Báo cáo khoa học: Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận vỡ thực tiễn trong cách mạng tháng tám - một số bài học kinh nghiệm

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cách đây 67 năm, ngày 2 tháng 9, với Bản Tuyên ngôn Độc lập bất hủ do Chủ tịch Hồ Chi Minh đọc tại quảng tr-ờng Ba Đình lịch sử , đã khai sinh ra n-ớc Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, cách mạng tháng Tám thành công, dân tộc Việt Nam hoàn toàn đ-ợc tự do, độc lập. Cách mạng tháng Tám năm 1945 là cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ điển hình do Đảng Cộng sản lãnh đạo, lần đầu tiên giành đ-ợc thắng lợi ở một n-ớc thuộc địa. Với thắng lợi của cách mạng tháng Tám, nhân dân Việt Nam đã đập tan xiềng xích nô...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận vỡ thực tiễn trong cách mạng tháng tám - một số bài học kinh nghiệm

Báo cáo khoa học Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận vỡ thực tiễn trong cách mạng tháng tám - một số bài học kinh nghiệm
§¹i häc N«ng nghiÖp I T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 4: 87-92 Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn trong c¸ch m¹ng th¸ng t¸m - mét sè bµi häc kinh nghiÖm A dialectic relationship between theory and practice in the August revolution- some lessons from experience Lª DiÖp §Ünh* SUMMARY Vietnam’s August Revolution in 1945 was a typical democratic and national revolution led by the Vietnamese Communist Party and gained a great victory for the first time by a colony. A great deal of valuable lessons is drawn from victory of the August Revolution, especially lessons related to a dialectic relationship between scientific theories and revolutionary practice. A revolution that progresses on the right track to a complete victory needs guiding by scientific theories. If there is no guiding scientific theory, no creative revolutionary practice will be made. On the contrary, scientific theories are only vivid and become material strength as long as they are applied in compliance with practice. On the occasion of the 67th anniversary of the August Revolution and the day of Vietnamese People’s Arm, some thoughts of roots of the current great achievements may help identifying some experience lessons, which are vital for renovation and reforms of the national education. Key words: dialectic relationship, theory and practice, the August Revolution, Marxism - Leninism. m¹ng cña thêi ®¹i chóng ta vËn dông vµo thùc 1. §ÆT VÊN §Ò tiÔn c¸ch m¹ng ë mét n−íc thuéc ®Þa cã nÒn C¸ch ®©y 67 n¨m, ngµy 2 th¸ng 9, víi B¶n kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu. Trong c¸ch m¹ng Tuyªn ng«n §éc lËp bÊt hñ do Chñ tÞch Hå Chi th¸ng T¸m cã sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a lý Minh ®äc t¹i qu¶ng tr−êng Ba §×nh lÞch sö , ®· luËn vµ thùc tiÔn, gi÷a c¸ch m¹ng vµ s¸ng t¹o. khai sinh ra n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, Nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc, khoa häc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng, d©n téc ViÖt qu¸ tr×nh diÔn biÕn, ®i ®Õn th¾ng lîi cña c¸ch Nam hoµn toµn ®−îc tù do, ®éc lËp. m¹ng th¸ng T¸m, d−íi gi¸c ®é mèi quan hÖ C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 lµ cuéc gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, ®ang cã ý nghÜa thiÕt c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ ®iÓn h×nh do thùc to lín. §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o, lÇn ®Çu tiªn giµnh Sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n−íc ngµy nay lµ ®−îc th¾ng lîi ë mét n−íc thuéc ®Þa. Víi tiÕp tôc th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m- th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, nh©n d©n 1945. Nh÷ng n¨m qua, d−íi sù l·nh ®¹o cña ViÖt Nam ®· ®Ëp tan xiÒng xÝch n« lÖ cña chñ §¶ng, nç lùc cña toµn d©n, sù nghiÖp ®æi míi nghÜa ®Õ quèc gÇn mét thÕ kû trªn ®Êt n−íc ta, ®Êt n−íc ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan chÊm døt sù tån t¹i cña chÕ ®é qu©n chñ träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, tr−íc chuyªn chÕ ngãt ngh×n n¨m, lËp nªn n−íc m¾t cßn cã nhiÒu th¸ch thøc to lín, nhÊt lµ ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ vµ nhµ n−íc trong lÜnh vùc gi¸o dôc-®µo t¹o. NghÞ lùc ®· Céng hoµ D©n chñ Nh©n d©n mµ nay lµ nhµ cã, quyÕt t©m ®· cã, nh©n lùc, tµi lùc, vËt lùc n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, còng ®· cã. VÊn ®Ò lµ lµm nh− thÕ nµo? Kinh nhµ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n. nghiÖm thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m Th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m lµ sÏ gãp phÇn gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò tr¨n trë cña th¾ng lîi cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− gi¸o dôc-®µo t¹o h«m nay. §óng nh− Bé t−ëng Hå Chi Minh, lý luËn khoa häc-c¸ch tr−ëng NguyÔn ThiÖn Nh©n (2007) ®· chØ ra: * Khoa Mac- Lª Nin, §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi. 87
Lª DiÖp §Ünh “§æi míi, chÊn h−ng gi¸o dôc-®µo t¹o, chóng c«ng nh©n, phong trµo yªu n−íc ViÖt Nam. Sù ta ph¶i tr¶ lêi ®−îc c©u hái t¹i sao cha, «ng ta ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· chÊm ¸o v¸ ch©n ®Êt vÉn th¾ng Ph¸p, th¾ng Mü. T¹i døt thêi kú khñng ho¶ng vÒ sù l·nh ®¹o c¸ch sao ng−êi ViÖt Nam trong qu¸ khø ¸o v¸, ch©n m¹ng ViÖt Nam mÊy chôc n¨m. Sù thÊt b¹i cña ®Êt vÉn sèng h¹nh phóc”. Bµi viÕt nµy rót ra phong trµo CÇn v−¬ng 1885-1886, phong trµo mét sè bµi häc kinh nghiÖm cã ý nghÜa thiÕt §«ng du 1906-1908, phong trµo §«ng kinh thùc cho sù nghiÖp ®æi míi, trong ®ã cã gi¸o nghÜa thôc 1908 vµ phong trµo c¸ch m¹ng quèc dôc ®µo t¹o (Vnexpress- ngµy 29/8/2007). gia t− s¶n 1927-1930 chøng minh ®iÒu ®ã (Gi¸o tr×nh LÞch sö §¶ng, 2006, tr.54). 2. C¥ Së Lý LUËN Vµ PH¦¥NG PH¸P Sù ra ®êi cña §¶ng, víi c−¬ng lÜnh chÝnh NGHI£N CøU trÞ ®óng ®¾n lµ sù chuÈn bÞ tÊt yÕu ®Çu tiªn cã LÊy thùc tiÔn c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ, tÝnh quyÕt ®Þnh cho nh÷ng b−íc ph¸t triÓn nh¶y nh©n d©n diÔn ra ë ViÖt Nam d−íi sù l·nh ®¹o vät, trong tiÕn tr×nh lÞch sö cña d©n téc ViÖt cña §¶ng CSVN giai ®o¹n (1930-1945) lµm Nam, ®−îc më ®Çu b»ng c¸ch m¹ng th¸ng T¸m c¨n cø ®Ó nghiªn cøu. n¨m 1945. XuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt Sau nhiÒu n¨m b«n ba n−íc ngoµi, NguyÔn lÞch sö, trong ®ã quan träng nhÊt lµ c¸c nguyªn ¸i Quèc (Hå ChÝ Minh) ®· ph¸t hiÖn ra ch©n lý lý: tÝnh kh¸ch quan cña sù xem xÐt; nguyªn lý cña thêi ®¹i, ®ã lµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi; s¶n Ng−êi ®· cã c«ng du nhËp chñ nghÜa M¸c - xuÊt vËt chÊt lµ c¬ së quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt tinh Lªnin vµo ViÖt Nam; ph¸ vì sù bÕ t¾c vÒ ®−êng thÇn, v¨n hãa, gi¸o dôc - ®µo t¹o; nguyªn lý: lèi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam mÊy chôc n¨m. Sù ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, n¨ng ®éng cña ý thøc, kÕt hîp gi÷a chñ nghÜa M¸c - Lªnin, lý luËn cña nh©n tè con ng−êi trong ho¹t ®éng thùc khoa häc - c¸ch m¹ng, víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng tiÔn, cïng víi c«ng cô nghiªn cøu lµ phÐp biÖn chøng duy vËt khoa häc víi c¸c nguyªn t¾c: ViÖt Nam ®Çu thÕ kû XX ®· dÉn tíi sù thµnh toµn diÖn, nguyªn t¾c: lÞch sö - cô thÓ, nguyªn lËp §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, nh©n tè quyÕt t¾c: ph¸t triÓn, kÕt hîp víi nguyªn lý lý luËn vÒ ®Þnh mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lý luËn vµ thùc sau nµy. tiÔn, häc thuyÕt vÒ ch©n lý cña chñ nghÜa duy Nh− vËy, cã thÓ nãi, nÕu kh«ng cã chñ vËt biÖn chøng ®Ó ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh nghÜa M¸c - Lªnin, kh«ng cã NguyÔn ¸i Quèc, gÝa, kh¸i qu¸t hãa, trõu t−îng ho¸… c¸c sù kiÖn lÞch sö cña cuéc c¸ch m¹ng giai ®o¹n kh«ng cã sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt (1930-1945) nh»m rót ra mét sè bµi häc kinh Nam sÏ kh«ng cã c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ nghiÖm. kh«ng cã ®Êt n−íc ViÖt Nam thèng nhÊt, ®æi Dùa vµo ý kiÕn cña mét sè nhµ khoa häc míi ngµy nay. nh− Vâ Nguyªn Gi¸p, NguyÔn ThiÖn Nh©n, Chñ nghÜa M¸c - Lªnin, lý luËn khoa häc - NguyÔn TrÝ Dòng… vÒ gi¸o dôc-®µo t¹o ë c¸ch m¹ng cña thêi ®¹i ®Õn víi thùc tiÔn c¸ch n−íc ta hiÖn nay; suy ngÉm nh÷ng bµi häc kinh m¹ng ViÖt Nam kh«ng ph¶i nh− ch©n lý vÜnh nghiÖm rót ra tõ thùc tiÔn c¸ch m¹ng th¸ng cöu, kh«ng thÓ v−ît qua; kh«ng ph¶i lµ c«ng T¸m, tõ ®ã nªu ra mét sè ý kiÕn ®ãng gãp vµo thøc bÊt di bÊt dÞch ®êi ®êi kh«ng thay ®æi, mµ sù nghiÖp ®æi míi gi¸o dôc-®µo t¹o. chØ nh− ngän ®Ìn soi ®−êng cho nh©n d©n ta ®i trong ®ªm tèi ®Ó kh«ng nhÇm ®−êng l¹c lèi mµ 3. KÕT QU¶ NGHI£N CøU Vµ TH¶O LUËN th«i. Lªnin tõng chØ ra r»ng: kh«ng cã lý luËn 3.1. Kh«ng cã lý luËn c¸ch m¹ng, kh«ng cã c¸ch m¹ng sÏ kh«ng cã phong trµo c¸ch m¹ng, phong trµo c¸ch m¹ng ®ång thêi Ng−êi cßn c¨n dÆn: cïng l¾m, lý §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi n¨m luËn c¸ch m¹ng còng chØ ®ãng vai trß kim chØ 1930. Sù ra ®êi cña §¶ng chÝnh lµ s¶n phÈm nam dÉn ®−êng, ®Þnh h−íng cho hµnh ®éng cña sù kÕt hîp gi÷a lý luËn khoa häc-c¸ch c¸ch m¹ng lµ nh− vËy. m¹ng, chñ nghÜa M¸c-Lªnin, víi phong trµo 88
tr−ng cao h¬n h¼n vÒ chÊt cña ho¹t ®éng con ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t do NguyÔn ¸i Quèc ng−êi so víi ho¹t ®éng cña con vËt. Tuy tr×nh bµy t¹i héi nghÞ thµnh lËp §¶ng th¸ng 2 nhiªn, chØ cã lý luËn khoa häc - c¸ch m¹ng n¨m 1930 ®· x¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng chiÕn míi cã t¸c dông h−íng dÉn ho¹t ®éng thùc l−îc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®ã lµ: “lµm t− tiÔn ®i tíi thµnh c«ng. Mäi biÓu hiÖn coi s¶n d©n quyÒn c¸ch m¹ng vµ thæ ®Þa c¸ch th−êng, h¹ thÊp vai trß cña lý luËn ®Òu dÉn tíi m¹ng ®Ó ®i tíi x· héi céng s¶n” (Gi¸o tr×nh chñ nghÜa kinh nghiÖm, cã h¹i. Thùc tiÔn cuéc LÞch sö §¶ng, 2006, tr.56). Nh− vËy lµ nhê ¸nh sèng chøng minh ®iÒu ®ã. Chóng ta kh«ng s¸ng cña lý luËn M¸c - Lªnin, môc tiªu cña phñ nhËn vai trß to lín cña kinh nghiÖm, cuéc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 vµ c¸ch nh−ng kinh nghiÖm chØ lµ ch©n lý bé phËn mµ m¹ng n−íc ta nãi chung, ®· ®−îc §¶ng nhËn ch−a h¼n lµ ch©n lý phæ biÕn. TuyÖt ®èi ho¸ thøc vµ ph¶n ¸nh trong lý luËn tõ rÊt sím, khi kinh nghiÖm, kh«ng thÊy vai trß cña lý luËn lµ §¶ng võa míi ra ®êi. Môc tiªu Êy ®· h−íng sai lÇm. ¡nghen tõng kh¼ng ®Þnh r»ng: mét dÉn, soi ®−êng cho phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt d©n téc muèn tiÕn tíi ®Ønh cao cña tri thøc th× Nam suèt 15 n¨m ®Õn c¸ch m¹ng th¸ng T¸m kh«ng thÓ kh«ng cã t− duy lý luËn (Chèng thµnh c«ng vµ cho tíi ngµy nay, cho dï sù vËn Duyrinh, 1960, tr.28). T− duy lý luËn ®−îc ®éng cña thùc tiÔn phong trµo c¸ch m¹ng d−íi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh häc tËp. §¶ng ta sù l·nh ®¹o cña §¶ng ë mçi giai ®o¹n lÞch sö chñ tr−¬ng coi gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ quèc cô thÓ kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. Tho¸i trµo s¸ch, lµ mÆt trËn hµng ®Çu. Kh«ng thÓ lµm (1932-1935) lµ tranh thñ ®Êu tranh cñng cè, c¸ch m¹ng chØ b»ng kinh nghiÖm ®−îc. x©y dùng lùc l−îng, ph¸t triÓn c¸ch m¹ng; giai ®o¹n (1936-1939) lµ më réng ®oµn kÕt chèng Nh− vËy, gi¸o dôc-®µo t¹o muèn thùc sù lµ chiÕn tranh ph¸t xÝt… th× môc tiªu Êy vÉn mÆt trËn hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh kh«ng thay ®æi. H¬n n÷a, môc tiªu c¸ch m¹ng tÕ-x· héi cña ®Êt n−íc, lµ ch×a khãa më c¸nh cña tõng giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ chÝnh lµ sù cô cöa ®Ó d©n téc ta b−íc vµo kû nguyªn míi, kû thÓ ho¸ môc tiªu chung. Nhê cã ®−êng lèi nguyªn më cöa, héi nhËp th× còng cÇn ph¶i cã ®óng ®¾n Êy mµ c¸ch m¹ng ViÖt Nam giµnh lý luËn khoa häc - c¸ch m¹ng dÉn d−êng. Kinh ®−îc nhiÒu th¾ng lîi, th¾ng lîi sau lín h¬n nghiÖm th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m th¾ng lîi tr−íc. m¸ch b¶o chóng ta r»ng: C−¬ng lÜnh ®óng Nh− vËy, bµi häc ®Çu tiªn dÉn tíi thµnh ®¾n, khoa häc dÉn ®−êng, chØ lèi, ®Þnh h−íng c«ng cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, cã thÓ thÊy ë ph¸t triÓn gi¸o dôc-®µo t¹o hiÖn nay ®ang lµ ®©y chÝnh lµ: vai trß cña lý luËn M¸c - Lªnin, mét nhu cÇu bøc xóc. Ph−¬ng ch©m gi¸o dôc - vai trß cña ®−êng lèi c¸ch m¹ng do §¶ng Céng ®µo t¹o: häc ®i ®«i víi hµnh, lý luËn g¾n liÒn s¶n ViÖt Nam x©y dùng trªn c¬ së vËn dông lý víi thùc tiÔn, nhµ tr−êng kÕt hîp víi ho¹t ®éng luËn M¸c - Lªnin phï hîp thùc tiÔn c¸ch m¹ng x· héi vµ c¸c chñ tr−¬ng ph¸t triÓn gi¸o dôc - ViÖt Nam. ChÝnh nhê sù ®Þnh h−íng, chØ ®¹o ®µo t¹o kh¸c ®· trë nªn kh«ng cßn ®ñ n÷a. Sù ®óng ®¾n cña lý luËn khoa häc, cña ®−êng lèi yÕu kÐm toµn diÖn (Vâ Nguyªn Gi¸p, 2007), sù c¸ch m¹ng s¸ng t¹o Êy, mµ thùc tiÔn c¸ch xuèng dèc cña nÒn gi¸o dôc- ®µo t¹o n−íc ta m¹ng n−íc ta ph¸t triÓn ®óng h−íng, lµm cho, hiÖn nay ®· chøng minh ®iÒu ®ã (NguyÔn TrÝ míi 15 n¨m tuæi, §¶ng ta ®· l·nh ®¹o c¸ch Dòng, 2007). m¹ng thµnh c«ng, giµnh chÝnh quyÒn, më ra kû Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp cã sø m¹ng nguyªn míi cho lÞch sö d©n téc ta. cung cÊp nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao, ®ãng Nãi tíi vai trß chØ ®¹o, ®Þnh h−íng cña lý gãp thiÕt thùc, hiÖu qu¶ cho c«ng cuéc c«ng luËn ®èi víi thùc tiÔn, cã nghÜa lµ nãi tíi vai nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n, n«ng trß dÉn ®−êng chØ lèi cña tri thøc. Trong bÊt nghiÖp, nhÊt thiÕt còng cÇn cã c−¬ng lÜnh ®óng kú lÜnh vùc nµo, kÓ c¶ lÜnh vùc gi¸o dôc - ®µo ®¾n ®Þnh h−íng ph¸t triÓn nhµ tr−êng, nÕu t¹o, ho¹t ®éng cña con nguêi còng do t− duy, kh«ng muèn r¬i vµo tôt hËu, lóng tóng vµ trë tri thøc, lý luËn h−íng dÉn. §©y chÝnh lµ ®Æc thµnh g¸nh nÆng cña n«ng th«n, n«ng nghiÖp. 89
Lª DiÖp §Ünh Tuy nhiªn, mäi ch©n lý ®Òu cã tÝnh t−¬ng nghiÖp vµ sù ph¸t triÓn nhµ tr−êng ph¶i lµ quan ®èi. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, ch©n lý chØ lµ ch©n lý hÖ biÖn chøng, sèng cßn, n−¬ng tùa, lµm tiÒn ®Ò tån t¹i cho nhau. trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nµo ®ã mµ th«i, còng nh− n−íc chØ s«i ë 1000C trong ®iÒu kiÖn tiªu 3.2. Ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, lÊy thùc tiÔn chuÈn. Do vËy, lµm c¸ch m¹ng cÇn ph¶i cã lý lµm c¨n cø, lµ tiªu chuÈn khi vËn dông lý luËn c¸ch m¹ng dÉn ®−êng. Nh−ng lý luËn luËn c¸ch m¹ng, b¶n th©n nã còng chØ lµ t−¬ng ®èi (tr¸nh tr−ît sang chñ nghÜa t−¬ng ®èi). Thùc Môc tiªu xuyªn suèt cña cuéc c¸ch m¹ng tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta tr−íc d©n téc d©n chñ nh©n d©n ë n−íc ta ®· ®−îc ®©y ®· chØ râ ®iÒu nµy. §iÒu nµy cã nghÜa lµ §¶ng x¸c ®Þnh trong luËn c−¬ng 1930, ®ã lµ trong ho¹t ®éng thùc tiÔn còng nh− trong ho¹t ®¸nh ®uæi ®Õ quèc thùc d©n, ®¸nh ®æ ®Þa chñ ®éng nhËn thøc, khi vËn dông lý luËn, vËn phong kiÕn, thùc hiÖn c¸ch m¹ng ®iÒn ®Þa- dông tri thøc, kh«ng nªn phô thuéc m¸y mãc, ng−êi cµy cã ruéng; ®©y ®−îc xem nh− c−¬ng tuyÖt ®èi vµo lý luËn, vµo tri thøc. C¨n cø vµo lÜnh c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ nh©n d©n cña lý luËn, vËn dông lý luËn nh»m ph¸t hiÖn vµ §¶ng. Khi thùc hiÖn môc tiªu nµy, §¶ng ta gi¶i quyÕt nhiÖm vô thùc tiÔn ®Æt ra, nh−ng nÕu kh«ng gi¸o ®iÒu, m¸y mãc, dùa vµo ®iÒu kiÖn ®Ó lý luËn trãi buéc c¸ch nghÜ, c¸ch lµm lµ gi¸o cô thÓ cña tõng giai ®o¹n c¸ch m¹ng ®Ó ®Ò ra ®iÒu, lµ n« lÖ cña lý luËn. Tr−íc thêi kú ®æi chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch thÝch hîp. NghÜa lµ, khi míi, chóng ta ®· ph¶i tr¶ gi¸ cho nh÷ng bµi thùc hiÖn lý luËn, ®−êng lèi, hay c−¬ng lÜnh, häc nµy, mÆc dï bµi häc lÞch sö x· héi c¸c §¶ng lu«n xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, ph©n tÝch t×nh n−íc ph−¬ng §«ng, t×nh tr¹ng bÞ trãi buéc, lÖ h×nh thùc tiÔn cô thÓ, vËn dông lý luËn cho phï thuéc m¸y mãc vµo nh÷ng t− t−ëng, lý luËn, hîp. nhÊt lµ nh÷ng t− t−ëng, lý luËn cò cã tõ tr−íc §¶ng l·nh ®¹o phong trµo d©n chñ (1936- ®· rÊt nÆng nÒ. VÝ dô nh− sù lÖ thuéc vµo PhËt 1939) lµ mét vÝ dô sinh ®éng vÒ bµi häc nµy. gi¸o, Khæng gi¸o… lµ nguyªn nh©n lµm cho x· Tr−íc nguy c¬ chiÕn tranh do ph¸t xÝt g©y ra, héi ph−¬ng §«ng tr× trÖ kÐo dµi, trong khi xuÊt ph¸t tõ nghÞ quyÕt ®¹i héi VII Quèc tÕ ph−¬ng T©y rÊt n¨ng ®éng. Céng s¶n, Ban chÊp hµnh TW §¶ng ta häp héi Do ®ã, ng−êi häc, ph¶i häc thùc chÊt, ph¶i nghÞ lÇn thø II t¹i Th−îng H¶i ®· chØ ra: c¸ch häc thËt, ph¶i tiÕp thu ®−îc c¸i hån cña tri thøc m¹ng §«ng D−¬ng vÉn lµ c¸ch m¹ng t− s¶n (kh«ng chØ häc thuéc lßng); kh«ng tiÕp thu d©n quyÒn-ph¶n ®Õ vµ ®iÒn ®Þa-thµnh lËp chÝnh m¸y mãc, gi¸o ®iÒu. Khi lµm, ph¶i biÕt sö dông quyÒn c«ng n«ng ®Ó dù bÞ ®iÒu kiÖn ®i tíi c¸ch lý luËn ®· häc soi ®−êng, ph¶i biÕt vËn dông tri m¹ng x· héi chñ nghÜa. Song xÐt t×nh h×nh cô thøc mét c¸ch s¸ng t¹o, kh«ng rËp khu«n, m¸y thÓ, thùc tiÔn c¸ch m¹ng giai ®o¹n nµy, tr×nh mãc. Häc ®Ó lµm, v× lµm mµ ph¶i häc. S¶n ®é c¸ch m¹ng ch−a ®¹t tíi møc trùc tiÕp ®¸nh phÈm gi¸o dôc ®µo t¹o cña nhµ tr−êng ph¶i ®æ thùc d©n Ph¸p, lËp chÝnh quyÒn c«ng n«ng lµ nh÷ng nhµ trÝ thøc s¸ng t¹o, bao gåm: vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®iÒn ®Þa. Yªu cÇu tr−íc i)HiÓu biÕt vµ c¶m thô s©u s¾c ®èi víi n«ng m¾t lµ tù do d©n chñ, c¶i thiÖn ®êi sèng cho d©n, n«ng th«n, n«ng nghiÖp n−íc ta; ii)KiÕn nh©n d©n, ®oµn kÕt réng r·i chèng chiÕn tranh thøc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; iii)N¨ng ph¸t xÝt, chèng ®Õ quèc, chèng ph¶n ®éng, tay lùc t− duy ®éc lËp, kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn vµ gi¶i sai, më mÆt trËn d©n chñ, ®oµn kÕt c¸c tÇng líp quyÕt ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn c«ng x· héi, kÓ c¶ giai cÊp c«ng nh©n vµ §¶ng céng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n, n«ng s¶n Ph¸p, thËm chÝ c¶ víi chÝnh phñ Ph¸p, nghiÖp n−íc ta ®Æt ra. C−¬ng lÜnh cña gi¸o cïng nhau chèng kÎ thï chung lµ bän ph¸t dôc ®µo t¹o hiÖn nay cña nhµ tr−êng ch−a t¹o xÝt… Lµm nh− vËy kh«ng ph¶i lµ ®èi lËp hay ra s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu x· héi hoÆc x· quªn môc tiªu c¸ch m¹ng ®· ®Þnh mµ chÝnh lµ héi kh«ng cÇn (c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vµ dù bÞ ®iÒu kiÖn cho cuéc vËn ®éng gi¶i phãng c¬ cÊu ®éi ngò). X¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a d©n téc, c¸ch m¹ng ®iÒn ®Þa sau nµy. c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n, n«ng 90
Nh− vËy, ë ®©y kh«ng chØ lµ sù vËn dông Thø hai, khi vËn dông lý luËn, ph¶i ph¸t lý luËn, ®−êng lèi, c−¬ng lÜnh, lÊy ®ã lµ ngän hiÖn m©u thuÉn gi÷a lý luËn víi thùc tiÔn, ph¸t ®Ìn soi ®−êng chØ lèi, mµ cßn lµ ph¶i biÕt xuÊt hiÖn sù kh«ng cßn phï hîp víi thùc tiÔn cña lý ph¸t tõ thùc tiÔn, lÊy thùc tiÔn lµm c¨n cø ®Ó luËn, d¸m v−ît qua lý luËn ®· lçi thêi, kÞp thêi vËn dông lý luËn, ®−êng lèi, c−¬ng lÜnh. CÇn tæng kÕt thùc tiÔn, bæ sung, söa ch÷a, ph¸t hiÖn vËn dông linh ho¹t, mÒm dÎo lý luËn, ®−êng lý luËn míi. §iÒu nµy còng hoµn toµn ®óng víi lèi, c−¬ng lÜnh sao cho phï hîp thùc tiÔn cña gi¸o dôc ®µo t¹o hiÖn nay, khi néi dung, tõng thêi kú. ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o cã nhiÒu mÆt ®· tá ra l¹c hËu, kh«ng cßn ®¸p øng ®−îc ®ßi hái C−¬ng lÜnh cã t¸c dông ®Þnh h−íng ph¸t cña thùc tiÔn. triÓn thùc tiÔn trong thêi kú dµi, cã ý nghÜa chiÕn l−îc. Tuy nhiªn, c−¬ng lÜnh ®óng ®¾n Thø ba, khi vËn dông lý luËn vµo thùc tiÔn, còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, lÊy thùc tiÔn ®ßi hái ph¶i vËn dông lý luËn phï hîp víi thùc lµm c¨n cø trªn c¬ së lý luËn khoa häc nµo ®ã. tiÔn, kh«ng gß Ðp thùc tiÔn, gät ròa thùc tiÔn Khi ®· cã c−¬ng lÜnh ®óng ®¾n, vÊn ®Ò cßn l¹i cho phï hîp lý luËn nh− gät ch©n cho võa giÇy. lµ vËn dông c−¬ng lÜnh Êy phï hîp víi tõng §iÒu kiÖn thùc tiÔn kh¸c nhau ph¶i vËn dông thêi kú cô thÓ cña thùc tiÔn ®ang vËn ®éng, kh¸c nhau. Thùc tiÔn c¸ch m¹ng giai ®o¹n ph¸t triÓn, ®Ó ®Þnh ra môc tiªu, nhiÖm vô, c¸ch 1936-1939 kh¸c giai ®o¹n 1930-1931 vµ kh¸c thøc vµ nh÷ng b−íc ®i cô thÓ nh»m tæ chøc giai ®o¹n 1940-1945. §ã lµ lý do §¶ng ta ®Ò ra thùc hiÖn c−¬ng lÜnh th¾ng lîi. Râ rµng lµ, bµi s¸ch l−îc mÒm dÎo thÝch hîp víi tõng giai häc rót ra tõ thùc tiÔn chØ ®¹o c¸ch m¹ng c¸c ®o¹n c¸ch m¹ng ®Ó ®−a c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng giai ®o¹n 32-35, 36-39, 40-45 cña thÕ kû tr−íc lîi cuèi cïng. trªn c¬ së ®Þnh h−íng cña c−¬ng lÜnh 1930 §Êt n−íc ta ®· tr¶i qua 20 n¨m ®æi míi, d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng cßn nguyªn gi¸ trÞ nhê sù nghiÖp ®æi míi, lÞch sö d©n téc ta ®· vµ cho thùc tiÔn ®æi míi ®Êt n−íc h«m nay, nhÊt ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. lµ víi ®æi míi gi¸o dôc-®µo t¹o. Tõ khÐp kÝn, ®Õn më cöa héi nhËp; tõ héi nhËp Tr−íc ®©y, V.I.Lªnin tõng chØ ra vai trß to ®Õn chñ ®éng héi nhËp; ®Õn tÝch cùc, chñ ®éng lín cña lý luËn ®èi víi thùc tiÔn, nh−ng Ng−êi héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ vµo WTO…lµ kh«ng quªn kh¼ng ®Þnh: thùc tiÔn cao h¬n lý nh÷ng b−íc ®i rÊt dµi trªn con ®−êng ®æi míi. luËn. Ng−êi tõng viÕt “Quan ®iÓm vÒ ®êi sèng §êi sèng kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n−íc ®· cã vÒ thùc tiÔn lµ quan ®iÓm thø nhÊt cña phÐp nh÷ng thay ®æi mang tÝnh ®ét biÕn, cã ý nghÜa biÖn chøng duy vËt” (Lª Nin toµn tËp, tËp 29). quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, nÒn gi¸o dôc- ®µo t¹o §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: n−íc ta vÉn dËm ch©n t¹i chç hµng chôc n¨m nay: tõ quan ®iÓm, môc tiªu, ch−¬ng tr×nh, néi Thø nhÊt, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch ph¶i xuÊt dung, ph−¬ng ph¸p.…®Õn hÖ thèng qu¶n lý ph¸t tõ thùc tiÔn. Gi¶ng d¹y c¸i g×, gi¶ng d¹y gi¸o dôc-®µo t¹o. Sù tr× trÖ ®Õn møc khã hiÓu. nh− thÕ nµo, ph¶i xuÊt ph¸t tõ ng−êi häc, tõ ®ßi Ph¶i ch¨ng gi¸o dôc-®µo t¹o hiÖn nay ë n−íc hái cña thùc tiÔn, tõ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ta ®ang thiÕu c¶ c−¬ng lÜnh khoa häc dÉn x· héi cña ®Êt n−íc ta. Néi dung gi¶ng d¹y-häc ®−êng vµ c¶ sù chØ ®¹o cô thÓ ®óng ®¾n ? tËp ë nhµ tr−êng ph¶i ph¶n ¸nh ®−îc thùc tiÔn, khoa häc ph¶i lý gi¶i ®−îc cuéc sèng, ph¶i gi¶i Nghiªn cøu bÊt kú giai ®o¹n c¸ch m¹ng cô quyÕt ®−îc nhu cÇu cuéc sèng ®Æt ra. NÕu lý thÓ nµo trong tiÕn tr×nh l·nh ®¹o c¸ch m¹ng luËn, nhËn thøc kh«ng ph¶n ¸nh ®óng ®¾n thùc d©n t«c, d©n chñ, nh©n d©n ë n−íc ta cña §¶ng, tiÔn cuéc sèng, gi¸o dôc kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc chóng ta ®Òu thÊy næi lªn sù thËt hïng hån, ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt chøng minh: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®∙ n−íc th× sÏ r¬i vµo t− biÖn, duy t©m, “su«ng”, xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn sinh ®éng ®a d¹ng thËm chÝ biÕn thµnh vËt c¶n, g¸nh nÆng cho phong phó mµ vËn dông th«ng minh, s¸ng kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc. t¹o lý luËn khoa häc ®Ó ®Ò ra ®−êng lèi ®óng ®¾n ®−a c¸ch m¹ng tiÕn lªn. §©y còng chÝnh 91
Lª DiÖp §Ünh lµ nguyªn nh©n quyÕt ®Þnh dÉn tíi mäi th¾ng n¨ng lùc xö lý tµi t×nh mèi quan hÖ biÖn chøng lîi cña c¸ch m¹ng n−íc ta tõ khi cã §¶ng. Bµi gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn cña §¶ng trong c¸ch häc thø hai tõ thùc tiÔn c¸ch m¹ng th¸ng T¸m m¹ng th¸ng T¸m vµ nh÷ng bµi häc rót ra tõ ®ã, n¨m 1945 lµ nh− vËy. cµng thÊm thÝa nh÷ng bµi häc cßn nguyªn gi¸ trÞ Êy, cµng v÷ng tin vµo th¾ng lîi cuèi cïng Chñ tr−¬ng ph¸ kho thãc cña NhËt chia cña sù nghiÖp ®æi míi do §¶ng khëi x−íng vµ cho d©n cµy do §¶ng ta ph¸t ®éng gi÷a n¨m l·nh ®¹o./. 1945 kh«ng chØ chøng tá: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam n¾m v÷ng lý luËn M¸c-Lªnin vÒ t×nh thÕ Tµi liÖu tham kh¶o c¸ch m¹ng , vËn dông s¸ng t¹o vµo thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam lóc Êy, mµ cßn nãi lªn Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o (2006). Gi¸o tr×nh nghÖ thuËt tµi t×nh cña §¶ng ta trong viÖc chñ LÞch sö §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ quèc gia - Hµ Néi, tr.54. ®éng n¾m b¾t vµ t¹o ra t×nh thÕ c¸ch m¹ng ®Ó ph¸t ®éng khëi nghÜa kÞp thêi, ®óng lóc giµnh ¡ngghen F. (1960). Chèng Duyrinh. NXB Sù chÝnh quyÒn vÒ tay. thËt, tr.28. Lªnin V.I. (1982). Lªnin toµn tËp, tËp 29, NXB 4. KÕT LUËN Sù thËt, Hµ Néi. Lªnin V.I (1982). Chñ nghÜa duy vËt vµ chñ “¤n cè tri t©n”. Tõ thùc tiÔn th¾ng lîi cña nghÜa kinh nghiÖm phª ph¸, NXB Sù cuéc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, d−íi sù l·nh thËt, Hµ Néi. ®¹o cña §¶ng CSVN diÔn ra ë ViÖt Nam, cã thÓ rót ra nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm cßn NguyÔn TrÝ Dòng (2007). Tr¶ lêi pháng vÊn nguyªn gi¸ trÞ. Bµi häc: ph¶i xuÊt ph¸t tõ lý 24h.com.vn ngµy 12/07/2007. luËn khoa häc - c¸ch m¹ng, dïng lý luËn Vâ Nguyªn Gi¸p (2007). §æi míi cã tÝnh c¸ch khoa häc - c¸ch m¹ng ®Þnh h−íng chØ ®¹o m¹ng nÒn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cña n−íc ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ bµi häc ph¶i biÕt xuÊt nhµ. Bµi ®¨ng trªn 24h. ph¸t tõ thùc tiÔn, xem thùc tiÔn lµ tÝnh thø com.vn ngµy 10/09/2007. nhÊt, cã mèi quan hÖ biÖn chøng bæ sung cho NguyÔn ThiÖn Nh©n (2007). Phã thñ t−íng nhau. NÕu chØ n¾m bµi häc nµy mµ quªn bµi trªn bôc gi¶ng. Bµi ®¨ng trªn häc kia ®Òu cã h¹i, ®Òu kh«ng ®−a l¹i sù ph¸t vnexpress.net ngµy 29/08/007. triÓn cho c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn. Suy ngÉm 92