B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO B Y T
HC VIỆN Y DƢỢC HC C TRUYN VIT NAM
************
TRN TH HNG NGÃI
NGHIÊN CU TÍNH AN TOÀN, KT QU ĐIU TR
RI LON CHUYN HÓA LIPID MÁU CA BÀI
THUC HSN TRÊN THC NGHIM VÀ LÂM SÀNG
TÓM TT
LUN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Hà Ni 2019
CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TI
HC VIỆN Y DƢỢC HC C TRUYN VIT NAM
Người hướng dn khoa hc:
1. PGS.TS. Nguyn Duy Thun
2. PGS.TS. Nguyn Thế Thnh
Phn bin 1: PGS. TS. Bùi Hồng Cƣờng
Trƣờng Đại học Dƣc Hà Ni
Phn bin 2: GS. TS. Nguyn Minh Hà
Vin Y hc c truyền Quân đi
Lun án s đưc bo v trước hội đồng chm lun án cp Tiến cấp trường
hp ti Hc viện Y Dược hc c truyn Vit Nam.
Vào hi giờ, ngày tháng năm 2019
Có th tìm hiu lun án ti:
- Thư viện Hc viện Y Dược hc c truyn Vit Nam
- Thư viện Quc Gia Vit Nam
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ri lon chuyn hóa lipid danh t dùng để miêu t mt bnh mn
tính được đặc trưng bi s thay đổi các ch s lipid trong máu. Khi ri
lon lipid máu đồng nghĩa với việc người bnh phi gánh chu rt nhiu yếu
t nguy cơ mắc các bnh lý nguy hiểm như: Vữa xơ động mch, nhồi máu cơ
timCùng vi s phát trin của các lĩnh vực đời sng hi, mô nh bnh
tật cũng thay đổi. Theo t chc y tế thế gii (WHO), t l s ngưi mc ri
lon lipid trên thế giới ngày càng tăng cao. m 2008, tỉ l ri lon lipid máu
ngưi trưởng thành là 39%. Trong đó, châu Âu có t l dân s ri lon lipid
máu cao nht vi 54%, tiếp đếnchâu Mĩ với 48%. Châu Phi và Đông Nam
Á t l chuyn hóa lipid máu thấp hơn vi 22,6% 29% t l mc ri
lon lipid máu t l thun vi mc thu nhập bình quân đầu người trong c
c.
Cùng vi s phát trin ca y hc hiện đi, y hc c truyền đã đang
khẳng định được mình, đồng thi có những đóng góp không nhỏ vào công tác
chăm sóc sc khe cho cộng đồng. Theo YHCT, các biu hin ri lon lipid
máu, xơ vữa động mch, tha cân…đưc miêu t trong mt s chng bnh do
đàm thấp gây nên.
Bài thuc HSN mt bài thuốc được to thành bi s phối ngũ của 6
v thuc nam tác dng tr thấp, hóa đàm. Để hiểu hơn về tác dng ca
bài thuc HSN, chúng tôi tiến hành đ tài Nghiên cu tính an toàn, kết qu
điu tr ri lon chuyn hóa lipid máu ca bài thuc HSN trên thc nghim
và lâm sàng vi 3 mc tiêu:
1. Xác định đc tính cấp và bán trường din ca bài thuc HSN.
2. Nghiên cu tác dụng điều chnh ri lon lipid máu ca bài thuc HSN
trên thc nghim.
3. Đánh giá kết qu điu tr ri lon lipid máu ca bài thuc HSN trên lâm
sàng
2
NHỮNG ĐÓNG GÓP MI CA LUN ÁN
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu đã thu được nhng kết qu c thể, độ tin cy v tác dng
điu chnh ri lon lipid máu ca cao lng HSN trên thc nghim lâm
sàng, làm cơ sở cho các nghiên cu tiếp theo trên mô hình lớn hơn đ có thêm
sn phm có ngun gc thảo dược điu tr ri lon lipid máu.
Ý nghĩa thực tin
Ri lon chuyn hóa lipid máu hin nay vấn đ đang được các nhà
nghiên cu trên thế giới cũng như trong nước quan tâm đặc bit. RLLPM
yếu t nguy cơ dẫn ti các biến c tim mạch như: tăng huyết áp, xơ vữa mch,
nhồi máu tim… Vì thế, cao lỏng HSN được nghiên cu đã cung cấp được
nhng chng c khoa hc v tác dụng điều chnh RLLPM cũng như tác dng
không mong mun nếu trong thc nghim và lâm sàng.
Những đóng góp mới
* Cao lng HSN tác dụng điều chnh RLLPM trên hình thc
nghim
- Trên mô hình ni sinh: Cao lng HSN tác dụng điều chnh ri lon
lipid máu có chn lc trên mô hình ni sinh.
- Trên mô hình ngoi sinh: Cao lng HSN hai liu: Liu thp (liu s
dng cho ngưi trên m ng) và liu cao gp 3 liu dùng trên lâm sàng đều
làm gim rõ rt nồng độ TG sau 4 tuần và xu ng làm gim nồng độ TC
và LDL C.
* Cao lng HSN có tác dụng điều chnh RLLPM trên lâm sàng
- Sau 30 ngày điu tr, cao lng HSN làm gim 16.6% TC, gim 24.6%
TG, gim 16.5% LDL-C, tăng 7.3% HDL-C, gim19.6% TC/HDL-C và gim
18.0% LDL-C/HDL-C.
- Sau 30 ngày s dng thuc, cao lng HSN không gây các tác dng ph
trên lâm sàng và cn lâm sàng như thay đi chức năng hệ thng to máu, chc
năng gan, thận các bnh nhân ri lon chuyn hóa lipid máu.
3
CU TRÚC LUN ÁN
Lun án gm 127 trang, trong đó: Đặt vấn đề 02 trang; Tng quan 44
trang; Cht liệu, đối tượng phương pháp nghiên cứu 14 trang; Kết qu
nghiên cu 34 trang; Bàn lun 30 trang; Kết lun 02 trang; Kiến ngh 01
trang. Có 115 tài liu tham khảo đã được s dụng; trong đó có 76 tài liu tiếng
Vit, 29 tài liu tiếng Anh 10 tài liu tiếng Trung. Luận án đưc trình bày
và minh ha thông qua 38 bng, 11 biểu đồ, 12 hình ảnh và sơ đồ.
Chƣơng 1: TNG QUAN
1.1. Khái nim v lipid máu và chuyn hóa lipid máu
1.1.1. Thành phn ca lipid:
* Khái nim:
Lipid máu nhng thành phn lipid trong huyết tương, bao gồm:
Cholesterol, triglycerid, phospholipid và các acid béo t do.
* Phân loi
Lipid gm nhiu loi có th sp xếp theo nhiều cách, tuy nhiên người
ta thường phân thành 2 loi ln là lipid thun và lipid tp.
1.1.2. Thành phn ca lipoprotein máu
* Khái nim
Do các phân t lipid không tan trong nước nên trong máu chúng đưc
lưu thông dưi dng kết hp với các protein đc hiu gi các apoprotein và
to thành các lipoprotein.
1.1.3. Chuyn hóa lipoprotein
Ph thuc vào ngun gốc, lipid lipoprotein con đưng chuyn a
khác nhau:
* Chuyn hóa bằng con đường ngoi sinh: Chu trình ngoi sinh chiếm
khong 25%, ch yếu t thức ăn, thông qua LDL các cm th vi
apoprotein B ca LDL màng tế bào.