intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 1

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST
Báo xấu
68
lượt xem 6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quả thực, luôn có những giọng điệu bất đồng quan điểm với Marx—những người theo chủ nghĩa Marx của Quốc tế Cộng sản hai cũ, những người Cộng sản cánh tả chia rẽ khỏi Quốc tế Cộng sản ba ngay sau sự thành lập của nó, và sau này là Leon Trotsky và những người ủng hộ ông, đã lập ra một "Quốc tế Cộng sản bốn" năm 1938 để cạnh tranh với Quốc tế Cộng sản của Stalin, tuyên bố đại diện cho chủ nghĩa Bolshevik đích thực....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 1

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen Toµn tËp TËp 31 Héi ®ång xuÊt b¶n toµn tËp C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen Th­ tõ (th¸ng m­êi 1864 - th¸ng Ch¹p 1867) G S. NguyÔn §øc B×nh ñy viªn Bé ChÝnh trÞ, Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, Chñ tÞch Héi ®ång GS. §Æng Xu©n Kú Nguyªn ViÖn tr­ëng ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, Phã chñ tÞch (th­êng trùc) Héi ®ång GS. PTS. TrÇn Ngäc Hiªn ñy viªn Héi ®ång lý luËn Trung ­¬ng, ñy viªn PGS. Hµ Häc Hîi Phã tr­ëng ban T­ t­ëng - V¨n hãa Trung ­¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, uû viªn GS. PTS. Ph¹m Xu©n Nam ñy viªn Héi ®ång lý luËn trung ­¬ng, Tæng biªn Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia tËp t¹p chÝ Vietnam Social Sciences, uû viªn sù thËt GS. TrÇn Nh©m Gi¸m ®èc - Tæng biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh Hµ Néi - 1997 trÞ quèc gia, uû viªn GS. TrÇn Xu©n Tr­êng Trung t­íng, ViÖn tr­ëng Häc viÖn chÝnh trÞ - qu©n sù, uû viªn
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nhµ xuÊt b¶n TËp 31 cña bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen bao gåm nh÷ng th­ tõ trao ®æi gi÷a hai nhµ kinh ®iÓn vµ th­ tõ cña hai «ng viÕt cho nh÷ng ng­êi kh¸c trong thêi gian tõ th¸ng M­êi 1864 ®Õn th¸ng Ch¹p 1867. §©y lµ thêi kú phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ phong trµo d©n chñ ë ch©u ¢u tiÕp tôc d©ng lªn m¹nh mÏ vµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc tiÕp tôc ®­îc ®Èy m¹nh trong nhiÒu d©n téc bÞ ¸p bøc. Ho¹t ®éng lý luËn khoa häc vµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng thùc tiÔn cña hai nhµ kinh ®iÓn trong thêi kú nµy ®­îc ®¸nh dÊu b»ng hai sù kiÖn hÕt søc träng ®¹i: viÖc thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ (Quèc tÕ thø nhÊt) ë Lu©n §«n ngµy 28 th¸ng ChÝn 1864 vµ viÖc c«ng bè tËp I cña bé T­ b¶n vµo th¸ng ChÝn 1867. Nh÷ng bøc th­ trong tËp nµy cho ta thÊy lÞch sö ra ®êi cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, tæ chøc quèc tÕ cã tÝnh chÊt quÇn chóng ®Çu tiªn cña giai cÊp v« s¶n, vµ cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh­îng cña nã chèng c¸c trµo l­u chÝnh trÞ vµ t­ t­ëng phi v« s¶n: chñ nghÜa c¬ héi, chñ nghÜa bÌ ph¸i, chñ nghÜa Pru-®«ng, chñ nghÜa c¶i l­¬ng d­íi mäi h×nh thøc ®Ó ®­a phong trµo c«ng nh©n ®i vµo con ®­êng c¸ch m¹ng ®óng ®¾n. Nh÷ng bøc th­ còng ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ra ®êi khã kh¨n vµ gian khæ cña tËp I cña bé "T­ b¶n", ®ång thêi gãp phÇn gióp ta hiÓu néi dung khoa häc vµ c¸ch m¹ng cña t¸c phÈm vÜ ®¹i nµy cña khoa kinh tÕ chÝnh trÞ m¸c-xÝt. Ngoµi ra nh÷ng bøc th­ cßn cho ta thÊy lÞch sö ra ®êi cña mét sè t¸c phÈm kh¸c cña C.M¸c vµ Ph.¡ng- ghen, vµ cho ta thÊy mét h×nh ¶nh râ nÐt vÒ t×nh b¹n vÜ ®¹i vµ c¶m ®éng cña hai nhµ kinh ®iÓn còng nh­ sù quan t©m cña hai «ng vÒ nhiÒu mÆt cña khoa häc tù nhiªn: sinh vËt häc, n«ng hãa häc, ®Þa chÊt häc, y häc, vËt lý häc, thiªn v¨n häc vµ to¸n häc.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nhµ xuÊt b¶n TËp nµy ®­îc dÞch dùa vµo b¶n tiÕng Nga bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, tËp 31, do nhµ xuÊt b¶n s¸ch chÝnh trÞ Quèc gia Liªn X« xuÊt b¶n t¹i M¸t-xc¬-va n¨m 1963. Ngoµi phÇn chÝnh v¨n chóng t«i cßn in kÌm theo phÇn chó thÝch vµ c¸c b¶n chØ dÉn do ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin Liªn-x« (tr­íc ®©y) biªn so¹n ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o. C¸c t¸c phÈm cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen ®­îc nh¾c tíi trong tËp nµy ®Òu ®­îc dÉn theo C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen. Toµn tËp, tiÕng ViÖt do Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc gia xuÊt b¶n t¹i Hµ Néi vµ ®­îc ghi v¾n t¾t lµ Toµn tËp, tiÕp ®ã lµ sè tËp, n¨m xuÊt b¶n tËp ®ã, vµ sè trang ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®­îc dÉn. §ång thêi víi viÖc xuÊt b¶n bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, PhÇn thø nhÊt chóng t«i sÏ tæ chøc biªn so¹n s¸ch giíi thiÖu néi dung mçi tËp vµ c¸c t­ t­ëng c¬ b¶n trong c¸c t¸c phÈm chÝnh cña hai nhµ kinh ®iÓn. Th­ tõ trao ®æi Th¸ng 5 n¨m 1997 gi÷a C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Th¸ng m­êi mét 1864 - th¸ng Ch¹p 1867
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 11 N¨m 1864 1 M¸c göi ¡ng ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], ngµy 2 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen th©n mÕn! Sù im lÆng l©u cña anh lµm t«i lo l¾ng. T«i cho r»ng anh ®· vÒ1. T¹i sao anh vÉn biÖt v« ©m tÝn thÕ? T«i cÇn ph¶i b¸o cho anh nhiÒu ®iÒu quan träng, mµ t«i sÏ lµm viÖc ®ã ngay th«i, ngay khi cã tin cña anh. Chµo anh. C.M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña In theo b¶n viÕt tay nguyªn b¶n trong Marx-Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIII, 1930
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 12 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng M­êi mét 1864 13 Slª-d¬-vÝch lµ mét xø së thó vÞ: bê phÝa ®«ng rÊt ®Ñp vµ giµu cã, bê phÝa t©y còng giµu cã cßn phÇn gi÷a lµ ®ång cá vµ ®Êt hoang. Nh÷ng vÞnh nhá ®Òu rÊt ®Ñp. D©n chóng qu¶ lµ mét 2 trong nh÷ng c­ d©n cã tÇm vãc cao to vµ khoÎ m¹nh vµo bËc ¡ng ghen göi M¸c nhÊt trªn tr¸i ®Êt, nhÊt lµ ng­êi Phri-d¬ vïng duyªn h¶i miÒn ë Lu©n §«n T©y. ChØ cÇn d¹o qua xø së nµy còng ®ñ ®Ó tin r»ng h¹t nh©n c¬ b¶n cña d©n c­ ng­êi Anh ë ®ã lµ tõ Slª-d¬-vÝch mµ ra. B¹n biÕt râ ng­êi Phri-d¬ ë Hµ Lan, nhÊt lµ phô n÷ th× to bÐo vµ cã Man-se-xt¬, ngµy 2 th¸ng M­êi mét 1864 da mÆt tr¾ng vµ ®«i m¸ öng hång (hiÖn t­îng nµy còng phæ biÕn ë Slª-d¬-vÝch). §ã lµ nguyªn mÉu cña ng­êi Anh sèng ë Mo-r¬ th©n mÕn! miÒn B¾c; ®Æc biÖt nh÷ng phô n÷ cao to gÆp ë ®©y, ë Anh, cã Cuéc khñng ho¶ng vµ v« sè c«ng viÖc bËn rén liªn quan ®Õn mét kiÓu c¸ch Phri-d¬ ®Ëm nÐt. T«i ch¾c r»ng ng­êi "Giu-t¬" nã cã thÓ gióp t«i xin lçi vÒ viÖc kh«ng viÕt th­ sím cho b¹n. (Eotena cyn - theo tiÕng ¡ng-gl«-x¾c-x«ng), di c­ vµo n­íc Anh C¶ ®êi m×nh t«i ch­a bao giê gÆp ph¶i nh÷ng biÓu hiÖn cña cïng víi ng­êi Anh vµ ng­êi X¾c-x«ng lµ ng­êi Phri-d¬, vµ lßng tham lam vµ tÝnh ho¹nh hoÑ nh­ lÇn nµy, vµ anh cã thÓ r»ng cuéc nhËp c­ cña ng­êi §an M¹ch vµo Giuýt-lan-®i vµ h×nh dung cÇn ph¶i cã sù trao ®æi th­ tõ nh­ thÕ nµo trong Slª-d¬-vÝch chØ diÔn ra ë thÕ kû VII hoÆc VIII. ChÝnh b¶n th©n tr­êng hîp Êy. thæ ng÷ Giu-t¬ hiÖn nay chøng minh ®iÒu ®ã. Ngay trong tuÇn lÔ nµy t«i sÏ ®Õn gÆp Boãc-h¸c-t¬ ®Ó hoµn Nh÷ng con ng­êi cõ kh«i nµy phÇn nhiÒu lµ cuång tÝn vµ tÊt c«ng viÖc thõa kÕ tµi s¶n cña Lu-pu-x¬ 2. HiÖn nay viÖc nµy v× vËy t«i rÊt thÝch hä. Ch¾c r»ng anh ®· ®äc mét c¸i g× ®ã vÒ ®ang ®i vµo giai ®o¹n kÕt thóc. con ng­êi ®éc ®¸o, "b¸c sÜ C. I. Clª-men-t¬, ng­êi xø B¾c Lé tr×nh cña t«i tíi tËn D«n-®Ðc-buèc-g¬ 1* , t«i kh«ng tíi PhrÝt-xlan-®¬". Chµng trai nµy tiªu biÓu cho c¶ mét chñng C«-pen-ha-ghen mét phÇn v× thiÕu thêi gian vµ kh«ng cã hé téc. Hä rÊt nghiªm tóc ®èi víi cuéc ®Êu tranh chèng ng­êi chiÕu, mét phÇn v× biªn tËp viªn tê "Dagbladet" Bin-l¬ võa tíi §an M¹ch. Cuéc ®Êu tranh nµy, ®èi víi hä, lµ nhiÖm vô cña Luy-bÕch khi t«i cßn ë Ki-l¬; nh­ vËy kh¾p C«-pen-ha-ghen t«i toµn bé cuéc ®êi hä; vµ häc thuyÕt Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬, kh«ng biÕt ph¶i ®Õn ®©u bëi v× t«i ch­a bao giê nh×n thÊy ®èi víi hä, kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých mµ lµ ph­¬ng tiÖn. Hä cho nh÷ng tê b¸o kh¸c. m×nh lµ chñng téc cao h¬n ng­êi §an M¹ch c¶ vÒ thÓ lùc lÉn tinh thÇn, vµ ®iÒu ®ã ®óng víi hiÖn thùc. Bi-xm¸c nghÜ r»ng ______________________________________________________________ cã thÓ th¾ng nh÷ng con ng­êi nh­ vËy b»ng c¸ch ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p cña m×nh 3 t h× thùc lµ mét ¶o t­ëng kú 1* Tªn gäi b»ng tiÕng §an M¹ch lµ S«n-nÐc-boãc-g¬.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 14 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng M­êi mét 1864 15 Anh". MÆt kh¸c, sau nµy, khi anh tíi ®©y, t«i sÏ cho anh xem l¹. Trong m­êi l¨m n¨m, chóng ta ®· ®øng v÷ng trong cuéc ®Êu quyÓn s¸ch vÒ c¬ b¶n, rÊt hay cña Clª-men-t¬ cuång nhiÖt ë B¾c tranh chèng l¹i ng­êi §an M¹ch vµ ®· v÷ng vµng h¬n trªn l·nh Phri-xlan-®¬, viÕt vÒ Slª-d¬-vÝch vµ vÒ cuéc nhËp c­ vµo n­íc Anh thæ cña m×nh. LÏ nµo chóng ta l¹i ®Ó cho bän quan l¹i Phæ th¾ng ë thÕ kû VI - VIII1*. Víi tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kú l¹ cña m×nh «ng ta chóng ta? Nh÷ng con ng­êi cõ kh«i Êy nãi vËy. qu¶ lµ mét chµng trai rÊt v÷ng vµng. Nh­ng, theo t«i, h×nh nh­ Mèi t­¬ng quan gi÷a ng«n ng÷ vµ d©n téc lµ rÊt ®Æc biÖt. «ng ta uèng nhiÒu r­îu. Theo c¸c tµi liÖu cña §an M¹ch, ë Phlen-xbuèc, phÇn phÝa §iÒu lµm t«i ng¹c nhiªn lµ ng­êi Phæ ë Slª-d¬-vÝch cã mét tr­íc cña §an M¹ch nhÊt lµ ë h¶i c¶ng, phÇn lín nh÷ng trÎ em h×nh d¸ng rÊt ®Ñp, nhÊt lµ ng­êi VÐt-xt¬-pha-li, mµ ®øng c¹nh ch¬i ë ®©y nãi thæ ng÷ miÒn H¹ §øc. Tr¸i l¹i ë phÝa b¾c Phlen- ng­êi ¸o, hä lµ nh÷ng ng­êi khæng lå, nh­ng thËt ra hä vông vÒ xbuèc, tiÕng nãi cña nh©n d©n lµ tiÕng §an M¹ch, nghÜa lµ thæ h¬n nhiÒu. Toµn bé qu©n ®éi ®Ó r©u ria rËm r¹p kh«ng chØnh tÒ ng÷ miÒn H¹ §an M¹ch, mµ trong ®ã hÇu nh­ t«i kh«ng hiÓu vµ nãi chung, rÊt bu«ng th¶, v× vËy nh÷ng ng­êi ¸ o chØnh tÒ ë mét tõ nµo. ë Dun-®¬-vÝch1* , trong c¸c qu¸n ¨n, n«ng d©n nãi ®©y hÇu nh­ gi÷ vai trß ng­êi Phæ. Trong sè sÜ quan ph¸o binh b»ng tiÕng §an M¹ch xen kÏ c¶ thæ ng÷ miÒn H¹ §øc lÉn thæ vµ sÜ quan c«ng binh ng­êi Phæ, t«i cã gÆp mét vµi anh chµng ng÷ miÒn Th­îng §øc; nh­ng c¶ ë ®ã, ë Dun-®Ðc-buèc, t«i rÊt ®øng ®¾n, hä kÓ cho t«i ®ñ chuyÖn lý thó; nh­ng bé binh vµ th­êng nãi chuyÖn víi mäi ng­êi b»ng tiÕng §an M¹ch, l¹i kþ binh cã th¸i ®é rÊt kiªu c¨ng vµ xa l¸nh, vµ rÊt kh«ng ®­îc ®­îc tr¶ lêi chÝnh chØ b»ng tiÕng §øc. MiÒn B¾c Slª-d¬-vÝch ®· d©n c­ c¶m t×nh. Sù chØ huy cña hoµng tö Phri-®rÝch - C¸c-l¬ ë qu¸ §øc hãa, bÊt luËn thÕ nµo, rÊt khã mµ lµm cho nã trë l¹i ®©y hoµn toµn kh«ng t¹o ra ®­îc mét sù nhiÖt t×nh nµo, cßn viÖc thµnh §an M¹ch thuÇn tuý, ®­¬ng nhiªn l¹i cµng khã h¬n lµ ph©n ph¸t phÇn th­ëng còng bÞ tÊt c¶ mäi ng­êi, kh«ng trõ mét biÕn nã thµnh §øc. T«i ­a thÝch nã trë thµnh §an M¹ch bëi v× ai, chª tr¸ch, ngay c¶ nh÷ng ng­êi ®­îc khen th­ëng. C¸c h¹ sÜ ë ®©y do phÐp x· giao, ®»ng nµo cuèi cïng còng ph¶i nh­êng quan ®èi xö mét c¸ch lÞch sù ®èi víi nh÷ng chiÕn binh cao tuæi chç mét chót cho xø Xc¨ng-®i-na-v¬. h¬n vµ nãi chung c¶ trong x· héi; mÆt kh¸c, t«i ®· nh×n thÊy Thêi gian gÇn ®©y, t«i cã nghiªn cøu mét chót ng«n ng÷ mét h¹ sÜ quan trong sè nh÷ng c«ng binh Bran-®en-buèc ®ang häc vµ kh¶o cæ häc vïng Phri-d¬-Anh - Giu-t¬ - Xc¨ng-®i- huÊn luyÖn cho nh÷ng t©n binh ë D«n-®Ðc-buèc - mét tªn Phæ na-v¬ vµ trªn c¬ së nh÷ng nghiªn cøu Êy, t«i ®i ®Õn kÕt giµ ®ª tiÖn. Tuy vËy, ®iÒu ®¸ng chó ý lµ vÒ mÆt nµy cã biÕt luËn r»ng ng­êi §an M¹ch lµ d©n luËt s­ thËt sù: ®Ó b¶o vÖ bao nhiªu tiÕng nãi kh¸c nhau trong qu©n ®oµn 3 vµ 7. Bé téc quan ®iÓm cña m×nh, h ä nãi dèi mét c¸ch th¼ng thõng vµ cè ý, ®Þa ph­¬ng, theo c¸ch diÔn ®¹t cña Ghª-oãc I-¨ng, chÊp nhËn n gay c¶ trong nh÷ng vÊn ®Ò khoa häc. Chøng cí lµ cuèn ______________________________________________________________ s¸ch cña ngµi Voãc-x« "VÒ nh÷ng ng­êi §an M¹ch v.v, ë 1* C. Gi. Clª-men-t¬. "Slª-d¬-vÝch c¸i n«i cña c¸c d©n téc kh«ng ph¶i gèc §an ______________________________________________________________ M¹ch, cña ng­êi Anh, ng­êi Ph¬-ri-d¬, vµ tæ quèc cña Anh, nh­ nã ®· vµ 1* Tªn gäi b»ng tiÕng §an M¹ch lµ Xun-ne-vÐt. ®ang tån t¹i".
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 16 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 17 T«i rÊt vui mõng l¹i nhËn ®­îc tin cña anh. c¸ch c­ xö th« b¹o nhÊt ®èi víi m×nh, trong khi ®ã ë ng­êi VÐt-xt¬- pha-li (nh÷ng c­ d©n nµy ®· lai nhiÒu víi c­ d©n vèn sinh ra ë ë ® ©y mäi viÖc ®Òu æn c¶. C«ng viÖc vÉn nh­ vËy tõ lóc anh ra vïng h÷u ng¹n s«ng Ranh) th× phÇn lín c¸c h¹ sÜ quan ®èi xö víi 4 ®i , cho ®Õn ngµy thø ba, khi d­íi vó ph¶i cña t«i l¹i ph¸t sinh binh lÝnh mét c¸ch b×nh ®¼ng. nh÷ng c¸i môn míi. LÇn nµy nÕu nã kh«ng chãng khái, l¹i lan sang chç kh¸c, t«i sÏ ®iÒu trÞ nã b»ng th¹ch tÝn, ph­¬ng ph¸p cña Anh nghÜ g× vÒ cuéc khñng ho¶ng th­¬ng m¹i? Gum-pÐc-t¬. Theo t«i, cuéc khñng ho¶ng Êy ®· qua råi, nghÜa lµ giai ®o¹n C¨n cø vµo tiÕng Hµ Lan - Phri-d¬, t«i cã thÓ dÞch côm tõ cña xÊu nhÊt cña nã ®· qua. §¸ng tiÕc lµ hiÖn nay, nh÷ng hiÖn t­îng anh Rüm hart, v.v. thµnh: tÊm lßng réng lín, ch©n trêi s¸ng sña. nh­ thÕ giê ®©y kh«ng bao giê ®¹t ®Õn sù chÝn muåi ®Ých ®¸ng cña Nh­ng t«i e ng¹i r»ng sau nã Èn dÊu mét c¸i g× hoµn toµn kh¸c, v× nã. vËy t«i kh«ng muèn pháng ®o¸n. Rüm Hart, klar Kimmang nghÜa lµ thÕ nµo? Nh÷ng tµi liÖu göi kÌm theo ®©y anh ph¶i tr¶ lêi ngay cho t«i Göi lêi chµo th©n ¸i tíi chÞ vµ c¸c c« bÐ cña anh. sau khi ®äc xong. T«i cßn cÇn ®Õn chóng. §Ó kh«ng bá sãt nh÷ng g× t«i muèn th«ng tin, t«i b¾t ®Çu theo tõng ®iÓm mét: Ph. ¡. cña anh 1) L¸t-xan vµ b¸ t­íc phu nh©n H¸t-tx¬-phen. C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch "Der In theo b¶n viÕt tay Tµi liÖu dµi dßng nµy lµ b¶n sao b¶n th«ng tri mµ £m-ma, vî Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc cña HÐc-vÕch (honni soit qui mal y pense1*) ë BÐc-lin göi tíi ngay K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 sau tai ho¹5, ®Ó trÝch ®¨ng b¸o. Qua ®ã anh sÏ thÊy £m-ma ®· kh«n khÐo nh­ thÕ nµo nh»m ®Æt m×nh vµ anh chµng ba hoa Ghª- oãc cña bµ ta vµo ®Çu, vµo gi÷a vµ vµo cuèi b¶n tin; tuy nhiªn, c©u chuyÖn bá qua hai ®iÓm chÝnh. Thø nhÊt, cuéc gÆp cña Ruy-xtèp víi §uª-ni-ghÐt vµ con g¸i cña «ng ta, râ rµng lµ trong cuéc gÆp nµy c« ta tõ chèi L¸t-xan, ngay tr­íc khi x¶y ra c¶nh t­îng mµ 3 £m-ma ®· m« t¶. Thø hai, sù viÖc ®· dÉn ®Õn cuéc ®Êu sóng nh­ M¸c göi ¡ng-ghen thÕ nµo. L¸t-xan ®· viÕt mét bøc th­ thãa m¹. Nh­ng sau ®iÒu ®ã ë Man-se-xt¬ ®· x¶y ra viÖc g× ®ã mµ kh«ng ® ­îc nãi tíi vµ lµ ®iÒu ®· trùc tiÕp dÉn ®Õn cuéc ®Êu sóng. ______________________________________________________________ [Lu©n §«n], ngµy 4 th¸ng M­êi mét 1864 1* nhôc nh· cho nh÷ng ai nghÜ xÊu vÒ ®iÒu ®ã (ch©m ng«n cña dßng tu NÞt-tÊt Phrª-®ª-rÝch th©n mÕn! ë Anh).
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 18 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 19 ViÖc che giÊu hai ®iÓm hÕt søc quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh thøc h¹n chÕ - ch©y × hiÖn nay, l¹i ®ßi trë thµnh ®Ønh cao cuèi cïng, Êy ®· g©y nªn sù nghi ngê chÝnh ®¸ng ®èi víi tÝnh trung thùc cña b»ng c¸ch - tiÕn hµnh trËn bót chiÕn, mµ m­êi - m­êi hai n¨m sau ®ã c©u chuyÖn. L¸t-xan ®· tiÕn hµnh ë §øc chèng l¹i Sun-tx¬ - §ª-lÝt-x¬, song chóng ta ®· lµm viÖc ®ã tèt h¬n mµ th«i. Bøc th­ cña H¸t-tx¬-phen. Khi bµ ta tíi BÐc-lin, LÝp-nÕch, ®· L¸t-xan, trong di chóc - "trong di chóc" (nh­ mét hÇu t­íc cã tµi thay mÆt t«i, chuyÓn tíi bµ Êy bøc th­ ng¾n víi nh÷ng lêi chia s¶n) - ®· chØ ®Þnh ng­êi kÕ nghiÖp m×nh, ë c­¬ng vÞ chñ tÞch Liªn buån. LÝp-nÕch ®· viÕt cho t«i biÕt lµ bµ ta phµn nµn r»ng h×nh ®oµn c«ng nh©n toµn §øc, lµ BÐc-h¸c BÕch-c¬, mét kÎ thËt thÊp nh­ t«i "®· bá mÆc L¸t-xan trong lóc ho¹n n¹n"; ph¶i ch¨ng t«i cã hÌn ®· mét thêi m¹o danh, ë chç Gióc, lµ biªn tËp viªn tê "Hermann". thÓ gióp con ng­êi nµy nhiÒu h¬n b»ng c¸ch nµo kh¸c h¬n lµ im §¹i héi cña Liªn ®oµn ®­îc tiÕn hµnh trong th¸ng nµy ë §uy-xen- lÆng, vµ ®Ó cho «ng ta tù do hµnh ®éng? (Trong lêi ph¸t biÓu cuèi ®oãc-ph¬7 vµ ë ®¹i héi Êy h×nh nh­ ng­êi ta thÊy tr­íc sÏ xuÊt hiÖn cïng cña m×nh, tr­íc tßa ¸n §uy-xen-®oãc-ph¬, «ng ta ®ãng vai mét sù ph¶n ®èi kÞch liÖt ®èi víi "sù s¾p ®Æt" Êy theo di chóc. hÇu t­íc P«-da ®èi víi Vin-hem §Ñp trai trong vai Phi-lÝp II1*, T«i còng göi kÌm theo ®©y bøc th­ cña Clinh-x¬, mét c«ng nh©n nh»m xói giôc «ng nµy xãa bá b¶n hiÕn ph¸p hiÖn nay, ban bè miÒn D«-lin-ghen, ng­êi l·nh ®¹o bÝ mËt trªn thùc tÕ cña c«ng quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng trùc tiÕp vµ liªn minh víi giai cÊp nh©n tØnh Ranh (héi viªn cò cña Liªn ®oµn8). Th­ nµy ®õng göi ®i, v« s¶n6 . Anh hiÓu râ ®iÒu g× Èn sau l¸ th­ cña bµ ta vµ bµ ta nh­ng h·y cÊt gi÷ lµm tµi liÖu. muèn g× ë t«i. T«i ®· tr¶ lêi bµ Êy víi lêi lÏ rÊt h÷u nghÞ, dÜ 2) Héi Liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. nhiªn lµ víi sù tõ chèi x· giao. Ng­êi cøu tinh thêi nay! B¶n Thêi gian gÇn ®©y, c«ng nh©n Lu©n §«n ®· göi cho c«ng nh©n th©n bµ ta vµ nh÷ng kÎ nÞnh hãt v©y quanh bµ ta, ®· hoµn toµn Pa-ri lêi kªu gäi vÒ vÊn ®Ò Ba Lan vµ mêi hä cïng hµnh ®éng ph¸t khïng lªn. chung vÒ vÊn ®Ò ®ã9. TiÖn thÓ nãi lu«n. Mét vµi sè cña t¹p chÝ "Notes to the VÒ phÝa m×nh, c«ng nh©n Pa-ri ®· göi mét ®oµn ®¹i biÓu ®øng People" cña E. Gi«n-x¬ (xuÊt b¶n trong nh÷ng n¨m 1851 - ®Çu lµ mét c«ng nh©n cã tªn lµ T«-lanh, øng cö viªn c«ng nh©n 1852) ®· ngÉu nhiªn r¬i vµo tay t«i, t¹p chÝ nµy, nÕu nãi vÒ thËt sù trong cuéc bÇu cö míi ®©y ë Pa-ri10 - mét chµng trai ®¸ng nh÷ng bµi viÕt thuéc lÜnh vùc kinh tÕ, th× trong nh÷ng ®iÓm yªu. (Nh÷ng ng­êi b¹n ®ång hµnh cña anh ta còng lµ nh÷ng chµng chñ yÕu ®­îc biªn tËp d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña t«i vµ thËm trai ®¸ng yªu). Mét cuéc héi nghÞ c«ng khai ®­îc Ên ®Þnh vµo ngµy chÝ t«i cßn tham gia trùc tiÕp trong mét møc ®é 28 th¸ng chÝn 1864 t¹i qu¶ng tr­êng Xanh-m¸c-tin. Héi nghÞ ®­îc nµo ®ã. VËy t«i t×m thÊy g× ë ®©y? Lóc bÊy giê, chóng ta ®Êu triÖu tËp bëi èt-gie-r¬ (thî giµy, chñ tÞch liªn ®oµn së t¹i cña tÊt c¶ tranh chèng phong trµo hîp t¸c x·, - chõng nµo mµ nã, víi h×nh c¸c héi c«ng liªn Lu©n §«n, còng lµ chñ tÞch cña héi c«ng liªn cæ ®éng cho quyÒn bÇu cö 11, héi nµy duy tr× quan hÖ víi Brai - t¬) ______________________________________________________________ vµ Cri-m¬ - thî nÒ, th­ ký cña hiÖp héi thî nÒ (chÝnh hai «ng nµy 1* - hÇu t­íc P«-da vµ Phi-lÝp II lµ nh÷ng nh©n vËt trong vë kÞch nãi cña Si-l¬ lµ nh÷ng ng­êi tæ chøc cuéc mÝt - tinh lín cña c¸c héi c«ng liªn "§«n C¸c-lèt".
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 20 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 21 ë qu¶ng tr­êng Xanh - Giªm-x¬, d­íi sù chñ täa cña Brai-t¬ ®Ó biÓu thÞ sù c¶m t×nh víi B¾c Mü, ditto 1* nh÷ng cuéc biÓu t×nh chµo mõng Ga-ri-ban-®i 12.) Ng­êi ta ph¸i mét ng­êi tªn lµ L¬ Luy-b¬ tíi gÆp t«i, hái ý kiÕn t«i, liÖu t«i cã thÓ tham gia víi t­ c¸ch lµ ®¹i diÖn cña c«ng nh©n §øc vµ göi mét c«ng nh©n tíi héi nghÞ v.v., chuyªn lµm diÔn gi¶ cña c«ng nh©n hay kh«ng. T«i ®· ®Ò cö Õ ch-ca-ri-ót, lµ ng­êi ®· hoµn thµnh tèt nhiÖm vô; b¶n th©n t«i ditto cã mÆt - víi t­ c¸ch mét nh©n vËt thÇm lÆng ë kh¸n ®µi. T«i biÕt r»ng lÇn nµy ®¹i diÖn cho Lu©n §«n vµ cho Pa-ri cã nh÷ng "lùc l­îng" ®Ých thùc, vµ v× vËy, t«i quyÕt ®Þnh tõ bá c¸i quy t¾c th«ng th­êng cña m×nh - tõ chèi tÊt c¶ nh÷ng lêi mêi t­¬ng tù. (L¬ Luy-b¬ - mét ng­êi Ph¸p trÎ, tuæi kho¶ng 30, nh­ng lín lªn ë ®¶o Giíc - xi vµ ë Lu©n §«n, nãi th«ng th¹o tiÕng Anh, vµ lµ mét ng­êi trung gian rÊt tèt gi÷a c«ng nh©n Ph¸p vµ c«ng nh©n Anh) (mét thÇy gi¸o d¹y ©m nh¹c tiÕng Ph¸p). T¹i héi nghÞ - phßng häp chËt nÝch (v× lóc nµy râ rµng cã sù s«i ®éng cña phong trµo c«ng nh©n) - héi c«ng nh©n I-ta-li-a ë Lu©n §«n13 do thiÕu t¸ V«n-ph¬ (Tuèc-n¬ - T¸c-xit, sÜ quan tuú tïng cña Ga-ri-ban-®i), ®¹i diÖn. Héi nghÞ quyÕt ®Þnh thµnh lËp "Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ", Tæng Héi ®ång cña nã ph¶i ®ãng ë Lu©n §«n "vµ thùc hiÖn sù liªn l¹c" gi÷a nh÷ng héi c«ng nh©n ë §øc, ë I- ta-li-a, ë Ph¸p vµ ë Anh. Héi nghÞ còng quyÕt ®Þnh sÏ triÖu tËp ®¹i héi toµn thÓ c«ng nh©n ë BØ vµo n¨m 1865. Héi nghÞ ®· bÇu ra Ban chÊp hµnh l©m thêi cã èt-gie-r¬, Cri-m¬ vµ nhiÒu ng­êi kh¸c, mét sè Ýt nh÷ng ng­êi tr­íc kia thuéc ph¸i HiÕn ch­¬ng, nh÷ng ng­êi vèn thuéc ph¸i ¤-oen v.v., ®¹i diÖn cho n­íc Anh; thiÕu t¸ V«n-ph¬, ______________________________________________________________ Trang thø ba trong bøc th­ cña M¸c göi ¡ng-ghen ngµy 4 th¸ng M­êi mét 1864 1* - vµ c¶.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 22 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 23 Ph«n-ta-na vµ nh÷ng ng­êi I-ta-li-a kh¸c ®¹i diÖn cho n­íc I- ta-li-a, L¬ Luy-b¬ v.v., ®¹i diÖn cho n­íc Ph¸p; Õ ch-ca-ri-ót vµ t«i - ®¹i diÖn cho n­íc §øc. Ban chÊp hµnh ®­îc quyÒn thu hót vµo thµnh phÇn cña m×nh bÊt kú thµnh viªn míi nµo. HiÖn nay mäi viÖc ®Òu tiÕn triÓn tèt. T«i ®· cã mÆt ë phiªn häp ®Çu tiªn cña Ban chÊp hµnh. Ng­êi ta ®· bÇu ra mét TiÓu ban (trong ®ã cã t«i) ®Ó so¹n th¶o mét b¶n tuyªn bè nh÷ng nguyªn t¾c vµ biªn so¹n ®iÒu lÖ t¹m thêi14. BÖnh tËt ®· ng¨n c¶n t«i tham gia phiªn häp cña TiÓu ban vµ phiªn häp toµn thÓ sau ®ã cña Ban chÊp hµnh. Trong hai phiªn häp Êy - phiªn häp cña TiÓu ban vµ phiªn häp toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh, mµ trong ®ã t«i kh«ng cã mÆt, ®· x¶y ra nh÷ng chuyÖn sau ®©y: ThiÕu t¸ V«n-ph¬ ® Ò nghÞ ¸p dông cho Héi liªn hiÖp míi quy chÕ (®iÒu lÖ) cña nh÷ng héi c«ng nh©n I-ta-li-a (c¸c héi nµy cã tæ chøc trung ­¬ng, nh­ng, nh­ sau nµy ®­îc lµm râ, tæ chøc trung ­¬ng nµy, vÒ c¬ b¶n, tËp hîp nh÷ng héi t­¬ng tÕ). Sau ®ã t«i ®· thÊy ®iÒu nh¶m nhÝ nµy. Hoµn toµn râ rµng ®ã lµ trß nh¶m nhÝ cña M¸t-di-ni , vµ v× vËy anh cã thÓ ®o¸n tr­íc vÊn ®Ò thùc sù ë ®©y - vÊn ®Ò c«ng nh©n - ®­îc thÓ hiÖn theo tinh thÇn nµo vµ tõ ng÷ nµo; vÊn ®Ò vÒ c¸c d©n téc diÔn ra gièng nh­ vËy15. Ngoµi ra OÐt-xt¬n, mét ng­êi tr­íc ®©y thuéc ph¸i ¤-oen nay lµ chñ x­ëng, mét con ng­êi dÔ th­¬ng vµ tuyÖt vêi, ®· biªn so¹n mét c­¬ng lÜnh hÕt søc dµi dßng vµ hÕt søc lén xén. Phiªn häp toµn thÓ tiÕp sau ®ã cña Ban chÊp hµnh giao cho TiÓu ban biªn so¹n l¹i c­¬ng lÜnh cña OÐt-xt¬n vµ b¶n ®iÒu lÖ cña V«n-ph¬. B¶n th©n V«n-ph¬ ®· ®i ®Ó tham dù ®¹i
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 24 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 25 héi cña nh÷ng héi c«ng nh©n I-ta-li-a ë Na-pl¬ vµ ®Ó thuyÕt phôc V«n-ph¬ vµ L¬ Luy-b¬ viÕt) cho ®Õn lóc Êy t«i kh«ng gi÷ trong tay, hä hîp nhÊt vµo tæng Héi ®ång ë Lu©n §«n. v× thÕ kh«ng thÓ chuÈn bÞ tr­íc. Tuy vËy t«i ®· cã quyÕt ®Þnh døt kho¸t lµ víi mäi kh¶ n¨ng, ph¶i söa ®æi tÊt c¶ nh÷ng c©u Trong phiªn häp thø hai cña TiÓu ban, t«i còng v¾ng mÆt v× ch÷ cña c¸i v¨n b¶n nh¶m nhÝ Êy. §Ó tranh thñ thêi gian t«i ®Ò ng­êi ta b¸o cho t«i qu¸ muén. Trong phiªn häp nµy L¬ Luy-b¬ ®· ®äc b¶n "tuyªn bè vÒ nh÷ng nguyªn t¾c" vµ b¶n ®iÒu lÖ cña nghÞ: tr­íc khi chóng ta biªn tËp phÇn më ®Çu, cÇn ph¶i "th¶o V«n-ph¬ ®· ®­îc «ng ta biªn so¹n l¹i; TiÓu ban ®· th«ng qua c¶ luËn" ®iÒu lÖ. Vµ chóng t«i ®· lµm nh­ thÕ. Khi ®iÓm thø nhÊt hai v¨n b¶n Êy ®Ó tr×nh phiªn häp toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh trong sè 40 ®iÓm cña ®iÒu lÖ ®­îc th«ng qua th× ®· mét giê th¶o luËn. Héi nghÞ toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh häp ngµy 18 ®ªm. Cri-m¬ nãi ( ®óng lµ t«i ®· ®¹t ®­îc ®iÒu nµy): "chóng ta th¸ng M­êi. V× Õ ch-ca-ri-ót viÕt cho t«i lµ periculum in mora1* , kh«ng cã g× ®Ó ®Ò nghÞ víi Ban chÊp hµnh sÏ häp vµo ngµy 25 nªn t«i ®· cã mÆt vµ thËt sù kinh hoµng khi nghe nh©n vËt L¬ th¸ng M­êi. CÇn ho·n phiªn häp Êy ®Õn ngµy 1 th¸ng M­êi Luy-b¬ dÔ th­¬ng ®äc lêi më ®Çu qu¸ r­êm rµ, viÕt tåi vµ hoµn mét. Cßn TiÓu ban cã thÓ häp ngµy 27 th¸ng M­êi vµ cè g¾ng toµn ch­a chÝn ch¾n nh­ng l¹i cã tham väng trë thµnh b¶n ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cuèi cïng". §Ò nghÞ ®ã ®­îc chÊp nhËn vµ tuyªn ng«n vÒ nh÷ng nguyªn t¾c, mµ trong ®ã bãng d¸ng M¸t- "nh÷ng v¨n b¶n" ®· ®­îc "®Ó l¹i" cho t«i ®Ó xem xÐt. di-ni lu«n lu«n lé ra qua c¸c vá bäc gåm nh÷ng mÉu hÕt søc m¬ hå cña chñ nghÜa x· héi Ph¸p. Ngoµi ra, b¶n ®iÒu lÖ I-ta-li-a, T«i thÊy kh«ng cã mét kh¶ n¨ng nµo ®Ó lµm ®­îc c¸i g× ®ã tõ c¸i nãi chung vµ vÒ toµn bé, ®­îc th«ng qua, ch­a kÓ ®Õn nh÷ng sai ®iÒu nh¶m nhÝ Êy. §Ó biÖn hé mét phÇn nµo cho ph­¬ng thøc hÕt lÇm kh¸c, b¶n ®iÒu lÖ nµy ®· ®Æt cho m×nh môc tiªu vÒ mét c¸i søc ®Æc thï Êy mµ t«i dù ®Þnh biªn tËp l¹i "nh÷ng quan ®iÓm" ®· g× ®ã thùc sù kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc: mét kiÓu chÝnh phñ ®­îc biÓu quyÕt, t«i viÕt Tuyªn ng«n göi giai cÊp c«ng nh© n1* trung ­¬ng cña c¸c giai cÊp c«ng nh©n ch©u ¢u (dÜ nhiªn lµ víi (®iÒu nµy kh«ng cã trong kÕ ho¹ch ban ®Çu; mét lo¹i tµi liÖu M¸t-di-ni sau hËu tr­êng). T«i ®· ph¶n ®èi mét c¸ch khÐo lÐo, kh¸i qu¸t vËn mÖnh giai cÊp c«ng nh©n tõ n¨m 1845). Víi lý do lµ vµ sau cuéc th¶o luËn l©u dµi Õ ch-ca-ri-ót ®Ò nghÞ chuyÓn l¹i toµn bé t­ liÖu ®· ®­îc ®­a vµo "Tuyªn ng«n" nµy vµ kh«ng cÇn lÆp v¨n b¶n Êy cho TiÓu ban ®Ó "biªn tËp". "Sentiments"2* trong l¹i ba lÇn mét sù viÖc, t«i ®· thay ®æi toµn bé phÇn nãi ®Çu, vøt bá tuyªn ng«n cña L¬ Luy-b¬ ®· ®­îc biÓu quyÕt. "tuyªn bè vÒ nh÷ng nguyªn t¾c" vµ cuèi cïng gi÷ l¹i 10 ®iÓm thay Hai ngµy sau ®ã, vµo ngµy 20 th¸ng M­êi, tô tËp t¹i nhµ t«i cã v× 40 ®iÓm cña ®iÒu lÖ. VÒ chÝnh s¸ch quèc tÕ trong "Tuyªn ng«n" Cri-m¬, ®¹i diÖn cho ng­êi Anh, Ph«n-ta-na (I-ta-li-a) vµ t«i nãi vÒ c¸c n­íc chø kh«ng nãi ®Õn c¸c d©n téc, v¹ch trÇn n­íc L¬ Luy-b¬. (OÐt-xt¬n ®· kh«ng thÓ tíi ®­îc.) Nh÷ng v¨n b¶n (mµ Nga, chø kh«ng ph¶i lµ minores gentium2*. TiÓu ban chÊp nhËn tÊt ______________________________________________________________ c¶ nh÷ng kiÕn nghÞ cña t«i. Ng­êi ta chØ buéc t«i ph¶i ®­a vµo 1* - nguy c¬ n»m trong sù chËm trÔ (lêi trong t¸c phÈm cña nhµ sö häc La M· ______________________________________________________________ Ti-tót Li-vi-ót "LÞch sö La M· tõ khi thµnh lËp nã" quyÓn XXXVIII, ch­¬ng 1* 25). C.M¸c. "Tuyªn ng«n thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ". 2* 2* - "Nh÷ng quan ®iÓm". - c¸c c­êng quèc lo¹i hai.
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 26 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng M­êi mét 1864 27 trong lêi nãi ®Çu cña ®iÒu lÖ 1* hai c©u vÒ "nghÜa vô" vµ "quyÒn Nga yªn tÜnh, nh­ng nã hoµn toµn kh«ng tr«ng ®îi cuéc ®Êu 16 lîi" ditto vÒ "ch©n lý, ®¹o ®øc vµ c«ng lý" , vµ nh÷ng c©u ®ã ®· tranh m­êi t¸m th¸ng. ChÝnh nã khiªu khÝch c©u chuyÖn nµy ®­îc ®­a vµo sao cho kh«ng mang l¹i bÊt cø mét tæn h¹i nµo. ë Ba Lan. Ba Lan chÞu thÊt b¹i do hai ®iÒu: do ¶nh h­ëng cña B«-na-p¸c-t¬ vµ thø hai do tÇng líp quý téc Ba Lan ngay tõ Trong phiªn häp cña Héi ®ång trung ­¬ng, "Tuyªn ng«n" cña ®Çu chËm tuyªn bè mét c¸ch râ rµng kh«ng óp më vÒ chñ nghÜa t«i, v.v. ®· ®­îc th«ng qua víi sù nhiÖt t×nh cao (nhÊt trÝ). ViÖc x· héi n«ng d©n 18. ¤ng ta (Ba-cu-nin) b©y giê, sau thÊt b¹i cña th¶o luËn vÊn ®Ò xuÊt b¶n sÏ tiÕn hµnh vµo thø ba gÇn nhÊt2* . phong trµo Ba Lan, sÏ chØ tham gia phong trµo x· héi chñ L¬ Luy-b¬ lÊy b¶n sao "Tuyªn ng«n" ®Ó dÞch ra tiÕng Ph¸p, cßn nghÜa. Ph«n-ta-na - dÞch ra tiÕng I-ta-li-a. (Tr­íc hÕt, nã xuÊt hiÖn ë 17 tuÇn b¸o "Bee-Hive" , tuÇn b¸o nµy xuÊt b¶n d­íi sù chñ biªn Nãi chung ®ã lµ mét trong sè Ýt ng­êi mµ theo t«i, qua m­êi cña P«-te-r¬, mét héi viªn cña c«ng liªn, ®©y lµ mét thø c«ng s¸u n¨m, kh«ng thôt lïi, tr¸i l¹i, ®· tiÕn lªn phÝa tr­íc. Chóng b¸o). T«i l·nh tr¸ch nhiÖm dÞch nã ra tiÕng §øc. t«i còng ®· täa ®µm víi «ng Êy vÒ viÖc v¹ch trÇn Uèc-c¸c-t¬ (tiÖn thÓ xin nãi lu«n: Héi liªn hiÖp quèc tÕ, ch¾c lµ sÏ ®­a t«i Lµm cho nh÷ng quan ®iÓm cña chóng ta ®­îc diÔn ®¹t trong tíi sù ®o¹n tuyÖt víi nh÷ng ng­êi b¹n Êy! 19) ¤ng Êy hái th¨m mét h×nh thøc thÝch hîp víi tr×nh ®é hiÖn t¹i cña phong trµo nhiÒu vÒ b¹n vµ Lu-pu-x¬ 1* . Khi t«i b¸o tin Lu-pu-x¬ ®· mÊt, c«ng nh©n lµ viÖc rÊt khã. Còng chÝnh nh÷ng ng­êi Êy, hai «ng Êy nãi ngay r»ng phong trµo ®· mÊt ®i mét con ng­êi tuÇn lÔ sau, sÏ tæ chøc cuéc mÝt - tinh cïng víi Brai-t¬ vµ Cèp- kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. ®en v× quyÒn bÇu cö. CÇn ph¶i cã thêi gian ®Ó cho phong trµo míi thøc tØnh trë l¹i th× sÏ lµm cho tÝnh t¸o b¹o tr­íc ®©y 4) Khñng ho¶ng. ë lôc ®Þa nã vÉn cßn l©u míi kÕt thóc (®Æc trong lêi nãi cã thÓ cã ®­îc. CÇn ph¶i fortiter in re, suaviter in biÖt ë Ph¸p). Tuy vËy, hiÖn nay, sù lÆp l¹i th­êng xuyªn cña modo 3* . Ngay khi v¨n kiÖn ®ã ®­îc xuÊt b¶n, anh sÏ nhËn ®­îc nh÷ng cuéc khñng ho¶ng bï ®¾p mét phÇn nµo cho c­êng ®é nã. kh«ng ®Çy ®ñ cña chóng. Chµo anh. 3) Ba-cu-nin nhê chuyÓn tíi anh lêi chµo. H«m nay «ng ta ®· ®i I-ta-li-a, ë l¹i ®ã (Phlo-ren-xi-a). H«m qua t«i thÊy «ng ta lÇn ®Çu C.M. cña anh tiªn sau m­êi s¸u n¨m. Ph¶i nãi r»ng t«i rÊt thÝch «ng ta, thÝch h¬n tr­íc. VÒ phong trµo Ba Lan, «ng ta nãi nh­ sau: C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc phong trµo ®ã cÇn cho ChÝnh phñ Nga ®Ó gi÷ cho chÝnh n­íc K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 ______________________________________________________________ 1* C.M¸c. "§iÒu lÖ t¹m thêi cña Héi liªn hiÖp". ______________________________________________________________ 2* - ngµy 8 th¸ng M­êi mét. 3* 1* - cøng r¾n vÒ b¶n chÊt, mÒm dÎo vÒ h×nh thøc. - Vin-hem V«n-ph¬.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 28 ¡ng-ghen göi m¸c, 7 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi m¸c, 7 th¸ng M­êi mét 1864 29 ý nghÜ cña bµ giµ H¸t-tx¬-phen vÒ viÖc anh nªn viÕt mét bµi t¸n d­¬ng ng­êi cøu tinh thêi nay, thËt lµ ®iÒu cã mét kh«ng hai. Bøc th­ cña anh c«ng nh©n D«-lin-ghen kh«ng cã trong phong b×1* . 4 T«i sèt ruét chê b¶n Tuyªn ng«n göi c«ng nh©n 2* ; cø xÐt theo ¡ng ghen göi m¸c ®iÒu anh sÏ viÕt cho t«i vÒ nh÷ng con ng­êi Êy th× thÊy ®Êy ë Lu©n §«n thËt sù ph¶i lµ mét t¸c phÈm tµi ba. Dï sao còng rÊt tèt, v× chóng ta l¹i b¾t tay víi nh÷ng con ng­êi, Ýt ra còng ®¹i diÖn cho giai cÊp m×nh. XÐt cho cïng, ®ã chÝnh lµ ®iÒu chñ yÕu. §iÒu Man-se-xt¬, ngµy 7 th¸ng M­êi mét 1864 ®Æc biÖt quan träng lµ ¶nh h­ëng ®èi víi ng­êi I-ta-li-a, ë ®©y, dï sao, còng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó cho khÈu hiÖu "Dioe popolo"3* Mo-r¬ th©n mÕn! chÊm døt trong hµng ngò c«ng nh©n. §©y lµ mét ®iÒu bÊt ngê Gi¶i ®¸p cña anh vÒ c©u ®è Phri-d¬ lµ ®óng, ngoµi mét tõ. ®èi víi Giu-dÐp hïng dòng 4* . Tuy vËy, t«i nghÜ r»ng Héi liªn Kimmang, theo tiÕng B¾c Phri-d¬ cã nghÜa lµ c¸i nh×n, con hiÖp míi nµy rÊt nhanh chãng ph©n liÖt ra lµm hai: nh÷ng m¾t. Ng­êi B¾c Phri-d¬ cã b¶n tÝnh suy ®o¸n vµ hä ®Æt tÇm phÇn tö lý luËn t­ s¶n vµ nh÷ng phÇn tö lý luËn v« s¶n, chØ nh×n néi t¹i thay cho tÇm nh×n bªn ngoµi, gièng nh­ V¸c-g¬-n¬, khi mµ c¸c vÊn ®Ò ®­îc lµm s¸ng tá mét phÇn nµo. hiÖn nay ®ßi hái "§uy-pen néi t¹i"20. §ã lµ thµnh ng÷ cò cña VÒ viÖc thõa kÕ tµi s¶n cña Lu-pu-x¬ 2 , s¸ng h«m nay chóng thuû thñ. t«i ®· gÆp luËt s­. Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho anh cßn h¬n 200 pao Xin göi tr¶ l¹i anh nh÷ng l¸ th­ cña HÐc-vÕch vµ H¸t-tx¬-phen. xtÐc-linh ; ngay khi t«i nhËn ®­îc sè tiÒn Êy, t«i sÏ göi cho anh Anh ®· nãi vÒ sù th¸ch thøc nµo tiÕp sau ®ã, mµ L¸t-xan ®· ®­a ra phÇn lín sè tiÒn Êy. Chóng t«i ch­a biÕt chÝnh x¸c mét vµi chi víi mét ng­êi xø Va-la-ki1* vµ ®­îc £m-ma giÊu kÝn? Râ rµng L¸t- tiÕt, v× vËy ch­a thÓ tÝnh to¸n døt kho¸t. Côc thuÕ ®ßi hái b¶n xan chÕt lµ v× ë nhµ trä, «ng ta ®· kh«ng quËt ng· nh©n vËt nµy2* kª khai tÊt c¶ nh÷ng quyÓn s¸ch, ngay c¶ gi¸ c¶ cña chiÕc ®ång ngay trªn gi­êng vµ nÖn cho bµ ta mét trËn nªn th©n. C¸i cÇn ®èi hå mµ Lu-pu-x¬ ®Ó l¹i. Xin lµm ¬n göi cho t«i danh môc cã ghi víi bµ ta kh«ng ph¶i lµ t©m hån ®Ñp ®Ï cña «ng ta, mµ lµ c¸i th¾t tªn nh÷ng t¸c phÈm lín, vµ sau ®ã - nh­ thÕ vÒ sè l­îng c¸c l­ng Do th¸i cña «ng ta. C©u chuyÖn nµy chØ cã thÓ diÔn ra víi L¸t- s¸ch nhá, v.v. -, chØ ghi sè l­îng chung. xan. ViÖc «ng ta Ðp buéc anh chµng xø Va-la-ki ®Êu sóng lµ mét ______________________________________________________________ ®iÒu qu¸ phi lý. 1* Xem tËp nµy, tr. 19. ______________________________________________________________ 2* C.M¸c. "Tuyªn ng«n thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ". 1* 3* - R a-c«-vi-x¬. - "Chóa trêi vµ nh©n d©n". 2* 4* - §uª-ni-ghÐt. - M¸t-di-ni.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 30 ¡ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng M­êi mét 1864 31 biÕt qua ®iÖn tÝn r»ng ®· nhËn ®­îc, t«i sÏ göi hai nöa kh¸c T «i ph¶i kÕt thóc v× ph¶i ®i dù phiªn häp cña ban l·nh ®¹o n÷a. 21 Héi Si-l¬ ; trong ®ã nh­ anh biÕt, t«i gi÷ chøc chñ tÞch, tr­íc sù bùc tøc cña Boãc-h¸c-t¬. ThËt may m¾n, bia còng ®· ®­îc Ch¾c anh ®· nhËn ®­îc c¸c sè b¸o "Dagbladet" víi bµi x· luËn næi tiÕng. RÊt tiÕc, t«i kh«ng thÓ t×m thÊy phÇn thø hai ®­a vµo ®Êy. cña bµi x· luËn Êy, nh­ng ch¼ng cã g× trong ®ã c¶. Göi lêi chµo tíi chÞ vµ c¸c c« bÐ cña anh. T×nh h×nh ë gÇn Ri-sm«n-®¬, ch¾c cã lÏ s¾p kÕt thóc22 . Nh­ng khi Li kh«ng bÞ h¹n chÕ ë viÖc phßng thñ ®¬n thuÇn vµ, Ph. ¡ cña anh do ®ã, thu hót vÒ phÝa m×nh mäi lùc l­îng qu©n sù ®Õn tõ thung lòng Sª-na-®«-a, khi mµ Ri-sm«n-®¬ ch­a hoµn toµn bÞ C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc v©y h·m, th× mäi b­íc tiÕn cña Gran-t¬ vÒ phÝa c¸c c«ng sù cña F. Engels und K. Marx". Bd. III, Ri-sm«n-®¬ hoÆc Pi-tÐc-xbÐc-g¬ ch¶ cã ý nghÜa g× l¾m. T×nh Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong h×nh ®ã còng ®· gièng nh­ t×nh h×nh ë vïng phô cËn Xª-va- Marx-Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c xt«-p«n, ë ®ã còng ®· kh«ng cã sù v©y h·m hoµn toµn. Muèn vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n biÕt xem «ng B«-r¬-ga sÏ lµm ®­îc g×; cã lÏ kh«ng h¬n g× Hót, lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930. tr­íc «ng ta, vµ ch­a ch¾c ®· lµm ®­îc nh­ thÕ. T«i kh«ng tin mét tÝ nµo vµo ng­êi anh hïng víi niÒm vinh quang gi¶ t¹o Êy. Göi anh tê "Guardian" sè ra ngµy h«m qua1* , trong ®ã, anh nªn xem qua b¸o c¸o cña ban cøu trî ®Ó hiÓu ®­îc sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng c«ng x­ëng quèc gia cña «ng Ma-ri vµ nh÷ng c«ng x­ëng cña c¸c «ng chñ ng­êi Anh23. Trong nh÷ng c«ng x­ëng quèc 5 gia ng­êi ta ®· tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc, mµ Ých lîi tuy cßn ¡ng ghen göi m¸c ®¸ng ngê, nh­ng phÇn lín sè tiÒn chi phÝ dÉu sao còng tíi ®­îc ë Lu©n §«n tay nh÷ng c«ng nh©n thÊt nghiÖp. ë ® ©y ng­êi ta còng ®ang tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc mµ sù cÇn thiÕt cña chóng cßn ®¸ng nghi ngê (tuy vËy xÐt cho cïng, th× ch¾c ch¾n lµ cã lîi cho t­ s¶n), Man-se-xt¬, ngµy 9 th¸ng M­êi mét 1864 nh­ng trong toµn bé sè tiÒn 230000 pao xtec-linh dµnh cho Mo-r¬ th©n mÕn! nh÷ng c«ng nh©n c«ng x­ëng, th× chØ cã 12100 p.xt. lät vµo tay hä, (thùc ra chØ lµ sè tiÒn dµnh cho "nh÷ng c«ng nh©n kh«ng VÒ tµi s¶n thõa kÕ2, t«i göi thªm 200 p.xt. d­íi d¹ng nh÷ng ______________________________________________________________ phÇn nöa cña hai tÊm ng©n phiÕu 100 pao. NÕu c«ng viÖc tiÕn triÓn tèt sÏ cßn kho¶ng 40 pao n÷a. Ngay sau khi anh cho t«i 1* - "Manchester Guardian".
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 32 M¸c göi ¡ng-ghen, 14 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 14 th¸ng M­êi mét 1864 33 1) Nh÷ng l¸ th­ göi kÌm theo ë ®©y dµnh cho t«i (cña Svai-x¬ lµnh nghÒ"). Nh­ vËy, ®¹o luËt vÒ cøu trî cho nh÷ng c«ng nh©n vµ cña LÝp-nÕch) th× anh h·y göi l¹i vµ tr¶ lêi nhanh chãng cho t«i, c«ng x­ëng nghÌo tóng l¹i biÕn thµnh ®¹o luËt trî gióp cho giai v× c©u tr¶ lêi cña chóng ta ®èi víi hä cµng nhanh cµng tèt24. cÊp t­ s¶n kh«ng nghÌo tóng, nhê ®ã, giai cÊp t­ s¶n tiÕt kiÖm ®­îc nhê c¸c kho¶n thuÕ c«ng céng. ý k iÕn cña t«i lµ chóng ta cÇn h øa thØnh tho¶ng cã céng t¸c, nh­ng kh«ng th­êng xuyªn. §iÒu quan träng ®èi víi chóng ta Göi anh lêi chµo nång nhiÖt. lµ cã mét c¬ quan ng«n luËn ë BÐc-lin, ®Æc biÖt lµ v× héi mµ t«i Ph.¡. cña anh ®· tham gia thµnh lËp ë Lu©n §«n1* vµ v× cuèn s¸ch mµ t«i muèn xuÊt b¶n2* . TiÕp n÷a ®iÒu quan träng lµ nh÷ng g× chóng (PhÇn ghi chó cña M¸c) ta lµm th× chóng ta ph¶i cïng nhau lµm. NÕu anh ®ång ý víi t«i, anh cã thÓ viÕt vµi dßng dµnh cho Tr¶ l¹i t«i bøc th­ nµy, v× t«i muèn l­u gi÷ nã, do nhËn xÐt ë phÇn cuèi. nh÷ng g· ®ã råi bá vµo l¸ th­ göi cho t«i hoÆc chØ nãi vµi lêi cho biÕt t«i sÏ ph¶i nãi g× thay mÆt anh. 2) Kho¶ng vµi ngµy n÷a, anh sÏ nhËn ®­îc "Tuyªn ng«n" vµ C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc "§iÒu lÖ t¹m thêi"3*. C«ng viÖc kh«ng ph¶i khã kh¨n nh­ anh und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 t­ëng, v× dï sao ta quan hÖ víi "c«ng nh©n". Nhµ v¨n duy nhÊt trong Héi liªn hiÖp lµ mét ng­êi Anh tªn lµ Pi-t¬ Phèc-x¬, mét nhµ b¸o vµ nhµ cæ ®éng, ®ång thêi thuéc nhãm "National Reformer" (v« thÇn, nh­ng thï ®Þch víi H«-li-èc). Göi anh l¸ th­ rÊt th©n mËt mµ «ng ta ®· göi cho t«i nãi vÒ "Tuyªn ng«n"; M¸t-di-ni h¬i kh«ng 6 b»ng lßng vÒ viÖc nh÷ng ng­êi cña «ng ta còng ®· ký vµo "Tuyªn M¸c göi ¡ng-ghen ng«n", mais il faut faire bonne mine µ mauvais jeu4*. ë Man-se-xt¬ 3) T­ liÖu anh göi t«i rót ra tõ tê "Guardian"5* th× rÊt quan träng ®èi víi t«i. T«i còng ®· so¹n cho m×nh b¶n liÖt kª vÒ [Lu©n §«n], ngµy 14 th¸ng M­êi mét 1864 ______________________________________________________________ 1* - Héi Liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. ¡ng-ghen th©n mÕn! 2* - "T­ b¶n". GÇn t¸m ngµy nay, phÇn lín thêi gian t«i n»m trªn gi­êng v× 3* C.M¸c. "Tuyªn ng«n thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ". "§iÒu lÖ môn nhät. HiÖn nay ®ang lµ qu¸ tr×nh liÒn da. Nh­ng ®iÒu cßn g©y t¹m thêi cña Héi". khã kh¨n cho t«i lµ khi viÕt ph¶i cói cßng l­ng, do nh÷ng c¸i nhät ë 4* - ®µnh ph¶i tá vÎ b»ng lßng víi trß ch¬i xÊu. 5* ngay d­íi ngùc. V× vËy t«i viÕt hÕt søc v¾n t¾t: - "Manchester Guardian" (xem th­ tr­íc).
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 34 ¡ng-ghen göi M¸c, 16 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi M¸c, 16 th¸ng M­êi mét 1864 35 chuyÖn ®ª tiÖn ®ã, chØ cã ®iÒu lµ ph¶i cè g¾ng l¾m, trªn c¬ së nh÷ng T«i vui mõng ®­îc biÕt môn nhät ®ang ®­îc ch÷a tèt. Hy d÷ kiÖn lÎ tÎ trong nh÷ng b¸o c¸o vÒ c¸c c«ng x­ëng. väng ®©y lµ lÇn cuèi cïng. Nh­ng anh h·y dïng th¹ch tÝn. 4) T«i ®· nhËn tõ luËt s­ ë Man-se-xt¬ hai b¶n ®Ó ký v.v.. Sau RÊt c¶m ¬n, t«i ®· nhËn ®­îc lêi kh¼ng ®Þnh cña ng­êi th­ mét vµi ngµy, t«i sÏ göi cho anh nh÷ng b¶n ®ã víi ch÷ ký vµ b¶n kª ký riªng ®Çy nh· ý cña anh 1* vÒ viÖc ®· nhËn ®­îc. khai (tµi s¶n) v.v. mµ anh sÏ ®iÒn vµo ®ã. TÊt nhiªn lµ t«i kh«ng T«i göi kÌm theo vµi dßng cho Svai-x¬ 25. RÊt tèt lµ chóng ta thÓ nhí ®Ó liÖt kª vµ ®¸nh gi¸ tÊt c¶ nh÷ng g× mµ chóng t«i ®· ®Ó l¹i sÏ cã mét c¬ quan ng«n luËn, vµ rÊt tèt lµ LÝp-nÕch (nÕu «ng l¹i c¨n hé v.v..2 ta kh«ng t¹o cho m×nh ¶o t­ëng) sÏ lµ ®ång biªn tËp viªn; ®iÒu L·o giµ bÞp bîm M¾c-Cu-lèc ®· chÕt. T«i hy väng r»ng B¶o tµng ®ã, tÊt nhiªn, ®em l¹i sù b¶o ®¶m nµo ®ã. Nh­ng ®èi víi chóng Anh sÏ mua tñ s¸ch kinh tÕ cña «ng ta. Nh­ng £-®in-buèc cã lÏ sÏ ta tèt nhÊt lµ kh«ng biÓu lé sù sèt s¾ng cña m×nh, v× 1) LÝp- nhanh tay h¬n. nÕch kh«ng ph¶i lµ nhµ ngo¹i giao vµ kh«ng nªn qu¸ tr«ng Chµo anh. mong vµo tÇm nh×n xa tr«ng réng cña «ng ta 2) b¸ t­íc phu C.M. cña anh nh©n2* muèn chÝnh "viÖc t¸n d­¬ng" 3* k ia ngù trÞ trªn tê b¸o nµy tõ ®Çu chÝ cuèi, vµ 3) chóng ta còng cÇn thÊy tr­íc xem Th­ cña P. Phèc-x¬ còng võa tíi, t«i göi nã lu«n cho anh, vµ khi nh÷ng con ng­êi nµy cßn h­íng vµo ai. Cã thÓ, anh am hiÓu nµo anh cã thêi gian xem xong xin anh h·y göi tr¶ ngay cho t«i. h¬n t«i, nh­ng trong nh÷ng th­ cña LÝp-nÕch, mµ anh ®· chuyÓn cho t«i, ®· kh«ng nãi g× vÒ tê b¸o, vÒ Svai-x¬, vµ v× vËy, C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã t«i kh«ng ®­îc râ. Do ®ã t«i yªu cÇu gi¶i K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 thÝch cho t«i râ, chóng ta sÏ xuÊt hiÖn bªn c¹nh ai. V× cã thÓ lµ bªn c¹nh c¸i «ng Gruyn hoÆc lo¹i ng­êi v« l¹i gièng «ng ta. Nh­ng c¸i tªn gäi Êy míi ngu ngèc lµm sao - "Ng­êi d©n chñ 7 - x· héi"! T¹i sao nh÷ng kÎ ®ã kh«ng gäi th¼ng c¬ quan ng«n luËn Êy lµ ng­êi " V« s¶n" ? ¡ng-ghen göi M¸c ë Lu©n §«n T«i göi tr¶ l¹i tµi liÖu víi lßng biÕt ¬n. T¹i sao anh kh«ng ______________________________________________________________ Man-se-xt¬, ngµy 16 th¸ng M­êi mét 1864 1* - Lau-ra M¸c. 2* - H¸t-tx¬-phen. Mo-r¬ th©n mÕn! 3* - t¸n d­¬ng L¸t-xan.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 36 ¡ng-ghen göi M¸c, 16 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 37 göi th­ cña D«-lin-ghen nh­ ®· høa1* ? Muy-l¬ 26 . Sù lªn giäng cña c¸c «ng nµy lËp tøc g©y ra tin ®ån cho r»ng c¶ chµng trai thø hai ph¶i nÊp trong bôi rËm Tem-da. Tõ nh÷ng ®iÒu nh¶m nhÝ mµ £m-ma HÐc-vÕch s¾p ®Æt2* t «i Xin h·y ®îi ®Êy, hä sÏ cßn lµm ra v« sè ph¸t minh giËt g©n. cßn thÊy râ c¸i m­u ®å muèn biÕn L¸t-xan thµnh «ng th¸nh: Göi lêi chµo nång nhiÖt tíi gia ®×nh anh. chØ nhê vµo b¶n tÝnh ®éc ®¸o cña m×nh, «ng ta míi sèng l©u ®Õn thÕ; cßn bÊt cø ng­êi nµo kh¸c sÏ chÕt ngay sau hai giê bÞ Ph.¡. cña anh th­¬ng; vËy hÔ cã dÞp cø hái A-len, xem viªm mµng bông (peritonitis) tiÕn triÓn thÕ nµo do chÊn th­¬ng vµ anh sÏ nghe C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc «ng ta nãi r»ng sau hai giê tuy viªm ch­a b¾t ®Çu, nh­ng c¸i und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913; chÕt hÇu nh­ bao giê còng x¶y ra, kh«ng sím h¬n sau 24 giê, C«ng bè toµn v¨n trong Marx-Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 3, vµ trong phÇn nhiÒu tr­êng hîp cßn chËm h¬n. Nh­ng nh÷ng 1930 vµ trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn ng­êi nµy, h×nh nh­, sinh ra lµ ®Ó lµm mét viÖc lµ thÇn th¸nh tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930. hãa ng­êi nµo ®ã. Sa-ph¬-hau-den ®· ®äc ë Bon mét b¶n b¸o c¸o tuyÖt vêi vÒ loµi ng­êi vµ loµi khØ; trong b¸o c¸o ®ã, «ng ta ®· chØ ra r»ng loµi v­în ng­êi ch©u ¸ vµ nh÷ng con ng­êi ë ®Êy cã ®Çu trßn, 8 cßn ë ch©u Phi loµi v­în ng­êi vµ con ng­êi cã ®Çu dµi, vµ tõ M¸c göi ¡ng-ghen ®ã, nhËn xÐt r»ng, trong tr×nh ®é hiÖn nay cña khoa häc ®ã lµ ë Man-se-xt¬ luËn chøng m¹nh nhÊt ®Ó chèng l¹i ý t­ëng vÒ sù thèng nhÊt cña loµi ng­êi. Cã ng­êi nµo d¸m nãi ®iÒu ®ã ë Anh trong héi nghÞ nh÷ng nhµ khoa häc tù nhiªn! [Lu©n §«n], ngµy 18 th¸ng M­êi mét [1864] T«i rÊt thÝch khi Muy-l¬ vµ cè ®¹o C¸p-pen, lóc cßn ë bÖ P hrÕt th©n mÕn! gi¸ treo cæ ®· sØ nhôc Kin-ken, Gióc vµ ®ång bän nh­ thÕ nµo. 1) T«i göi anh tµi liÖu ®Ó chuyÓn cho luËt s­. Anh cÇn chôp Nh÷ng hµnh vi phi lý, nh­ ë c¸c ngµi Êy th× ®· tõ l©u t«i mét b¶n sao b¶n liÖt kª tµi s¶n göi kÌm ë ®©y vµ sau ®ã anh kh«ng thÊy. ThÕ råi, Gèt-phrÝt3* còng gÆp may víi nh÷ng h·y hµnh ®éng theo ý anh1* . ng­êi mµ «ng ta bªnh vùc. Tr­íc tiªn lµ M¸c-®«-nan, sau lµ 2) Ad vocem2* D«-lin-ghen. Bøc th­ ®ã cña t«i ®· ®­îc chuÈn ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ 1* Xem tËp nµy tr. 19. 2* 1* Xem tËp nµy tr. 15-18. Xem tËp nµy, tr. 29, 33-34. 3* 2* - Kin-ken. - VÒ.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 38 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 39 t«i ®èi víi "ý ®Þnh" cña bµ ta1* , mÆc dÇu sù tr¶ lêi Êy rÊt nhÑ bÞ khi göi gãi b­u phÈm ¸p chãt cña t«i cho anh. "Tõ ®ã kh«ng thÊy nã n÷a" 1* . T«i cho r»ng l¸ th­ Êy ®· lÉn vµo mét quyÓn vë nhµng vµ thËn träng. Tõ ®é Êy, bµ ta im lÆng. nµo ®ã, vµ mét buæi s¸ng nµo ®ã nã l¹i xuÊt hiÖn. Tªn gäi " Ng­êi d©n chñ x· héi" - lµ tªn gäi kh«ng hay. 3) Ad vocem Svai-x¬. Nh­ng ®Æt ngay nh÷ng tªn gäi tèt nhÊt cho tê b¸o ®Ó lµm g×, ¤ng ta lµ mét tiÕn sÜ luËt häc, tr­íc kia sèng ë Phran-phuèc khi tê b¸o Êy cã thÓ ph¹m nhiÒu sai lÇm. trªn s«ng Mai-n¬. N¨m 1859 «ng ta c«ng bè mét bµi c«ng kÝch hå Nh­ anh cã thÓ nhËn thÊy râ b¶n tin BÐc-lin ®¨ng trªn tê ®å chèng Ph«-gt¬2*. Sau ®ã «ng ta viÕt mét quyÓn tiÓu thuyÕt x· " Morning Star" , Vin-hem LÝp-nÕch ch¾c ch¾n lµ con ng­êi vÜ héi mµ t«i kh«ng ®­îc biÕt3*. ¤ng ta tuyªn bè m×nh lµ ng­êi ñng hé ®¹i trong giíi c«ng nh©n BÐc-lin, t«i chØ sî r»ng ch¼ng bao l©u nhiÖt t×nh L¸t-xan. H¬n n÷a, khi L¸t-xan cßn sèng, lóc cßn ë BÐc- ng­êi ta sÏ ®uæi cæ «ng ta ®i. lin, «ng ta lµm quen víi nhiÒu t¸c phÈm cña chóng ta ë nhµ LÝp- 4) Ad vocem peritonitis2*, t«i ®äc trong "BÖnh viÖn y häc thùc nÕch, vµ lóc ®ã «ng ta còng ®· cho t«i biÕt, qua LÝp-nÕch, r»ng «ng hµnh" cña An-®ran: ta lÊy lµm ng¹c nhiªn lµ tÊt c¶ nh÷ng g× cña L¸t-xan lµm «ng thÝch thó l¹i ®Òu lµ sù ¨n c¾p t¸c phÈm. "Viªm mµng bông cÊp tÝnh... trong vµi tr­êng hîp chØ diÔn biÕn trong vµi giê gi÷a lóc xuÊt hiÖn c¨n bÖnh vµ lóc chÕt, nh­ng trong c¸c tr­êng hîp kh¸c, viªm T«i còng nh­ anh, ®· viÕt th­ ®Ó hä chØ ra danh s¸ch nh÷ng mµng bông, lu«n lu«n cÊp tÝnh vÒ triÖu chøng, th× chØ trë thµnh nguy hiÓm ®Õn ng­êi céng t¸c24. §ång thêi t«i còng göi cho LÝp-nÕch b¶n dÞch ra tÝnh m¹ng sau 30 - 40 ngµy...), tiÕng §øc Tuyªn ng«n cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ4* ®Ó ®¨ng b¸o. cßn d­íi ®Ò môc " Viªm mµng bông, do chÊn th­¬ng bªn ngoµi (Nã sÏ ra h«m nay hoÆc ngµy mai vµ sÏ ®­îc göi ®Õn cho b¹n)27. g©y n ªn" ng­êi ta dÉn ra tr­êng hîp cña mét c«ng nh©n Pa-ri, Cßn vÒ viÖc t¸n tông L¸t-xan, th×, nh­ tr­íc ®©y, tê "Nordstern" bÞ ngùa ®¸ vµo bông ë vïng rèn. Anh ta chØ ®­îc ®­a tíi Sa- ë H¨m-buèc, do Brun ngu ngèc biªn tËp, ®Æc biÖt dµnh riªng lµm rÝt3* vµo ngµy thø ba: "nh÷ng triÖu chøng cña viªm mµng bông ®iÒu ®ã (®ång thêi, Brun l¹i in thªm nh÷ng bµi tËp th©m thuý cña nguy kÞch ®­îc béc lé" (sau ®ã viÖc mæ tö thi kh¼ng ®Þnh ®iÒu Hai-n¬-txen) vµ vÞ tÊt tê "Social-Demokrat cã thÓ c¹nh tranh víi nã nµy). Ng­êi bÖnh chÕt vµo kho¶ng ngµy thø n¨m sang ngµy thø vÒ ph­¬ng diÖn nµy. s¸u. Vµ trong nh÷ng nhËn xÐt chung vÒ tr­êng hîp nµy cã nãi: Cã lÏ, bµ giµ H¸t-xt¬-phen rÊt thÊt väng vÒ sù tr¶ lêi cña "cho ®Õn gi©y phót cuèi cïng kh«ng thÊy cã mét sù gi¶m sót trÝ tuÖ vµ kh¶ 28 ______________________________________________________________ n¨ng c¶m gi¸c nµo" . 1* G¬-t¬. "Ng­êi ®¸nh c¸". ______________________________________________________________ 2* I. B. Svai-x¬. " B¸c bá nh÷ng nghiªn cøu cña C¸c Ph«-gt¬ vÒ t×nh h×nh hiÖn 1* t¹i cña ch©u ¢u". Xem tËp nµy, tr.18. 3* 2* I. B. Svai-x¬. "Lu-xin-®a, hay lµ T­ b¶n vµ lao ®éng". - VÒ viªm mµng bông (xem tËp nµy tr. 35-36). 4* 3* C.M¸c. "Tuyªn ng«n thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ" - mét bÖnh viÖn ë Pa-ri.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 40 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 41 Toµn tËp cña Si-l¬ .. ......................................... .......... 10 si-linh 5) Anh h·y gi÷ cÈn thËn b¶n ghi nhí göi kÌm theo ®©y vÒ häc gi¶ Blin-®¬ trong tê giÊy nhá d¬ bÈn, trong ®ã Blin-®¬ tù qu¶ng c¸o §u-l¬. "LÞch sö d©n téc §øc"...................................................5 " §un-c¬. "LÞch sö"1* ............................................... 1 p.xt. vÒ m×nh mét c¸ch hÕt søc nhiÖt thµnh, b¾t ®Çu tõ n¨m 1859. Tê M«m-den. "LÞch sö"2* ............................................................ 10 " "Beobachter" nµy-c¬ quan ng«n luËn "vÜ ®¹i" cña ph¸i d©n chñ Sva-ben"!29 Suª-man. "Thêi cæ ®¹i Hy L¹p" ............................................ 5 " L¨ng-g¬. "Thêi cæ ®¹i La M·" ................................................3 " 6) Gi¸o s­ Hu-b¬ ®· tæ chøc "®¹i héi c«ng nh©n" cña m×nh víi sù Prª-l¬. "ThÇn tho¹i Hy L¹p" ..................................................5 " tham gia cña gÇn 100 héi c«ng nh©n. VÒ mÆt chÝnh trÞ, «ng ta lµ Nuª-xen. "LÞch sö toµn thÕ giíi"3* ..........................................5 " b¶o thñ, nh­ng lµ ng­êi ñng hé sù hîp t¸c kinh tÕ - chÝnh trÞ. Ph«n-t¬. "§Þa lý"4* ...................................................................4 " Nh­ng ë ®¹i héi Lai-pxÝch cña «ng ta sù viÖc ®· dÉn tíi chç lµ «ng Mooc-ti-m¬ TÐc-n«. "LÞch sö cña sù khñng bè" 2 tËp ...........5 " ta vµ nh÷ng ®ång chÝ cña «ng ta gÇn nh­ bÞ ®¸nh nhõ tö v× ®¹i ®a A-ra-g«. "Thiªn v¨n häc phæ th«ng" .....................................10 " sè tù tuyªn bè m×nh lµ "cÊp tiÕn"30 vÒ mÆt chÝnh trÞ. Muy-l¬. "VËt lý"5* ....................................................................3 " 7) ë Man-se-xt¬, ch¾c ch¾n lµ uû ban ë ®ã ®· c«ng bè ®ñ lo¹i tµi Bª-r¬. "Tõ tr­êng häc" ............................................................1 " liÖu vÒ t×nh tr¹ng khan hiÕm b«ng31 - t«i muèn nãi tíi nh÷ng g× Phi-ghi-e. "N¨m khoa häc", 3 tËp ..........................................5 " liªn quan ®Õn t×nh c¶nh c«ng nh©n. LiÖu anh cã thÓ t×m cho t«i c¸c Mi-ni-ª. "C¸ch m¹ng Ph¸p" ...................................................5 " tµi liÖu ®ã ®­îc kh«ng? £-gli. "§Þa lý th­¬ng m¹i" .....................................................2 " 8) T«i vÉn cßn ®au, khi t«i viÕt vµ nghiªng ngùc vÒ phÝa tr­íc. RÝt-t¬. "Ch©u ¢u" ....................................................................3 " Do ®ã cã "sù ®¸nh sè" trong l¸ th­ cña t«i. Cèt-ta. "Nh÷ng bøc th­ vÒ ®Þa chÊt häc" ...............................3 " Göi lêi chµo Gum-pÐc-t¬. Ga-ri-®«. "T©y Ban Nha" .......................................................1 " Ditto1* bµ L2*. Phr©y-t¸c. "Nh÷ng bøc tranh tõ cuéc sèng nh©n d©n" ........1 " M«-lª-sèt. "Häc thuyÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò ¨n uèng" .....................3 " C.M. cña anh H¸c-tin-g¬. "¶nh h­ëng cña nh÷ng vËt nhá bÐ" ...................1 " Gru-be. "Nh÷ng tiÓu sö trong khoa häc tù nhiªn" ................1 " [B¶n liÖt kª tµi s¶n] "Hµnh tr×nh cña M¸c-c«-P«-l«" ..............................................1 " §ång hå b»ng b¹c ............................................. 2 p.xt. Ki-xen-b¾c. "LÞch sö th­¬ng m¹i thÕ giíi" ............................1 " C¸c cuèn s¸ch: I-a-cèp-x¬. "£-la-®a" ...............................................................1 " XmÝt. "Tõ ®iÓn la-tinh Anh"6* ................................................5 " Slèt-x¬. "LÞch sö toµn thÕ giíi" ....................... 1 p.xt. 10 si-linh Slai-®en. "Nh÷ng nghiªn cøu" ................................ 3" ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ 1* M. §un-c¬. "LÞch sö thÕ giíi cæ ®¹i". 1* 2* - vµ c¶. M«m-den. "LÞch sö La M·". 2* 3*, 4*, 5*, 6* - L i-di Bíc-x¬. Tªn gäi chÝnh x¸c cña s¸ch kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 42 M¸c göi ¡ng-ghen, 18 th¸ng M­êi mét 1864 ¡ng-ghen göi M¸c, 22 th¸ng M­êi mét 1864 43 R«-xt¬. "Tõ ®iÓn Hy L¹p - §øc" ........................................ 5 si-linh Ghi-ben. "Loµi cã vó" 5" Chu-®i. "Cuéc sèng cña c¸c loµi vËt ë vïng nói An-p¬" 5 " 9 Phr©y-t¸c. "Thu vµ chi" 2" ¡ng-ghen göi M¸c Pau-li. "Nh÷ng bøc tranh tõ cuéc sèng n­íc Anh" 1" ë Lu©n §«n ¤-vÐc-bÕch. "P«m-pª-a" 10 " Gun. "Cuéc sèng cña ng­êi Hy L¹p vµ ng­êi La M·" 10 " Lau. "Xun-la" 1" Man-se-xt¬, ngµy 22 th¸ng M­êi mét 1864 Ma-c«-l©y. "LÞch sö n­íc Anh" 10 " Mo-r¬ th©n mÕn! Phran-ken-hai-m¬. "D©n téc häc" 1" H«m nay t«i ®· nhËn ®­îc th­ cña Svai-x¬, göi kÌm theo Stin-l¬. "¸t-l¸t häc ®­êng" 1 p.xt.10 " ®©y32 . Nh­ vËy, HÐc-vÕch vµ HÐt-x¬ - mét héi tuyÖt vêi! T×nh BÐc-hau-d¬. "¸t-l¸t khoa häc tù nhiªn häc ®­êng" 5" h×nh c«ng viÖc hiÖn nay vµ sù am hiÓu kh«ng ®Çy ®ñ cña t«i vÒ S¬-pru-nÐc. "¸t-l¸t lÞch sö häc ®­êng" 5" t×nh h×nh s¾p tíi ®©y cña c«ng viÖc, ®iÒu ®ã lµm cho anh ph¶i M«-den. "Tõ ®iÓn" 1 p.xt t hay mÆt c¶ hai chóng ta tr¶ lêi cho con ng­êi Êy, v× «ng ta 55 s¸ch nhá 10 " ®ang mong chê sù tr¶ lêi nhanh chãng. Cßn M«-dÐt 1* ! 102 s¸ch gi¸o khoa dµnh cho tr­êng cÊp I .............. 31 p.xt. Anh h·y göi cho t«i bøc th­ Êy, b¸o tin lµ anh ®· tr¶ lêi, vµ Toµn bé ®å lÆt vÆt ®ã ®­îc ®Þnh gi¸ cao h¬n so víi sè tiÒn cã thÓ nh­ thÕ t«i sÏ cã thÓ kh¼ng ®Þnh thªm ®iÒu anh ®· viÕt. thu ®­îc khi ®em b¸n nã víi gi¸ hiÖn hµnh ë Anh ®èi víi nh÷ng T«i ®· nhËn ®­îc tµi liÖu dµnh cho luËt s­. s¸ch cò. MÆt kh¸c, cßn thiÕu vµi thø g× ®ã nh­ng t«i kh«ng thÓ nhí Göi lêi chµo nång nhiÖt. ra. Nh­ vËy, cã sù hoµn bï. NÕu anh cÇn bæ sung thªm g× vµo ®å Ph.¡. cña anh dïng cßn l¹i, anh cø lµm. C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch "Der In theo b¶n viÕt tay C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc "Der Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx-Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930. ______________________________________________________________ 1* - HÐt-x¬.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2