Bài giảng Kinh tế học phát triển: Chương 1 - Lương Thị Ngọc Oanh

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

110
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Kinh tế học phát triển - Chương 1: Các nước đang phát triển và sự cần thiết lựa chọn con đường phát triển" cung cấp cho người học các kiến thức: Cuộc sống của một số dân số trên thế giới và thực trạng phân phối thu nhập trên toàn cầu, phân loại các nước trên Thế giới, môn kinh tế học phát triển, sự hình thành các nước đang phát triển, đặc điểm của các nước đang phát triển. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh tế học phát triển: Chương 1 - Lương Thị Ngọc Oanh

Môn học: Kinh tế học phát triển (Development Economics) Giảng viên: Lương Thị Ngọc Oanh (Th.S KTPT-MA. in Development Economics) Bộ môn Kinh tế học - trường ĐHNT 1
Chương 1: Các nước đang phát triển và sự cần thiết lựa chọn con đường phát triển 1, Phân phối thu nhập trên Thế giới ra sao? Mét nöa dân chúng trên Thế giới có mức sống như thế nào? 2, Các nước trên Thế giới được phân loại như ra sao? 3, Môn kinh tế phát triển nghiên cứu vấn đề gì? 4, Các nước đang phát triển có đặc điểm gì? 2
Nội dung: 1. Cuộc sống của mét nöa dân số trên Thế giới và thực trạng phân phối thu nhập trên toàn cầu 2. Phân loại các nước trên Thế giới 3. Môn kinh tế học phát triển 4. Sự hình thành các nước đang phát triển 5. Đặc điểm của các nước đang phát triển 3
Phần1: Mé t nö a dân số trên Thế giới sống ra sao? Cuộc sống hàng ngày của một gia Cuộc sống của một gia đình điển hình ở nông thôn châu Á đình điển hình ở Bắc Mỹ • Thu nhập TB ở mức 250-300 USD kể • Thu nhập TB~ 50.000 USD/năm cả thu nhập bằng hiện vật • Quy mô nhỏ: 4 thành viên • Thường có 8-10 người hoặc hơn: • Căn hộ nhiều phòng ở thành phố hoặc Cha, mẹ, năm đến bảy đứa con và có một ngôi nhà có vườn ở ven đô thể có cả cô và chú họ • Tiện nghi trong nhà rất đầy đủ với các • Họ có thể không có nhà hoặc sống đồ dùng đắt tiền được nhập khẩu phù trong một căn hộ tồi tàn chỉ có một hợp phòng, không có điện, nước sạch hay • Thức ăn phong phú với những đặc hệ thống vệ sinh sản như: hoa quả nhiệt đới, cà phê, • Người lớn không biết chữ và trong thịt cá nhập khẩu năm đến bay đứa trẻ chỉ có một đứa • Hai đứa con được học hành đầy đủ, được đến trường và nó sẽ chỉ được đi chúng sẽ có thể học đại học và chọn học 3 đến bốn năm tiểu học một nghề mà chúng thích • Các thành viên trong gia đình thường • Tuổi thọ TB là ~ 79 năm rất dễ bị ốm và không có bác sĩ chăm sóc (các bác sĩ còn bận chăm sóc những người giàu có ở TP • Tuổi thọ TB chỉ xấp xỉ 60 tuổi 4
Phân phối thu nhập trên Thế giới năm 2007 (GNI/ng ê i tÝnh the o PP Atlas , ng uån: WB uån: ) Toàn TG Các nước có thu nhập cao Các nước có thu nhập trung bình và thấp Giá trị Giá trị tuyệt Tỷ trọng so Giá trị tuyệt Tỷ trọng so tuyệt đối đối với toàn TG đối với toàn TG GDP 54.347 40.197 74% 14.156 26% (tỷ USD) Dân số 6.612 1.056 16% 5.556 84% (triÖu ng ê i) Thu 7.958 37.566 2337 nhập/ Người (USD) 5
Thu nhập của một số nước năm 2005 (ng uån: WB vµ Hayami. Y., 2005) Tên nước GDP/người/năm Tên nước GDP/người/năm Theo tỷ giá hối đoái chính PPP Theo tỷ giá hối đoái chính PPP thức thức Thụy Sĩ Malaysia 54930 37.080 4.960 10.320 Nhật Bản Philippin 38980 31.410 1.300 5.300 Mỹ Việt Nam 43.740 41.950 620 3.010 Anh Banglađét 37.600 32.690 470 2.090 Tanzania Cô- oét 24.040 24.010 340 730 Mehico Nêpan 7.310 10.030 270 1.530 Balan Etiopia 7.110 13.490 160 1.000 6
Khoảng cách thu nhập thế giới: Tỷ lệ thu nhập của 20% dân số giàu nhất/20% dân số nghèo nhất (nguồn: Y.Hayami, 2006) Năm 1960 30 Năm 1970 32 Năm 1980 45 Năm 1991 61 Năm 2000 70 7
Mức độ tiếp cận nước sạch của nhóm 20% giàu nhất và nghèo nhất ở một số quốc gia: 8
Dân số thế giới sống ra sao? • Các nền kinh tế đều tăng trưởng • Khoảng cách về phát triển con người thu hẹp • Nhưng, mức độ bất bình đẳng về kinh tế ngày càng lớn. • Điều kiện sống của các nhóm dân trong mỗi quốc gia cũng thể hiện chênh lệch lớn 9
Phần 2: Phân loại các nước trên Thế giới • Theo WB • Theo UNDP • Theo OECD • Khái niệm các nước đang phát triển 10
WB chia 185 nước thành viên và 24 nước khác có dân số trên 30.000 dựa vào thu nhập bình quân đầu người (GNI/ng) (tỷ giá hối đoái chính thức) Phân chia tính theo mức thu nhập BQĐN năm 2007: • Nhóm nước có thu nhập thấp (= 11.116 USD) 11
Phân loại các nước: WB dựa vào GNI/người/năm Nhãm Tiªu chuÈn Tiªu chuÈn Tiªu chuÈn 2005 ($) 2006 ($) 2007 ($) TN thÊp
UNDP phân chia các nước dựa trên chỉ số phát triển con người (HDI) • Chỉ số phát triển con người được nhà kinh tế học nổi tiếng người Pakistan đưa ra năm 1990 và được UNDP sử dụng từ năm 1993 trong báo cáo phát triển con người hàng năm • HDI là một chỉ số tổng hợp có tính đến các khía cạnh khác nhau của “phát triển con người” và bao gồm: thu nhập (tính theo PPP) và các biến số phi kinh tế khác như: tuổi thọ bình quân tính từ lúc sinh, tỷ lệ người biết chữ (trọng số 2/3) và tỷ lệ nhập học trung bình các cấp (1/3) • Theo tiêu thức này các quốc gia được chia thành: - Các nước có chỉ số HDI cao (từ 0,8 đến 1) - Các nước có chỉ số HDI trung bình (0,5 đến cận 0,8) - Các nước có chỉ số HDI thấp (dưới 0,5) 13
OECD chia thành các nước (SV tự tham khảo thêm) • Các nước phát triển • Các nước đang phát triển - Các nước có thu nhập thấp - Các nước có thu nhập trung bình - Các nước công nghiệp mới - Các nước thành viên OPEC 14
Những nước như thế nào được coi là nước đang phát triển? Nước đang phát triển là nước có (1) mức sống tương đối thấp, (2) nền công nghiệp kém phát triển, (3) chỉ số phát triển con người trung bình hoặc thấp (Từ điển Wikipedia) 15
Giải thích định nghĩa • (1) Mức sống được thể hiện qua (a) số lượng hàng hóa và dịch vụ dành cho con người và (b) cách mà hàng hóa hoặc dịch vụ này được phân phối cho dân chúng. Vì vậy nó thường được đo bằng các chỉ số như (thu nhập BQĐN (a) và tỷ lệ nghèo đói + mức độ bất bình đẳng (b)) • (2) Nói chung, một đất nước có nền công kém phát triển là nước chưa có cuộc cách mạng công nghiệp, mức vốn được tích lũy/lao động thấp, chưa có sự phát triển của ngành năng lượng và luyện kim với quy mô lớn, có rất ít những đổi mới về công nghệ... • (3) HDI: tham khảo ở phần trước 16
Phần 3: Môn kinh tế học phát triển 1. Sự ra đời của môn kinh tế học phát triển (KTPT) 2. Đối tượng nghiên cứu 3. Bản chất của kinh tế phát triển và sự so sánh với một số môn kinh tế học khác 17
3.1. Sự ra đời của môn KTPT • Có nhiều nhận định khác nhau về sự ra đời của môn KTPT. Có nhận định cho rằng A.Smith là nhà kinh tế học phát triển đầu tiên với tác phẩm “Của cải của các quốc gia” xuất bản năm 1776. • Theo M. Todaro, GS kinh tế học người Mỹ, “những nghiên cứu có tính hệ thống về những vấn đề và quá trình phát triển ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ La tinh mới chỉ ra đời và phát triển từ những năm 1950s tới nay” • Tuy nhiên chúng ta cũng cần nhận thấy rằng kho tàng kiến thức về một mảng gì đó cũng cần có những ý tưởng gốc, sơ khai. Vì thế và cũng vì mục tiêu so sánh các quan điểm và sự phát triển về ý tưởng mà trong môn học này chúng ta đề cập tới các lý thuyết tăng trưởng và phát triển truyển thống 18
3.2. Môn KTPT nghiên cứu vấn đề gì? • M. Todaro: Kinh tế phát triển là môn kinh tế học nghiên cứu về các nước TG thứ 3 nghèo đói, kém phát triển với những định hướng tư tưởng và nền tảng văn hóa khác nhau nhưng có những vấn đề về kinh tế rất phức tạp tương tự nhau. Bên cạnh việc nghiên cứu cách phân bổ nguồn lực khan hiếm (hoặc nhàn rỗi) một cách có hiêu quả và duy trì sự tăng trưởng các nguồn lực này theo thời gian, kinh tế phát triển có nhiệm vụ tìm ra những có chế cần thiết để đem lại sự cải thiện đáng kể mức sống của đa số những người nghèo đói, khổ cực tại các nước đang phát triển. • Y.Hayami : Kinh tế phát triển có nhiệm vụ chính là tìm ra cách thức để các nước đang phát triển thoát nghèo. KTPT phải tìm câu trả lời cho câu hỏi làm thế nào để các nước đang phát triển hiện nay tiến vào con đường phát triển bền vững với mục đích trước mắt là giảm nghèo và mục tiêu trong dài hạn là bắt kịp các nước phát triển về mức độ thịnh vượng • D. Hunt: (Uni. of Sussex): Trọng tâm của KTPT bao gồm: (1) những nguyên nhân của tình trạng nghèo đói ở các nước kém phát triển và (2) con đường phát triển kinh tế cho các nước ở trình độ tiền công nghiệp hóa này. 19
3.3. Bản chất của kinh tế phát triển và sự so sánh với các môn kinh tế học khác 20