Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong tác phẩm di chúc

Nguyễn Tuấn Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 186(10): 201 - 204<br /> <br /> TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG<br /> TRONG TÁC PHẨM “DI CHÚC”<br /> Nguyễn Tuấn Anh*<br /> Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa nhưng tư tưởng của Người về xây dựng Đảng mãi mãi là tài sản vô<br /> giá cho toàn thể dân tộc Việt Nam. Mặc dù rất bận việc công nhưng Người đã dành một khoảng<br /> thời gian nhất định viết lên bản Di chúc lịch sử để lại cho toàn thể dân tộc. Lời lẽ mộc mạc, đơn sơ<br /> nhưng vô cùng súc tích, ngắn gọn đã hàm chứa toàn bộ tình cảm, tư tưởng của Người đối với sự<br /> nghiệp cách mạng và thế hệ Việt Nam mai sau. Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi là tài sản<br /> vô giá về xây dựng một Đảng cách mệnh để phục vụ tổ quốc, phụng sự nhân dân xứng đáng là<br /> người lãnh đạo và người đầy tớ trung thành của nhân dân. Có thể thấy tư tưởng của Người về<br /> Đảng cách mệnh được thể hiện ở nhiều khía cạnh từ nguyên tắc tổ chức Đảng, đến các điều kiện<br /> để trở thành Đảng cách mệnh.<br /> Từ khóa: Tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng, Di chúc, Đảng cách mệnh, Việt Nam.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ *<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa nhưng tư<br /> tưởng của Người về xây dựng Đảng mãi mãi<br /> là tài sản vô giá cho toàn thể dân tộc Việt<br /> Nam. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách<br /> mạng của mình, mặc dù rất bận việc công<br /> nhưng Người đã dành một khoảng thời gian<br /> nhất định viết lên bản Di chúc lịch sử để lại<br /> cho toàn thể dân tộc Việt Nam để sau này khi:<br /> “Đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách<br /> mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước,<br /> đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều<br /> khỏi cảm thấy đột ngột” [1,tr.621]. Trước khi<br /> về với thế giới người hiền bản thân Hồ Chí<br /> Minh nhận thấy không có điều gì phải hối<br /> tiếc, phải ân hận mà chỉ tiếc một điều là<br /> không được phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân<br /> dân lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Bằng lời lẽ<br /> mộc mạc, đơn sơ nhưng vô cùng súc tích,<br /> ngắn gọn nhưng hàm chứa nhiều tư tưởng lớn<br /> mãi là tài sản vô giá, một trong những tư<br /> tưởng đó là xây dựng một Đảng cách mệnh để<br /> phục vụ tổ quốc, phụng sự nhân dân xứng<br /> đáng là người lãnh đạo và người đầy tớ trung<br /> thành của nhân dân. Vì vậy, học tập, nghiên<br /> cứu và vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về<br /> xây dựng Đảng trong di chúc của Người trong<br /> công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay<br /> là một điều rất quan trọng và cấp thiết. Bởi<br /> *<br /> <br /> Người đã để lại cho chúng ta nhiều bài học<br /> quí báu về công tác xây dựng Đảng, đặc biệt<br /> trong bối cảnh hiện nay có nhiều biến đổi<br /> phức tạp và nguy cơ mà Nghị quyết Hội nghị<br /> Trung ương 4 khóa XI đã chỉ ra Một số vấn<br /> đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay.<br /> Nghị quyết đã chỉ ra những kết quả đã đạt<br /> được trong công tác xây dựng Đảng, thẳng<br /> thắn chỉ ra những tiêu cực trong xã hội, đặc<br /> biệt là “một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong<br /> đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo,<br /> quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy<br /> thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống”<br /> [2.tr18-19]. Hội nghị trung ương 4 khóa 12 đã<br /> đánh giá sau 4 năm thực hiện Nghị quyết 4<br /> khóa XII đã có nhiều chuyển biến tích cực,<br /> tuy nhiên nhiều hạn chế chậm được khắc<br /> phục “Công tác giáo dục chính trị tư tưởng,<br /> nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, gảng dạy và<br /> học tập chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ<br /> Chí Minh chưa đáp ứng được yêu cầu. Nội<br /> dung sinh hoạt Đảng ở nhiều nơi còn đơn<br /> điệu, hình thức, hiệu quả còn chưa cao. Năng<br /> lực lãnh đạo, sức chiến đấu của không ít tổ<br /> chức Đảng còn thấp, thậm chí có nơi còn mất<br /> sức chiến đấu” [3, tr.21-22]. Hơn bao giờ hết,<br /> công tác xây dựng Đảng ở nước ta hiện nay<br /> đòi hỏi phải quán triệt, vận dụng tư tưởng Hồ<br /> Chí Minh về xây dựng Đảng trong sạch, vững<br /> mạnh với những nội dung cụ thể.<br /> <br /> Tel: 0973855866; Email: Tuananhgdct@gmail.com<br /> <br /> 201<br /> <br /> Nguyễn Tuấn Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> Tư tưởng về Đoàn kết, thống nhất trong<br /> Đảng<br /> Trong bản Di chúc vô cùng ngắn gọn, phần<br /> đầu tiên Hồ Chí Minh đề cập đến vấn đề đến<br /> về Đảng. Người khẳng định, mọi thắng lợi to<br /> lớn của cách mạng đều bắt nguồn từ sự đoàn<br /> kết toàn dân tộc mà trước hết là đoàn kết<br /> trong Đảng. Vì vậy, Người căn dặn“Đoàn kết<br /> là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng<br /> và của nhân dân ta. Các đồng chí từ Trung<br /> ương đến chi bộ cần phải gìn giữ sự đoàn kết<br /> nhất trí trong Đảng như giữ gìn con ngươi<br /> của mắt mình” [1,tr.622].<br /> Như vậy, chúng ta thấy “đoàn kết” là một<br /> trong những tư tưởng chiến lược, yếu tố có<br /> tầm quan trọng đặc biệt, là hạt nhân dẫn đến<br /> sự thành công trong Đảng. Lịch sử Việt Nam<br /> đã chứng minh, sự đoàn kết của dân tộc ta<br /> trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc<br /> và bảo vệ tổ quốc cách mạng Việt Nam đã<br /> vượt qua được mọi khó khăn, gian khổ. Chính<br /> nhờ sự đoàn kết đó, nhân dân ta đã làm nên<br /> chiến thắng vang dội để lập nên nhà nước<br /> Việt Nam Dân chủ Cộng hòa-nhà nước đầu<br /> tiên ở khu vực Đông Nam Á, đưa nhân dân ta<br /> từ thân phận người nô lệ trở thành người làm<br /> chủ đất nước, làm chủ bản thân. Hồ Chí Minh<br /> khẳng định “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng<br /> một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân,<br /> phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập<br /> đến nay, Đảng đã đoàn kết, tổ chức và lãnh<br /> đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ<br /> thắng lợi này đến thắng lợi khác” [1,tr.621622]. Đảng không phải là tổ chức để làm quan<br /> phát tài mà là nơi để phục sự tổ quốc, phục sự<br /> nhân dân. Cho nên, trong quá trình xây dựng<br /> Đảng ở mọi giai đoạn cách mạng thì luôn<br /> luôn phải quan tâm và xây dựng khối đại<br /> đoàn kết trong Đảng để trăm người như một,<br /> thống nhất về tư tưởng và hành động thì sự<br /> nghiệp cách mạng mới hoàn thành được. Và<br /> ngược lại, nếu không có sự đoàn kết trong<br /> Đảng thì không thể nói đến sự thống nhất về<br /> tư tưởng, lại càng không thể cùng nhau hành<br /> động. Đây thực sự là trở ngại cho cách mạng<br /> 202<br /> <br /> 186(10): 201 - 204<br /> <br /> và lý tưởng của Đảng. Do đó Hồ Chí Minh<br /> yêu cầu sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng<br /> phải được xây dựng, củng cố dựa trên cơ sở<br /> vì mục đích cao cả và mỗi cán bộ đảng viên<br /> một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ<br /> nhân dân, phục vụ Tổ quốc.<br /> Thực hiện dân chủ rộng rãi<br /> Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong<br /> Tư tưởng Hồ Chí Minh về giữ gìn sự đoàn kết<br /> thống nhất trong Đảng là phải thực hành dân<br /> chủ rộng rãi. Chỉ có làm như vậy mới phát<br /> huy được sức mạnh và trí tuệ tập thể, để cùng<br /> nhau tìm ra những giải pháp và phương án tối<br /> ưu trong quá trình hoạch định đường lối cách<br /> mạng của Đảng để thực hiện nhiệm vụ cách<br /> mạng. Chỉ có huy động tối đa trí tuệ của tập<br /> thể mới đảm bảo cho Đảng phát huy được hết<br /> khả năng của mình trong quá trình hoạch định<br /> đường lối và lãnh đạo nhân dân trong suốt<br /> quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và<br /> trong công cuộc xây dựng xã hội mới. Khi đã<br /> phát huy được sức mạnh trí tuệ của tập thể thì<br /> mới bảo đảm thông suốt về tư tưởng trong<br /> hành động.<br /> Vấn đề dân chủ được thực hành rộng rãi<br /> trong Đảng đã khắc phục được tình trạng độc<br /> đoán, bè phái, cục bộ, quan liêu, xa rời quần<br /> chúng nhân dân và chia rẽ của cán bộ đảng<br /> viên. Nhưng để phát huy hết sức mạnh của<br /> Đảng viên thì điều cốt yếu là phải thực hiện<br /> dân chủ một cách thường xuyên, nghiêm túc<br /> và thiện chí ở tất cả các cấp bộ Đảng từ<br /> Trung ương đến địa phương, đến chi bộ cơ<br /> sở, đồng thời tránh tình trạng dân chủ hình<br /> thức qua loa, đại khái.<br /> Tự phê bình và phê bình<br /> Theo Hồ Chí Minh tự phê bình và phê bình là<br /> quy luật phát triển, là phương thức giáo dục,<br /> rèn luyện đảng viên và xây dựng đảng, làm<br /> cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh. Với<br /> tư cách là một bộ phận của xã hội, mỗi cán<br /> bộ, đảng viên đều chịu sự tác tác động của<br /> các yếu tố tích cực và tiêu cực, cái tốt và cái<br /> xấu. Cho nên, Đảng phải thường xuyên thực<br /> hiện tự phê bình và phê bình để phát huy mặt<br /> tốt, tích cực trong mỗi cán bộ, đảng viên, làm<br /> <br /> Nguyễn Tuấn Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> cho tổ chức Đảng ngày càng lớn mạnh, đáp<br /> ứng yêu cầu mới của nhân dân.<br /> Để thực hiện tốt công tác tự phê bình Hồ Chí<br /> Minh yêu cầu các Đảng viên phải tự mình<br /> nâng cao trách nhiệm của bản thân, tự soi vào<br /> mình, tự mình phê bình bản thân mình trước<br /> để nhận ra mình có những ưu điểm gì cần<br /> phát huy và khuyết điểm gì cần phải khắc<br /> phục, sửa chữa để từ đó có những hành động<br /> tốt hơn, đúng đắn hơn, tiến bộ hơn và có<br /> hướng khắc phục những khuyết điểm, những<br /> sai trái đã mắc phải. Người cán bộ trọng trách<br /> càng cao thì càng phải gương mẫu và nghiêm<br /> khắc tự kiểm điểm bản thân mình, làm như<br /> vậy mới tự giúp mình được tiến bộ<br /> Phê bình là cách tốt nhất để giúp cho đồng<br /> chí, đồng đội của mình tiến bộ hơn, được tốt<br /> hơn, đồng thời cũng chỉ ra cho đồng chí của<br /> mình thấy được những khuyết điểm, sai lầm,<br /> giúp cho đồng chí của mình có hướng khắc<br /> phục trong thời gian tới để dần hoàn thiện bản<br /> thân mình.<br /> Tự phê bình và phê bình phải được thực hiện<br /> một cách thẳng thắn, trung thực, công tâm,<br /> kiên quyết, không nể nang làm cho qua loa,<br /> xong chuyện. Mỗi cán bộ, đảng viên phải kiên<br /> quyết chỉ ra những khuyết điểm, sai lầm của<br /> mình và đồng chí của mình để cùng nhau tiến<br /> bộ, làm được như thế Đảng mới mạnh, mới<br /> bền. Tuy nhiên, trong việc thực hiện nguyên<br /> tắc tự phê bình và phê bình không được lợi<br /> dụng điều này để hạ thấp, trù dập và lợi dụng<br /> tư thù để nói xấu người khác. Vì vậy, trong<br /> quá trình tự phê bình và phê bình phải thật sự<br /> chân thành, cởi mở, trung thực, thiện chí,<br /> trong sáng và vô tư. Chỉ có như vậy mới làm<br /> cho bản thân và đồng chí của mình thấy được<br /> sự thiện chí và có động lực vượt lên sau vấp<br /> ngã. Bên cạnh tính kiên quyết trong thực hiện<br /> nguyên tắc tự phê bình và phê bình, Hồ Chí<br /> Minh rất coi trọng cái tâm trong sáng khi phê<br /> bình “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn<br /> nhau” [1,tr.622]. Bởi vì khi phê bình đối với<br /> đồng chí của mình mà không có cái tâm thì<br /> rất dễ rơi vào tình trạng lợi dụng tư thù cá<br /> nhân mà làm hỏng việc chung mỗi Đảng viên<br /> <br /> 186(10): 201 - 204<br /> <br /> khi thực hiện tự phê bình và phê bình phải<br /> thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần,<br /> kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Phải luôn<br /> luôn giữ gìn Đảng thật sự trong sạch, xứng<br /> đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung<br /> thành của nhân dân. Để thực hiện tốt điều đó,<br /> trước hết đội ngũ cán bộ, đảng viên phải thật<br /> sự trong sạch, vững mạnh, có đủ trí tuệ và<br /> năng lực lãnh đạo, được nhân dân tin yêu,<br /> xứng đáng là tấm gương, là ngọn cờ lãnh đạo<br /> cách mạng.<br /> KẾT LUẬN<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa nhưng tư<br /> tưởng của Người về xây dựng Đảng cách<br /> mạng mãi mãi là tài sản vô giá cho toàn thể<br /> dân tộc Việt Nam. Tư tưởng của Người về<br /> xây dựng Đảng luôn được Đảng ta quán triệt<br /> và chỉ đạo thực hiện một cách có hiệu quả,<br /> củng cố thêm lòng tin của nhân dân đối với<br /> Đảng. Trong quá trình đấu tranh giải phóng<br /> dân tộc Đảng luôn được xem là nhân tố hàng<br /> đầu đảm bảo cho sự thắng lợi của cách mạng<br /> Việt Nam. Khi đất nước đang trong thời kỳ<br /> đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất<br /> nước, chúng ta đã giành được những kết quả<br /> quan trọng, nhưng cũng phải đối mặt với<br /> những khó khăn thử thách, đặc biệt là các thế<br /> lực thù địch đang âm mưu chống phá cách<br /> mạng Việt Nam bằng các thủ đoạn thâm độc<br /> làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên bị tha<br /> hóa, biến chất đã làm giảm lòng tin của nhân<br /> dân đối với Đảng, đối với đất nước.<br /> Nhận thức rõ được tầm quan trọng của một<br /> Đảng cách mạng trong những năm qua, Đảng<br /> ta luôn có những quyết sách về “xây dựng<br /> chỉnh đốn Đảng” nhằm nâng cao năng lực<br /> lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng để Đảng<br /> luôn trong sạch vững mạnh, xứng đáng là đội<br /> tiên phong của giai cấp công nhân, là đại biểu<br /> trung thành cho lợi ích của nhân dân lao động<br /> và của cả dân tộc Việt Nam.<br /> Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tổng kết<br /> thực tiễn công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng,<br /> Bộ Chính trị ra Chỉ thị số 05-CT/TW ngày<br /> 15/5/2016 về Đẩy mạnh học tập và làm theo<br /> tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.<br /> 203<br /> <br /> Nguyễn Tuấn Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW<br /> ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị khóa XI<br /> về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo<br /> tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã đạt<br /> được kết quả bước đầu, tuy nhiên, “việc học<br /> tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí<br /> Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành<br /> việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự<br /> giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa<br /> phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng<br /> viên”[4]. Đây là Chỉ thị hết sức quan trọng, là<br /> đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng để cho các<br /> đảng viên trong toàn Đảng có điều kiện tự<br /> hoàn thiện mình và giúp đồng chí của mình<br /> ngày một tiến bộ hơn. Chỉ thị cũng là dịp để<br /> cho các Đảng viên thấy được vai trò và trách<br /> nhiệm của mình trong việc học tập và làm<br /> theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí<br /> Minh. Phải luôn nâng cao đạo đức cách mạng,<br /> cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư kiên<br /> quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân.<br /> Năm tháng sẽ qua đi nhưng Di chúc Hồ Chí<br /> Minh vẫn sống mãi với dân tộc Việt Nam, là<br /> <br /> 186(10): 201 - 204<br /> <br /> niềm tự hào của các thế hệ mai sau vững bước<br /> trên con đường xây dựng đất nước. Để thực<br /> hiện thành công ước nguyện của Người, mỗi<br /> cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân<br /> nguyện quyết tâm học tập và làm theo tư<br /> tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để<br /> thấm nhuần đạo đức cách mạng cần, kiệm,<br /> liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng<br /> ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người<br /> lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của<br /> nhân dân.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), tập 15, Nxb.<br /> Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br /> 2. Ban Tuyên giáo trung ương (2012), Tài liệu học<br /> tập, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành<br /> Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Khóa XI,<br /> Nxb. Chính trị quốc gia, Sự thật. 2012<br /> 3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện, Hội<br /> nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Khóa<br /> XII, Văn phòng trung ương Đảng, Hà Nội.<br /> 4. Bộ Chính trị (2016), Chỉ thị 05-CT/TW ngày 155-1016 về Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng,<br /> đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Hà Nội.<br /> <br /> SUMMARY<br /> HO CHI MINH’S THOUGHTS OF PARTY BUILDING IN THE TESTAMENT<br /> Nguyen Tuan Anh*<br /> TNU – University of Education<br /> <br /> Ho Chi Minh President passed aways but his thoughts on building the Party are forever an<br /> invaluable asset for Vietnamese people. Although the words of Ho President’s testament are<br /> simple but they contain all of his sentiments and thoughts for the revolutionary and the later<br /> generations of Vietnam. Ho Chi Minh’s testament is an invaluable asset to the construcon of a<br /> revolutionary- Party to serve the Fatherland, to serve the deserving people as leaders and faithful<br /> servants of the people. It can be seen that his thoughts on the revolutionary party are expressed in<br /> many aspects from the principle of party organization, to the conditions to become the<br /> revolutionary party.<br /> Key words: Ho Chi Minh's thoughts, Party building, testament, revolutionary party, Vietnam.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 15/8/2018; Ngày phản biện: 23/9/2018; Ngày duyệt đăng: 28/9/2018<br /> *<br /> <br /> Tel: 0973855866; Email: Tuananhgdct@gmail.com<br /> <br /> 204<br /> <br />