1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG
---------
BÙI VĂN TUẤN
THỰC TRẠNG, MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN NHIỄM
ẤU TRÙNG GIUN ĐŨA CHÓ (Toxocara canis) Ở NGƯỜI
TẠI HUYỆN MỘ ĐỨC, TỈNH QUẢNG NGÃI 2016
VÀ HIỆU QUẢ MỘT SỐ BIỆN PHÁP CAN THIỆP
Chuyên ngành: Y tế công cộng
Mã số: 62 72 03 01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG
Hà Nội - 2018
2
CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU NÀY ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Văn Chương
2. GS. TS. Vũ Sinh Nam
Phản biện 1:
PGS.TS. Nguyễn Mạnh Hùng
- Viện Sốt rét – Ký sinh trùng –
Côn trùng Trung ương
Phản biện 2:
PGS.TS. Nguyễn Khắc Lực
- Học viện Quân y
Phản biện 3:
TS. Huỳnh Hồng Quang
- Viện Sốt rét – Ký sinh trùng –
Côn trùng Quy Nhơn
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận án cấp
Viện họp tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.
Vào hồi.. …giờ .…, ngày ..…tháng ...…năm 2018.
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1.
Thư viện Quốc gia
2.
Thư viện Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương
3
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh ấu trùng giun đũa chó/mèo (ATGĐCM) là bệnh ký
sinh trùng truyền từ động vật sang người. Người bị nhiễm do
nuốt phải ấu trùng của giun đũa chó (Toxocara canis) và giun
đũa mèo (Toxocara cati). Ấu trùng có thể ký sinh tại các cơ
quan như: não, mắt, gan, phổi...và có thể gây ra các triệu chứng
nguy hiểm như động kinh, giảm thị lực hoặc mù lòa. Bệnh lưu
hành từ cực Nam bán cầu đến các vùng nhiệt đới với tỷ lệ huyết
thanh dương tính khác nhau từ 0,7% ở New Zealand cho đến
93% ở La Reunion (Châu Phi).
Tại Việt Nam, tình hình nhiễm ấu trùng giun đũa chó/mèo
gia tăng trong những năm gần đây, làm ảnh hưởng đến sức khỏe
của người dân. Tuy vậy, những thông tin về thực trạng nhiễm và
các yếu tố liên quan cũng chưa được nghiên cứu đầy đủ. Mặt
khác cho đến nay cũng chưa có can thiệp phòng chống về bệnh
trong cộng đồng.
Nhằm góp phần sự phân bố và các yếu tố liên quan đến
nhiễm ấu trùng giun đũa chó và đề xuất các biện pháp can thiệp
phòng chống kịp thời, làm giảm tỷ lệ nhiễm trong cộng đồng,
nghiên cứu được tiến hành.
Mục tiêu nghiên cứu
1. Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan đến tình trạng
nhiễm ấu trùng giun đũa chó (Toxocara canis) ở người tại
huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi năm 2016.
2. Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp phòng, chống
nhiễm ấu trùng giun đũa chó ở người tại điểm nghiên cứu
(2016-2017).
4
Những điểm mới về khoa học và giá trị thực tiễn của đề tài
Đề tài là công trình nghiên cứu một cách có hệ thống về
thực trạng, một số yếu tố liên quan nhiễm ấu trùng giun đũa chó
(ATGĐC) và hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm giảm
tỷ lệ nhiễm ở cộng đồng.
Đây là nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam về các biện pháp
can thiệp phòng chống bệnh ATGĐC ở người và đã cho thấy
việc áp dụng các biện pháp truyền thông giáo dục, tẩy giun cho
chó đã mang lại hiệu quả cao trong việc giảm tỷ lệ nhiễm bệnh
trong cộng đồng, đồng thời nâng cao kiến thức, thái độ, thực
hành của người dân trong phòng chống bệnh ấu trùng giun đũa
chó.
Nghiên cứu có tính ứng dụng cao, giúp ích cho cho
ngành y tế các tuyến trên xây dựng kế hoạch, giải pháp hoạt
động phòng chống bệnh trong cộng đồng
CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Luận án gồm 117 trang không kể tài liệu tham khảo và phụ lục,
có 42 bảng, 15 hình.
Đặt vấn đề 2 trang; tổng quan 34 trang; đối tượng và phương
pháp nghiên cứu 21 trang; kết quả nghiên cứu 30 trang; bàn luận
27 trang; kết luận 2 trang và khuyến nghị 1 trang.
5
Chương 1. TỔNG QUAN
1.1. Thực trạng nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo
1.1.1. Định nghĩa bệnh ATGĐCM
Theo tài liệu “Định nghĩa trường hợp bệnh truyền nhiễm”,
ban hành kèm theo Quyết định số 4283/QĐ-BYT ngày 8/8/2016
của Bộ trưởng Bộ Y tế:
- Trường hợp bệnh nghi ngờ:
Là trường hợp có các triệu chứng sau: Ngứa, nổi mẩn; đau
đầu, đau bụng, khó tiêu; đau nhức mỏi, tê bì; sốt, thở khò khè;
có thể kèm theo một hoặc các triệu chứng sau: gan to, viêm
phổi, đau bụng mãn tính, rối loạn thần kinh khu trú, tổn thương
ở mắt, giảm thị lực, viêm mắt, tổn thương võng mạc.
- Trường hợp bệnh có thể: Không áp dụng
- Trường hợp bệnh xác định: Là trường hợp bệnh nghi ngờ và
tìm thấy ấu trùng giun đũa chó, mèo hoặc xác định được kháng
thể kháng ấu trùng giun đũa chó, mèo bằng xét nghiệm ELISA
hoặc phát hiện đoạn gen đặc hiệu của ấu trùng giun đũa chó,
mèo bằng kỹ thuật sinh học phân tử.
1.1.2. Tình hình nhiễm ATGĐCM trên thế giới
Bệnh ATGĐCM xuất hiện khắp nơi trên thế giới. Các
nghiên cứu cho thấy những nước vùng nhiệt đới có tỷ lệ nhiễm
cao hơn. Bệnh lưu hành từ cực Nam bán cầu cho đến Nam Mỹ,
vùng Caribê, Châu Phi, Trung Đông, Nam Á và Đông Nam Á.
Tại các nước phát triển, tỷ lệ nhiễm ATGĐCM khác nhau như ở
Newzeland (0,7%), Nhật (1,6%), Đan Mạch (2,4%), Úc (7,5%),
Mỹ (14%), Ba Lan (15% ). Đối với các nước nhiệt đới, đang
phát triển, tỷ lệ nhiễm cao hơn: Nigeria (30%), Swaziland
(45%), Indonesia (63,2%), Malaysia (58%), Braxin (36%)….