zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Bài giảng Chóng mặt - Hoa mắt - TS.BS. Lê Thanh Toàn

Chia sẻ: Nga Nga | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Báo xấu

135
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chóng mặt - Hoa mắt do TS.BS Lê Thanh Toàn thực hiện sẽ cung cấp cho các bạn những kiến thức về định nghĩa chóng mặt; nguyên nhân thường gặp của việc chóng mặt - hoa mắt; cách xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán hoa mắt chóng mặt; cách xử lý các cơn chóng mặt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chóng mặt - Hoa mắt - TS.BS. Lê Thanh Toàn

26-Jul-15 TS.BS Lê Thanh Toàn January 15, 2006 Volume 73, Number 2 www.aafp.org/afp Mục tiêu 1. Định nghĩa chóng mặt 2. Nguyên nhân thường gặp 3. Xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán 4. Xử lý các cơn chóng mặt. 1
26-Jul-15 Định nghĩa • Chóng mặt là cảm giác sai về sự di chuyển của cơ thể so với không gian hoặc ngược lại • Người bị chóng mặt thường mất thăng bằng, loạng choạng, cảm giác bồng bềnh, buồn nôn, nôn, ù tai, giảm thính lực và tăng khi thay đổi tư thế hoặc quay đầu. Bản chất vấn đề • Hoa mắt chóng mặt là một hội chứng, gây nên bởi các tổn thương hệ thần kinh, tai, tim mạch, mắt, tâm thần, thuốc. • Bản thân chẩn đoán hoa mắt chóng mặt không nói lên được vị trí tổn thương và nguyên nhân gây nên nó. • Tỉ lệ bệnh nhân chóng mặt chiếm khoảng 5% tại CSBĐ. 2
26-Jul-15 Tỉ lệ bệnh nhân chóng mặt theo tuổi • Phần đa bệnh nhân bị chóng mặt khám tại phòng khám, khoảng 5‐10% khám bác sĩ chuyên khoa (TMH, Tim mạch, Thần kinh, Tâm thần). Chóng mặt 3
26-Jul-15 Nguyên nhân gây chóng mặt 4
26-Jul-15 Các kiểu chóng mặt Kiểu chóng mặt Biểu hiện Tỉ lệ % Cảm giác quay vòng tròn quanh Quay (vertigo) 45 to 54 người Mất thăng bằng Mất thăng bằng hoặc loạng choạng Up to 16 (Disequilibrium) Chóng mặt kiểu sắp Cảm giác mất ý thức hoặc tối sầm Up to 14 xỉu (Presyncope) trước mắt Cảm giác nhẹ đầu Vague symptoms, cảm giác mất Nguyên nhân tâm lý phương hướng ̴ 10 Vertigo Lightheadedness Dizziness Pseudovertigo Fainting or Syncop Disequilibrium 5
26-Jul-15 Nguyên nhân gây chóng mặt 1. Nguyên nhân ngoại biên 2. Nguyên nhân trung ương Nguyên nhân ngoại biên Nguyên nhân Mô tả Viêm mê đạo tai cấp Viêm do virus hoặc vi khuẩn Viêm TK tiền đình cấp Thường do bị nhiễm virus Chóng mặt lành tính Kích thích cơ quan cảm nhận do canalith, thường gặp ở tuổi kịch phát trung niên hoặc người già, phụ nữ > gấp 2 nam Cholesteatoma Tổn thương có hình dạng giống nang bên trong có chứa debris keratin, thường gây tổn thương ở tai giữa hoặc xương chũm Viêm tai giữa do Herpes Nổi bóng nước trong tai do varicella zoster virus zoster (HC Ramsay) Bệnh Meniere Chóng mặt, điếc, ù tai do tăng endolymph trong các vòng bán khuyên Chứng xơ cứng tai Do viêm màng nhĩ tái phát hoặc theo tuổi Otosclerosis Rò mạch bạch huyết Thông tai giữa với tai trong do chấn thương hoặc căng thẳng Perilymphatic fistula quá mức 6
26-Jul-15 Nguyên nhân TW Nguyên nhân Mô tả Cerebellopontine angle tumor Vestibular schwannoma (viêm dây TK âm thanh, infratentorial ependymoma, brainstem glioma, medulloblastoma hoăc neurofibromatosis Bệnh mạch máu não – Đột Nghẽn ĐM  TMN qui, TIA Đau đầu migraine Xơ vữa động mạch não Chóng mặt do tổn thương cột sống cổ Thuốc Tâm lý Tâm trạng, lo lắng, rối loạn dạng cơ thể, rối loạn do sử dụng rượu quá mức Thuốc gây chóng mặt • Alcohol • Lợi tiểu liều cao: IV • KS: streptomycin, frusemide, gentamicin, kanamycin, • ethacrynic acid tetracyclines • Glyceryl trinitrate • Antidepressants • Quinine‐quinidine • Antiepileptics: • An thần: phenothiazine, phenytoin phenobarbitone, • Antihistamines • Benzodiazepines • Antihypertensives • Cocaine • Aspirin and salicylates 7
26-Jul-15 Làm thể nào để chẩn đoán? • Tiền sử • Khám thức thể • ECG • MRI (CT‐Scan) • XN máu: ion đồ, ĐH, CTM, TSH, LFs, Cre (có giá trị thấp
26-Jul-15 I-Chóng mặt kiểu “quay” • Thường gặp (> 50%) • Người bệnh có ảo giác mọi vật chung quanh đang chuyển động (quay tròn). Chóng mặt quay lành do thay đổi tư thế Khi trở mình trên giường, ngồi dậy, nằm xuống, khi xoay đầu, hoặc khi ngửng đầu để nhìn một vật trên cao..., đột nhiên thấy mọi vật chung quanh như chuyển động, quay dữ dội. Nếu cố định thần thì khoảng 1 vài phút sau trở lại bình thường. “BPPV” có thể xảy ra sau chấn thương đầu, sau mổ tai, cảm cúm, viêm dây TK # 8. Có thể không rõ nguyên nhân. 9
26-Jul-15 Otoconia in BPPV Bệnh Meniere  3 triệu chứng đặc trưng: chóng mặt quay, điếc tai, ù tai.  Cơn chóng mặt kéo dài từ vài phút đến nhiều giờ. Người bệnh có thể bị điếc vĩnh viễn.  Chưa rõ nguyên nhân, bệnh thường gặp ở độ tuổi 30 đến 60. 10
26-Jul-15 Viêm thần kinh tiền đình (# 8) • Xuất hiện đột ngột, kéo dài từ 1-2 ngày, đôi khi đến vài tuần kèm ói mửa. Ít tái phát. Không bị điếc và ù tai. • Xuất hiện sau bị nhiễm siêu vi vài ngày. • CĐPB: tai biến mạch máu não. Chóng mặt kiểu sắp xỉu (presyncope, nearsyncope) • Cảm giác khó thở, đầu váng, mắt hoa, chân nặng, tối sầm mắt, toát mồ hôi, da lạnh, mặt xanh tái. Triệu chứng nặng dần đưa đến xỉu (syncope), hoặc bớt dần do người bệnh nằm ngay xuống. • Nguyên nhân: thiếu máu não. 11
26-Jul-15 Ngất do cường phế vị Vasovagal syncope • Phản xạ này có thể xảy ra ở một người hoàn toàn bình thường, và hay tái phát. • Xảy ra khi xúc động (vd nóng nực, đông người), sợ hãi, mệt, bị chấn thương, bị đau. Nguyên nhân: kích thích TK vagus dãn mạch máu đột ngột, tim đập chậm   máu lên não  Áp huyết ,  buồn nôn, xanh tái, toát mồ hôi  xỉu. Hạ huyết áp tư thế • Đứng dậy nhanh từ tư thế nằm, cảm thấy choáng váng, có khi xỉu. • Nguyên nhân : – mất nước, xuất huyết, rong kinh cũng có thể gây choáng váng, xỉu. – Tất cả các trường hợp NMCT 12
26-Jul-15 Cảm giác mất thăng bằng loạng choạng (Disequilibrium) • Chóng mặt ở người cao tuổi. Do rối loạn hệ vận động và hệ cơ quan cảm nhận chóng mặt, mất thăng bằng khi đi lại. • Thường gặp ở những bệnh nhân bị bệnh thần kinh ngoại biên, bệnh tủy sống, bệnh tiểu não, bệnh Parkinson...) . Chóng mặt do nguyên nhân tâm lý (light-headedness) • Đầu nhẹ bâng bâng (light-headedness), ngây ngây, choang choáng. Người bị rối loạn lo âu (anxiety) hay than bị chóng mặt loại này. Chóng mặt vì nguyên nhân tâm lý chiếm đến 20-25% các trường hợp chóng mặt. 13
26-Jul-15 Viêm mê đạo • Kết hợp giảm thính lực + ù tai • Tổn thương ốc tai và hệ thống tiền đình • Bắt đầu đột ngột • Thường kéo dài dai dẳn Viêm thần kinh tiền đình • Thường do virus – Varicella Zoster Virus • Tổn thương TK tiền đình • Có thể nhầm với chóng mặt BPPV or bệnh Ménière • Hội chứng Ramsay Hunt ‐Deafness ‐Vertigo ‐Facial Nerve Palsy ‐EAC Vesicles 14
26-Jul-15 Chóng mặt có nguồn gốc TW • Thiểu năng tuần • Nhồi máu tiểu não, hoàn não, • Xơ cứng rải rác, • Hạ huyết áp tư thế, • U tiểu não... • Tăng huyết áp • Đau đầu Migraine, • Đái tháo đường • Bệnh Parkinson, • Hội chứng • Giang mai thần kinh Wallenberg, • Chấn thương đầu cổ • Hạ đường huyết • khác • Nhược giáp Thiếu máu cột sống thân nền (Vertebrobasilar) • Nguyên nhân gây chóng mặt TW • Giảm tưới máu thân não (brain stem) • Chóng mặt có thể liên tục kết hợp với thiếu máu vùng động mạch đáy • Chóng mặt có thể là triệu chứng duy nhất của thiếu máu não 15
26-Jul-15 Xuất huyết tiểu não • Tình trạng cấp cứu trong ngoại khoa • Khởi phát đột ngột với đau đầu, chóng mặt, ói và mất khả năng điều hòa vận động • BN có thể nhìn chằm chằm • Rối loạn dáng đi do BN không thể di chuyển Xơ vữa mạch máu não • 30 % bn bị xơ vữa mạch máu não có triệu chứng chóng mặt • Có co giật nhãn cầu (bất kỳ) • Có các triệu chứng thần kinh khác đi kèm 16
26-Jul-15 Tổn thương đầu & cổ • Do tổn thương tai trong và nhân tiền đình TW, thường do chấn động mê đạo • Chấn thương sọ  tổn thương mê đạo or TK 8; • Chóng mặt có thể biểu hiện sau 7‐10 ngày bị chấn thương đầu & cổ Rối loạn chuyển hóa • Hạ đường huyết – Bệnh nhân ĐTĐ kết hợp với đau đầu, nhịp tim nhanh hoặc lo âu • Nhược giáp – Chóng mặt, mất thăng bằng, ngã, vụng về 17
26-Jul-15 Bạn sẽ hỏi gì khi người bệnh than chóng mặt? 1. Cảm giác khi chóng mặt? mọi vật chung quanh quay, muốn xỉu, mất thăng bằng, choang choáng, ngây ngây… 2. Xảy ra khi nào ? (thay đổi tư thế, khi lo buồn, ở nơi đông người, nóng nực...) 3. Kéo dài bao lâu? 4. Các triệu chứng đi kèm: đau ngực, khó thở, hồi hộp, nhức đầu, buồn nôn, ói mửa... 5. Tiền sử và tần xuất chóng mặt? 6. Bệnh lý đi kèm: THA, ĐTĐ, bệnh tim, bệnh thần kinh, bệnh tâm thần...? 7. Thuốc Xử trí • Dựa vào nguyên nhân gây chóng mặt • Chóng mặt TW cần tư vấn với BS TK hoặc TMH • Viêm mê đạo mủ cần được tiêm KS đường TM • Viêm mê đạo do ngộ độc – ngưng thuốc đang sử dụng 18
26-Jul-15 Điều trị ban đầu • Nằm xuống 1‐2 phút  giúp máu lưu thông ở não tốt hơn. Sau đó ngồi dậy 1‐2p và cuối cùng đứng lên chậm rãi. • Không sử dụng các chất kích thích như caffeine, thuốc lá, bia rượu. • Uống nhiều nước khi chóng mặt do mất nước • Không nên nằm ngữa, nên nâng cao nhẹ đầu • Di chuyển từ từ Epley maneuver (canalith repositioning) (A) Patient sitting with the head rotated 45 degrees to the right. (B) The physician lays the patient into a supine position with the head hanging over the end of the table. (C) The head is then rotated 90 degrees to the left, (D) and the head and body are rotated together an additional 90 degrees until the patient is 135 degrees from the initial supine position. (E) The patient is brought to a sitting position while the head remains tilted. Finally, the head is brought forward and downward to an angle of 20 degrees. The physician should pause at each position until nystagmus resolves, and the whole series should be repeated until no nystagmus is present at any position. The maneuver can also begin with the patient in the supine position. http://www.youtube.com/watch?v =ZqokxZRbJfw&NR=1. 19
26-Jul-15 Dix‐Hallpike maneuver While the patient is in a seated position, the physician (A) turns the patient's head 45 degrees to one side, then (B) rapidly lays the patient into a supine position with the head hanging about 20 degrees over the end of the table, observing the patient's eyes for approximately 30 seconds. The maneuver is repeated for the opposite side. Nystagmus is diagnostic of vestibular debris in the ear that is facing down, closest to the examination table. A video demonstration of this maneuver is available at http://www.youtube.com/watch?v=vRpwf2mI3SU. Thuốc điều trị chóng mặt cấp Thuốc Liều Kháng Histamin Dimenhydrinate 50 mg mỗi 4‐6 giờ Diphenhydramine 25 to 50 mg mỗi 4‐6 giờ Meclizine 25 to 50 mg mỗi 6 giờ Benzodiazepines Alprazolam 0.5 mg mỗi 8 giờ Clonazepam 0.25 to 0.5 mg mỗi 8 giờ Diazepam 5 to 10 mg mỗi 12 giờ Lorazepam 1 to 2 mg mỗi 8 giờ Chống nôn Domperidone 10 to 20 mg mỗi 6‐8 giờ Metoclopramide 5 to 10 mg mỗi 6 giờ Ondansetron 8 mg mỗi 12 giờ Prochlorperazine 5 to 10 mg mỗi 6 giờ 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.