Bài giảng Kế toán tài chính 2: Chương 1 - ThS. Trần Thị Tuyến Thanh

Mục tiêu<br /> <br /> Trường Đại học Mở TPHCM – Khoa Kế toán Kiểm toán<br /> <br /> o<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> Giải thích các khái niệm cơ bản về đơn vị tiền tệ<br /> kế toán, tỷ giá hối đoái, khoản mục tiền tệ, phi<br /> tiền tệ.<br /> Phân tích các giao dịch bằng ngoại tệ, ghi nhận,<br /> đánh giá các khoản mục tiền tệ và phi tiền tệ<br /> Phân biệt và xử lý chênh lệch tỷ giá trong hoạt<br /> động kinh doanh và vào cuối kỳ<br /> Phân tích và xử lý trên hệ thống tài khoản các<br /> nghiệp vụ trong hoạt động kinh doanh xuất nhập<br /> khẩu.<br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> <br /> Các văn bản và quy định pháp lý liên quan<br /> <br /> <br /> <br /> Giao dịch bằng ngoại tệ<br /> <br /> <br /> <br /> Các văn bản và quy định liên quan<br /> <br /> Kế toán hoạt động kinh doanh xuất nhập<br /> <br /> <br /> <br /> VAS 10- Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá<br /> <br /> <br /> Thông tư 105/2003, Thông tư 161/2007/TT-BTC:<br /> hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán<br /> <br /> <br /> <br /> khẩu<br /> <br /> Thông tư 200/2014/TT-BTC- Hướng dẫn Chế độ<br /> kế toán Doanh nghiệp.<br /> <br /> <br /> <br /> Thông tư 153/2016/TT-BCT- Sửa đổi, bổ sung<br /> thông tư 200/2014/TT-BTC<br /> <br /> 3<br /> <br /> Giao dịch bằng ngoại tệ<br /> <br /> 4<br /> <br /> Các khái niệm cơ bản<br /> <br /> <br /> <br /> Các khái niệm cơ bản<br /> <br /> Đơn vị tiền tệ kế toán<br /> <br /> <br /> <br /> Các giao dịch bằng ngoại tệ<br /> <br /> Ngoại tệ<br /> <br /> <br /> <br /> Ghi nhận, đánh giá, xử lý CLTG<br /> <br /> <br /> <br /> Ứng dụng trên hệ thống tài khoản<br /> <br /> Tỷ giá hối đoái<br /> Chênh lệch tỷ giá hối đoái<br /> Khoản mục tiền tệ<br /> Khoản mục phi tiền tệ<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Đơn vị tiền tệ và ngoại tệ<br /> <br /> <br /> Tỷ giá hối đoái<br /> <br /> Đơn vị tiền tệ: là đơn vị tiền tệ được sử dụng chủ<br /> yếu trong các giao dịch mua bán hàng, cung cấp<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá hối đoái: Là tỷ giá trao đổi<br /> <br /> dịch vụ, có ảnh hưởng lớn đến giá bán hàng hoá,<br /> cung cấp dịch vụ, thường là đơn vị tiền tệ dùng<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá giao dịch<br /> <br /> để niêm yết giá bán, thanh toán và lập BCTC.<br /> <br /> <br /> giữa hai đơn vị tiền tệ.<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá ghi sổ<br /> <br /> Ngoại tệ: là đơn vị tiền tệ khác với đơn vị tiền tệ<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá tại thời điểm lập BCTC<br /> <br /> kế toán của một doanh nghiệp<br /> 7<br /> <br /> Chênh lệch tỷ giá<br /> <br /> <br /> 8<br /> <br /> Ví dụ 1a<br /> <br /> Chênh lệch tỷ giá hối đoái: Là chênh lệch từ<br /> việc trao đổi thực tế hoặc quy đổi của cùng một số<br /> <br /> TK 1122<br /> 3.000usd<br /> x 21.000<br /> 1.000usd<br /> x 21.000<br /> <br /> các tỷ giá hối đoái khác nhau.<br /> <br /> (2)<br /> <br /> 1.000usd<br /> x 20.000<br /> <br /> 2.000usd<br /> x 20.000<br /> <br /> 2.000usd x<br /> 20.000<br /> <br /> Chênh lệch tỷ giá phát sinh (CLTG đã thực hiện)<br /> <br /> <br /> <br /> TK 156<br /> <br /> (1)<br /> <br /> lượng ngoại tệ sang đơn vị tiền tệ kế toán theo<br /> <br /> <br /> <br /> TK 331<br /> <br /> Chênh lệch tỷ giá cuối kỳ (CLTG chưa thực hiện)<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> Khoản mục tiền tệ và phi tiền tệ<br /> <br /> <br /> Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ:<br />  Các tài sản được thu hồi bằng ngoại tệ hoặc<br /> các khoản nợ phải trả bằng ngoại tệ, bao gồm:<br /> Tiền mặt, các khoản tương đương tiền, tiền gửi có<br /> kỳ hạn bằng ngoại tệ;<br />  Các khoản đi vay, cho vay dưới mọi hình thức được<br /> quyền thu hồi hoặc có nghĩa vụ hoàn trả bằng ngoại<br /> tệ.<br />  Các khoản đặt cọc, ký cược, ký quỹ được quyền<br /> nhận lại bằng ngoại tệ; Các khoản nhận ký cược, ký<br /> quỹ phải hoàn trả bằng ngoại tệ.<br /> <br /> <br /> Khoản mục tiền tệ và phi tiền tệ (tiếp)<br /> <br /> <br /> Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (tiếp):<br /> <br /> <br /> Các khoản nợ phải thu, nợ phải trả có gốc ngoại<br /> tệ, ngoại trừ:<br /> Các khoản trả trước cho người bán và các<br /> khoản chi phí trả trước bằng ngoại tệ<br />  Các khoản người mua trả tiền trước và các<br /> khoản doanh thu nhận trước bằng ngoại tệ<br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> Khoản mục tiền tệ và phi tiền tệ (tiếp)<br /> <br /> <br /> Ví dụ 1b<br /> <br /> Các khoản mục phi tiền tệ:<br /> <br /> Sử dụng số liệu của Ví dụ 1a. Giả sử tỷ giá tại ngày<br /> lập BCĐKT là 22.000đ/usd.<br /> <br /> <br /> <br /> Là các khoản mục không phải là các khoản<br /> mục tiền tệ.<br /> <br /> TK 1122<br /> 3.000usd<br /> x 21.000<br /> <br /> TK 331<br /> <br /> (1)<br /> <br /> (2)<br /> <br /> 1.000usd<br /> x 121.000<br /> <br /> TK 156<br /> <br /> 1.000usd<br /> x20.000<br /> <br /> 2.000usd<br /> x 20.000<br /> <br /> 2.000usd<br /> x 20.000<br /> <br /> 2.000usd<br /> <br /> 1.000usd<br /> <br /> 2.000usd<br /> <br /> x ……….<br /> <br /> x ………..<br /> <br /> x ………..<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> Ghi nhận ngoại tệ<br /> <br /> Ghi nhận ban đầu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ghi nhận ban đầu<br /> Các loại tỷ giá<br /> Xử lý chênh lệch tỷ giá trong kỳ<br /> Đánh giá lại các khoản mục tiền<br /> tệ có gốc ngoại tệ cuối kỳ (tại<br /> ngày lập BCTC)<br /> <br /> Ghi nhận ban đầu bằng đơn vị tiền tệ kế toán<br /> nghiệp vụ kinh tế phát sinh là VND trừ trường<br /> hợp khác cho phép.<br /> <br />  Ghi theo tỷ giá giao dịch thực tế (TGGD)<br />  Có thể ghi theo tỷ giá bình quân của một kỳ<br /> kế toán nếu trong kỳ không có biến động<br /> đáng kể .<br /> <br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> Lựa chọn tỷ giá hối đoái<br /> <br /> Tỷ giá giao dịch<br /> <br /> Mua tài sản<br /> trả bằng tiền<br /> <br /> <br /> Tỷ giá giao dịch:<br /> Tỷ giá ghi sổ:<br /> <br /> BQGQ liên hoàn / TTĐD<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá tại ngày lập BCTC:<br /> <br /> Bán<br /> hàng thu<br /> bằng tiền<br /> Tiền thu được<br /> từ bán ngoại tệ<br /> <br /> tỷ giá mua/bán<br /> <br /> <br /> <br /> Chi phí<br /> trả bằng<br /> tiền<br /> <br /> tỷ giá mua/bán<br /> <br /> Nhận tiền<br /> ứng trước<br /> hoặc thu nợ<br /> KH<br /> <br /> Ghi nhận<br /> nợ phải<br /> thu<br /> Góp vốn<br /> hoặc nhận<br /> vốn góp<br /> <br /> Tỷ giá<br /> mua<br /> <br /> Nhận lại<br /> tiền ký quỹ<br /> <br /> 17<br /> <br /> 3<br /> <br /> Ví dụ 2<br /> <br /> Tỷ giá giao dịch (tiếp)<br /> <br /> Mua ngoại tệ<br /> <br /> Ghi nhận<br /> nợ phải trả<br /> <br /> Ứng trước tiền<br /> cho người bán<br /> <br /> Tỷ giá bán<br /> <br /> Mua bán ngoại tệ (theo hợp đồng mua bán)<br /> <br /> Trích số liệu tại Công ty XYZ tháng 12/20x0 như sau:<br /> 1. Nhận ký quỹ 1.000 usd bằng TGNH, tỷ giá mua/bán tại<br /> NHTM lần lượt là 20.900/ 21.250đ/usd.<br /> 2. Vay ngắn hạn NH ACB 10.000 usd nhập tài khoản<br /> TGNH, tỷ giá mua/bán tại NHTM lần lượt là 20.850/<br /> 21.150đ/usd.<br /> 3. Trả chi phí quảng cáo trên website của Công ty đặt tại<br /> Mỹ 12.000 usd bằng TGNH, tỷ giá mua/bán tại NHTM<br /> lần lượt là 20.950/ 21.350đ/usd.<br /> Yêu cầu: Xác định tỷ giá được sử dụng trong từng nghiệp<br /> vụ.<br /> <br /> giữa doanh nghiệp và NHTM: Tỷ giá ký kết<br /> <br /> Ví dụ 3<br /> <br /> Tỷ giá giao dịch (tiếp)<br /> <br /> Trích số liệu tại Công ty CP Khang Phát năm 20x0<br /> như sau:<br /> a. Ngày 08/05, xuất khẩu 1 lô hàng cho khách<br /> hàng X 20.000usd/FOB.HCM chưa thu tiền, tỷ<br /> giá mua 21.050đ/usd, tỷ giá bán 21.150đ/usd.<br /> b. Ngày 10/08, nhập khẩu một lô hàng trị giá<br /> 30.000usd chưa thanh toán nhà cung cấp M, tỷ<br /> giá mua 21.060đ/usd, tỷ giá bán 21.180đ/usd.<br /> c. Ngày 08/05, nhận vốn góp 50.000 usd bằng<br /> chuyển khoản, tỷ giá mua 21.050đ/usd, tỷ giá<br /> bán 21.150đ/usd.<br /> Yêu cầu: Xác định tỷ giá giao dịch trong các<br /> nghiệp vụ trên.<br /> <br /> Tỷ giá giao dịch (tiếp)<br /> Mua tài sản 1.000usd<br /> có ứng trước tiền cho<br /> NB 200usd<br /> <br /> Doanh thu bán hàng<br /> 1.000usd, có nhận tiền<br /> ứng trước từ KH 200usd<br /> <br /> 200usd x tỷ giá<br /> ứng trước<br /> <br /> 200usd x tỷ giá<br /> ứng trước<br /> <br /> 800usd x tỷ giá<br /> bán<br /> <br /> 800usd x tỷ giá<br /> mua<br /> <br /> Trường hợp đặc biệt 2<br /> <br /> Rút TGNH<br /> ngoại tệ nhập<br /> quỹ TM ngoại<br /> tệ<br /> <br /> Tỷ giá<br /> ghi sổ<br /> của<br /> tiền<br /> Trường hợp đặc biệt 1<br /> <br /> Ví dụ 4<br /> Trích số liệu tại Công ty XYZ tháng 03/20x0 như<br /> sau:<br /> 1. Khách hàng A ứng trước tiền hàng 50.000usd<br /> cho lô hàng trị giá 80.000usd, tỷ giá mua/ bán<br /> của NHTM là 20.000 /20.100đ/usd.<br /> 2. Doanh nghiệp đã giao đủ hàng cho khách, tỷ<br /> giá mua/ bán của NHTM là 20.300/ 20.400<br /> đ/usd, doanh nghiệp đã thu tiền hàng bằng<br /> chuyển khoản sau khi đã trừ khoản ứng trước.<br /> Yêu cầu:<br /> a. Xác định tỷ giá ở nghiệp vụ 1<br /> b. Xác định doanh thu và số tiền thu được ở<br /> nghiệp vụ 2.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Tỷ giá ghi sổ<br /> <br /> <br /> Bình quân gia quyền di động<br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá ghi sổ - BQGQ di dộng<br /> <br /> Thực tế đích danh<br /> <br /> Là tỷ giá được sử dụng tại bên Có tài<br /> <br /> <br /> <br /> khoản tiền<br /> <br /> Tỷ giá<br /> BQDĐ<br /> <br /> Tỷ giá ghi sổ - Thực tế đích danh<br /> Thu hồi nợ phải thu<br /> <br /> <br /> <br /> Thu hồi khoản các ký quỹ, ký cược.<br /> <br /> <br /> <br /> Phân bổ chi phí trả trước<br /> <br /> <br /> <br /> Trả nợ phải trả<br /> <br /> •<br /> •<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tỷ giá tại ngày lập BCTC<br /> <br /> =<br /> Số lượng ngoại tệ thực có tại thời điểm<br /> thanh toán<br /> <br /> Ví dụ 5<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tổng giá trị được phản ánh tại bên Nợ tài<br /> khoản tiền<br /> <br /> Doanh nghiệp nhận lại khoản ký quỹ ngoại tệ bằng<br /> TGNH, số ngoại tệ là 1.000usd, tỷ giá khi ký quỹ là<br /> 20.000đ/usd, tỷ giá mua/ bán khi nhận lại tiền là<br /> 21.000đ/usd / 21.200đ/usd.<br /> Tỷ giá ghi giảm khoản ký quỹ là ……………..<br /> Tỷ giá khi tăng TGNH là …………………<br /> Xuất ngoại tệ ngân hàng để trả nợ người bán là 2.000usd<br /> (tỷ giá ghi nhận nợ là 20.050đ/usd), tỷ giá mua/ bán khi trả<br /> nợ là 20.080đ/usd / 20.180đ/usd. số dư của tiền ngoại tệ<br /> trước khi trả nợ gồm:<br />  Tồn đầu kỳ: 3.000usd x 21.000đ/usd<br />  Thu nợ khách hàng: 1.000usd x 21.100đ/usd<br /> Tỷ giá ghi giảm nợ phải trả là: …………….<br /> Tỷ giá ghi giảm tiền là: ………………<br /> <br /> Ví dụ 6<br /> Có số dư ngoại tệ một số TK vào ngày 31/12/20x1 như sau:<br /> <br /> Khi đánh giá các khoản mục<br /> tiền tệ có gốc ngoại tệ tại tất cả<br /> thời điểm nào lập BCTC<br /> <br /> TK<br /> <br /> Nguyên tệ<br /> (usd)<br /> <br /> Tỷ giá trên sổ<br /> kế toán (đ/usd)<br /> <br /> Ghi chú cho<br /> khoản mục<br /> <br /> Tiền và<br /> Nợ phải<br /> thu<br /> • Lưu ý TGNH<br /> <br /> Nợ<br /> phải trả<br /> <br /> Trường hợp<br /> vàng tiền tệ:<br /> giá mua trên<br /> thị trường<br /> trong nước<br /> <br /> 20.100<br /> <br /> Số dư tiết kiệm tại NH A<br /> <br /> Dự Nợ: 4.000<br /> <br /> 20.000<br /> <br /> Phải thu khách hàng<br /> <br /> 131<br /> <br /> Tỷ giá bán<br /> <br /> Dư Nợ 2.000<br /> <br /> 131<br /> <br /> Tỷ giá mua<br /> <br /> 128- A<br /> <br /> Dư Có: .3000<br /> <br /> 20.010<br /> <br /> KH ứng trước (sẽ giao<br /> hàng vào tháng 1/20x2)<br /> <br /> 244<br /> <br /> Dư Nợ: 1.000<br /> <br /> 20.000<br /> <br /> Ký quỹ (Nhận lại bằng<br /> tiền khi hết hạn)<br /> <br /> Tại ngày 31/12/20x1: Tỷ giá mua/ bán tại NH thường giao<br /> dịch là 21.000/ 21.100đ/usd. Tỷ giá mua/ bán tại NH A là<br /> 20.900/ 21.200đ/usd.<br />  Hãy nêu khoản mục nào trên đây có gốc ngoại tệ và xác<br /> định tỷ giá nào được sử dụng cho từng khoản mục.<br /> <br /> 5<br /> <br />