Bài giảng Tâm lý trong giao tiếp - Ths. Châu Liễu Trinh

4/5/2014<br /> <br /> 1. Định nghĩa được giao tiếp? Liệt kê được<br /> vai trò và chức năng của giao tiếp<br /> 2. Nêu được các phương tiện giao tiếp<br /> 3. Trình bày được các loại giao tiếp<br /> 4. Đề xuất được các qui tắc giao tiếp giữa thầy<br /> thuốc với bệnh nhân<br /> 5. Ứng dụng được kiến thức đã học/ lâm sàng<br /> Ths. Châu Liễu Trinh<br /> Bộ môn Tổ chức – Quản lý Y tế<br /> Trường Đại học Y Dược Cần Thơ<br /> <br />  hình thành, phát triển và vận hành các mối quan<br /> hệ giữa con người với con người<br />  Có sự giao tiếp đúng nghĩa trong giới động vật?<br /> loài khỉ, loài kiến, loài ong, cá heo...<br /> có khả năng phát ra một số tín hiệu để liên lạc với<br /> nhau theo bản năng  không thực sự là giao tiếp<br />  Ở con người giao tiếp được hình thành, phát triển<br /> và vận hành trong quá trình sống của xã hội loài<br /> người.<br /> <br />  hình thành, phát triển nhân cách con người<br />  là phương thức tồn tại của loài người<br /> Qua giao tiếp, con người hình thành nên những mối<br /> quan hệ XH, sự phong phú của các mối quan hệ XH<br /> sẽ làm phong phú đời sống nhân cách con người<br />  Xã hội càng phát triển thì<br /> - Giao tiếp càng phong phú,<br /> - phương tiện giao tiếp càng đa dạng,<br /> - giao tiếp gián tiếp (qua công cụ) càng phát triển<br /> <br />  Là sự tiếp xúc tâm lý giữa<br /> những con người nhất định<br /> trong xã hội nhằm<br /> <br /> <br /> trao đổi thông tin, tình cảm, hiểu biết, vốn<br /> sống...<br /> <br />  tạo nên những ảnh hưởng, những tác<br /> động qua lại<br />  giúp con người đánh giá, điều chỉnh và<br /> phối hợp với nhau trong công việc<br /> <br />  Những nét đặc trưng của tâm lý người như<br /> ngôn ngữ, ý thức, tình cảm... được hình<br /> thành và phát triển trong giao tiếp<br /> Qua giao tiếp, con người hưởng thụ và tiếp thu<br /> những thành tựu phát triển VH-KH, lĩnh hội những giá<br /> trị vật chất và phi vật chất (như lương tâm, trách<br /> nhiệm, lòng tự trọng...) của XH loài người<br /> Bằng tấm gương của đối tượng giao tiếp mà chủ thể<br /> soi lại mình, tự điều chỉnh mình cho phù hợp với các<br /> chuẩn mực của XH<br /> <br /> Giao tiếp - Thầy thuốc<br />  khám chữa bệnh, tiếp xúc, bàn bạc công việc...<br />  hoàn thành nhiệm vụ<br /> <br /> 1<br /> <br /> Chức năng nhận thức<br /> <br /> Jakopson<br /> <br /> 2<br /> <br /> Chức năng cảm xúc<br /> <br />  Các kỹ năng, kỹ xảo, nghệ thuật giao tiếp trong<br /> khám chữa bệnh <br /> <br /> 3<br /> <br />  Có được những thông tin quí giá  nâng cao trình<br /> độ, chẩn đoán chính xác bệnh tật<br /> <br /> 4<br /> <br /> Chức năng thơ mộng<br /> <br /> 5<br /> <br /> Chức năng siêu ngôn ngữ<br /> <br /> 6<br /> <br />  để có những thông tin rõ ràng<br /> <br /> Chức năng duy trì sự liên tục<br /> <br /> Chức năng qui chiếu<br /> <br />  Hình thành & hoàn thiện  nhân cách, phong cách<br /> <br /> (điều trị bằng tâm lý, ngày càng được nâng cao là nhờ có<br /> sự giao tiếp hợp lý giữa thầy thuốc và bệnh nhân)<br /> <br />  để tạo ra không khí thoải mái<br />  tạo ra những cảm xúc tốt đẹp<br /> giữa chủ thể và khách thể trong<br /> giao tiếp<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4/5/2014<br /> <br />  tránh những khoảng trống trong GT,<br />  xen giữa những GT nghiêm túc về công việc<br /> là những lời thăm hỏi, những câu chuyện<br /> vui, chuyện cười...<br /> <br />  nhằm lựa chọn và sử dụng những câu<br /> những từ chính xác, sâu sắc, gây ấn<br /> tượng mạnh mẽ<br /> <br /> để tạo ra sự thi vị,<br /> kích thích trí tưởng tượng phong phú và<br /> những xúc cảm thẩm mỹ trong GT<br /> <br />  thu phục nhân tâm của giao tiếp,<br />  giải quyết đúng vấn đề mà cả chủ thể<br /> lẫn khách thể giao tiếp đang mong đợi...<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2- Ngôn ngữ bên trong<br /> <br />  Ngôn ngữ bên ngoài<br />  Ngôn ngữ bên trong<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nét mặt<br /> Cử chỉ<br /> Tư thế<br /> Vật chất<br /> <br />  Qua nét mặt<br />  Qua cử chỉ<br />  Qua tư thế<br />  Qua phương tiện vật chất<br /> - có sự hội nhập của XH, trí tuệ, tình cảm<br /> - trao đổi với nhau những thông tin, ước<br /> muốn, những rung cảm, kinh nghiệm...<br /> <br /> 1- Ngôn ngữ bên ngoài<br />  ngôn ngữ nói<br />  âm thanh  thính giác<br />  ngôn ngữ viết<br />  chữ viết  thị giác (xúc giác)<br /> <br />  Hình thức<br /> - độc thoại<br /> - đối thoại<br /> <br />  Không trực tiếp tham gia vào quá trình giao tiếp<br />  Công cụ, phương tiện quan trọng  nhận thức, điều<br /> khiển, điều chỉnh thái độ, tình cảm, và ý chí của mình<br /> khi giao tiếp<br />  Đôi khi với kinh nghiệm, trực giác và linh cảm <br /> đoán:<br /> - nội dung ngôn ngữ thầm,<br /> - ngôn ngữ thuần túy bên trong của đối tượng<br />  nhờ đó mà quá trình giao tiếp diễn ra thuận lợi và đạt<br /> kết quả cao<br /> <br />  Giao tiếp trực tiếp<br />  Giao tiếp gián tiếp<br />  Giao tiếp trung gian<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4/5/2014<br /> <br />  Ngôn ngữ<br /> <br />  Chính thức<br /> <br />  Phi ngôn ngữ<br /> <br />  Không chính thức<br /> <br /> 1. Tạo mối quan hệ tốt<br /> - tạo ra hình ảnh tốt về bản thân<br /> - có khả năng đồng cảm, thân thiện<br /> - hợp tác và tôn trọng đối tượng<br /> - không kênh kiệu, mỉa mai, châm biếm<br /> - Không đe dọa đối tác<br /> - không tự hào, nói về mình quá nhiều<br /> <br /> 2. Giao tiếp rõ ràng<br />  tự tin, độc lập<br />  có khả năng ứng phó bình tĩnh (xúc cảm mạnh)<br />  nội dung, trình bày rõ ràng<br /> <br /> 3. Khuyến khích mọi người cùng tham gia<br />  Tìm hiểu về bệnh tật, về những vấn đề ảnh<br /> hưởng lên SK (khó chịu, bất an)  tháo gỡ<br /> những bất ổn đó<br /> <br /> - phát hiện, tìm ra giải pháp<br /> <br /> + chú trọng vào VĐ hiện tại, không dùng từ ngữ ko lịch sự<br /> <br /> - tham gia hành động<br /> <br /> + không lí luận suông, dài dòng; chỉ trích, giáo huấn<br /> <br /> - tham gia đánh giá<br /> <br />  bàn luận và làm rõ vấn đề<br /> + biết phân tích, đánh giá vấn đề khách quan<br /> + không phán xét hời hợt, có thành kiến, suy diễn thiếu cơ sở<br /> + giả vờ hiểu ý khi thật sự chưa hiểu, ko tranh cãi quá mức<br /> <br />  Liên hệ đạo đức, năng lực nghề nghiệp <br /> kết quả điều trị toàn diện của người bệnh<br /> <br />  Tự giải quyết vấn đề<br />  Chịu trách nhiệm về vấn đề SK<br /> <br />  Giao tiếp chính thức<br /> <br />  lắng nghe tích cực và biểu lộ sự quan tâm<br />  phản hồi đúng lúc và đúng ý đối tác<br /> <br />  Thường xuyên trao dồi đạo đức, nhân cách<br />  Xác định rõ ràng, cụ thể mục đích giao tiếp<br />  Thu thập thông tin qua nhiều người, trong nhiều<br /> hoàn cảnh khác nhau<br />  Phải biết lắng nghe, có thái độ tích cực, cân nhắc<br /> kỹ càng khi thu thập thông tin<br />  Chuẩn bị kỹ về thời gian, địa điểm, bối cảnh của<br /> cuộc giao tiếp<br /> <br />  Phải biết kích thích, cuốn hút bệnh nhân và<br /> giúp họ khắc phục sự e dè, lo lắng về bệnh tật<br />  Tìm hiểu nhân cách của người bệnh<br /> <br />  Hành vi cử chỉ không phù hợp<br />  Hứa suông, hứa những điều không nên hứa<br /> <br /> <br /> Nói xấu người khác<br /> <br />  Lựa chọn cách thức giao tiếp sao cho phù<br /> hợp với từng đối tượng<br />  Luôn giữ thái độ điềm tĩnh và tự tin quyết<br /> đoán trong giao tiếp với bệnh nhân<br />  Chú ý tác phong ăn mặc của người thầy thuốc<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4/5/2014<br /> <br /> 1. Trường ĐHYD Cần Thơ, Khoa YTCC, Tài liệu học tập môn Tâm lý học<br /> 2. Trường Đại học Nông lâm Huế - Bài giảng Tâm lý học va giao tiếp cộng đồng<br /> Người biên soạn: Nguyễn Bá Phu - Huế, 08/2009<br /> <br /> Các bạn có câu hỏi<br /> nào không?<br /> <br /> 4<br /> <br />