Bài giảng Tài chính Quốc tế: Chương 2 - Nguyễn Thị Hồng Vinh

Chia sẻ: Hồ Quang Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

86
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 2 Cán cân thanh toán quốc tế thuộc bài giảng tài chính quốc tế. Mục tiêu trong chương học này nhằm: tìm hiểu các khái niệm liên quan đến cán cân thanh toán, tìm hiểu cấu trúc cán cân thanh toán, tiếp cận cách phân tích và đánh giá tình trạng cán cân thanh toán, phân tích ảnh hưởng của các yếu tố đến cán cân thanh toán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính Quốc tế: Chương 2 - Nguyễn Thị Hồng Vinh

CHƯƠNG 2 CÁN CÂN THANH TOÁN QU C T THE BALANCE OF PAYMENT ©2006 Nguyen Thi Hong Vinh M c tiêu Tìm hi u các khái ni m liên quan ñ n cán cân thanh toán Tìm hi u c u trúc cán cân thanh toán Ti p c n cách phân tích và ñánh giá tình tr ng cán cân thanh toán Phân tích nh hư ng c a các y u t ñ n cán cân thanh toán ©Nguyen Thi Hong Vinh N I DUNG CHÍNH 2.1 Khái ni m,ñ c ñi m và nguyên t c h ch toán BP 2.2 C u trúc c a BP 2.3 Th ng dư và thâm h t BP 2.4 Các y u t nh hư ng ñ n BP ©Nguyen Thi Hong Vinh 1
3.1 Khái ni m,ñ c ñi m và nguyên t c h ch toán BP Nguyen Thi Hong Vinh Khái ni m Cán cân thanh toán là gì? Cán cân thanh toán (Balance of Payment) c a m t qu c gia là m t b n báo cáo th ng kê t ng h p có h th ng, ghi chép t t c các giao d ch kinh t gi a ngư i cư trú và ngư i không cư trú trong m t th i kỳ nh t ñ nh, thư ng là m t năm. ©Nguyen Thi Hong Vinh Khái ni m Các giao d ch kinh t là các giao d ch v : - Xu t nh p kh u hàng hóa và d ch v ; - Thu nh p c a ngư i lao ñ ng, thu nh p t ho t ñ ng ñ u tư tr c ti p và ñ u tư gián ti p; - Chuy n giao vãng lai m t chi u; - Chuy n giao v n m t chi u; - Chuy n giao v n vào trong nư c và chuy n v n ra nư c ngoài trong lĩnh v c ñ u tư tr c ti p, ñ u tư vào các gi y t có giá; ©Nguyen Thi Hong Vinh 2
Khái ni m Ng i c trú bao g m các t ch c ho c cá nhân trong nư c Ngoài ra, ngư i cư trú còn bao g m: - Văn phòng ñ i di n nư c ngoài c a các t ch c trong nư c; - Công dân trong nư c cư trú nư c ngoài dư i 12 tháng; - Công dân trong nư c ñi du l ch, h c t p, ch a b nh và thăm vi ng nư c ngoài không k th i h n - Ngư i nư c ngoài cư trú VN t 12 tháng tr lên (Theo quy ñ nh ñi u 3 Ngh ñ nh 164/1999/Nð CP v qu n lý Cán cân thanh toán qu c t c a VN) ©Nguyen Thi Hong Vinh Khái ni m Ng i không c trú bao g m các t ch c hay cá nhân nư c ngoài Ngoài ra, ngư i không cư trú còn bao g m: - Văn phòng ñ i di n c a các t ch c nư c ngoài trong nư c - Công dân trong nư c cư trú nư c ngoài trên 12 tháng - Công dân nư c ngoài ñi du l ch, h c t p, ch a b nh và thăm vi ng trong nư c không k th i h n - Ngư i nư c ngoài cư trú trong nư c dư i 12 tháng ©Nguyen Thi Hong Vinh Khái ni m Vi t Nam: - Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam là cơ quan ch u trách nhi m ch trì, l p, theo dõi và phân tích cán cân thanh toán - ð ng ti n h ch toán là USD ©Nguyen Thi Hong Vinh 3
Ý nghĩa BP –Tr ng thái BP nh hư ng tr c ti p lên t giá h i ñoái, là công c quan tr ng phát tín hi u v tình tr ng c a n n kinh t , v các v n ñ kinh t vĩ mô –BP có ý nghĩa ñ c bi t quan tr ng ñ i v i Chính ph Doanh nghi p ©Nguyen Thi Hong Vinh ð c ñi m BP Ghi chép các lu ng chu chuy n hàng hóa, d ch v hay tài s n Ghi chép các thay ñ i v TS N và TS Có gi a Ngư i cư trú và Ngư i không cư trú Gi ng b/c v ngu n v n và s d ng v n c a doanh nghi p, cán cân thanh toán cho bi t, trong m t th i kỳ nh t ñ nh, m t qu c gia có các ngu n ti n t ñâu và s d ng ngu n ti n ñó như th nào Minh ho ©Nguyen Thi Hong Vinh Nguyên t c h ch toán BP Nguyên t c bút toán kép: m t bút toán ghi n bao gi cũng có m t bút toán ghi có tương ng và ngư c l i; Các giao d ch ñư c ghi n là các giao d ch làm phát sinh c u ngo i t Các giao d ch ñư c ghi có là các giao d ch làm phát sinh cung ngo i t ©Nguyen Thi Hong Vinh 4
BP – bút toán kép Ghi Có Ghi N -Xu t kh u hàng hóa -Nh p kh u hàng hóa -Xu t kh u d ch v -Nh p kh u d ch v -Ti p nh n thu nh p -Chuy n tr thu nh p -Ti p nh n vi n tr , chuy n ti n -C p vi n tr , chuy n ti n ñi v -Ti p nh n v n, tài s n -Chuy n giao v n, tài s n -Tăng tài s n trong nư c c a -Gi m tài s n trong nư c c a ngư i không cư trú ngư i không cư trú -Gi m tài s n nư c ngoài c a -Tăng tài s n nư c ngoài c a ngư i cư trú ngư i cư trú Lưu ý: - “trong nư c” / “nư c ngoài” căn c theo qu c gia c a ngư i cư trú ©Nguyen Thi Hong Vinh Ví d Hãy h ch toán các nghi p v vào BP c a Vi t Nam 1. Nhà XK g o VN 1tri u t n g o tr giá 2tri u USD sang M . Ti n ñư c chuy n vào TK Vietcombank m t i M 2. VN NK 10tri u JPY máy móc t Nh t. Ti n ñư c chuy n tr t TK ACB m t i Nh t. 3. D án FDI vào VN c a Singapore tr giá 10tr USD trong ñó 5tri u là máy móc, 2tri u là ti n chuyên viên, 3 tri u chuy n vào TK c a STB Singapore ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.2 C u trúc c a BP Nguyen Thi Hong Vinh 5
3.2 C U TRÚC C A BP Cán cân thanh toán g m 4 b ph n chính: - Cán cân vãng lai - Cán cân v n - Cán cân t ng th - Cán cân bù ñ p chính th c ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.2 C U TRÚC C A BP Cán cân vãng lai (CA) – Ph n ánh t p trung các giao d ch trao ñ i tài s n th c (hàng hóa, d ch v ), chi tr thu nh p (lương, lãi), và các kho n chuy n giao m t chi u vì m c ñích tiêu dùng (vi n tr , ki u h i) Cán cân v n (KA) – Ph n ánh t p trung các giao d ch trao ñ i tài s n tài chính (ch ng khoán, tín d ng, ti n g i, ti n m t, và các ch ng quy n s h u tài s n khác) Cán cân d tr chính th c (OR) – Ph n ánh t p trung các giao d ch liên quan ñ n d tr ngo i h i c a chính ph nh m can thi p t giá, ho c ñi u ch nh tr ng thái m t cân b ng BP Nh m l n và sai sót th ng kê (eo) ©Nguyen Thi Hong Vinh Kho n m c giao d ch N (-) Có (+) CÁN CÂN VÃNG LAI -35 1. Xu t kh u, Nh p kh u hàng hóa + 400 2. Xu t kh u, Nh p kh u d ch v -450 3. Ti p nh n, Chi tr thu nh p (lương, lãi, c t c) -10 +2 4. Chuy n giao vãng lai m t chi u (vi n tr , ki u h i) + 23 CÁN CÂN V N + 30 5. ð u tư tr c ti p (ra nư c ngoài, vào trong nư c) + 120 6. ð u tư gián ti p (ra nư c ngoài, vào trong nư c) + 20 7. Tài s n khác (tín d ng, ti n g i, khác) -130 + 30 8. Nh m l n và sai sót th ng kê -10 CÁN CÂN D TR CHÍNH TH C +5 9. D tr chính th c +5 D tr Vàng, ngo i t , SDR, Tín d ng IMF, Vay khác +5 CÁN CÂN THANH TOÁN 0 0 ©Nguyen Thi Hong Vinh 6
CÁN CÂN THANH TOÁN (BOP) A B CÁN CÂN VÃNG LAI -5 + 15 1. Xu t kh u, Nh p kh u hàng hóa + 30 + 200 2. Xu t kh u, Nh p kh u d ch v -45 -180 3. Ti p nh n, Chi tr thu nh p (lương, lãi, c t c) +3 -10 4. Chuy n giao vãng lai m t chi u (vi n tr , ki u h i) +7 +5 CÁN CÂN V N +5 + 10 5. ð u tư tr c ti p (ra nư c ngoài, vào trong nư c) -13 + 30 6. ð u tư gián ti p (ra nư c ngoài, vào trong nư c) -2 +6 7. Tài s n khác (tín d ng, ti n g i, khác) 18 -22 8. Nh m l n và sai sót th ng kê 2 -4 CÁN CÂN D TR CHÍNH TH C 0 -25 9. D tr chính th c -25 D tr Vàng, ngo i t , SDR, Tín d ng IMF, Vay khác -25 CÁN CÂN THANH TOÁN 0 0 ©Nguyen Thi Hong Vinh Cán cân Vãng lai (BCA) Thương m i hàng hóa – Xu t kh u và nh p kh u hàng hóa Thương m i d ch v – Xu t kh u và nh p kh u d ch v Thu nh p – Thu và chi tr lương, thu nh p t ñ u tư (ti n lãi, c t c) Chuy n giao m t chi u vì m c ñích tiêu dùng – Vi n tr không hoàn l i, chuy n ti n tư nhân, quà bi u Cán cân Vãng lai = s dư tài kho n Vãng lai ©Nguyen Thi Hong Vinh Cán Cân V n (BKA) Chuy n giao v n m t chi u – Vi n tr phát tri n cơ s h t ng, Xóa n vay ð u tư tr c ti p – ð u tư m i, H p nh t và Sát nh p ð u tư gián ti p – C phi u, trái phi u, ch ng khoán phái sinh ð u tư khác – Tín d ng thương m i, Tín d ng ngân hàng, Ti n m t, Ti n g i Cán cân V n = s dư tài kho n V n ©Nguyen Thi Hong Vinh 7
CÁN CÂN CƠ B N (BB) Cán cân cơ b n b ng t ng hai cán cân: cán cân vãng lai + cán cân v n dài h n Cán cân cơ b n ph n ánh tương ñ i t ng quát tình tr ng n nư c ngoài c a m t qu c gia Tình tr ng cán cân cơ b n nh hư ng lâu dài ñ n n n kinh t và t giá h i ñoái ©Nguyen Thi Hong Vinh D tr chính th c D tr vàng và ngo i t c a chính ph D tr SDR t i IMF Tài s n d tr khác Tài tr ngo i l – Quan h tín d ng v i chính ph các nư c (các NHTW khác) Cán cân d tr (bù ñ p) chính th c ©Nguyen Thi Hong Vinh CÁN CÂN T NG TH (OB) Cán cân t ng th b ng t ng hai cán cân: cán cân vãng lai + cán cân v n; Trong th c t , cán cân t ng th còn bao g m m t h ng m c ñư c g i là nh m l n và sai sót ©Nguyen Thi Hong Vinh 8
3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN THANH TOÁN Nguyen Thi Hong Vinh 3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN THANH TOÁN V i nguyên t c bút toán kép, cán cân thanh toán luôn cân b ng Khi nói cán cân thanh toán thâm h t hay th ng dư là các nhà kinh t mu n nói ñ n thâm h t hay th ng dư c a m t nhóm các cán cân b ph n nh t ñ nh trong cán cân thanh toán ©Nguyen Thi Hong Vinh ð ng th c cơ b n c a BP Tr ng thái cán cân b ph n – Thâm h t (T ng Có < T ng N ) – Th ng dư (T ng Có > T ng N ) – Cân b ng (T ng Có ~ T ng N ) ð ng th c cơ b n c a BP – Cán cân t ng th luôn tr ng thái cân b ng CA + KA + OR = 0 (không có sai sót th ng kê, nghĩa là eo = 0) ©Nguyen Thi Hong Vinh 9
3.3.1 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN THƯƠNG M I CCTM có th cho bi t: - Xu hư ng v n ñ ng c a CCVL - M c ñ m c a c a n n kinh t - Năng l c c nh tranh c a n n kinh t Tình tr ng CCTM nh hư ng tr c ti p và nhanh chóng ñ n t giá, tăng trư ng kinh t và l m phát Ví d , CCTM thâm h t thư ng tác ñ ng làm t giá tăng, ñ ng n i t gi m giá… ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.3.2 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN VÃNG LAI Tình tr ng CCVL nh hư ng tr c ti p và nhanh chóng ñ n t giá, tăng trư ng kinh t và l m phát N u th ng dư, nó ph n ánh tài s n có ròng c a qu c gia tăng lên N u thâm h t, nó ph n ánh tài s n n ròng c a qu c gia tăng lên ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN CƠ B N Cán cân cơ b n ph n ánh t ng quát tình tr ng n nư c ngoài c a m t qu c gia vì v n dài h n có ñ c trưng c a s phân ph i l i thu nh p tương ñ i n ñ nh trong m t th i gian dài gi a m t qu c gia và ph n th gi i còn l i ©Nguyen Thi Hong Vinh 10
3.3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN CƠ B N S bù ñ p cho nhau gi a th ng dư c a CCVL và thâm h t cán cân v n dài h n có th ñư c duy trì lâu dài ©Nguyen Thi Hong Vinh BP 1 2 3 4 5 6 7 CA 0 -5 -5 -5 +5 +5 -5 KA 0 +5 +3 +6 -6 -3 -5 BOP 0 0 -2 +1 -1 +2 -10 ∆R 0 0 +2 -0.8 +0.7 0 +5.8 0 0 0 +0.2 -0.3 +2 -4.2 32 ©Nguyen Thi Hong Vinh Câu h i Phân tích trư ng h p qu c gia trong tình hu ng 4, 5, 6, 7. Moät nöôùc ngheøo neân choïn tröôøng hôïp naøo? Neáu BP ≠ 0, ∆ R ≠ 0 thì tyû giaù hoái ñoaùi thay ñoåi theá naøo? ©Nguyen Thi Hong Vinh 11
3.3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN CƠ B N M t qu c gia có CCVL thâm h t ñ ng th i có các lu ng v n dài h n ròng ch y ra; ñi u này làm cho cán cân cơ b n b thâm h t n ng n , ñây có ph i là m t tín hi u x u c a n n kinh t ? Gi i thích ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.3.3 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN CƠ B N M t qu c gia có cán cân cơ b n th ng dư, trong ñó lu ng v n ròng dài h n ch y vào l n hơn m c thâm h t CCVL. B n ñánh giá n n kinh t này như th nào? ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.3.4 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN T NG TH Dư i ch ñ t giá c ñ nh: - Tình tr ng m t cân b ng cán cân t ng th cho bi t áp l c d n ñ n phá giá hay nâng giá n i t ; - ð duy trì t giá c ñ nh, NHTW dùng d tr ngo i h i ñ can thi p CA + KA = - OR ©Nguyen Thi Hong Vinh 12
3.3.4 TH NG DƯ VÀ THÂM H T CÁN CÂN T NG TH Dư i ch ñ t giá th n i: - Cán cân t ng th luôn có xu hư ng v n ñ ng tr l i tr ng thái cân b ng CA + KA = 0 ho c CA = - KA – Tr ng thái thâm h t (th ng dư) c a CA ñư c tài tr b ng tr ng thái th ng dư (thâm h t) c a KA – T giá t ñ ng thay ñ i, qua ñó ñi u ch nh tr ng thái BP ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.4 Các y u t nh hư ng ñ n BOP •Các y u t tác ñ ng ñ n cán cân vãng lai •Các y u t tác ñ ng ñ n cán cân v n Nguyen Thi Hong Vinh 3.4.1 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân vãng lai Tăng trư ng kinh t T giá h i ñoái L m phát Các rào c n thương m i ©Nguyen Thi Hong Vinh 13
Tăng trư ng kinh t Qu c gia có m c tăng trư ng kinh t cao thư ng tr i qua th i kỳ thâm h t cán cân thương m i ©Nguyen Thi Hong Vinh T GIÁ H I ðOÁI T giá bi n ñ ng tác ñ ng lên XK và NK Trong ñi u ki n h s co giãn c a c u hàng hóa XK và c u hàng hóa NK tương ñ i cao thì khi t giá tăng s làm tăng XK và gi m NK; ñi u này có th d n ñ n c i thi n CCVL ©Nguyen Thi Hong Vinh T GIÁ H I ðOÁI Trong quá kh , nhi u n n kinh t thư ng s d ng bi n pháp phá giá n i t ñ c i thi n CCVL Ngày nay, nhi u n n kinh t th c hi n chính sách duy trì ñ ng ti n y u ñ t o l i th c nh tranh v giá và c i thi n CCVL ©Nguyen Thi Hong Vinh 14
T GIÁ H I ðOÁI Cơ s lý thuy t (ñi u ki n Marshall- Lerner) cũng như b ng ch ng th c nghi m (hi u ng tuy n J) ch ra r ng phá giá không ph i lúc nào cũng d n ñ n c i thi n CCVL; ©Nguyen Thi Hong Vinh T GIÁ H I ðOÁI ði u ki n Marshall-Lerner ch ra r ng: - Phá giá t o ra hai hi u ng, hi u ng giá và hi u ng lư ng - Hi u ng giá là nhân t làm cho CCVL x u ñi - Hi u ng lư ng là nhân t góp ph n c i thi n CCVL - Tình tr ng CCVL sau khi phá giá ph thu c vào tính tr i c a hi u ng kh i lư ng hay hi u ng giá c ©Nguyen Thi Hong Vinh T GIÁ H I ðOÁI Các b ng ch ng th c nghi m ch ra r ng: - Phá giá thư ng không tránh ñư c hi u ng tuy n J - CCVL thư ng x u ñi sau khi phá giá, sau ñó d n d n m i ñư c c i thi n theo th i gian ©Nguyen Thi Hong Vinh 15
T GIÁ H I ðOÁI Hi u ng tuy n J: Cán cân vãng lai Th ng dư(+) Tuy n J t1 t2 t3 0 Thâm h t (+) ©Nguyen Thi Hong Vinh T GIÁ H I ðOÁI Ba nguyên nhân chính gi i thích hi u ng tuy n J: - Ph n ng c a ngư i tiêu dùng di n ra ch m - Ph n ng c a ngư i s n xu t di n ra ch m - C nh tranh không hoàn h o ©Nguyen Thi Hong Vinh L M PHÁT M t qu c gia có m c l m phát cao hơn so v i các ñ i tác thương m i thư ng tr i qua th i kỳ thâm h t CCVL ©Nguyen Thi Hong Vinh 16
Các rào c n thương m i Nhi u qu c gia s d ng các rào c n thương m i ñ b o v CCVL Bi n pháp này không thích h p trong b i c nh t do hóa thương m i ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.4.2 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân v n Lãi su t Các lo i thu Các bi n pháp ki m soát v n Các kỳ v ng v thay ñ i t giá ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.4.2 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân v n Lãi su t - Lãi su t m t qu c Các lo i thu gia tăng s làm cho Các bi n pháp ki m các tài s n tài chính soát v n c a qu c gia ñó h p d n các nhà ñ u tư Các kỳ v ng v thay nư c ngoài ñ i t giá cán cân v n có th ñư c c i thi n trong ng n h n ©Nguyen Thi Hong Vinh 17
3.4.2 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân v n Lãi su t - Áp d ng các lo i thu Các lo i thu ñánh trên lãi v n Các bi n pháp ki m (capital gain) ho c soát v n ñánh trên các kho n Các kỳ v ng v thay ñ i thu nh p ñ u tư (c t c t giá và lãi cho vay) s làm cho các ch ng khoán không còn h p d n các nhà ñ u tư nư c ngoài cán cân v n có th b x u ñi ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.4.2 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân v n Lãi su t - Các nhà ñ u tư l a ch n ñ u tư vào các Các lo i thu ch ng khoán nư c Các bi n pháp ngoài n u m c sinh ki m soát v n l i cao hơn Các kỳ v ng v - M c sinh l i c a thay ñ i t giá ch ng khoán nư c ngoài ph thu c vào m c sinh l i danh nghĩa c a ch ng khoán và m c thay ñ i t giá ©Nguyen Thi Hong Vinh 3.4.2 Các y u t nh hư ng ñ n cán cân v n Lãi su t - Khi m t ñ ng ti n tăng Các lo i thu giá, m c sinh l i c a Các bi n pháp ch ng khoán ghi b ng ki m soát v n ñ ng ti n ñó s tăng - M t ñ ng ti n ñư c kỳ Các kỳ v ng v v ng là tăng giá thì các thay ñ i t giá ch ng khoán ghi b ng ñ ng ti n ñó s h p d n nhà ñ u tư nư c ngoài - Cán cân v n c a m t qu c gia có th ñư c c i thi n n u ñ ng ti n c a qu c gia ñó ñư c kỳ v ng là tăng giá ©Nguyen Thi Hong Vinh 18
Vi t Nam ð nh hư ng chính sách – T do hóa các giao d ch vãng lai – Ti p t c l trình t ng bư c t do hóa các giao d ch v n m t cách th n tr ng và có ch n l c – Ti p t c th c hi n ch ñ t giá h i ñoái c ñ nh ñơn t có ñi u ch nh theo hư ng thúc ñ y tăng trư ng xu t kh u và thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài – Phát tri n th trư ng ngo i t theo hư ng ña d ng hóa các công c giao d ch – T ng bư c chuy n các quan h vay mư n-hoàn tr sang quan h mua-bán tài s n tài chính, h n ch tình tr ng ñô-la-hóa, và c i thi n kh năng chuy n ñ i c a ñ ng VND ©Nguyen Thi Hong Vinh ©Nguyen Thi Hong Vinh ©Nguyen Thi Hong Vinh 19
©Nguyen Thi Hong Vinh ©Nguyen Thi Hong Vinh ©Nguyen Thi Hong Vinh 20