXH; cấp sổ BHXH đối với ngƣời sử dụng lao động và ngƣời lao động theo phân cấp quản lý b. Quản lý hoạt động thu BHXH - Thu đúng quy định, thu đầy đủ và đảm bảo công chức viên chức thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định. Để đảm bảo nguyên tắc này, cán bộ thu phải nắm rõ các nguồn thu BHXH, đối tƣợng thu, mức thu, tức là phải thực hiện tốt công tác dự toán thu BHXH. - BHXH huyện có trách nhiệm: Điều tra, lập danh sách các đơn vị sử dụng lao động thuộc đối tƣợng tham gia bảo BHXH trên địa bàn; thông báo, hƣớng dẫn các đơn vị kịp thời đăng ký tham gia BHXH, đóng đầy đủ BHXH cho NLĐ theo quy định của Luật BHXH. Tiêu chí đánh giá: (1) Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH: đƣợc tính theo công thức: (2) Tỉ lệ nợ đọng BHXH: (3) Tốc độ tăng số lƣợng đối tƣợng tham gia BHXH:
7 (4) Công tác tổ chức thu BHXH có đƣợc thực hiện tốt, đúng quy trình: 1.2.4. Quyết toán thu BHXH - Nguyên tắc thống nhất: - Nguyên tắc đầy đủ: - Nguyên tắc cân đối: - Nguyên tắc trung thực, chính xác: - Nguyên tắc thƣờng niên: - Nguyên tắc công khai minh bạch: - Nguyên tắc hạn định Tiêu chí đánh giá: (1) Quyết toán có đảm bảo tính kịp thời; (2) Công tác quyết toán thu BHXH có đảm đúng các nguyên tắc; (3) Tính chính xác của số liệu quyết toán so với dự toán; (4) Quyết toán thu BHXH có đảm bảo tính công khai, minh bạch. 1.2.5. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý thu BHXH. Công tác kiểm tra, thanh tra là một chức năng thiết yếu không thể thiếu đƣợc trong công tác quản lý BHXH và quản lý thu nói riêng (Quản lý = Quyết định + Tổ chức thực hiện + Kiểm tra). Nội dung kiểm tra quản lý thu bảo BHXH, bao gồm: nguồn hình thành quỹ bảo hiểm xã hội; đối tƣợng tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật; trích tiền lƣơng, tiền công tháng của NLĐ và phần trích của đơn vị đóng bảo hiểm xã hội cho NLĐ thông qua chuyển khoản vào hệ thống Ngân hàng hoặc Kho bạc; thanh toán các chế độ ngắn hạn cho NLĐ của các đơn vị; và kiểm tra, đối chiếu công nợ BHXH và thực hiện tính lãi, phạt tiền do vi phạm pháp luật BHXH về đóng BHXH đối với NSDLĐ. Tùy thuộc vào mục đích, yêu cầu, nội dung và thời gian
8 kiểm tra để có loại hình kiểm tra cho phù hợp. Theo thời gian thì có loại hình thƣờng xuyên hay định kỳ; kiểm tra trƣớc, kiểm tra sau, kiểm tra đột xuất. Sau khi có kết luận thanh tra, kiểm tra, cơ quan BHXH các cấp phải theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật BHXH. Tiêu chí đánh giá: (1) Tính thƣờng xuyên của các cuộc thanh tra, kiểm tra biểu hiện ở số lƣợng tổ chức các cuộc thanh tra; (2) Các cuộc thanh tra, kiểm tra có thực hiện theo đúng qui định; (3) Tính công khai, nghiêm túc của công tác thanh tra, kiểm tra; (4) Xử lý các vi phạm pháp luật về BHXH có đƣợc xử lý kịp thời, đúng mức. 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BHXH. 1.3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa phƣơng - Tốc độ phát triển và tăng trƣởng kinh tế. - Trình độ dân trí tăng lên, nhận thức của ngƣời dân càng đƣợc nâng cao, họ sẽ ý thức rủi ro và cũng nhƣ tầm quan trọng của bảo vệ sức khỏe, chăm lo cho cuộc sống của mình, từ đó sẽ tự giác, chủ động tham gia BHXH. 1.3.2. Cơ chế, chính sách, pháp luật về BHXH. - Hệ thống văn bản về Luật BHXH đƣợc ban hành đầy đủ, kịp thời, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý thu BHXH. - Cơ chế, chính sách về BHXH đƣợc xây dựng đúng đắn, phù hợp là cơ sở để đảm bảo lợi ích của cơ quan BHXH 1.3.3. Tổ chức bộ máy QL thu BHXH và năng lực cán bộ - Sự phối hợp hoạt động giữa các cơ quan QLNN. - Trình độ, năng lực của cán bộ quản lý thu BHXH.
9 1.3.4. Các doanh nghiệp tham gia đóng BHXH - Tình hình sản xuất kinh doanh. - Ý thức trách nhiệm của chủ doanh nghiệp. 1.4. KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG 1.4.1. Kinh nghiệm trong quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum: 1.4.2. Kinh nghiệm trong quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Ea H'leo, tỉnh Đắk Lắk: 1.4.3. Một số bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý thu BHXH huyện Ia Grai KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN IA GRAI, TỈNH GIA LAI. 2.1. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HUYỆN IA GRAI CÓ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH. 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Ia Grai a. Vị trí địa lý Ia Grai là một huyện miền núi nằm ở phía Tây tỉnh Gia Lai. b. Đặc điểm kinh tế: - Tốc độ tăng trƣởng bình quân giai đoạn 2016-2019 đạt 14,98%/năm. - Cơ cấu kinh tế: ngành nông - lâm nghiệp - thủy sản 3.796,8 tỷ đồng; công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - xây dựng đạt 3.059 tỷ đồng; thƣơng mại - dịch vụ đạt 2.248 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu ngƣời đạt 37 triệu đồng, tăng 2 triệu đồng so với năm 2018.
10 c. Đặc điểm xã hội: Dân số trung bình là 107.369 ngƣời (theo kết quả điều tra năm 2019), trong đó đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Jrai chiếm hơn 50%, số ngƣời trong độ tuổi lao động 56.906 ngƣời. - Trình độ dân trí chƣa cao, phong tục, tập quán sản xuất còn khá lạc hậu. 2.1.2. Đặc điểm về tổ chức của BHXH huyện Ia Grai. BHXH huyện Ia Grai đƣợc thành lập năm 1995 theo Quyết định số 117/QĐ/TC-CB ngày 04/08/1995 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, BHXH Ia Grai là cơ quan trực thuộc BHXH tỉnh Gia Lai, BHXH huyện Ia Grai có 11 viên chức, ngƣời lao động. Bộ máy tổ chức của BHXH huyện Ia Grai hiện nay gồm 01 Giám đốc; tham mƣu, giúp việc cho Giám đốc là 01 Phó Giám đốc và 06 bộ phận phụ trách các công việc chuyên môn. 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN IA GRAI 2.2.1. Thực trạng công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách, pháp luật về BHXH BHXH đã thực hiện nhiều đợt tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật về BHXH tới ngƣời dân với mục đích để ngƣời dân hiểu biết rõ hơn về luật pháp, chính sách BHXH hiện nay. Hình thức tuyên truyền đƣợc thực hiện khá đa dạng BHXH huyện cũng đã phối hợp với Phòng văn hóa huyện tổ chức hoạt động trực quan - Kết quả tuyên truyền giai đoạn năm 2016-2019 Bài viết tăng từ 13 bài năm 2016 lên 22 bài năm 2019; Số cuộc hội nghị tập huấn tuyên truyền tăng từ 13 năm 2016 lên 21 hội nghị năm 2019; Số lƣợng băng rôn, áp phích tăng từ 12 năm 2016
11 lên 17 năm 2019. Số cuộc đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp tăng từ 2 cuộc năm 2016 lên 5 cuộc trong năm 2019 và số lƣợt đăng các chuyên mục tuyên truyền trên hệ thống đài phát thanh địa phƣơng cũng tăng từ 24 lƣợt năm 2016 lên 27 lƣợt năm 2019. Kết quả công tác tuyên truyền chế độ, chính sách, pháp luật về BHXH thông qua khảo sát đánh giá của cán bộ, viên chức cho nội dung này chỉ đạt 2,09 điểm, tức là ở mức trung bình khá. Đánh giá của ngƣời nộp BHXH cho nội dung này đạt 2,06 điểm, nội dung đánh giá về bài viết, tuyên truyền thông qua đài phát thanh và nội dung tuyên tuyền có điểm đánh giá thấp hơn 2,0. 2.2.2. Thực trạng công tác lập dự toán thu BHXH Quản lý đối tượng tham gia BHXH - Rà soát, nắm chắc đối tƣợng tham gia BHXH - Định kỳ báo cáo UBND huyện tình hình chấp hành pháp luật về BHXH của các đơn vị trên địa bàn. - Ứng dụng phần mềm quản lý thu BHXH do BHXH Việt Nam ban hành, nhằm hỗ trợ công tác quản lý thu BHXH - Tổ chức, hƣớng dẫn thực hiện cấp sổ BHXH đối với NSDLĐ và NLĐ theo phân cấp quản lý. Bảng 2.7. Tình hình lập dự toán và thực hiện dự toán về số người tham gia, số thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2016-2019 Đơn vị tính: Triệu đồng Số ngƣời Số thu Năm Dự Thực Đạt Dự Thực Đạt toán hiện (%) toán hiện (%) 2016 2.924 2.746 93,9 28.698 31.308 109,1 2017 2.921 2.626 89,9 32.786 34.810 106,2 2018 2.889 2.656 91,9 35.187 35.101 99,8 2019 2.668 2.668 100 37.770 37.776 100
12 Bảng 2.8. Tình hình lập dự toán và thực hiện dự toán về số người tham gia, số thu BHXH tự nguyện giai đoạn 2016-2019 Đơn vị tính:Triệu đồng Số ngƣời Số thu Năm Dự Thực Đạt Dự Thực Đạt toán hiện (%) toán hiện (%) 2016 86 69 80,2 394 357 90,7 2017 105 97 92,4 593 639 107,7 2018 132 108 81,8 1.073 700 65,2 2019 367 367 100 1.680 1.708 101,7 Nguồn: BHXH huyện Ia Grai Tình hình dự toán và thực hiện về số ngƣời tham gia BHXH tự nguyện và số thu đều tăng qua các năm từ năm 2016 đến năm 2019. Công tác quản lý và phát triển đối tƣợng tham gia BHXH đƣợc BHXH huyện Ia Grai đƣợc thực hiện chặt chẽ, có sự phối hợp quản lý giữa BHXH với Phòng LĐ & TBXH, chi cục thuế huyện. Đánh giá kết quả công tác quản lý đối tƣợng thu BHXH thông qua khảo sát cán bộ: điểm bình quân là 2,43, trong đó cả hai tiêu chí đều có điểm bình quân ở mức cao. Theo đánh giá của các cán bộ làm công tác dự toán thu thì việc quản lý đối tƣợng thu BHXH hiện nay thì khó khăn lớn nhất vẫn là việc tiếp cận thông tin của các doanh nghiệp. Kết quả đánh giá về nội dung này của ngƣời tham gia BHXH có điểm đánh giá bình quân đạt 2,22 điểm là khá cao. - Kiểm tra, đối chiếu đối tượng thu BHXH Trong giai đoạn 2016- 2019, BHXH huyện đã kiểm tra, đối chiếu nhằm xác định đúng đối tƣợng thu BHXH thể hiện ở bảng sau:
13 Bảng 2.11. Số đơn vị và số đối tượng tham gia BHXH năm 2016 – 2019 tại BHXH huyện Ia Grai Số đối tƣợng (ngƣời). Trong đó: Số Năm Tổng số LĐ BHXH bắt BHXH tự đơn vị buộc nguyện Năm 2016 122 2.815 2.746 69 Năm 2017 125 2.723 2.626 97 Năm 2018 155 2.764 2.656 108 Năm 2019 176 3.055 2.688 367 Nguồn: BHXH huyện Ia Grai + Tỷ lệ đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc: Từ số liệu trên, qua rà soát toàn bộ các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn cho thấy còn khá nhiều đơn vị chƣa tham gia BHXH, bình quân khoảng 20%. Bảng 2.12: Tình hình đơn vị SDLĐ tham gia BHXH tại huyện Ia Grai giai đoạn 2016 – 201 TT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 Số đơn vị SDLĐ tham gia 1 122 125 155 176 BHXH bắt buộc (Đơn vị) Số đơn vị SDLĐ bắt buộc 2 142 169 211 219 tham gia BHXH (đơn vị) Tỷ lệ đơn vị SDLĐ tham 3 gia BHXH bắt buộc 85,9 73,9 73,4 80,3 (3=1/2) (%) Nguồn: BHXH huyện Ia Grai + Tỷ lệ NLĐ tham gia BHXH bắt buộc trong diện bắt buộc phải tham gia BHXH bắt buộc cũng chỉ đạt bình quân trong 3 năm
14 gần đây là khoảng 75%. Nhƣ vậy tỷ lệ đơn vị và ngƣời lao động chƣa tham gia BHXH bắt buộc còn khá cao. Bảng 2.13: Tình hình NLĐ tham gia BHXH tại huyện Ia Grai giai đoạn 2016 – 2019 Đơn vị tính: ngƣời/% STT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 Số NLĐ đã tham gia 1 2.746 2.626 2.656 2.688 BHXH bắt buộc Số NLĐ bắt buộc phải 2 3.247 3.448 3.535 3.613 tham gia BHXH Tỷ lệ số NLĐ tham gia 3 84,57 76,16 75,13 74,4 BHXH bắt buộc (3 = 1/2) Nguồn: BHXH huyện Ia Grai - Quản lý mức thu BHXH và phương thức thu BHXH BHXH huyện Ia Grai căn cứ hồ sơ của đơn vị và ngƣời tham gia để xác định đối tƣợng, tiền lƣơng, mức đóng, số tiền phải đóng BHXH đối với ngƣời tham gia và đơn vị theo phƣơng thức đóng của đơn vị, ngƣời tham gia. 2.2.3. Thực trạng công tác tổ chức thu BHXH Lập và giao kế hoạch thu BHXH BHXH huyện Ia Grai căn cứ vào danh sách lao động, quỹ lƣơng trích nộp BHXH của các đơn vị SDLĐ và đối tƣợng tham gia BHXH do BHXH huyện quản lý, thực hiện kiểm tra, đối chiếu, tổng hợp và lập 02 bản kế hoạch thu BHXH năm sau (theo mẫu số K01- TS) 01 bản lƣu tại BHXH huyện, 01 bản gửi BHXH tỉnh trƣớc ngày 05/09.
15 Quản lý nguồn thu BHXH Việc quản lý nguồn thu BHXH trên địa bàn huyện Ia Grai trong những năm qua đƣợc đảm bảo theo đúng các quy định. Quy trình thu nộp BHXH đƣợc thực hiện nghiêm ngặt. Quản lý tiền thu BHXH - Theo quy định, tiền thu BHXH không đƣợc sử dụng để chi cho bất cứ việc gì; Không đƣợc áp dụng hình thức gán thu bù chi tiền BHXH đối với các đơn vị. - BHXH huyện Ia Grai chuyển tiền thu BHXH về tài khoản chuyên thu của BHXH tỉnh Gia Lai khi có số dƣ phát sinh tại tài khoản chuyên thu BHXH từ 150 triệu đồng trở lên. Riêng tháng cuối năm chuyển toàn bộ số tiền thu BHXH của huyện Ia Grai về BHXH tỉnh trƣớc 24 giờ ngày 31/12. Quản lý nợ tiền đóng BHXH - Đôn đốc xử lý nợ đọng BHXH. - Tổng hợp báo cáo UBND huyện, cơ quan quản lý Nhà nƣớc về lao động huyện kiểm tra, lập biên bản. - Khởi kiện các đơn vị nợ đọng kéo dài. - Kết quả công tác quản lý thu BHXH: + Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH: BHXH Ia Grai luôn hoàn thành và hoàn thành vƣợt mức kế hoạch thu.Qua số liệu thống kê tại bảng cho chúng ta thấy, giai đoạn từ năm 2016 - 2019, kết quả thu BHXH tại huyện Ia Grai luôn hoàn thành vƣợt mức kế hoạch thu cấp trên giao, cụ thể: Trong giai đoạn từ 2016 - 2019, BHXH huyện Ia Grai đã thực hiện tốt công tác thu BHXH bắt buộc, luôn đảm bảo tiến độ và hoàn thành vƣợt mức kế hoạch BHXH tỉnh giao, góp phần đảm bảo quyền lợi cho hàng ngàn NLĐ trên địa bàn huyện, đảm bảo chủ động
16 cho việc chi trả các chế độ BHXH cho NLĐ góp phần giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách nhà nƣớc, góp phần đảm bảo công tác an sinh cho nhân dân trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, hiện tại số ngƣời tham gia BHXH tự nguyện mặc dù có tăng nhƣng mức tăng rất chậm. Hiện chỉ đạt chƣa đến 1% ngƣời lao động không tham gia BHXH bắt buộc tham gia BHXH tự nguyện, con số này còn cách khá xa so với mục tiêu chung của huyện là đạt khoảng 10%. + Tỷ lệ đơn vị nợ đọng và trốn đóng BHXH: Bảng 2.15: Tình hình đơn vị SDLĐ nợ đọng và trốn đóng BHXH tại huyện Ia Grai giai đoạn 2016 - 2019 STT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 Số đơn vị SDLĐ nợ đọng 1 8 12 16 14 BHXH bắt buộc Số đơn vị SDLĐ trốn đóng 2 20 44 56 43 BHXH bắt buộc Số đơn vị SDLĐ tham gia 3 122 125 155 176 BHXH bắt buộc Số đơn vị SDLĐ bắt buộc 4 142 169 211 219 tham gia BHXH Tỷ lệ đơn vị SDLĐ nợ đọng 5 6,56 9,60 10,32 7,95 BHXH bắt buộc (5 = 1/3) Tỷ lệ đơn vị SDLĐ trốn đóng 6 14,08 26,04 26,54 19,63 BHXH bắt buộc (6 = 2/4) Nguồn: BHXH huyện Ia Grai Số liệu thực tế cho thấy số đơn vị bắt buộc phải tham gia BHXH trên địa bàn huyện chƣa tham gia BHXH còn khá lớn, hiện vẫn còn tới 59 đơn vị, chiếm 26,48%.
17 + Tỷ lệ số tiền thu và nợ đọng BHXH: Bảng 2.16: Tình hình thu và nợ đọng BHXH tại huyện Ia Grai giai đoạn 2016 - 2019 ĐV TT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 tính Tổng số tiền đã thu Tỷ 1 31,29 35,01 35,10 37,66 BHXH trong kỳ đồng Tổng số tiền nợ Tỷ 2 đọng BHXH trong 0,42 0,75 0,92 0,67 đồng kỳ Tổng số tiền phải Tỷ 3 thu BHXH trong 30,1 33,5 34,887 37,65 đồng kỳ Tỷ lệ thu BHXH 4 % 103,75 101,5 100,61 100,26 trong kỳ (4 = 1/3) Tỷ lệ nợ BHXH 5 % 1,42 2,25 2,64 1,78 trong kỳ (5 = 2/3) Nguồn: BHXH huyện Ia Grai Qua số liệu thống kê tại bảng, ta thấy: dù tỷ lệ nợ BHXH không nhiều song BHXH huyện Ia Grai cũng cần tăng cƣờng các biện pháp quản lý thu trong đó có đôn đốc thu, đặc biệt là đối với các đơn vị DNNQD để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác thu BHXH. Qua khảo sát có thể thấy công tác thu BHXH tại huyện Ia Grai có điểm bình quân đƣợc đánh giá ở mức 2,42 là khá tốt. Số ý kiến đánh giá ở mức không hợp lý chiếm tỷ lệ thấp. Kết quả khảo sát 200 ngƣời lao động tham gia BHXH trên địa bàn huyện Ia Grai về công tác tổ chức thu BHXH đạt 2,23 điểm. Công tác tổ chức thu BHXH hiện nay vẫn tồn tại thực tế là
18 nhiều đơn vị nộp BHXH còn chậm, chƣa đúng thời gian quy định, cơ quan BHXH phải đôn đốc nhiều lần. 2.2.4. Thực trạng quyết toán thu tại BHXH - Kết quả thực hiện công tác quyết toán thu BHXH: Số tiền thu BHXH trên chỉ tiêu kế hoạch giao luôn đƣợc thực hiện đảm bảo qua các năm, vì vậy tỷ lệ nợ gần nhƣ không đáng kể. Tỷ lệ nợ đọng này dƣới ngƣỡng cho phép của BHXH Việt Nam (1,6%). Đánh giá kết quả công tác quyết toán thu BHXH thông qua khảo sát có điểm bình quân đạt 2,38, có tới từ 90-96% đánh giá ở mức hợp lý và rất hợp lý. Đối với ngƣời tham gia BHXH, điểm đánh giá bình quân cho nội dung này đạt 1,96 điểm, trong đó điểm đánh giá cho tiêu chí số liệu quyết toán thu đƣợc công bố đúng thời gian chỉ đạt 1,77 điểm. 2.2.5. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý thu BHXH. Trong giai đoạn 2016-2019, các cơ quan thanh tra huyện Ia Grai đã tiến hành 80 cuộc thanh tra, kiểm tra, thanh tra liên ngành và chuyên ngành. Quá trình thực hiện thanh tra, kiểm tra đều đƣợc thực hiện đúng quy định của pháp luật, nghiêm túc và đúng quy trình. Các cuộc thanh, kiểm tra chủ yếu tập trung chủ yếu vào các nội dung của công tác thu nhƣ: Hợp đồng lao động, bảng lƣơng, bảng thanh quyết toán thuế, mức đóng, trích và thu nộp, công tác quản lý đối tƣợng... tại các đơn vị SDLĐ; phối hợp với Đoàn thanh tra liên ngành của huyện (thành phần gồm có: Thanh tra huyện – trƣởng đoàn, Công an huyện, Phòng LĐTBXH, Thuế, LĐLĐ huyện và các cơ quan liên quan) để thanh, kiểm tra liên ngành tại nhiều đơn vị SDLĐ. Qua công tác kiểm tra đã kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh