Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum

Chia sẻ: Tử Tử | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum; hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về quản lý thu bảo hiểm xã hội; phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà, chỉ rõ những thành tựu đạt được, hạn chế và những nguyên nhân; đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60 34 04 10 Đà Nẵng - Năm 2019
Công trình được hoàn thành tại TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Người hướng dẫn khoa học: TS. Ninh Thị Thu Thủy Phản biện 1: GS. Trương Bá Thanh Phản biện 2: PGS. TS. Phạm Bảo Dương . Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 10 tháng 3 năm 2019. Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin – Học liệu, Đại học Đà Nẵng; - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã hội ngày càng phát triển, nền kinh tế bắt đầu đạt được những bước phát triển tăng vọt, ngoài đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống nhân dân nhà nước bắt đầu chú trọng chăm lo hơn đến vấn đề an sinh xã hội, hướng tới sự tiến bộ, bình đẳng, công bằng xã hội, thể hiện sự văn minh và phát triển của quốc gia. Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế là một trong những chính sách để Chính phủ thực hiện tốt hơn việc chăm sóc sức khỏe cũng như cuộc sống của đại bộ phận người dân trong xã hội. Trong những năm gần đây, hoạt động quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội đã đạt được nhiều hiệu quả, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức, cần phải nghiên cứu một cách cụ thể cả về lý luận, thực hiện và đòi hỏi cần có các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của các chính sách an sinh xã hội của nhà nước. Trên cơ sở đó, đề tài: “Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum” là cần thiết trong điều kiện hiện nay. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum - Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về quản lý thu bảo hiểm xã hội. - Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà, chỉ rõ những thành tựu đạt được, hạn chế và những nguyên nhân. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Nội hàm công tác quản lý thu BHXH gồm những vấn đề gì?
2 - Thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn huyện Đăk Hà trong giai đoạn 2013 – 2017 diễn ra như thế nào? - Cần có giải pháp nào để hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn huyện Đăk Hà trong thời gian tới? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Là những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác thu BHXH tại BHXH huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến quản lý thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum. (không bao gồm bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội tự nguyện) - Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại địa bàn huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum. - Về thời gian: 2013– 2017. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và các phương pháp như: thu thập số liệu sơ cấp, thu thập thông tin, thống kê mô tả, phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh đối chiếu để phân tích thực trạng công tác thu BHXH tại huyện Đăk Hà. 6. Ý nghĩa khoa học của luận văn - Về mặt lý luận: Luận văn hệ thống lại và giới thiệu cụ thể các quy định thu BHXH theo Luật BHXH, Luật Lao động, các Nghị định của Chính phủ và Công văn hướng dẫn của Ngành. - Về mặt thực tiễn: Chỉ ra những khó khăn, tồn tại, vướng mắc khi thực hiện thu BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà. Từ đó, đề xuất các biện pháp, giải pháp nâng cao quản lý thu BHXH nhằm tạo sự minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả trong việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Chính phủ.
3 7. Sơ lược tài liệu chính sử dụng trong nghiên cứu 8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 9. Bố cục luận văn Nội dung chính của luận văn gồm 04 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu bảo hiểm xã hội Chương 3: Thực trạng quản lý thu BHXH tại huyện Đăk Hà Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH tại huyện Đăk Hà. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1.1. Một số khái niệm về BHXH và quản lý thu BHXH - Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. - Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Đối tượng tham gia BHXH được quy định cụ thể chi tiết trong luật BHXH. - Thu BHXH: Là việc Nhà nước thông qua cơ quan BHXH dùng quyền lực của mình bắt buộc các đối tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối tượng được tự nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền tệ tập trung nhằm mục đích đảm bảo cho hoạt động BHXH.
4 - Quản lý thu BHXH: là mối quan hệ giữa Nhà nước, người sử dụng lao động, người lao động và cơ quan BHXH. Trong đó, người lao động và người sử dụng lao động là đối tượng quản lý; Nhà nước giao cho cơ quan BHXH là chủ thể trực tiếp quản lý. 1.1.2. Vai trò của quản lý thu bảo hiểm xã hội - Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu BHXH - Đảm bảo hoạt động thu BHXH bền vững, hiệu quả - Giúp Nhà nước kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH. 1.1.3. Nguyên tắc quản lý thu bảo hiểm xã hội - Nguyên tắc 1: Thu đúng, thu đủ, thu kịp thời - Nguyên tắc 2: Tập trung, thống nhất, công bằng, công khai. - Nguyên tắc 3: An toàn hiệu quả. 1.2. NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.2.1. Quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội a. Đối tượng tham gia BHXH Gồm: Người lao động và người sử dụng lao động. Cơ quan BHXH xác định những đơn vị SDLĐ có trách nhiệm đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ để thông báo, hướng dẫn các đơn vị đăng ký tham gia và đóng đủ tiền BHXH cho cơ quan BHXH theo quy định của pháp luật. b. Phạm vi quản lý - Quản lý các đơn vị SDLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo sự phân cấp quản lý của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh. - Quản lý NLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc trong từng đơn vị sử dụng lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. - Quản lý mức tiền lương hoặc tiền công đóng BHXH của những NLĐ tham gia BHXH bắt buộc và tổng quỹ tiền lương, tiền công đóng BHXH bắt buộc của các đơn vị sử dụng lao động.
5 c. Công cụ quản lý đối tượng tham gia BHXH - Cơ sở pháp lý: Pháp luật về lao động, pháp luật về BHXH và các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan… - Thông qua hệ thống tổ chức bộ máy của BHXH và các nhà quản trị BHXH trong tổ chức BHXH từ trung ương đến địa phương. - Hồ sơ tham gia và thủ tục thực hiện. - Công nghệ thông tin - Các cơ quan, tổ chức hữu quan c. Chỉ tiêu phản ánh công tác quản lý đối tượng thu BHXH 1.2.2. Lập dự toán thu Bảo hiểm xã hội a. Quy định về lập dự toán thu BHXH - Đối với đơn vị sử dụng lao động: Hàng năm đơn vị có trách nhiệm đối chiếu số lao động, quỹ tiền lương và mức nộp BHXH thực tế so với số quản lý cơ quan BHXH - Đối với cơ quan BHXH: + BHXH huyện: Lập 02 bản dự toán thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN theo khối đơn vị do tỉnh phân cấp, gửi BHXH tỉnh 01 bản theo quy định . + BHXH tỉnh: Lập 02 bản dự toán thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN và kinh phí hỗ trợ công tác thu đối với đơn vị do tỉnh quản lý, gửi 01 bản cho BHXH Việt Nam. + BHXH Việt Nam tiến hành tổng hợp, lập, giao dự toán thu BHXH cho BHXH tỉnh. + Thời gian: theo hướng dẫn hàng năm của BHXH Việt Nam. b. Tiêu chí đánh giá công tác lập dự toán thu BHXH 1.2.3. Tổ chức thu Bảo hiểm xã hội a. Quản lý mức đóng BHXH: Mức đóng BHXH hằng tháng đối với người SDLĐ và NLĐ được tính theo mức tiền lương, tiền
6 công ghi trong Hợp đồng lao động. + Quản lý tiền thu: Quản lý tiền thu bao gồm quản lý: số tiền phải thu BHXH, số tiền thực tế cơ quan BHXH đã tiến hàng thu được của các đơn vị tham gia BHXH. b. Quản lý phương thức đóng BHXH: Phương thức đóng hằng tháng; phương thức đóng 3, 6 tháng một lần; đóng theo địa bàn. c. Quản lý quy trình thu: quản lý việc thực hiện đúng quy định về quy trình hướng dẫn và nộp hồ sơ thủ tục tham gia BHXH của đơn vị SDLĐ, NLĐ trong việc tiếp nhận, giải quyết, lưu trữ hồ sơ. d. Chỉ tiêu phản ánh kết quả công tác thu BHXH 1.2.4. Giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong công tác thu bảo hiểm xã hội a. Giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong công tác thu BHXH: Thu BHXH là nội dung của tài chính BHXH, dễ phạm phải các sai sót, vô ý hoặc cố ý làm sai, ảnh hưởng quyền lợi của NLĐ. Quá trình quản lý thu BHXH được tiến hành theo cấp Trung ương – Tỉnh – Huyện, do đó khi tiến hành công tác quản lý trong quá trình thu nộp sẽ hạn chế đến mức tối thiểu việc thất thoát quỹ BHXH. b. Chỉ tiêu phản ánh công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong quản lý thu BHXH 1.3. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BHXH 1.3.1. Tổ chức bộ máy, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH a. Tổ chức bộ máy quản lý trong cơ quan BHXH - Tăng cường quyền lực, phân cấp chức năng, nhiệm vụ và thực hiện thu về BHXH cấp địa phương (cấp huyện).
7 - Tổ chức quản lý và sự phối hợp của các mảng nghiệp vụ khác trong nội bộ cơ quản BHXH. - Sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan như: UBND các cấp, Phòng lao động – Thương binh xã hội, Liên đoàn lao động… b. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH cao, chuyên nghiệp sẽ là yếu tố quan trọng trong việc tuyên truyền, kiểm soát tình hình đóng, quản lý thu quỹ BHXH. 1.3.2. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin: CNTT giúp cán bộ quản lý thu hoàn thành hồ sơ được nhanh chóng, tiết kiệm được công sức, chi phí thực hiện, đồng thời tránh được các mâu thuẫn cá nhân khi tiếp xúc trực tiếp với kế toán đơn vị. 1.3.3. Ý thức của người tham gia bảo hiểm xã hội a. Nhận thức của người sử dụng lao động về BHXH b. Nhận thức của người lao động về BHXH 1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG 1.4.1. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng 1.4.2. Kinh nghiệm của tỉnh Gia Lai CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM 2.1 ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên Đăk Hà là trung điểm giữa thành phố Kon Tum và huyện Đăk Tô, bao gồm 11 xã, thị trấn, có quốc lộ 14 chạy qua, nên có điều kiện
8 thuận lợi trong giao lưu phát triển kinh tế. 2.1.2. Đặc điểm kinh tế Cơ cấu kinh tế của Đăk Hà chủ yếu là nền kinh tế nông nghiệp có sự chuyển dịch dần sang công nghiệp và thương mại – dịch vụ. 2.1.3. Đặc điểm xã hội Công tác an sinh xã hội được quan tâm thực hiện, đảm bảo chi trả chế độ chính sách cho các đối tượng. Công tác y tế dần nâng cao chất lượng chuyên môn trong khám, chữa bệnh. 2.2. KHÁI QUÁT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN ĐĂK HÀ 2.2.1.Quá trình hình thành, phát triển của BHXH huyện Đăk Hà Cùng với sự thành lập BHXH tỉnh Kon Tum, BHXH huyện Đăk Hà được xây dựng dựa trên nguyên tắc đảm bảo được sự quản lý và thực hiện các chính sách an sinh xã hội đến toàn dân trên địa bàn huyện một cách sâu rộng và hiệu quả. Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà có 16 cán bộ, viên chức và người lao động, trong đó 14 người có trình độ đại học, chiếm tỷ lệ 87,5%. 2.2.2. Tình hình thu BHXH của huyện Đăk Hà Tính đến giữa năm 2018, Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà được phân cấp quản lý 146 đơn vị trên địa bàn tham gia các loại bảo hiểm với 68.426 người. Trong đó, 4.474 người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, tăng 1.668 người; 112 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, tăng 12 người; 68.426 người tham gia bảo hiểm y tế, tăng 5.509 người. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 94,42% dân số. 2.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ 2.3.1. Thực trạng quản lý đối tượng tham gia BHXH a. Xác định đối tượng thu BHXH
9 - Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng. - Cán bộ, công chức, viên chức; - Người sử dụng LĐ bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể... b. Tiền lương, mức đóng và phương thức đóng BHXH Mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng. Mức lương cao nhất đóng không cao hơn 20 lần mức lương cơ sở (BHXH, BHYT), và không cao hơn 20 lần mức lương tối thiểu vùng (BHTN). - Phương thức đóng BHXH: đóng hàng tháng; đóng 03 tháng hoặc 06 tháng một lần; đóng theo địa bàn c. Quy trình quản lý đối tượng tham gia BHXH Bước 1: Đơn vị sử dụng phần mềm kê khai BHXH điện tử lập hồ sơ thu BHXH, BHYT bắt buộc. Bước 2: Bộ phận Thu tiếp nhận hồ sơ điện tử. Thực hiện giải quyết hồ sơ theo kê khai của đơn vị. Sau đó chuyển Bộ phận Sổ thẻ. Bước 3: Bộ phận Sổ thẻ thực hiện cấp sổ BHXH, thẻ BHYT. Bước 4: Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả thủ tục hành chính thực hiện trả kết quả qua hệ thống bưu điện. d. Công cụ quản lý đối tượng tham gia BHXH - Cơ sở pháp lý thông qua hệ thống pháp luật. - Thông qua hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Hợp tác xã… - Công nghệ thông tin - Các cơ quan, tổ chức hữu quan có liên quan: UBND các cấp, Huyện ủy, Phòng Lao động – Thương binh xã hội, Chi cục thuế… 2.3.2. Thực trạng lập dự toán thu BHXH
10 a. Quy trình lập dự toán thu BHXH - Xây dựng, điều chỉnh kế hoạch thu + BHXH huyện Đăk Hà: Rà soát và lập 02 bản kế hoạch thu BHXH, BHYT, BHTN, gửi 01 bản đến BHXH tỉnh theo quy định. + BHXH tỉnh Kon Tum: Lập 02 bản kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch thu BHXH, BHYT, BHTN và kinh phí hỗ trợ công tác thu đối với đơn vị do tỉnh trực tiếp thu, gửi BHXH Việt Nam. + BHXH Việt Nam: Tổng hợp, xây dựng, điều chỉnh, giao kế hoạch đảm bảo sát tình hình thực tế và khả năng thực hiện. - Xây dựng, điều chỉnh kinh phí hỗ trợ thu, hoa hồng đại lý. + BHXH huyện Đăk Hà: Dựa trên dự kiến kế hoạch, kế hoạch điều chỉnh để xây dựng điều chỉnh kinh phí hỗ trợ thu, hoa hồng đại lý gửi BHXH tỉnh theo quy định. + BHXH tỉnh Kon Tum: Tiến hành phân bổ kế hoạch thu BHXH, BHYT, BHTN; kinh phí hỗ trợ công tác thu, hoa hồng đại lý cho BHXH tỉnh và BHXH huyện được BHXH Việt Nam giao. b. Nội dung của lập dự toán thu BHXH - Xây dựng dự toán thu theo các đối tượng quản lý: khối Hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn; khối DN Nhà nước; khối DN ngoài quốc doanh, Khối xã, phường, thị trấn. - Thu BHXH bắt buộc nguồn NSNN đảm bảo theo từng nội dung thu: BHXH, BHYT, BHTN theo các đối tượng quản lý. c. Xét duyệt dự toán thu BHXH - Hàng năm, BHXH tỉnh Kon Tum sau khi nhận được dự toán thu BHXH của BHXH huyện và khối Văn phòng tỉnh; tổng hợp, lập thành 02 bộ dự toán thu, ký gửi BHXH Việt Nam. - Sau khi được BHXH Việt Nam phê duyệt dự toán thu, tổ chức thực hiện phân bổ dự toán thu cho BHXH huyện dựa trên số dự toán của huyện đã được thông qua và có sự điều chỉnh hợp lý.
11 Bảng 2.5: Tình hình dự toán và kết quả thu BHXH của huyện Đăk Hà (2013 – 2017) (Đvt: Triệu đồng) Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Nguồn Dự Thực % DT TT % DT TT % DT TT % DT TT % toán thu Khối DN 284 363 128 433 463 197 485 524 108 481 490 102 494 797 161 Nhà nước Khối DN ngoài 492 603 123 609 926 152 1.104 2.464 223 2.223 2.067 93 2.620 2.919 111 quốc doanh Khối HS, Đảng, 19.904 29.070 146 30.832 31.791 103 34.412 35.050 102 34.440 34.910 101 35.023 29.175 83 Đoàn Khối xã, phường, 1.188 1.633 140 1.806 2.394 133 1.835 1.787 97 1.893 1.807 95 1.840 2.157 117 thị trấn (Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum) Trong các năm 2013, 2014 dự toán chi sát với số thực tế thu cuối năm. Trái với dự toán chi, dự toán thu được bộ phận quản lý thu dự tính dựa trên tổng sổ lao động và số đơn vị tham gia theo tình hình giữa năm để thực hiện cho năm sau, do đó, căn cứ vào tình hình đóng BHXH và nguồn quỹ của UBND huyện. Tuy nhiên, vẫn có sự thiếu hụt nhất định, đặc biệt là Khối xã, phường, thị trấn trong năm 2015, 2016, lý do là từ nguồn ngân sách xã nộp lên cơ quan BHXH thường bao gồm cả các đối tượng chỉ tham gia BHYT. Đối với Khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh, trong năm 2016 số thực thu thấp hơn dự toán 7% do nợ treo từ Công ty cổ phần Vina cà phê Việt Lào và treo số tiền đóng BHXH cho đến hết năm.
12 2.3.3. Thực trạng tổ chức thu BHXH a. Tổ chức bộ máy quản lý thu - BHXH huyện Đăk Hà là trực thuộc BHXH tỉnh Kon Tum, có chức năng tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT; quản lý thu, chi BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn theo quy định. b. Quy trình thu BHXH - Phân cấp công tác thu BHXH: Các đơn vị đóng trụ sở tên địa bàn huyện được cơ quan BHXH huyện thu tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN theo phân cấp của BHXH tỉnh. - Phương thức và hình thức thu BHXH: Các đơn vị trên địa bàn đều thực hiện phương thức đóng theo tháng. c. Kết quả hoạt động thu BHXH - Báo cáo quyết toán thu BHXH + Hằng tháng, bộ phân thu: Thông báo kết quả đóng BHXH, Tổng hợp số phải thu; Báo cáo chi tiết đơn vị nợ BHXH… + Hằng quý: Tổng hợp số phải thu của các đơn vị tham gia theo quy định; Báo cáo nghiệp vụ. - Tổng hợp các đơn vị chậm đóng BHXH: BHXH huyện Đăk Hà tổng hợp và gửi thông báo đến từng đơn vị. 2.3.4. Thực trạng giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong công tác thu bảo hiểm xã hội a. Kiểm tra định kỳ: Hàng tháng, cán bộ thu vào phần mềm quản lý thu BHXH để kiểm tra việc đóng, nộp BHXH của các đơn vị. b. Kiểm tra đột xuất: BHXH huyện Đăk Hà kết hợp với Phòng Thanh tra - Kiểm tra của BHXH tỉnh Kon Tum, Liên đoàn lao động huyện Đăk Hà, phòng Lao động – Thương binh xã hội kiểm tra các đơn vị SDLĐ về việc thực hiện thu BHXH cho NLĐ.
13 Bảng 2.7: Số tiền vi phạm thu BHXH tại huyện Đăk Hà (2013 – 2017) (Đvt: triệu đồng) Năm 2013 2014 2015 2016 2017 Số tiền vi phạm thu BHXH 1.50 1.78 0.63 1.82 2.86 Số tiền vi phạm BHXH 1.81 2.01 0.84 2.31 3.41 Tỷ lệ vi phạm 83% 89% 75% 79% 84% (Nguồn: Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà) 2.4. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN ĐĂK HÀ 2.4.1. Tổ chức bộ máy và trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý và thực hiện thu BHXH BHXH huyện Đăk Hà có 16 người, với 06 bộ phận nghiệp vụ, trong đó bộ phận thu là 03 người, phụ trách chuyên quản về BHXH bắt buộc gồm 140 đơn vị. Lực lượng cán bộ thu còn trẻ, trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa sâu, việc đào tạo nghiệp vụ chỉ mới dừng ở mức phổ biến các quy định... Bảng 2.10: Đánh giá về khả năng và thái độ của cán bộ thu tại BHXH huyện Đăk Hà (Đvt: người) Ý kiến đánh giá Chỉ tiêu Kém Tương Tốt Rất đối tốt tốt Khả năng giải quyết công việc của đội ngũ 2 22 68 71 cán bộ công chức làm công tác thu Thái độ của đội ngũ cán bộ công chức làm 2 10 53 85 công tác thu BHXH (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả)
14 2.4.2. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong thu BHXH BHXH huyện Đăk Hà đã triển khai, nâng cấp đồng bộ đường truyền internet và đường truyền mạng diện rộng WAN trong hệ thống BHXH, thiết bị CNTT được trang bị đầy đủ đáp ứng yêu cầu hoạt động của ngành. Hệ thống BHXH được trang bị hệ thống máy chủ, máy trạm, mỗi cán bộ đều được trang bị máy vi tính phục vụ cho công tác quản lý, triển khai các phần mềm nghiệp vụ. Trong hoạt động quản lý thu ứng dụng: Hệ thống quản lý thu - sổ thẻ (TST). Bảng2.11: Đánh giá thủ tục thu BHXH tại BHXH huyện Đăk Hà Số lượng Ý kiến đánh giá Tỷ lệ (%) (phiếu) Rất phức tạp, gây khó khăn cho người nộp 5 3 Tương đối đơn giản 38 25 Đơn giản 80 53 Rất đơn giản, thuận tiện 27 18 Tổng cộng 150 100 (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả) 2.4.3. Ý thức của người tham gia bảo hiểm xã hội Nhận thức của nhiều NLĐ, người SDLĐ về việc tham gia BHXH còn hạn chế. Đối với chủ SDLĐ, việc tham gia BHXH cho NLĐ sẽ tốn thêm chi phí của DN. Trong khi đó, NLĐ lại thiếu hiểu biết kiến thức pháp luật để tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, do đó họ cũng không quan tâm nhiều đến việc tham gia BHXH.
15 Bảng 2.13: Hình thức tìm hiểu thông tin các chế độ BHXH của NLĐ Ý kiến đánh giá Số lượng (phiếu) Tỷ lệ (%) Qua truyền miệng 67 45 Báo chí, đài phát thanh truyền hình 36 24 Thông qua các buổi tuyên truyền, 28 19 phổ biến kiến thức Tự tìm hiểu 18 12 Tổng cộng 150 100 (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả) 2.5. ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ 2.5.1. Kết quả đạt được trong hoạt động thu BHXH - Hoạt động thu BHXH có nhiều chuyển biến tích cực qua các năm, nợ BHXH giảm dần qua các năm (2013 – 2017). Tổ chức công tác thu BHXH đã ngày một nâng cao, công tác quản lý cũng dần hình thành và đi vào ổn định. Sự hoàn thiện từng bước trong quy định quản lý thu BHXH giúp triển khai thực hiện thu BHXH hiệu quả. Tiến hành đôn đốc, thanh tra, kiểm tra, xử phạt hành chính và yêu cầu nộp số tiền nợ đọng. - Đối tượng tham gia BHXH tăng đều: Số người tham gia BHXH hằng năm đều tăng; các chế độ BHXH được bổ sung, hoàn thiện theo hướng bảo đảm hài hòa lợi ích của người SDLĐ, NLĐ... - Sự phối hợp giữa BHXH huyện Đăk Hà và các cơ quan… trong tham gia quản lý thu ngày càng đồng bộ và hiệu quả. - Đội ngũ cán bộ làm công tác thu BHXH đã từng bước được rèn luyện, học tập và trưởng thành về phẩm chất đạo đức, am hiểu, nắm bắt các chính sách liên quan đến chế độ BHXH.
16 - Công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật về BHXH triển khai dưới nhiều hình thức: Báo chí, đài truyền hình, phát thanh, tổ chức hội nghị, hội thảo tuyên truyền, đối thoại trực tiếp ... 2.5.2. Hạn chế trong quản lý thu BHXH của huyện Đăk Hà - Lao động thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật. - Tỷ lệ nợ còn cao so với bình quân của tỉnh: Nguồn thu BHXH tại Đăk Hà chịu sự chi phối của nguồn ngân sách huyện, dẫn đến tỷ lệ nợ của cơ quan luôn nằm ở mức cao. - Hệ thống phần mềm mới được chuyển đổi, sự đồng bộ còn gặp nhiều lỗi. Tính bảo mật còn chưa cao, chưa kết nối dữ liệu với trung ương, dẫn đến khó khăn trong việc đồng bộ dữ liệu. 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế - Tình hình thu – chi ngân sách của huyện Đăk Hà gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến việc đóng BHXH của các đơn vị. - Các chủ DN ngoài quốc doanh chưa chú trọng đến việc tham gia BHXH, hoặc tham gia một cách đối phó. - Chưa tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chính sách về BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà. - Chính sách BHXH chưa được hoàn thiện, việc thực hiện chế độ cho NLĐ còn nhiều vướng mắc. - Việc phối hợp giữa các ngành để đôn đốc đơn vị tham gia còn nhiều hạn chế do chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục. - BHXH huyện Đăk Hà chưa hoàn thiện hiệu quả cơ chế chuyển đổi tác phong phục vụ; thụ động trong ứng dụng CNTT.
17 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM 3.1. CĂN CỨ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP 3.1.1. Mục tiêu phát triển của Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum - Phát triển ngành BHXH phải theo đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. - Phát triển ngành phải vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo ổn định chính trị và an toàn xã hội. - Thống nhất tổ chức, quản lý sự nghiệp BHXH từ Trung ương đến địa phương. 3.1.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn huyện Đăk Hà - Phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn huyện Đăk Hà, tổ chức tốt công tác thu, khai thác tăng số lao động tham gia, tích cực đôn đốc thu của các đơn vị sử dụng lao động còn nợ. - Tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ, nâng cao chất lượng giám sát với xây dựng các chỉ tiêu đánh giá đối với từng bộ phận. - Thực hiện giải quyết dứt điểm công tác thẩm định hồ sơ đề nghị cấp sổ BHXH cho NLĐ, giải quyết kịp thời các chế độ cho NLĐ. Cải cách hành chính, thực hiện cơ chê một cửa, duy trì tốt công tác quản lí, lưu trữ hồ sơ đảm bảo thuận tiện, an toàn khi khai thác, đáp ứng mọi yêu cầu của cá nhân và đơn vị về hồ sơ khi cần thiết. - Tổ chức tốt công tác kiểm tra các hoạt động, nhiệm vụ chuyên môn của ngành, kiểm tra việc thực hiện chê độ BHXH đối với các đơn vị sử dụng lao động và các đại lí chi trả.
18 - Tăng cường công tác kỉ luật, kỉ cương hành chính, thực hiện nghiêm túc các quy định của Nhà nước và nội quy của cơ quan, phát huy tốt những kêt quả đã đạt được của những năm trước, các bộ phận tham mưu tốt để thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn. - Giải quyết kịp thời các đơn thư, khiêu nại, tố cáo của người dân theo đúng quy định của pháp luật. - Tiêp tục bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ. công chức, viên chức, đảm bảo mọi cán bộ, công chức, viên chức đều đạt tiêu chuẩn chuyên môn. - Phấn đấu xây dựng đơn vị vững mạnh. - Tổ chức tốt các hoạt động văn nghệ, thể thao, tạo khí thê sôi nổi trong cơ quan, động viên kịp thời tới cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan BHXH huyện Đăk Hà. 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ TRONG THỜI GIAN TỚI 3.2.1. Hoàn thiện công tác quản lý đối tượng thu BHXH a. Hoàn thiện quy trình quản lý đối tượng thu BHXH - Quy trình quản lý thu được thể hiện qua các bước: cần thực hiện đủ các bước: Đăng ký – Thực hiện – Kiểm tra nhằm hạn chế tình trạng khai giảm, khai thiếu. - Thường xuyên rà soát, kiểm tra các điều chỉnh về số lượng lao động tại các đơn vị tham gia BHXH nhằm tránh tình trạng vi phạm về việc sử dụng LĐ. Thực hiện đúng trình tự, thủ tục tham gia, đóng BHXH của người lao động và đơn vị sử dụng lao động. b. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH - Rà soát và yêu cầu các đơn vị đã đi vào hoạt động kinh doanh phải đăng ký tham gia BHHX cho người lao động. Tập trung khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH theo luật định.