Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là làm rõ và đánh giá thực trạng công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội trên địa bàn huyện Mang Yang giai đoạn năm 2015-2019.Bên cạnh đó, luận văn đã đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội nói chung và trên địa bàn huyện Mang Yang nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VŨ QUỐC VƢƠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN MANG YANG TỈNH GIA LAI TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 834 04 10 Đà Nẵng - Năm 2020
Công trình được hoành thành tại TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS.TS. ĐỖ NGỌC MỸ Phản biện 1: PGS.TS. Đào Hữu Hòa Phản biện 2: GS.TS. Nguyễn Văn Song Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 18 tháng 10 năm 2020 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng. - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài “Công tác thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Nếu không thu được BHXH thì quỹ BHXH không có nguồn để chi trả các chế độ BHXH cho NLĐ. Do đó, thực hiện công tác thu BHXH đóng một vai trò quyết định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cuộc sống của NLĐ cũng như giúp cho các đơn vị SDLĐ được hoạt động bình thường. Trong thời gian qua, công tác thu BHXH tại BHXH huyện Mang Yang đã đạt được kết quả tốt, luôn hoàn thành và vượt kế hoạch được giao. Tuy nhiên trong thời gian vừa qua, công tác thu BHXH còn bộc lộ những tồn tại, hạn chế như: số đơn vị SDLĐ, số lao động chưa tham gia BHXHBB còn rất nhiều, độ bao phủ BHXH tăng chậm, tỷ lệ gia tăng về mức lương, tiền công tham gia hàng năm chưa cao, số đơn vị nợ đọng, trốn đóng, đóng không đủ số người, đóng không đủ mức lương bắt buộc phải tham gia theo quy định của loại hình BHXHBB, số người hưởng BHXH 1 lần tăng nhanh, tình trạng gian lận, trục lợi BHXH chậm được khắc phục, quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong dài hạn, số lao động tham gia BHXHTN còn chưa tương xứng với tiềm năng, hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH chưa theo kịp tình hình kinh tế xã hội, chưa thích ứng với quá trình già hóa dân số và sự xuất hiện các quan hệ lao động mới (NQ 28-TQ/TW)…vv, gây ra những ảnh hưởng về quyền lợi cho NLĐ, về ASXH. Để khắc phục những hạn chế trên, nhằm mở rộng và tăng trưởng nguồn thu BHXH, phát triển bền vững quỹ BHXH, rất cần có những giải pháp thiết thực, hiệu quả trong thời gian tới.”
2 Với tư cách là một viên chức đang làm việc trong lĩnh vực BHXH của BHXH huyện Mang Yang và để khắc phục những hạn chế nêu trên, nhằm mở rộng, tăng trưởng nguồn thu, phát triển bền vững quỹ BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang, rất cần có những giải pháp cụ thể để tăng cường công tác quản lý thu BHXH, nên em đã chọn đề tài “Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai” làm Luận văn nghiên cứu để áp dụng thực tiễn. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu chung Trên cơ sở lý luận cơ bản về BHXH, cơ sở lý luận công tác thu BHXH, luận văn làm rõ và đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang giai đoạn năm 2015-2019. Bên cạnh đó, luận văn đã đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH nói chung và trên địa bàn huyện Mang Yang nói riêng. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu BHXH. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Mang Yang. Ch ra những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại đó. - Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. - Phạm vi nghiên cứu:
3 + Phạm vi nội dung: công tác quản lý thu BHXH (BHXHBB và BHXHTN), thực tiễn áp dụng tại BHXH huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. + Phạm vi không gian: BHXH huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. + Phạm vi thời gian: Thực trạng quản lý thu của BHXH huyện Mang Yang giai đoạn 2015-2019. Đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý thu tại BHXH huyện Mang Yang. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập dữ liệu - Phương pháp phân tích 5. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục kết cấu, luận văn được kết cấu thành 03 chương, bao gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH. Chương 2: Thực trạng quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang, t nh Gia Lai. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1.1. Khái niệm về BHXH, quản lý thu BHXH a. Khái niệm về BHXH b. Khái niệm về Quản lý thu BHXH 1.1.2. Đối tƣợng tham gia BHXH Đối tượng tham gia BHXH là cá nhân hoặc tổ chức có trách
4 nhiệm đóng góp để tạo lập nên quỹ BHXH. Nói cách khác, những NLĐ và người SDLĐ tham gia đóng góp vào quỹ BHXH đều là đối tượng tham gia BHXH. 1.1.3. Mục tiêu của quản lý thu bảo hiểm xã hội Công tác thu BHXH là việc nhà nước bắt buộc hoặc các đối tượng tham gia đóng góp (nhà nước khuyến khích, hỗ trợ) để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành nên quỹ BHXH, nhằm đảm bảo chi trả cho hoạt động BHXH. 1.1.4 Vai trò của quản lý thu BHXH Hoạt động của công tác quản lý thu BHXH có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động BHXH, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong dài hạn. Do BHXH dựa trên cơ sở nguyên tắc có đóng có hưởng. Nếu không thu được BHXH thì quỹ BHXH không có nguồn để chi trả các chế độ và thực hiện chính sách BHXH. Do đó thực hiện công tác thu BHXH đóng một vai trò quyết định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cuộc sống của NLĐ, cũng như các DN được hoạt động ổn định. Do vậy, để hoạt động thu BHXH có hiệu quả cũng như quản lý an toàn nguồn quỹ BHXH thì vai trò quản lý thu BHXH có tầm quan trọng đặc biệt. 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ THU BHXH 1.2.1. Tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHXH - Tuyên truyền về chế độ, chính sách- Tuyên truyền là việc đưa ra các thông tin (vấn đề) với mục đích đẩy thái độ, suy nghĩ, tâm lý và ý kiến của quần chúng theo chiều hướng nào đấy mà người nêu thông tin mong muốn. Mục tiêu tối hậu của tuyên truyền hiện đại
5 không dừng lại ở thay đổi suy nghĩ hay thái độ của quần chúng, mà cần phải tạo hành động trong quần chúng. Tuyên truyền không ch lôi kéo cá nhân ra khỏi sự tin tưởng cũ, mà cần phải làm cá nhân đó tin vào suy nghĩ mới và đưa đến hành động có lợi cho thế lực tuyên truyền.” - Tuyên truyền Pháp luật về BHXH là hoạt động làm cho NLĐ và nhân dân hiểu rõ chính sách BHXH là một chính sách quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống ASXH, góp phần thực hiện ASXH, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế xã hội. Có lợi cho NLĐ. Do đó, công tác tuyên truyền, phổ biến chế độ, chính sách, pháp luật về BHXH có tầm quan trọng và phải được thực hiện thường xuyên. 1.2.2. Lập dự toán thu BHXH - Lập dự toán thu BHXH là việc có ý nghĩa quyết định đối với quá trình quản lý thu BHXH. Lập dự toán thu là quá trình dự báo, tính toán mức độ và các biện pháp tổ chức thực hiện. Lập dự toán thu là việc xác định các ch tiêu dự toán thu BHXH và xây dựng các biện pháp thực hiện các ch tiêu đã đề ra. Xét về mặt kỹ thuật nghiệp vụ, lập dự toán thu BHXH chính là quá trình dự báo, tính toán mức độ và các biện pháp tổ chức động viên nguồn thu vào quỹ BHXH. Căn cứ theo tiêu thức độ dài thời gian có thể phân loại dự toán thu BHXH thành dự toán dài hạn, dự toán trung hạn và dự toán ngắn hạn. Dự toán thu BHXH dài hạn, trung hạn thường mang tính dự báo gắn với một thời kỳ ổn định NSNN. 1.2.3. Tổ chức thu BHXH * Các cơ quan quản lý nhà nước về BHXH Theo quy định tại điều 8 Luật BHXH, các cơ quan quản lý nhà nước về BHXH gồm:
6 - Chính phủ, Bộ LĐTBXH, UBND t nh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện quản lý trong phạm vi địa phương. - Sở LĐTBXH có trách nhiệm giúp UBND t nh, thành phố thực hiện chức năng quản lý nhà nước về BHXH. * Tổ chức bộ máy thực hiện thu BHXH “BHXH Việt Nam được tổ chức và quản lý theo ngành dọc, tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa phương theo sơ đồ sơ đồ, hình 1.2, gồm có: - Trung ương là BHXH Việt Nam. - T nh, thành phố trực thuộc trung ương là BHXH t nh, thành phố trực thuộc trung ương” (Nghị định 01/2016/NĐ-CP, ngày 05/01/2016 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH Việt Nam - Huyện, thị xã, thành phố thuộc t nh gọi chung là BHXH huyện trực thuộc BHXH t nh. 1.2.4. Quyết toán thu BHXH “Để thẩm định số liệu thu BHXH, BHYT, BHTN đối với BHXH cấp dưới theo định kỳ hàng quý, năm, khi quyết toán thu phải đảm bảo nguyên tắc: Nguyên tắc đầy đủ: tất cả các nghiệp vụ thu đều phải quyết toán đầy đủ với cơ quan BHXH cấp trên. - Nguyên tắc thống nhất: Việc quyết toán thu phải đảm bảo thống nhất từ các đơn vị dự toán cấp 3 (BHXH huyện), đơn vị dự toán cấp 2 (BHXH t nh) và đơn vị dự toán cấp 1 (BHXH Việt Nam). - Nguyên tắc cân đối: các khoản thu phải đảm bảo cân đối. - Nguyên tắc rõ ràng, trung thực và chính xác. - Nguyên tắc thường niên: các khoản thu BHXH phải hạch toán và quyết toán đúng niên độ ngân sách
7 - Nguyên tắc công khai minh bạch. - Nguyên tắc lập quyết toán từ cơ sở. - Nguyên tắc hạn định. Thực hiện tốt công tác quyết toán thu sẽ giúp cho công tác quản lý thu được thực hiện tốt hơn. 1.2.5. Thực hiện thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH a. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH Nghị định số 21/2016/NĐ- CP của Chính phủ về việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT của cơ quan BHXH. Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2016. Nghị định quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan và người đứng đầu cơ quan BHXH trong việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; hoạt động thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT. b. Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về BHXH Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về BHXH thực hiện các nội dung: + Tổ chức công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại về những điều bất hợp lý khi thực hiện chế độ BHXH. + Thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra và theo dõi đôn đốc thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra đối các tổ chức cá nhân vi phạm pháp luật BHXH và các nội dung khác theo kết luận thanh tra, kiểm tra.
8 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BHXH 1.3.1. Đặc điểm tự nhiên của địa phƣơng “1.3.2. Đặc điểm kinh tế xã hội của địa phƣơng 1.3.3. Đặc điểm cơ bản và hoạt động của BHXH cuả địa phƣơng CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢ N LÝ THU BHXH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MANG YANG 2.1. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HUYỆN MANG YANG ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THU BHXH 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, xã hội, kinh tế a. Đặc điểm tự nhiên b. Đặc điểm kinh tế - xã hội c. Đặc điểm về dân số và lao động Tính đến cuối năm 2019 toàn huyện có 16.697 hộ, với 68.484 khẩu, hộ đồng bào dân tộc thiểu số là 8.015 hộ, với 32.872 khẩu, chiếm 48,00% tổng dân số. Huyện Mang Yang có 16 thành phần dân tộc cùng sinh sống như dân tộc kinh, Ba Na - Tày, Nùng, Dao, Thái, Gia Rai, Giẻ-Triêng, Khơ me....; Trong đó, dân số thành thị chiếm khoảng 31,4%, dân số nông thôn chiếm khoảng 68,6%. Mật độ dân số 60,76 người/km2. Số người trong độ tuổi lao động năm 2019 là 39.439 người. 2.1.2. Đặc điểm cơ bản của BHXH huyện Mang Yang - BHXH huyện Mang Yang chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của BHXH t nh Gia Lai và chịu sự quản lý hành chính nhà
9 nước của UBND huyện Mang Yang. - Năm 2019, BHXH huyện Mang Yang có 10 viên chức và nhân viên hợp đồng; Số cán bộ công chức viên chức có trình độ đại học 09 người và cao đẳng 01 người.” Đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH Bộ phận Thu do Phó giám đốc trực tiếp phụ trách điều hành. Công tác thu là mảng nghiệp vụ đầu vào quan trọng của cơ quan BHXH có khối lượng công việc lớn nên bộ phận quản lý thu BHXH được Lãnh đạo BHXH huyện Mang Yang bố trí 04 chuyên viên, tất cả đều có trình độ đại học. 2.2. THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ THU BHXH TẠI BHXH HUYỆN MANG YANG 2.2.1. Công tác Tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHXH Để phát triển và mở rộng đối tượng và làm cho chính sách BHXH đi vào cuộc sống thì công tác tuyên truyền có vai trò, vị trí quan trọng hàng đầu, Trong những năm qua, BHXH huyện đã tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện ch đạo tổ chức và phối hợp với các ban, ngành như Ban Tuyên giáo huyện, Liên đoàn Lao động huyện, Đài phát thanh truyền hình, UBND các Xã, Thị trấn, hệ thống loa truyền thanh cơ sở ở các thôn, khối phố, cơ quan báo chí đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về chính sách BHXH đến mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn Tuy nhiên, hoạt động tuyên truyền về BHXH, BHYT trong thời gian vừa qua còn nhiều hạn chế, thể hiện: Hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT, BHXH trên địa bàn nhìn chung còn chưa cao, số người tham gia BHXHBB,
10 BHXHTN tăng rất thấp. Số doanh nghiệp đang hoạt động, nhưng chưa tham gia còn cao. 2.2.2. Công tác Lập dự toán thu BHXH tại BHXH huyện Mang Yang Để lập kế hoạch thu, trước ngày 20/10 hàng năm BHXH huyện căn cứ vào tình hình thực tế thực hiện thu của năm, dự báo khả năng mở rộng đối tượng; căn cứ vào tình hình biến động số lao động, quỹ tiền lương do các đơn vị SDLĐ báo cáo hàng tháng để xác định dự toán thu năm kế hoạch cho từng đơn vị và tổng hợp lại toàn huyện gửi BHXH t nh. Số tiền dự toán thu được tính toán theo công thức sau: Số tiền dự toán thu = Số lao động dự toán x Lương bình quân dự toán x Tỷ lệ đóng (%). 2.2.3. Công tác tổ chức thu BHXH tại BHXH huyện Mang Yang a. Quản lý, xác định đối tượng, đơn vị SDLĐ tham gia “Hàng năm, BHXH huyện phối hợp với các cơ quan có liên quan (Chi cục Thuế, Phòng Nội vụ, Phòng LĐTBXH, Phòng Tài chính-Kế hoạch huyện…) trong việc điều tra, lập danh sách các đơn vị SDLĐ, các DN và các đối tượng thuộc đối diện tham gia BHXHBB, BHXHTN trên địa bàn, thông báo, hướng dẫn các đơn vị kịp thời đăng ký tham gia, đóng đầy đủ BHXH cho NLĐ. “b. Quản lý, xác định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH: Việc xác định mức đóng là căn cứ để tính tổng quỹ lương, là cơ sở rất quan trọng để thu và lập dự toán cho năm sau. + Tiền lƣơng đối với khu vực Nhà nƣớc: Tiền lương để xác định đóng BHXH cho NLĐ trong các đơn vị, DN trong khu vực Nhà nước được quy định một cách rõ ràng,
11 chặt chẽ, đó là các mức lương theo ngạch, bậc, phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên, phụ cấp vượt khung. “+ Tiền lƣơng đối với khu vực DN, do đơn vị quyết định Hiện nay, áp dụng các văn bản sau: Khoản 2, Điều 89 Luật BHXH năm 2014; Khoản 1, Điều 30 Thông tư số 59/2015/TT- BLĐTBXH, từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/12/2017, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương và phụ cấp lương theo quy định tại Khoản 1 và Điểm a, Khoản 2, Điều 4 Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH ngày 16/11/2015 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn thực hiện một số điều về HĐLĐ, kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất của Nghị định số 05/2015/NĐ-CP. Về phụ cấp: phụ cấp lương theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 4 Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH là các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong HĐLĐ chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ như phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp có tính chất tương tự. Từ ngày 01/01/2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương theo quy định tại điểm a Khoản 2 Điều 4 Thông tư 47/2015/TT-BLĐTBXH và các khoản bổ sung khác theo quy định tại Điểm a, Khoản 3, Điều 4 Thông tư số 47/2015/TT- BLĐTBXH, c. Quản lý mức đóng, đối tượng đóng BHXH + Mức đóng: Hiện nay, mức đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai
12 nạn lao động-bệnh nghề nghiệp vào các quỹ thành phần được thực hiện căn cứ vào Luật an toàn, vệ sinh lao động 2015, Luật BHXH 2014, Luật việc làm 2013, Nghị định 146/2018/NĐ-CP, Nghị định 44/2017/NĐ-CP, Nghị định 143/2018/NĐ-CP, Quyết định 595/QĐ- BHXH ngày 14/4/2017 thì mức đóng BHXH bắt buộc đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất (HT); quỹ ốm đau, thai sản (ÔĐ); quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (LĐ); quỹ bảo BHTN; quỹ BHYT thực hiện như sau: + Đối tƣợng đóng: Theo Quyết định 595/QĐ-BHXH, ngày 14/4/2017 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về ban hành quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp và căn cứ hồ sơ của đơn vị và người tham gia để xác định đối tượng, tiền lương, mức đóng, số tiền phải đóng BHXH đối với người tham gia và đơn vị theo phương thức đóng của đơn vị, người tham gia. * Quy trình công tác thu Cơ cấu tổ chức bộ máy thực hiện thu BHXH gồm có các bộ phận nghiệp vụ: Bộ phận thu, cấp sổ thẻ; Bộ phận thực hiện chế độ chính sách và tiếp nhận hồ sơ; Bộ phận tài chính kế toán và giám định. Tổ chức thu BHXH đƣợc tiến hành qua các bƣớc nhƣ sau: NLĐ và người SDLĐ đăng ký tham gia BHXH lần đầu với cơ quan BHXH, NLĐ chuẩn bị hồ sơ tham gia BHXH, ghi đầy đủ theo mẫu. Cán bộ cơ quan BHXH hướng dẫn người tham gia lập hồ sơ theo quy định. Tiếp nhận, thẩm định, kiểm tra hồ sơ, ghi giấy hẹn. Thông báo kết quả cho đơn vị, đơn vị SDLĐ tiến hành đóng BHXH cho NLĐ theo hồ sơ đăng ký đã được thẩm định; Thực hiện chế độ thu, báo cáo thu, tổng hợp thu định kỳ theo quy định. Hàng tháng đơn vị SDLĐ có trách nhiệm theo dõi và thông báo với cơ quan BHXH khi có thay đổi
13 về vị trí việc làm, tăng giảm tiền lương, tiền công, chuyển công tác, ngh việc.... đồng thời phối hợp với cơ quan BHXH đối chiếu, kiểm tra các số liệu, thanh quyết toán theo quy định. * Tổ chức thực hiện thu: Trên cơ sở số lao động cũng như mức lương đóng BHXH, hàng tháng cơ quan BHXH tính toán chính xác số tiền phải thu BHXH cũng như tiền lãi chậm đóng BHXH để thông báo cho chủ SDLĐ và đôn đốc các đơn vị chuyển kịp thời về tài khoản thu của cơ quan BHXH. Không những thế, việc giao ch tiêu phấn đấu căn cứ vào tiềm năng của địa phương đã góp phần khai thác tối đa nguồn lực để thực hiện công tác thu BHXH ở huyện, nhờ đó giúp BHXH huyện Mang Yang hoàn thành ch tiêu được giao. 2.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang Để kiểm soát việc thực hiện quy trình, thủ tục hồ sơ, BHXH huyện Mang Yang đã đi đầu trong việc thực hiện cải cách hành chính một cửa liên thông, sử dụng phần mềm Tiếp nhận và quản lý hồ sơ. Với cơ chế hoạt động một của tại BHXH huyện Mang Yang việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ được triển khai nhanh chóng và có hiệu quả cao. Phần mềm tin học được ứng dụng để xác định được các loại thủ tục, các hồ sơ cần thiết cũng như thời hạn giải quyết. Nhờ đó, giúp người quản lý có thể quản lý được hồ sơ đang ở đâu, thời hạn hoàn thành, chậm ở bộ phận nào… 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MANG YANG 2.3.1. Thành công và hạn chế về công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang a. Thành công
14 Các thành công trong quản lý thu BHXH như sau: Thứ nhất, công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHXH được các cấp, các ngành ở địa phương quan tâm. Lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện thường xuyên quan tâm ch đạo các phòng ban, liên quan tăng cường công tác tuyên truyền chính sách pháp luật BHXH đến tận người dân trên địa bàn. Tuyên truyền bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú như triển khai Hội nghị đối thoại với các đơn vị SDLĐ, các DN và người dân, tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh, truyền hình của huyện và hệ thống phát thanh của xã, tập huấn đại lý thu…nên hiệu quả nhìn chung có bước khởi sắc (nhận thức của người dân về BHXH, BHYT, BHTN được nâng lên, số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN ngày càng cao, số thu theo đó cũng tăng lên) Thứ hai, công tác lập dự toán được lãnh đạo cơ quan BHXH huyện quam tâm. Các bộ phận chuyên môn đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác lập dự toán. Do vậy, các bộ phận chuyên môn đã bám sát thực tế, tính toán một cách khoa học, tham mưu cho lãnh đạo lập dự toán thu hàng năm rất chính xác. Việc lập dự toán đã đi vào nề nếp, đảm bảo tham mưu kịp thời cho lãnh đạo, luôn được BHXH t nh đánh giá cao.” “Thứ ba, công tác tổ chức thu BHXH đã đạt được những kết quả tốt. Số thu BHXH hàng năm luôn hoàn thành kế hoạch. Công tác nghiệp vụ thu đi vào ổn định nề nếp, lập dự toán và quyết toán thu, chi luôn kịp thời, đầy đủ đúng quy định. Đội ngũ cán bộ làm công tác thu đã từng bước trưởng thành về phẩm chất chính trị, nâng cao về trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN nói chung và BHXH nói riêng ngày càng mở rộng, số thu BHXH, BHYT, BHTN ngày càng tăng (trong đó số thu BHXHBB,
15 BHXHTN năm sau cao hơn năm trước). Thứ tư, công tác quyết toán thu BHXH kịp thời đã khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong việc triển khai thực hiện pháp luật về thu BHXH. Thứ năm, Công tác thực hiện thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH tại BHXH huyện Mang Yang đã có những kết quả tốt. Thông qua công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị sử dụng lao động và người lao động đã hiểu rõ về trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ khi tham gia BHXH. Các chủ sử dụng lao động đã chấp hành pháp luật BHXH cho người lao động. b. Hạn chế Bên cạnh những thành tích đã đạt được, công tác quản lý thu BHXH của BHXH huyện Mang Yang trong thời gian qua cũng còn một số mặt hạn chế, cụ thể:” Thứ nhất, công tác tuyên truyền, phổ biến chế độ, chính sách pháp luật BHXH đến người dân, DN vẫn chưa sâu rộng, chưa đủ thuyết phục, chưa đổi mới phương pháp tuyên truyền… Dẫn đến còn tình trạng nhận thức chưa tốt, chưa hiểu rõ về chế độ BHXHBB, BHXHTN (quyền lợi, nghĩa vụ, mục đích an sinh xã hội) thể hiện qua số DN mới đăng ký tham gia, số người tham gia BHXHBB, BHXHTN tăng rất thấp theo số liệu phân tích ở các bảng biểu. Có rất nhiều lao động đang tham gia BHXHBB khi ngh việc đã đóng BHXHBB được gần 20 năm vẫn muốn thanh toán 1 lần mặc dù đã được cơ quan BHXH huyện vận động, tuyên truyền phân tích kỹ giúp NLĐ hiểu rõ hơn về việc ch cần đóng BHXHTN thêm một vài năm nữa là đủ điều kiện cần để ngh hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT, người thân được hưởng chế độ tử tuất…
16 Thứ hai, công tác lập dự toán vẫn còn thiếu nhóm đối tượng hộ kinh doanh cá thể. Cần phải đưa nhóm này vào dự toán để giao cho đơn vị tổ chức khai thác. Thứ ba, trong công tác tổ chức thu BHXH vẫn diễn ra tình trạng một số DN, đơn vị SDLĐ trốn nộp, nộp không đầy đủ số người bắt buộc phải tham gia, hồ sơ, HĐLĐ cố tình ghi sai, mức lương tham gia thấp hơn theo quy định… mà cơ quan BHXH chưa kịp thời phát hiện và xử phạt, nên xảy ra tình trạng thất thoát, không quản lý được. Chính sách tiền lương-lao động, các quy định về Thuế, các chế tài xử phạt… còn nhiều còn nhiều lỗ hổng, thiếu văn bản hướng dẫn (hoặc có nhưng chưa đầy đủ), chưa đồng bộ, tính nghiêm minh chưa cao nên thực thi chưa hiệu quả (dẫn đến các DN, chủ SDLĐ, NLĐ còn lách Luật, trốn tránh…). Huyện Mang Yang là huyện miền núi, còn rất nhiều khó khăn. Các DN trên địa bàn huyện nhìn chung có quy mô nhỏ, chủ yếu là các DN liên quan đến xây dựng (tư vấn thiết kế xây dựng), sản xuất thì chủ yếu tập trung vào gia công (hàm lượng chất xám ít). Thứ tư, công tác quyết toán thu BHXH, việc quy định quá nhiều các mẫu biểu báo cáo trong công tác quyết toán thu dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện quyết toán, tốn rất nhiều thời gian để làm việc này. Thứ năm, công tác thực hiện thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH. Chế tài xử phạt trong khung của Nhà nước quy định vẫn còn quá nhẹ. Mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH thì còn thấp, chưa đủ sức răn đe… - Ý thức chấp hành pháp luật về BHXH chưa nghiêm túc của người SDLĐ và ý thức của NLĐ chưa cao, hoặc chưa có nhận thức đúng đắn về việc tham gia BHXH hoặc là do sức ép về việc làm,
17 không dám đấu tranh đòi chủ SDLĐ phải đóng BHXH cho mình.” 2.3.2. Nguyên nhân hạn chế “- Nguyên nhân chính khiến tỷ lệ số người tham gia BHXH tăng chưa đạt kỳ vọng là do điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của t nh Gia Lai nói chung và huyện Mang Yang nói riêng trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn, việc chuyển dịch lao động từ khu vực phi chính thức sang chính thức diễn ra chậm, số NLĐ có quan hệ lao động tăng không nhiều. - Một nguyên nhân quan trọng khác là do ý thức tuân thủ pháp luật lao động, pháp luật BHXH của một bộ phận người SDLĐ chưa tốt. Trong khi đó cơ chế để kiểm soát, hạn chế tình trạng này còn nhiều bất cập: không quản lý tốt công tác khai báo lao động của các DN nên không nắm bắt được số NLĐ thuộc diện tham gia BHXHBB để làm cơ sở cho việc đôn đốc đăng ký tham gia BHXH. Công tác thanh tra, kiểm tra của ngành lao động chưa được thường xuyên, liên tục do nguồn lực mỏng. Về phía cơ quan BHXH, tuy đã được giao chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT nhưng công tác này hiện đang trong thời kỳ đầu thực hiện nên hiệu quả chưa đạt như kỳ vọng. - Bên cạnh đó, UBND huyện đang đặt ưu tiên về vấn đề thu hút đầu tư tại địa phương lên hàng đầu nên chưa thực sự quyết liệt trong việc xử lý các vi phạm pháp luật về BHXH. Ý thức chấp hành pháp luật về BHXH chưa nghiêm túc của NSDLĐ và ý thức của NLĐ chưa cao, chưa có nhận thức đúng đắn về việc tham gia BHXH. Một bộ phận NLĐ, vì nhu cầu mưu sinh cuộc sống trước mắt nên cũng không dám đấu tranh đòi quyền lợi tham gia BHXH cho bản thân, hoặc là do sức ép về việc làm, không dám đấu tranh đòi chủ SDLĐ phải đóng BHXH cho mình.
18 CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MANG YANG 3.1 CĂN CỨ ĐỂ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP 3.1.1. Những quan điểm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH 3.1.2. Chiến lƣợc phát triển phục vụ cho công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang 3.1.3. Một số yêu cầu khi xây dựng giải pháp Quản lý và phát triển đối tượng tham gia BHXH mà trọng tâm là NLĐ trong các DN là một trong những ưu tiên hàng đầu nhằm đạt mục tiêu BHXH cho mọi NLĐ. Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 5 khóa XII. Tuy nhiên, để hoàn thành nhiệm vụ này cần phải có một hệ thống đồng bộ các giải pháp cả về chính sách và tổ chức thực hiện, cùng sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. - Quản lý chặt chẽ đơn vị SDLĐ, thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, giảm thấp nhất nợ đọng; đảm bảo quyền lợi cho NLĐ. - Quản lý thu BHXH phải phù hợp, đúng quy định theo chủ trương, đường lối chính sách, pháp luật và phải đặt trong tổng thể chung của chương trình cải cách hành chính nhà nước, của ngành BHXH. - Giải pháp có thể áp dụng vào thực tế và đạt hiệu quả cao. 3.2. CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ 3.2.1. Hoàn thiện công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHXH trên địa bàn huyện Mang Yang - Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận