Báo cáo khoa học: Kỹ năng làm văn nghị luận phân tích tác phẩm văn học

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thể làm văn nghị luận thì 2 môn Chứng Minh và Giải Thích là nền tảng cho các loại còn lại. Binh luận hay Phân tích thực chất cũng là sự kết hợp pha trộn giữa Chứng Minh và Giải Thích

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Kỹ năng làm văn nghị luận phân tích tác phẩm văn học

Ky nang lam van nghj luan f • t: phan tfeh tac pham van hoc ThS. NGUYEN MINH HOAT Khoa SQ pham TrQdng Dai hgc Tay Nguyen I.DATVAniDE tich va cac kieu khac, bai lam cua hgc sinh cdn nhieu Phan mdn Lam van thugc bg mdn NgQ van cd vi l i n Idn, hinh thQc diin dat gan gidng nhau. Cac loai tri dac biet quan trgng trong trudng THPT. Phan sach tham khao, sach giao khoa va ke ca dap an mdn nay dugc xem la tong hgp tri thQc van hgc va cac ky thi td't nghiep phd thdng, tuyen sinh cao dang ddi sdng, ket tinh sQ sang tao, cam thp van chQdng - dai hgc cung cdn nhieu van de can trao doi xung cua hgc sinh qua bai viet lam van. quanh ly thuye't lam van, xac djnh tieu chi kieu bai Nghi luan phan tich mdt tac pham van hgc (trdn phan tich va tieu chi de danh gia chat lUdng mdt bai ven hay trich doan) la loai bai pho bien cua hgc sinh lam van. trong qua trinh hgc va thi cii. Loai bai nay nham TQ nhQng kinh nghiem thQc tiln, tham khao nhieu kiem tra nang luc hieu va cam thu van hgc cija ngudi tai lieu va tiep thu y kien cua ddng nghiep, bai viet viet. ThQc chat d day la ngddi viet chi ra cai hay, cai ve kT nSng lam van nghi luan phan tich tac pham d^p ve ndi dung, nghe thuat cija mdt tac pham van van hpc, gdp phan trao doi thao luan vdi ddng hgc nao dd. Tuy vay, do tinh chat, dac trung rieng nghiep ve day phan mdn lam van cho hgc sinh, biet ddc dao cua van hgc nen viec phan tich ndi giQp hgc sinh hgc tdt kieu bai nghj luan phan tich rieng va each thQc tiep nhan tac pham van hgc ndi tacpham van hoc. chung khdng ddn gian. II. cAc KHAI niiEivi PHAN TICH TAC PHAM VAN Hpc Mdt mat, doi vdi nhQng kiet tac van hgc cd sQc TQ trQdc den nay, d cap THCS va cap THPT da sdng lau ben bao gid cung la sQ khai quat sau sac dQa nghi luan phan tich tac pham van hgc vao giang cua nha van ve cudc sdng va con ngudi. NhQng day. Tuy nhien d mdi cap hgc va mdt sd tai lieu neu khai quat nghe thuat ay tiem an nhQng y nghTa, nhieu khai niem phan tich ndi chung va phan tich tac phUdng dien tQ cai dddc bieu hien de suy ra eai pham van hgc trong nha trudng ndi rieng cdn cd bleu hien. Vi the, bat cQ ai, d dau, va khi nao cung nhieu cap do chUa ddng nha't. Cu the ; cd the tim tha'y hinh bdng cua minh trong dd. Cho - Tai lieu chuan kien thQc Van - T i e n g Viet 12 nen, cung mgt hinh tugng van hgc nhung mdi ca (1994), Tran Dinh SQ (chu bien), NXB GD, tr177, nhan, mdi thdi dai cd mgt each cam nhan rieng. da neu khai niem : Phan tich van hpc la kham Mat khac, ly thuyet lam van, tieu chi de danh gia pha cac gia tri van hpc va van de van hpc qua mpt bai van lai cang phQc tap, cd nhieu y kien khac tdng khia canh vi tdng bieu hien cu the cua tac nhau. ThQc te giao vien va hgc sinh dang gap khdng pham van hpc, sang tac cua mpt tac gii van it khd khan trd ngai tQ ndi dung ly thuye't trQu tugng hpc, cua mpt giai doan hay cua mpt nhan dinh ly thieu nha't quan cho den phuong phap day va hgc luan van hpc. tap lam van. Khi lam bai phan tich can thQc hien hai yeu cau Nghi luan van hgc gom nhieu kieu bai: giai thich, sau day : ChQng minh, binh luan, phan tich,...The nhUng ly -h Chia ddi tugng phan tich ra tQng phan, tQng thuye't ve cac kieu bai nay cdn nhieu van de chua khia canh theo mdt logic nha't djnh. dugc thong nha't. Mgt so giao vien cdn lung tung + Phat hien ndi dung tQng phan, tQng khia canh khi hudng d i n hgc sinh phan biet cac kieu bai va ay qua cac bieu hien cu the (phan tich ehi tiet). van dung trong bai lam van. Cdn phan Idn hgc sinh - Sach giao khoa (SGK) lam van 12 (2000), Tran chua phan biet dugc ranh gidi va mdi quan he bien Dinh SQ (chu bien), NXB GD, tr 53, cd dUa ra khai ChQng giQa cac kieu bai. Dac biet la kieu bai phan niem: Phan tich van hpc la kieu bai nghi luan DAY VA HOC NGAY NAY SO 7-2010 41
dem mot hien tddng van hpc (tae pham, van de) TQ cac khai niem tren chung ta cd the rut ra cac chia nho ra de xem xet tdng phan roi dem ket ngi dung cd ban cua khai niem phan tich mgt tac qui tdng hdp lai trong mpt ket lain ehung. pham van hgc (trdn ven hay trich ddan) nhu sau : - Tii dien tieng Viet (1997), Hoang Phe (chu bien), - Chia tach dd'i tQdng phan tich ra thanh cac khia NXB Da N i n g , tr 746 cd viet : Phan tich li phan canh. chia sd that hay bing tddng tddng mpt ddi tddng - Xem xet mgt each kT ludng cac gia tri ngi dung nhan thdc ra cac yeu td trai vdi tdng hdp. va nghe thuat qua tQng khia canh. Dong thdi kham - SGK NgQ van 9 tap 2 (2005), Nguydn KhSc pha, tim hieu mdi quan he ben trong va ben ngoai Phi (tong chu bien), Tran Dinh Si!f (chu bien phan cua ddi tugng. Tap lam van), NXB GD, tr 10, da neu khai niem - Td'ng hgp danh gia cac gia trj cua ddi tugng phan tich va tong hdp : Phan tich la phep lap luan trong mgt ket luan chung. trinh bay tdng bp phin, phddng dien eda mpt Dac diem chung cua thao tac phan tich la: van de nhim chi ra npi dung cua sd vat hien - Cd thai do khach quan, khoa hgc. tddng. De phan ti'eh npi dung cua sd vat hien - Xem xet dd'i tugng mgt each toan dien, xac thQc tddng, ngddi ta co the van dung eae bien phap - Can cd sQ phan doan tdng hgp lien tQdng chu neu gii thiet, so sanh, ddi chieu...va ci phep lap quan, nhung phai dQa tren nhQng can cQ nhat djnh luan giil thich, chdng minh. de tranh suy didn tuy tien. Td'ng hgp la phep lap luan rut ra cai chung tQ Ml. CAC THAO T A C Ctf BAni KHI L A M B A I V A N NGHI nhQng dieu da phan tich. Khdng cd phan tich thi khdng cd tong hgp. Lap luan tong hgp thudng dat d LUi^N PHAni TICH T A C PHAM VAN HOC cudi doan hay cud'i bai, d phan ke't luan cua mgt 1. Chia doi tu'dng ra thanh cac khfa canh phan hoac toan bg van ban. DQa vao tinh ddc lap tQdng doi cua ngi dung hay - SGK NgQ van 11 tap 1 (2007), Phan Trgng hinh thQc cua tac pham, khia canh cua tac pham Luan (tdng chu bien ), Le A (chu bien phan lam van hgc de cd each chia cho phu hgp. van), NXB GD, tr 25, cd trinh bay : Trong qua trinh * Doi vdi tac pham trQ tinh: nhin thdc, viec chia nho ddi tddng thanh nhieu - The tQ tuyet: Chia theo ke't cau cac cau thd yeu td de dl sau xem xet mpt each kT cing npl trong bai thd : Khai - thQa - chuyen - hgp, hoac dung vi mdi quan he ben trong cung nhd ben chia thanh hai phan de phan tich : hai cau dau va ngoil cua chung gpi la phin tich. hai cau cuoi. - SGK NgO van nang cao 11 tapl (2007), Tran - Tho that ngdn bat cu DQdng luat: cd the chia Dinh SQ (td'ng chu bien), NXB GO, tr 70, da dUa ra theo cau.true : de - thQc - luan - ket, hoac chia khai niem : Chia tach sd vat hien tddng thanh theo ke't cau hinh tugng. Chang han : cd the chia nhieu yeu td nhd de dl sau vio xem xet mpt bai thd Thu dieu cua Nguyin Khuye'n thanh hai each kT Iddng npl dung va mdi quan he ben trong van de cinh thuva tinh thu6e phan tich. cua hien tddng va sd vat do gpi li phan tich. - Thd tQ do, thd mdi : cd the chia theo cau thd, - SGK NgQ van 12 tap 1 (2009), Phan Trgng khd thd, doan thd hay chia theo tQng y. Luan (Tong chu bien), Le A (chu bien phan lam * Ddi vdi tac pham tQ sQ : van), NXB GD, tr 86, khi gidi thieu Nghi luan ve - Chia theo tQng khia canh cua van de dugc phan mgt bai thg, doan thd phan ghi nhd cd trinh bay: Bai tich. Chang han : viet (Nghi luan ve mgt bai thg, doan thd) thudng cd -I- Phan tich nhan v a t : chia theo cac khia canh cac ngi dung sau : nhu : ngoai hinh - tinh each - ngi tam - hanh H- Gidi thieu khai quat ve bai thd. dgng...hoac theo ke't cau tinh each cua nhan vat. -I- Bai ve nhQng gia trj ngi dung va nghe thuat H- Phan tich cac gia tri cua tac pham (Nghe thuat, cija bai thd, doan tho. nhan dao, sQ thi,...): dua vao cac ngi dung cija gia H- Danh gia chung ve bai thd, doan thd. trj dugc bieu hien trong tac pham de chia thanh cac - SGK NgQ van 12 tap 2 (2009), Phan Trgng khia canh, nhQng phan dQdc chia nay cung la cac Luan (Td'ng chu bien), Le A (chiJ bien phan lam luan diem trien khai trong bai viet. van), NXB GD, tr 36, khi gidi thieu Nghj luan ve 2. Xac djnh luan diem mdt tac pham, mdt doan trich van xudi phan ghi Luan diem la ngi dung khai quat cua tQng phan nhd cd trinh bay : Bai nghj luan ve mgt tac pham, dogc chia. Nd la cac khia canh cua trgng tam. Cac mgt doan trich van xudi thudng cd cac ngi dung : luan diem chu yeu nam d phan than bai va cung -I- Gidi thieu tac pham hoac doan trich van xudi lam sang to trgng tam. can nghi luan. Luan diem cd the dugc d i i n ta thanh mgt cau + Phan tich gia trj ngi dung va nghe thuat theo van (cau chu de) nam trong doan van. Nd cd the dinh hudng cija de hoac mgt so' khia canh dac sac dQng dau hay dQng giQa hay dQng cudi doan van. nha't cija tac pham, doan trich. Cd luan diem Idn, luan diem nho hay luan diim nho -I- Neu danh gia chung ve tac pham, doan trich. hdn (tuy vao dung lugng cua bai viet dai hay ngSn 42 DAY vA HOC NGAY NAY SO 7-2010
de trien khai luan diem nhieu bac hay it bac). vdi ddi sd'ng thQc t i i n de tao tam nhin sau sac Vi du : Phan tich ve dep hinh tugng nhan vat hon, tha'y dUdc mdi lien he giQa nghe thuat va cudc HuanCao trong tac pham Chd ngddi td tu cua sdng. Nguyin Tuan. Chung ta cd the xac djnh cac luan TQ mgt hinh togng khai quat trong tac pham ehung diem chinh: ve dep tai hoa - ve dep khi phach - ve ta cd the lien tudng den nhQng van de cu the trong dep thien lUdng. ddi sdng. TQ mdt nhan vat trong tac pham vdi nhQng Cac luan diem chinh cd the trien khai thanh mdt dac diem ve ngoai hinh, tinh each, sd phan... chung doan van, trong than bai cd nhieu doan van tao ta cd the lien tudng den mdt tang ldp ngudi trong xa thanh. Mdi doan van cd: md doan - than doan - hdi. TQ nhQng yeu td rieng cua mdt eon ngUdi dugc ket doan. (neu cd doan tiep theo thuc hien thao tac mieu ta trong tac pham cd tinh dien hinh quy luat chuyen doan de g^an ke't y trong bai van) chQng ta cd the lien tQdng den nhQng cai chung cua 3. Siji dung dan chuing cdng ddng, xa hdi. D i n ChQng la nhQng cau thd, doan thd, kho thg, Lien tudng md rdng hinh tUOng trong tac pham tQ ngQ, hinh anh, van , nhjp, thanh, the loai... va cac van hgc ra ngoai ddi sdng mdt each phQ hpp the bien phap tu tQ doi vdi tac pham trQ tinh. Cac tinh hien trinh do nhan thQc khai quat van de nghe thuat tiet, chi tiet, each ke, each ta, each xay dQng nhan sac sao cua ngudi viet. vat, tinh huong, su kien... dd'i vdi tac pham tQ sQ. 5. Tong ket, nhan djnh, danh gia Viec IQa chgn d i n chQng phai chinh xac, tieu bieu, Muc dich phan tich van hgc la de nhan djnh, danh cd gia tri ngi dung va nghe thuat, phu hgp va lam gia xac dang mdt hien tugng van hgc. Vi vay, sau sang td cac luan diem. D i n chQng phai cd chieu khi tien hanh phan tich theo hudng de ra, bai viet sau ( phan tich ly giai cac d i n chQng quan trgng), phai de xua't nhan dinh danh gia hien tugng van va cd chieu rdng ( so lugng, pham vi d i n chQng hgc nhU: phai phu hgp). - Tinh ddc dao (cau tQ mdi la, ddi mdi so vdi truyen Cach neu d i n chQng phai theo thdi gian, hoan thdng) canh ra ddi cua d i n chQng, theo d i i n bien sQ kien, - Gia tri nhan thQc (mQc do ndng, sau so vdi van theo khdng gian. Neu cac d i n chQng ddn gian den de neu ra) cac d i n chQng phQc tap... - Gia trj tu tQdng (thai do ddi vdi nhan dan, dat Cac d i n chQng phai doge trinh bay d eae kieu nQdc, con ngQdi) nhu : trich nguyen van d i n chQng (ndi dung phai - Gia tri nghe thuat (mQc do tai nghe, sQc thuyet chinh xac va dUdc dat trong ngoac kep); trich mdt phuc, ggi cam, phong each) sd tQ ngQ tieu bieu, cac tQ dogc trich cung nam trong NhQng Idi tdng ke't, nhan dinh, danh gia nang ngoac kep ; khai quat ndi dung d i n chQng bing Idi cao gia trj cua sQ phan tich, dem lai tinh muc dich van cua ngQdi viet. Khi trinh bay d i n chQng can ke't cho sQ phan tich. Nd phai phu hpp vdi sQ phan tich, hgp cac kieu tren. tranh khap khiing, phan tich mdt dang ket luan mdt Din ChQng phai dogc phan tich lam rd luan diem neo. : Phan tich d i n chQng la trinh bay nhQng gia trj ndi IV. n/IOT SO Kl N A N G L A M V A N NGHj LUAN P H A N TICH dung, hinh thQc va y nghTa cua d i n chQng (din 1. Phan tich de ChQng dd cd tac dung nhu the nao trong viec d i i n a) Cac dang de ra ta tam trang hay the hien phong each tae gia hay Nghi luan phan tich thudc loai de hieu va cim diin dat mgt van de tU tQdng...). tacpham van hpc. Loai de nay nham kiem tra trinh 4. Lien tddng md rpng van de do tiep nhan tac pham van hgc cua hgc sinh vdi Bang chat lieu ngdn tQ, tac pham van hgc bao hinh thQc chinh la phan tich. (trQdc day ed khai niem gid cung dugc khai quat tQ cac chi tiet hien thQc ddi binh giang - mdt kieu rieng cua phan tich). ThQdng sdng. Cudc song sinh ddng dugc chat lgc, lUa chgn ed cac kieu de phan tich nhQ sau : va khUc xa qua tu duy cua nha van de tao nen nhQng - Phan tich mpt bai tha trdn ven. Vi du : phan hinh togng nghe thuat ddc dao cd sQc sdng rieng. tich bai Thp duyen cua Xuan Dieu. Tiep xQc vdi mgt tac pham van hgc la tiep xuc vdi - Phan tich mpt nhan vat. Vi du : Phan tich mdt the gidi nghe thuat. The gidi nay b i t ngudn tQ nhan vat Chi Pheo trong tac pham cung ten eua hien thQc cudc sdng, cd mdi quan he vdi hien thuc, Nam Cao. Hoac phan tich nhan vat Huan Cao trong phan anh hien thQc, nhQng nd khdng trung khit vdi tac pham Chd ngddi td tu cua Nguyin Tuan. hien thQc vl nd cd quy tac sang tao rieng. Kham - Phan tich mpt tac pham van xudi (thudng la pha, tim hieu mgt tac pham van hgc la chung ta de lam sang td mdt phQdng dien nao dd ve ndi dung dang tim hieu nhQng gia tri cua nghe thuat va cudc va nghe thuat). Vi du : Phan tich tinh sQ thi eua sdng ma nha van dem lai. truyen ngin RQng Xa Nu cua Nguyen Trung Thanh. Vi vay khi phan tich mgt tac pham van hpc, tren Hoac: Mdt trong nhQng sang tae nghe thuat dac CO sd cac gia tri ma tac pham the hien ngUdi viet s i c cua Kim Lan trong truyen la da xay dQng mdt can lien tudng md rpng cac hinh togng nghe thuat tinh hudng truyen ddc dao va hap d i n hay phan DAY VA HOC N G A Y NAY SO 7-2010 4 3
tich truyen Vd nhat6e chQng minh cho y kien tren. khai quat diem gidng va khac nhau cua hai ddi - Phan tich mpt hinh tddng. Vi du: Phan tich tugng so sanh. hinh tugng "sdn^' trong bai thd sdng cua Xuan Xac dinh dung trgng tam de trien khai cac y xoay Quynh. Anh (chj) cd cam nhan gi ve tam hdn ngudi quanh trgng tam va cung lam sang td trgng tam phu nQ trong tinh yeu qua bai thd nay. Hoac: Phan giup cho bai viet logic, mach lac, chat che. tich hinh tUdng cay xa nu trong truyen Rdng xi nu - Dinh hudng pham vi tu lieu cua Nguyin Trung Thanh. TQ lieu la yeu td quan trgng trong bai van nghj - Phan tich mpt hinh anh. 'Vi du : Phan tich hinh luan. Nd la cac d i n chQng, cac chat lieu de ngudi anh dau sung trang treo trong bai thd Dong chi viet van cd cd sd khach quan de phan tich, danh gia cua Chinh HQu. tdng hgp cac gia tri cua tac pham. - Phan tich mpt tam trang. 'Vi du: Phan tich tam TQ lieu thQdng la cac van de lien quan den trgng trang nang kieu qua doan tho Trao duyen trong tam cija bai lam. Nd cd trong van hgc va trong ddi truyen kieu. Hoac : Phan tich tam trang ba cu TQ sdng. Cd tu lieu b i t budc (cac d i n chQng nam trong trong truyen vd nhatcua Kim Lan. pham vi tac pham) va tQ lieu md rdng (cac d i n chQng Nhu vay, pham vi nghi luan the loai phan tich n i m ngoai tac pham, cd chung de tai, chu de, giai gdm : Phan tich bai thd ; Phan tich mgt van de nao doan sang tac hay phong each cua nha van vdi npi dd cua tac pham van xudi; Phan tich nhan vat; Phan dung dang dugc ly giai). tich mgt hinh tUdng ; Phan tich mdt hinh anh; Phan 2. Md bai, ket bai trong nghi luan phan tich tich mdt tam trang ; So sanh hai tac pham van hgc. a) Md bai b) Phan tich de ra Muc dich cija md bai la n h i m gidi thieu van de - Xac dinh the loai cua de ra ma minh se viet, se trao ddi ban bac trong bai. Vi De ra thudng cd yeu cau the loai trdc tieptren the khi viet md bai, thQc chat la tra ldi cau hdi: Anh cau chQ nhQ : anh (chi) hay phan tich ... de ra cdn (chj) djnh viet, dinh ban bac van de gi? d dang gian tiep ve the loai nhQ : cam nhin, cim - Nguyen t i c : tddng, nhan xet, suy nghT ...cua anh ( chi). ThQc -I- Neu dung trgng tam (luan de) cua bai lam ra, d loai de nay ngQdi viet sCf dung thao tac chu H- Chi neu nhQng y khai quat yeu la phan tich, kham pha, tim hieu cac gia trj cua -I- Ke't cau thanh mgt doan van (khoang 5 den 8 tac pham. Viec xac djnh dung the loai bai viet se cd ddng) each lam phu hgp theo yeu cau cua de ra. - Cach md bai: - Xac djnh luan de (trgng tam) cua bai lam -I-Gidi thieu d i n d i t van de Trgng tam cua bai lam la mgt ndi dung khai quat, H-) TrQc tiep : di t h i n g vao van de qua xuat xQ, cd dgng, dugc d i i n dat bang mdt vai cau van bao hoan canh sang tac. Gidi thieu theo hinh thQc nay ham dugc ndi dung yeu cau cija bai ra. Nd ed mat d thQdng it sai nhQng hanh van kem hap d i n . md bai, dugc ly giai d than bai thdng qua cac luan -h) Gian tiep : neu ra nhQng y lien quan den van diem va dugc nhac lai d ket bai. Cach xac dinh trgng de can nghi luan de kheu ggi rdi mdi b i t vao van de tam ay. Tuy vao mdi lien he giQa ngi dung phan gidi -I- Ddi vdi tac pham trQ tinh : thieu va trgng tam cua bai viet cd the xac dinh each H-) Bai thd : trgng tam chinh la chu de cua bai gidi thieu theo kieu gian tiep b i n g hinh thQc diin tho. djch, quy nap, tQdng lien, ddi lap... Gidi thieu theo H-) Doan thd : trgng tam la khai quat ndi dung kieu nay d i phat huy dugc sd trQdng cua hanh van cua toan bai thd va vj tri, chu de cua doan trich. hay nhung d i sa da, vdng veo xa trgng tam, ldi gidi + Ddi vdi tac pham tu sQ : thieu khdng khcip vdi trgng tam. -h) Phan tich nhan v a t : trgng tam la dac diem H-) ket hdp gian tiep va true tiep. khai quat eua nhan vat. + Neu trong tam : day la van de chinh se ban +) Phan tich mgt gia trj cua tac pham nhu: nghe trong than bai thuat, nhan dao, hien thQc, sif thi, lang man, cd dien, + Phan chuyen y xuong than bai : Neu hien dai...trgng tam la khai niem cua gia tri dUdc phUdng thQc nghi luan va pham vi tu lieu se trinh bieu hien trong tac pham. bay hay trich d i n doan trich. -h) Phan tich tinh hudng, y nghTa bieu tugng : De cd mdt ket bai hay can tranh : trgng tam chinh la ndi dung khai quat cua tinh hudng - D i n dat vdng vo qua xa mai mdi gan dUdc vao va ngi dung cai dugc bieu hien cua bieu tugng. viec neu van de +j Phan tich tac pham, mdtvan de cua tac pham - Y d i n d i t khdng lien quan gi den van de se theo djnh hudng (cd ngi dung nhan xet, y kien danh neu. gia ve tac pham d de ra) : trgng tam chinh la ngi - Neu van de qua dai ddng, chi tiet, cd gi ndi het dung cOa ldi nhan xet danh gia dd. ludn roi than bai lai lap lai nhQng dieu da ndi d md bai. + Khi phan tich so sanh hai tic pham, hay hai De cd mdt md bai hay can phai : nhan vat, hay hai doan thd, trgng tam la ndi dung - N g i n ggn : D i n d i t thudng vai ba cau, neu &! S DAY vA HOC NGAY NAY SO 7-2010
van de mdt vai cau va gidi ban van de mdt cau. khdng gidng bat ky mdt each ke't bai nao ma ly - Day du : Dge xong md bai, ngUdi dpc biet dugc thuyet ed ban da neu. Nd la nhQng cau van tQ bai Viet ban ve van de gi ? trong pham vi ndi dung nhien dQde gdi ra tQ sQ logic cua bai viet va phu tu lieu nao ? Thao tae chinh van dung d day la gi ? hgp vdi tam ly tiep nhan eua ngQdi doe, tao nhieu - Ddc dao : Md bai phai gay dugc sQ chu y cua lien tQdng sau xa. ngudi dge vdi van de minh se viet. Mudn the phai cd Mdt ke't bai hay that da dang va thu vj nhung deu each neu van de khac la : giQa cau d i n d i t va cau chung nhau nhOng diem nhat djnh : dung, nhUng neu van de phai tao dugc sQ bat ngd. phai sang tao, gay dugc an tQpng va de lai dQ vj - TQ nhien : sCf dung tQ ngQ can ddc dao, khac la trong ngQdi dge. Ket bai hay vQa phai ddng lai, chdt nhQng phai gian di, tQ nhien gan gui vdi van boa ddi lai, vQa phai md ra, nang cao va cQ ngan nga mai sdng va tam ly tiep nhan. Tranh lam van vung ve, trong Idng ngQdi. gUdng ep gay cho ngudi doc cam giac khd chju bdi 1/. KET LUP su gia tao. Nghi luan phan tich tae pham van hpe la kieu b) Ke't bai bai lam van ed vai trd, vj tri quan trpng trong day - Nguyen t i c : va hgc lam van d trudng THPT. -I- The hien dung quan diem da trinh bay d than Thuc te hien nay khdng y hgc sinh edn nham lan bai (mieu ta lai trgng tam ) ve the loai phan tich va cac the loai khac mdt sd H- Chi neu nhQng y khai quat, thien ve tdng ket, giao vien chua e i t nghTa rd cac khai niem the loai. danh gia van de Vi vay ket qua bai lam van eua hgc sinh ve phan -I- Ket cau thanh mgt doan van ( khoang 5 den 8 tich chua duge kha quan, nhieu dap an cham bai thi ddng) td't nghiep THPT, tuyen sinh dai hpe, eao dang eung - Cach ket bai cdn nhieu van de ehua thdng nhat ve yeu cau the + Khai quat ndi dung bai viet loai. H- Mieu ta lai trgng tam Viee nim chic khai niem, phan biet kieu bai nghj -I- Lien he, tdng ket danh gia van de (d phUdng luan phan tich cd y nghTa thiet thQc giup hpe sinh dien ddi sdng va van hgc nghe thuat). thuan thuc ky nang, thao tac kie'u bai nghj luan nay - Mdt sd kieu ket bai tieu bieu. de van dung vao thQc te lam bai viet dat ket qua tdt. + Tdm Iddc {torn t i t quan diem cua ngUdl vietd than bai) + Phat trien (md rdng them van de dat ra trong TAI LIEU THAIVl KHAO de bai) 1. Phan Trpng Luan (ehu bien) (2000), Sach + Van dung {neu ra phQdng hQdng ap dung eai giao khoa lam van 11, Sach giao khoa lam van tdt, cai hay hoac khic phuc cai xau, cai dd cua hien 12, NXB GD, tr71 tUdng hay y kien ndi trong bai van vao cudc sdng) 2. Phan Trgng Luan (tdng chu bien), Le A + Lien tddng (mugn y kien tugng tQ cua dan (chu bien phan lam van)(2007), SGK Ngd van gian, cua mdt ngudi cd uy tin hay Idi binh luan, danh 11 tap 1, NXB GD, tr 25. ^ gia ve tac pham, ddi tugng phan tich d SGK, tai lieu 3. Phan Trgng Luan (Tong ehu bien), Le A nghien cQu cd gia trj de thay cho ldi tdm t i t cua (chu bien phan lam van), (2009), SGK Ngd van ngudi lam bai). 12 tap 1, NXB GD, tr 86. ^ Ngoai ra ngUdi viet cd the van dung mdt sd kieu 4. Phan Trgng Luan (Tong chu bien), Le A ke't bai nhU: (chu bien phan lam van), (2009), SGK Ngd van Ket bii theo ldi diem nhan (dQng lai d nhQng 12 tap 2, NXB GD, tr 36. chi tiet dit, cd gia trj nghe thuat cua ddi tugng phan 5. Hoang Phe (ehu bien), (1997), Tddien tich tu dd binh luan md rdng ggi ra nhQng rung cam tieng Viet, NXB Da N i n g , tr 746. cho ngudi doc). 6. Nguyin Khic Phi (tdng chu bien), Tran Ket bai theo ldi binh luan md rpng va nang Dinh SL/ (chu bien phan Tap lam van)(2005), cao luan de cua bai viet, tQ tdng ket rdi phat trien SGK Ngd van 9 tap 2, NXB GD, tr 10 nang len, tQ tdm t i t den rQt ra bai hgc theo nhieu 7.Tran Dinh SQ (chu bien) (1994), Tai lieu ldp, ldp nay gdi ldp kia lan toa cho tdi ket thQc. chuan kien thdc Van - Tieng Viet 12, NXB GD, Ket bai theo Idi dau cudi tddng dng - ket bai tri 77 Qng vdi md bai. Ket bai lay lai md bai ma khdng roi 8.Tran Dinh SQ (ehu bien), (2000), SGK lam vao tinh trang lap lai nguyen van ldi le d md bai, vi van 12, NXB GD, tr 53. nd la sQ luyen lay de nang cao, khing djnh chic 9.Tran Dinh SQ (tdng chu bien)(2007), SGK chin lan cudi cung nhQng gi da neu d than bai bing Ngd van nang cao 11 tap 1, NXB GD.tr 70, mpt gipng day truyen cam. 10.Tran Dinh SQ (ehu bien)(2000), SGK lim Ket bdi ma nhd khong ket: dd la nhQng ket bai van 12, NXB GD, tr 87. DAY VA HOC NGAY NAY SO 7-2010 45