TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI<br />
BỘ MÔN PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG<br />
<br />
Bài 2: HÀM SẢN XUẤT VÀ NHỮNG ỨNG DỤNG<br />
<br />
Chương 2<br />
PHÂN TÍCH SẢN XUẤT<br />
<br />
y f ( x1 , x 2 ,...xn )<br />
Y =a + bx1 + cx2<br />
<br />
Những nội dung chính<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Khái niệm hàm sản xuất<br />
Những ứng dụng của hàm sản xuất<br />
Hàm sản xuất với một yếu tố đầu vào<br />
biến đổi<br />
Hàm sản xuất với hai yếu tố đầu vào biến<br />
đổi<br />
Một số hàm sản xuất cơ bản (hàm tuyến<br />
tính, Hàm CobbCobb-Doughlas, Hàm cực biên…)<br />
<br />
MỘT SỐ THUẬT NGỮ<br />
Hàm sản xuất<br />
Yếu tố đầu vào (inputs)<br />
Vốn (K), Lao động (L)<br />
Năng suất biên (MP)<br />
Năng suất trung bình (AP)<br />
Qui luật năng suất biên giảm dần<br />
Đường đẳng lượng<br />
Tỷ lệ thay thế kỹ thuật (RTS)<br />
Độ co giãn thay thế (σ)<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Khi sử dụng một yếu tố đầu vào biến đổi<br />
Mối quan hệ giữa tổng sp đầu ra và lao động sử<br />
dụng trên một diện tích cố định (10 hecta.)<br />
<br />
Khi sử dụng một yếu tố đầu vào, ta có thể hiểu hàm sản<br />
xuất thể hiện mối quan hệ như sau:<br />
<br />
350<br />
<br />
<br />
m<br />
<br />
f :R R<br />
<br />
300<br />
<br />
Thùng<br />
<br />
<br />
n<br />
<br />
250<br />
200<br />
150<br />
<br />
Cho thấy rằng Hàm sản xuất (f) là hàm thể hiện:<br />
-Việc sử dụng n yếu tố đầu vào để sản xuất ra m đầu ra.<br />
-Thông thường, chúng ta chỉ quan tâm đến các giá trị đầu<br />
vào không âm để sản xuất ra các đầu ra dương.<br />
<br />
100<br />
50<br />
0<br />
0<br />
<br />
2<br />
<br />
4<br />
<br />
6<br />
<br />
8<br />
<br />
Lao động<br />
<br />
1<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Khi sử dụng một yếu tố đầu vào biến đổi<br />
Khi sử dụng hai yếu tố đầu vào, ta có thể hiểu hàm<br />
sản xuất thể hiện mối quan hệ như sau:<br />
<br />
180<br />
High Yield Function<br />
<br />
160<br />
<br />
f : R<br />
<br />
140<br />
Average Yield Function<br />
<br />
Corn (bu./acre)<br />
<br />
120<br />
<br />
<br />
n<br />
<br />
<br />
<br />
R<br />
<br />
<br />
m<br />
<br />
100<br />
<br />
y f x1 , x 2 <br />
<br />
80<br />
<br />
60<br />
<br />
Low Yield Function<br />
<br />
40<br />
<br />
20<br />
<br />
0<br />
0<br />
<br />
20<br />
<br />
40<br />
<br />
60<br />
<br />
80<br />
<br />
100<br />
<br />
120<br />
<br />
140<br />
<br />
160<br />
<br />
180<br />
<br />
Nitrogen (lbs./acre)<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Khi sử dụng hai yếu tố đầu vào, ta có thể hiểu hàm<br />
sản xuất thể hiện mối quan hệ như sau:<br />
1<br />
<br />
1.2<br />
1.1<br />
<br />
1.1. Một số khái niệm<br />
Theo Philip Wicksteed<br />
Wicksteed::<br />
<br />
Hàm sản xuất được mô tả như một quan hệ kỹ thuật<br />
nhằm chuyển đổi các yếu tố đầu vào như nguyên vật<br />
liệu đầu vào để sản xuất thành một sản phẩm cụ thể<br />
nào đó<br />
đó.. Hay nói cách khác<br />
khác,, hàm sản xuất được định<br />
nghĩa thông qua việc tối đa mức đầu ra có thể sản xuất<br />
bằng cách kết hợp các yếu tố đầu vào nhất định<br />
định..<br />
y = f(x1, x2, ... xn<br />
xn))<br />
<br />
0.9<br />
0.8<br />
200<br />
100<br />
<br />
Trong đó<br />
đó::<br />
y là mức sản lượng đầu ra<br />
x1, x2, ... Xn<br />
Xn:: các yếu tố sản xuất<br />
giá trị của x thì lớn hơn hoặc bằng 0 và nó tạo thành giới hạn<br />
phụ thuộc của hàm sản xuất<br />
xuất..<br />
-<br />
<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
Khái niệm chung<br />
chung::<br />
Hàm sản xuất của một loại sản phẩm nào đó<br />
cho biết số lượng sản phẩm tối đa có thể sản<br />
xuất được (ký hiệu là Q) bằng cách sử dụng<br />
các phối hợp khác nhau của yếu tố đầu vào (Ví<br />
dụ:: vốn (K) và lao động (L)), với một trình độ<br />
dụ<br />
công nghệ nhất định<br />
định..<br />
Hay Q = f(K,L)<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
Dạng tổng quát của hàm sản xuất:<br />
Y = f(x1, x2, x3…xn)<br />
Hàm sản xuất thông thường được viết như sau:<br />
Q = aK + bL<br />
Trong đó:<br />
- Q là số lượng sản phẩm tối đa có thể được sản xuất<br />
ra ở một trình độ công nghệ nhất định ứng với các<br />
kết hợp của các yếu tố đầu vào là lao động (L) và<br />
vốn (K) khác nhau.<br />
- K: số vốn; L: lao động<br />
- a và b là các tham số ước lượng của mô hình<br />
<br />
2<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
Điều kiện để hàm sản xuất có nghĩa:<br />
- Với những giá trị không âm của K và L<br />
<br />
q<br />
q<br />
0;<br />
0<br />
K<br />
L<br />
- Hàm sản xuất được giả định là hàm số đồng<br />
biến với vốn và lao động<br />
- Hàm sản xuất áp dụng cho một trình độ công<br />
nghệ nhất định.<br />
<br />
Một số điểm chính của Hàm sản xuất<br />
• Chỉ ra mối liên hệ giữa đầu ra được sản<br />
xuất và đầu vào được sử dụng<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
1.2. Ứng dụng của hàm sản xuất<br />
xuất::<br />
Phân tích mối quan hệ giữa đầu vào và<br />
đầu ra trong sản xuất<br />
xuất..<br />
Là cơ sở để nhà sản xuất kết hợp tối ưu<br />
các đầu vào<br />
vào..<br />
Xác định đầu ra tối đa và lợi nhuận tối đa<br />
đa..<br />
Phân tích tác động của giống mới<br />
mới,, các tiến<br />
bộ khoa học kỹ thuật<br />
<br />
Một số ví dụ về Hàm sản xuất<br />
Hàm sản xuất với hai đầu vào (ngắn hạn và<br />
dài hạn) dạng Cobb-Douglas:<br />
<br />
• Q = Kα.Lβ<br />
• Chỉ ra số lượng đầu ra nhiều nhất hãng<br />
có thể sản xuất với các kết hợp đầu vào<br />
nhất định và kỹ thuật không thay đổi<br />
• Hàm sản xuất với hai đầu vào :<br />
• Q = f(K,L)<br />
<br />
Ví dụ: Hàm sản xuất của nền kinh tế Mỹ<br />
cuối thế kỷ 19 là:<br />
<br />
• Q = K1/4L3/4<br />
16<br />
<br />
Hàm sản xuất trong ngắn hạn và trong dài hạn<br />
• Trong ngắn hạn, khi hãng tăng sử dụng một yếu tố<br />
sản xuất, giữ nguyên yếu tố kia cũng đủ làm đầu ra<br />
thay đổi<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
Ví dụ 1: ta có hàm sản xuất<br />
<br />
Y = 2x<br />
• Trong dài hạn, hãng có thể giữ nguyên đầu ra khi<br />
giảm một yếu tố bằng cách tăng yếu tố kia<br />
<br />
X = 1; Y = 2<br />
X = 2; Y = 4<br />
X= 6; Y = 12<br />
………………<br />
<br />
• Trong dài hạn, khi hãng tăng đồng loạt các yếu tố<br />
(tăng qui mô) sản xuất, đầu ra sẽ tăng nhưng tốc<br />
độ tăng của đầu ra có thể khác của đầu vào<br />
<br />
3<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Ví dụ 2: Nếu hàm sản xuất có dạng:<br />
Ví dụ 3: Hàm sản xuất cũng có thể được trình bày dưới dạng:<br />
<br />
y x<br />
<br />
X = 1; Y = 1<br />
X = 9; Y = 3<br />
X= 25;Y = 5<br />
………………<br />
<br />
Các mối quan hệ X,<br />
Y này có gì đặc biệt<br />
<br />
Nếu X = 10; Y = 25<br />
Nếu X = 20; Y = 50<br />
Nếu X = 30; Y = 60<br />
Nếu X = 40; Y = 65<br />
Nếu X = 50; Y = 60<br />
<br />
?<br />
<br />
-Các nhà toán học có thể tìm ra một HÀM SỐ thể hiện mối<br />
quan hệ giữa X và Y<br />
- NHƯNG mỗi giá trị của Y phải có được từ một đầu vào nào<br />
đó của X<br />
- Ta không quan tâm nếu như có hai mức đầu vào X cho<br />
CÙNG một đầu ra Y<br />
<br />
Ví dụ về Hàm sản xuất với 2 yếu tố đầu vào<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Y = F (X1, X2)<br />
<br />
Y<br />
<br />
Nếu mối quan hệ X và Y được đảo lại như sau?<br />
<br />
Nếu x = 25; Y = 10<br />
Nếu x = 50; Y = 20<br />
Nếu x = 60; Y = 30<br />
Nếu x = 65; Y = 40<br />
Nếu x = 60; Y = 50<br />
<br />
Có thể tìm được<br />
Hàm sản xuất không<br />
<br />
250<br />
<br />
167<br />
<br />
?<br />
83<br />
<br />
Câu trả lời là KHÔNG:<br />
- Không tuân theo định nghĩa hàm sản xuất<br />
- Mối quan hệ ở đây là quan hệ tương ứng<br />
ứng;; KHÔNG phải là quan<br />
hệ hàm số<br />
số..<br />
- Tất cả các hàm đều có quan hệ tương ứng<br />
ứng,,<br />
- Nhưng không phải tất cả các mối quan hệ tương ứng là hàm số<br />
=> KHÔNG THỂ XÂY DỰNG HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
0<br />
<br />
20<br />
<br />
18<br />
<br />
16<br />
<br />
14<br />
<br />
12<br />
<br />
10<br />
X2<br />
<br />
8<br />
<br />
6<br />
<br />
4<br />
<br />
2<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
2<br />
<br />
4<br />
<br />
6<br />
<br />
8<br />
<br />
10<br />
<br />
12<br />
<br />
14<br />
<br />
16<br />
<br />
18<br />
<br />
20<br />
<br />
X1<br />
<br />
Ví dụ về Hàm sản xuất với 2 yếu tố đầu vào<br />
<br />
HÀM SẢN XUẤT<br />
<br />
Y = F (X1, X2)<br />
1<br />
<br />
1.2<br />
1.1<br />
<br />
1.3. Hàm sản xuất với một đầu vào biến đổi<br />
đổi::<br />
<br />
0.9<br />
0.8<br />
<br />
y = f(x1<br />
f(x1,, x2, x3, x4…xn<br />
x4…xn))<br />
Y: sản lượng đầu ra<br />
ra,, Xi là đầu vào (i = 1, 2, 3…. N)<br />
X1, X2…Xi>=0: giới hạn hàm sản xuất<br />
Ví dụ 1: ta có hàm sản xuất<br />
Năng suất = f(giống<br />
f(giống,, đạm<br />
đạm,, lân<br />
lân,, kali…)<br />
<br />
200<br />
100<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
<br />
4<br />
<br />
1.3.1. Năng suất biên MP và năng suất<br />
trung bình AP<br />
<br />
1.3.1. Năng suất biên MP và năng suất trung<br />
bình AP<br />
Năng suất biên (MP): Năng suất biên của một yếu tố<br />
đầu vào là mức sản lượng tăng thêm mà chúng được<br />
tạo ra bởi sự tăng thêm của một đơn vị yếu tố đầu vào<br />
này trong khi các yếu tố đầu vào khác không thay đổi<br />
<br />
1.3.1. Năng suất biên MP và năng suất trung<br />
bình AP<br />
<br />
M Px 1 <br />
<br />
f x1 , x 2<br />
y<br />
<br />
x1<br />
x1<br />
<br />
<br />
<br />
M Px 2 <br />
<br />
f x1 , x 2<br />
y<br />
<br />
x2<br />
x2<br />
<br />
<br />
<br />
Mối quan hệ giữa MP, AP và TP<br />
Y<br />
<br />
Năng suất trung bình (AP): Năng suất trung bình của<br />
một yếu tố đầu vào thể hiện tỷ số giữa mức sản lượng<br />
và yếu tố đầu vào<br />
<br />
A Px 1 <br />
<br />
f<br />
y<br />
<br />
x1<br />
<br />
A Px 2 <br />
<br />
f<br />
y<br />
<br />
x2<br />
<br />
x1 , x 2 <br />
<br />
TP<br />
<br />
X<br />
MP=AP<br />
<br />
MP=0<br />
<br />
x1<br />
<br />
x1 , x 2 <br />
x2<br />
<br />
AP<br />
<br />
MP<br />
<br />
X<br />
<br />
1.3.2. Quan hệ giữa MP và AP<br />
Độ co giãn hệ số của Hàm sản xuất<br />
<br />
Y<br />
<br />
Trong định nghĩa hàm sản xuất, chúng ta quan<br />
tâm đến độ con giãn hệ số. Độ con giãn hệ số<br />
được tính như sau<br />
<br />
AP max<br />
<br />
AP<br />
<br />
X<br />
MP<br />
<br />
Năng suất trung bình AP và Năng suất biên MP<br />
<br />
dy<br />
% y<br />
dy x MP<br />
y<br />
E<br />
<br />
<br />
<br />
% x dx dx y<br />
AP<br />
x<br />
<br />
5<br />
<br />